Chuyên đề Thực trạng về lao động việc làm và vấn đề giải quyết việc làm ở tỉnh Thái Bình

a hä . 3.3- ChØ tiªu møc ®é phï hîp cña c¬ cÊu ngµnh nghÒ: Møc ®é phï hîp cña c¬ cÊu ngµnh nghÒ lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc, nã ®­îc biÓu hiÖn bëi yªu cÇu cña ngµnh nghÒ lao ®éng hiÖn cã trong ngµnh nghÒ ®ã. BÊt kú mét ngµnh nghÒ nµo ®ã còng cã mét sè chç lµm viÖc nhÊt ®Þnh, muèn c¸c ngµnh nghÒ ®ã ®i vµo ho¹t ®éng th× ph¶i cÇn cã ho¹t ®éng cña ng­êi lao ®éng trong ®ã ng­êi lao ®éng tham gia vµo trong ngµnh nghÒ ®ã th«ng qua c¸c chç lµm viËec vµ ®­îc biÓu hiÖn bëi quy m« ngµnh nghÒ va hiÖu qu¶ ngµnh nghÒ ®ã khi nã ®i vµo ho¹t ®éng. ChØ tiªu møc ®é phï hîp ccña c¬ cÊu ngµnh nghÒ chñ yÕu ng»m ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh sö dông nguån nh©n lùc cña ngµnh nghÒ ®ã vµ ®­îc biÓu hiÖn bëi hai chie tiªu nhá ®ã lµ * ChØ tiªu phï hîp vÒ sè l­îng lao ®éng: §ã lµ chØ tiªu biÓu hiÖn sù so s¸nh gi÷a nhu cÇu vÒ sè l­îng cña mét ngµnh nghÒ nµo ®ã, mét bé phËn nµo ®ã víi sè lao ®éng hiÖn cã ®ang thùc hiÖnqt lao ®éng trong ngµnh nghÒ, bé phËn ®ã: k= N/D (%) Trong ®ã : K: HÖ sè phï hîp vÒ sè l­¬ng lao ®éng cña mét ngµnh nghÒ hay mét bé phËn. D: Sè l­îng lao ®éng mµ ngµnh nghÒ hay bé phËn cÇn cã ®Ó cã thÓ ho¹t dfdéng ®­îc . N: Sè l­îng lao ®éng thùc tÕ ®ang lµm viÖc trong mét ngµnh nghÒ hay bé phËn ®ã : ChØ tiªu nµy chØ ph¶n ¸nh ®­îc quy m« lao ®éng trong mét ngµnh nghÒ cã phï hîp víi nhu cÇu lao ®éng cña ngµnh nghÒ ®ã hay kh«ng, qua chØ tiªu nµy ta cã thÓ xem sÐt ®­îc ngµnh nghÒ, bé phËn ®ã cã sö dông hiÖu qu¶ lao ®éng hay kh«ng?, cã thÓ thõa hoÆc thiÕu lao ®éng , c¶ hai kh¶ n¨ng nµy ph¶n ¸nh sù l·ng phÝ vµ thiÕu hôt søc lao ®éng vµ lµ nguyªn nh©n chÝnh nãi lªn sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh, bé phËn lao ®éng; * ChØ tiªu phï hîp vÒ chÊt l­îng lao ®éng: Trong mét ngµnh nghÒ, bé phËn ho¹t ®énh cã hiÖu qu¶ hay kh«ng chñ yÕu dùa vµo møc ®é phï hîp vÒ chÊt l­îng lao ®éng, møc ®é nµy ®­îc biÓu hiÖn bëi yªu cÇu vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n lµnh nghÒ, tr×nh ®é cña c«ng viÖc so víi ngµnh nghÒ, tr×nh ®é chuyªn m«n kû thuËt tay nghÒ hiÖn cã kinh nghiÖm ®ang tham gia qu¸ tr×nh lao ®éng. HÖ sè ph¶n ¸nh tr×nh ®é lµnh nghÒ -Chi tiªu 1: k=q/h (100) Trong ®ã : q : BËc thî cña mét lao ®éng ®ang lµm viÖc: h: BËc thî theo yªu cÇu cña c«ng viÖc mµ ng­êi thî ®ang lµm. -ChØ tiªu 2: k=l/m (100) Trong ®ã : l: Sè n¨m kinh nghiÖm mµ ng­êi lao ®éng ®ang lµm viÖc cã: m: Sè n¨m kinh nghiÖm mµ c«ng viÖc ®ã yªu cÇu: ChØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ ®­îc møc ®é phï hîp cña viÖc sö dông chÊt l­îng nguån nh©n lùc trong mét ngµnh nghÒ : 3.4-ChØ tiªu møc ®é phï hîp gi÷a ®µo t¹o vµ sö dông: ChØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t t×nh h×nh sö dông hîp lý lao ®éng , ®iÒu ®oa ®­îc ph¶n ¸nh qua sè l­îng lao ®éng ®­îc dµo t¹o vµ sè l­îng lao ®éng ®­îc sö dông vµo c«ng viÖc theo ®óng ngµnh nghÒ ®· ®µo t¹o. k=v/d (100) Trong ®ã : v: Sè lao ®éng ®­îc bè trÝ theo ®óng ngµnh nghÒ ®µo t¹o: d: Tæng sè lao ®éng hiÖn cã: ChØ tiªu nµy chñ yÕu nh»m ®¸nh gi¸ sù bè trÝ, s¾p xÕp lao ®éng cã hîp lý hay kh«ng trong mét tæ chøc: Ch­¬ng II Thùc tr¹ng lao ®éng viÖc lµm cña tØnh trong hai n¨m 1998-1999 I- Thùc tr¹ng vÒ d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm . Theo sè liÖu ®iÒu tra lao ®éng viÖc lµm ngµy 1/07/1998 cña liªn ngµnh Lao ®éng th­¬ng binh x· héi - Côc thèng kª vµ sè liÖu tæng ®iÕu tra d©n sè vµ nhµ ë ngµy 1/04/1999 cña BC§ tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nha ë TØnh Th¸i B×nh nh­ sau. 1.1. Sè l­îng d©n sè vµ lao ®éng. STT ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 1998 01/04/1999 1 D©n sè Ng­êi 1.770.500 1.785.600 2 Nguån lao ®éng ( Sè ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn ) -Tû lÖ so víi d©n sè Ng­êi % 1.291.182 72,92 1.307.616 73,23 3 Lao ®éng trong ®é tuæi . - Tû lÖ so víi d©n sè Ng­êi % 1.028.689 58 1.035.648 58 Nh­ vËy nguån lao ®éng x· héi chiÕm tû lÖ cao so víi d©n sè ( 73,23% ) , trong ®ã , lao ®éng trong ®é tuæi chiÕm 58%, ®©y lµ yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn, ®ång thêi còng lµ søc Ðp lín vÒ viÖc lµm. 1.2. VÒ chÊt l­îng lao ®éng. + Tr×nh ®é v¨n ho¸: Trong tØnh sè ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn cã: 26% Tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc. 50% Tèt nghiÖp PTCS . 15,5% tèt nghiÖp tiÓu häc. 8,5% Ch­a tèt nghiÖp tiÓu häc vµ ch­a biÕt ch÷ . + Tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt: Sè ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn cã: 81,5% lµ lao ®éng phæ th«ng, ch­a qua ®µo t¹o . 9,5% c«ng nh©n kü thuËt vµ nhÊn viªn nghiÖp vô 5% trung cÊp 4% cao ®¼ng, ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc Nh­ vËy nguån lao ®éng cña tØnh cã tr×nh ®é v¨n ho¸ kh¸ cao, nh­ng sè ng­êi kh«ng cã chuyªn m«n kü thuËt còng chiÕm tû lÖ cao (81,5%).Lùc l­îng CNKT vµ nh©n viªn nghiÖp vô rÊt thÊp (9,5%). Sè ng­êi cã tr×nh ®é trung cÊp trë lªn chiÕm 9%, nh­ng chñ yÕu tËp trung vµo c¸c ngµnh Gi¸o dôc, C«ng nghiÖp, Y tÕ vµ c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, §¶ng, §oµn thÓ. Tõ ®ã ph¶n ¸nh c¬ cÊu ®µo t¹o gi÷a lao ®éng ®­îc ®µo t¹ovíi lao ®éng ch­a qua ®µo t¹o, gi÷a lao ®éng cã tr×nh ®é trung cÊp trë lªn víi CNKT vµ nh©n viªn nghiÖp vô cßn rÊt bÊt hîp lý, ®Æc biÖt lµ CNKT cã tay nghÒ cao thiÕu nghiªm träng nªn lùc l­îng lao ®éng ch­a trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ 1.3. VÒ ph©n bè lao ®éng. Ph©n bè lao ®éng theo ®Þa giíi hµnh chÝnh (1999). Stt §¬n vÞ §V tÝnh D©n sè Lao ®éng % so víi d©n sè 1 ThÞ x· Th¸i B×nh Ng­êi 130.345 78.270 60,0 2 HuyÖn H­ng Hµ Ng­êi 243.989 140.537 57,6 3 HuyÖn Quúnh Phô “ 239.490 137.949 57,3 4 HuyÖn §«ng H­ng “ 247.981 142.837 57,6 5 HuyÖn Th¸i Thuþ “ 260.024 150.553 57,9 6 HuyÖn TiÒn H¶i “ 203.919 118.069 57,9 7 HuyÖn KiÕn X­¬ng “ 235.661 136.212 57,8 8 HuyÖn Vò Th­ “ 224.191 131.224 58,0 Tæng 1.785.600 1.035.648 58,0 Ph©n bè lao ®éng theo nhãm ngµnh kinh tÕ x· héi> Tæng sè N«ng - l©m ng­ C«ng nghiÖp vµ x©y dùng Th­¬ng m¹i vµ dÞch vô Qu¶n lý Nhµ n­íc + SN §¶ng, §oµn thÓ 1.041.654 ng­êi ho¹t ®éng kinh tÕ 797.511 163.539 53.124 27.480 100% 76,57% 15,7% 5,1% 2,63% C¬ cÊu kinh tÕ ( GDP) 100% 57,37% 12,63% 30% - Ph©n bè lao ®éng theo khu vùc kinh tÕ( n¨m 1999). Tæng sè: 1.041.654 ng­êi, trong ®ã: Quèc doanh : 46.208ng­êi chiÕm 4%. Ngoµi quèc doanh: 995.266 ng­êi chiÕm 95,9% Cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi : 180 ng­êi chiÕm 0,1% ViÖc ph©n bè lao ®éng gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng, c¸c khu vùc kinh tÕ ph¶n ¸nh lùc l­îng lao ®éng ®­îc tËp trung chñ yÕu ë khu vùc trong n«ng th«n n«ng nghiÖp. Lao ®äng khu vùc thµnh thÞ, ngµnh c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ th­¬ng m¹i dÞch vô ch­c ph¸p triÓn. Tæng s¶n phÈm GDP do ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp chiÕm tØ träng lín 57,37%, ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng 12,63% vµ th­¬ng m¹i dÞch vô 30% ®· ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn kinh tÕ cßn l¹c hËu vµ mang nÆng tÝnh tù cung, tù cÊp cao, ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng còng nh­ yªu cÇu ph¸t triÓn x· héi cña tØnh . 1.4. Thùc tr¹ng lao ®éng viÖc lµm cña tØnh n¨m 1999 Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra lao ®éng viÖc lµm th¸ng 7/1999, thùc tr¹ng lao ®éng cña tØnh nh­ sau: ChØ tiªu §¬n vÞ Khu vùc thµnh thÞ Khu vùc n«ng th«n Chung cho c¶ tØnh Tæng sè ng­êi ho¹t ®éng kinh tÕ Ng­êi 58.235 983.419 1.041.654 1-Sè ng­êi cã viÖc lµm. -§ñ viÖc lµm Tû lÖ so víi ng­êi cã viÖc lµm -ThiÕu viÖc lµm -Tû lÖ so víi ng­êi cã viÖc lµm Ng­êi Ng­êi % Ng­êi % 53.173 45.296 85% 7.904 15,9% 964.617 773.744 80,21% 190.872 19,79% 1.017.790 819.013 80,5% 198777 19,5% 2) Sè ng­êi kh«ng cã viÖc lµm. Tû lÖ so víi sè ng­êi ho¹t ®éng kinh tÕ Ng­êi % 5.062 8,69% 18.802 1,91% 23.864 2,29% Nh­ vËy sè ng­êi cã ®ñ viÖc lµm chiÕm 80,5%,thiÕu viÖc lµm vÉn chiÕm tû lÖ cao(19,5%) vµ tËp trung t¹i khu vùc n«ng th«n, n«ng nghiÖp. Sè ng­êi thÊt nhiÖp chiÕm tû lÖ cao, toµn tØnh lµ 2,29% trong ®ã khu vùc thÞ x·, thÞ trÊn chiÕm 8,69% trong khi b×nh qu©n chung toµn quèc ë khu vùc thµnh thÞ lµ 6%. II. Nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n cña t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp vµ thiÕu viÖc lµm . -Th¸i b×nh lµ tØnh cã nÒn s¶n xuÊt chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp, m©t ®é d©n sè cao(1.190ng­êi/km2),b×nh qu©n diÖn tÝch canh t¸c chØ cã 550 m2/ng­êi.D©n sè vµ lao ®éng t¨ng nhanh trong 10 n¨m (1989-1999),b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 0,9% =13.774ng­êi.D©n sè vµ lao ®éng tËp trung chñ yÕu ë n«ng th«n, n«ng nghiÖp(94,22%).Trong khi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ch­a thùc sù chuyÓn sang nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ , c¸c ngµng nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ch­a ph¸t triÓn vµ më réng nªn t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm vµ quü thêi gian lao ®éng ch­a ®­îc khai th¸c sö dung ®Çy ®ñ. - VÞ trÝ ®Þa lý cña Th¸i b×nh vÉn lµ mét èc ®¶o, ®i l¹i giao l­u kinh tÕ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc thu hót ®Çu t­ tõ ngoµi vµo. -HiÖu qu¶ c¸c ngµnh SXKD ch­a cao, ch­a cã ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, c«ng nghÖ cao, chÊt l­îng s¶n phÈm trong n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp...Ch­a ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. + C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc tØnh qu¶n lý, kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp cña TW ®ãng trªn ®Þa bµn tØnh do hËu qu¶ cña c¬ chÕ bao cÊp ®Õn nay vÉn ch­a thÝch ­ngs víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. MÆc dÇu nhµ n­íc ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch nh­ Q§176?H§BT,Q§315/H§BT, Q§388/H§BT vÒ ®æi míi qu¶n lý, s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ s¾p xÕp l¹i lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ... §· lµm gi¶m ®¸ng kÓ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ ®­a mét bé phËn lao ®éng “®ñ viÖc lµm gi¶ t¹o” ra khái khu vùc nhµ n­íc, ph¶i tù t×m viÖc lµm . Ngay trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc hiÖn nay ®ang ho¹t ®éng vÊn ®Ò viÖc lµm còng ®¸ng quan t©m, trong tæng sè 147 doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc tØnh cã 16.500 lao ®éng th× vÉn cßn 6% (kho¶ng 900lao ®éng ) thiÕu viÖc lµm phµi nghØ viÖc dµi ngµy. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, víi 182 doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp vµ cÊp giÊy phÐp kinh doanh ®ang sö dông kho¶ng 1,9 v¹n lao ®éng,nh­ng viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ch­a ®¶m b¶o «nr ®Þnh th­êng xuyªn, tiÒn l­¬ng, b¶o hé lao ®éng ,thêi giê lµm viÖc, nghØ ng¬i còng ch­a hîp lý vµ thùc hiÖn ®óng theo quy ®Þnh cña Bé luËt lao ®éng. - ChÊt l­îng lao ®éng cßn h¹n chÕ, lao ®éng phæ th«ng chiÕm ®¹i bé phËn (81,5%) .Lao ®éng cã chuyªm m«n lao ®éng cÊp thÊp (18,5%)trong ®ã ®¸ng chó ý lµ CNKT vµ nh©n viªn nghiÖp vô chØ cã 9,5%. C«ng t¸c t­ vÊn giíi thiÖu viÖc lµm ch­a ®­îc ph¸t triÓn m¹nh.ng­êi lao ®éng ch­a hiÓu ®óng vµ ®Çy ®ñ quan nirmj vÒ viÖc lµm, cßn mang nÆng t­ t­ëng tr«ng chê vµo nhµ n­íc. C«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi lao ®éng ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc, hiÖn t¹i ë tØnh míi cã 4 tr­êng CNKT ( Tr­êng CNKT C¬ ®iÖn vµ tr­êng CNX©y dùng ) víi quy m« tõ 200-300 häc sinh, 5 trung t©m giíi thiÖu viÖc lµm cã kÕt hîp d¹y nghÒ ng¾n h¹n hµng n¨m còng chØ ®µo t¹o vµ giíi thiÖu viÖc lµm kho¶ng 500- 600 ng­êi. Ngoµi ra cßn cã tr­êng Kinh tÕ Kü thuËt cã kÕt hîp d¹y nghÒ vµ 9 c¬ së t­ nh©n cã giÊy phÐp d¹y nghÒ nh­ng quy m« cßn nhá bÐ. NH×n chung c¸c tr­êng vµ c¬ së d¹y nghÒ trong tØnh hiÖn nay cßn nhiÒu khã kh¨n nhÊt lµ c¬ së vËt chÊt, ®éi ngò gi¸o viªn, néi dung ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y... Do ®è ch­a më réng ®­îc quy m« vµ n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi lao ®éng vµ yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Trong c¸c ph­¬ng h­íng , kÕ ho¹ch, c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ x· héi cña c¸c cÊp c¸c ngµnh, c¸c ®­n vÞ, vÊn ®Ì lao ®éng, viÖc lµm ch­a ®­îc ®Ò cËp ®óng vÞ trÝ, ch­a coi viÖc t¹o chç viÖc lµm míi lµ mét chØ tiªu quan träng. Khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang c¬ chÕ míi vÒ viÖc lµm vµ c¬ cÊu viÖc lµm còng cã sù thay ®æi nh­ng quan niÖm vÒ viÖc lµm ch­a thùc sù ®Çy ®ñ ®óng ®¾n. III- KÕt qu¶ gi¶i quyÕt viÖc lµm rong 3 n¨m 1997-1998-1999: STT ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh KÕt qu¶ 1997 1998 1999 1 Sè lao ®éng ®­îc gi¶i quyÕt viÖc lµm míi Ng­êi 14.690 12.247 11.300 2 Tû lÖ thÊt nghiÖp ë khu vôc thµnh thÞ % 8,64 8,69 7,84 3 Tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n % 68,5 72,5 73,18 Víi sù cè g¾ng nç lùc cña c¸c cÊp, c¸c ngµng, ®oµn thÓ trong 3 n¨m (1997,1998,1999) ®· gi¶ quyÕt viÖc lµm cho 38.237 lao ®éng, trong ®ã : -TuyÓn vµo c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, §¶ng, §oµn thÓ : 678 ng­êi -C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc : 879 ng­êi -G¶i quyÕt viÖc lµm cña dù ¸n nhá theo NQ 120 thu hót 28.000 ng­êi. -ChuyÓn ®i vïng kinh tÕ míi, cung øng lao ®éng cho khu c«ng nghiÖp tØnh ngoµi: 1.600 ng­êi -Ch­¬ng tr×nh tÝn dông ng©n hµng cho vay vèn tù t¹o viÖc lµm vµ c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ kh¸c 7.080 ng­êi. Nh­ vËy b×nh qu©n mçi n¨m míi chØ gi¶i viÖc lµm cho kho¶ng 12.500 lao ®éng. Tuy tû lÖ thÊt nghiÖp ë khu vùc thµnh thÞ cã gi¶m hÖ sè sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n cã t¨ng nh­ng ch­a v÷ng ch¾c. Sè ng­êi thÊt nghiÖp vÉn cßn chiÕm 7,84% ë khu vùc thµnh thÞ, 27% quü thêi gian lao ®éng ë khu vùc n«ng th«n ch­a ®­îc sö dông, ®¸ng chó ý lµ thiÕu viÖc lµm vµ viÖc lµm thu nhËp cßn thÊp toµn tØnh cßn 198.777 ng­êi.kh«ng nh÷ng thÕ hµng n¨m sè ng­êi b­íc vµo ®é tuæi lao ®éng cã nhu cÇu viÖc lµm cÇn ph¶i gi¶i quyÕt viÖc lµm cña tØnh kho¶ng 1,4 v¹n ng­êi. Do ®ã vÊn ®Ò gi¶i quyªãt viÖc lµm cña tØnh trong nh÷ng n¨m tíi cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ch­¬ng III c¸c gi¶i ph¸p t¹o viÖc lµm I-Dù b¸o lao ®éng vµ nhu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm n¨m 2001 vµ ®Õn 2005. 1.1-Dù b¸o lao ®éng Trªn c¬ së thùc tr¹ng n¨m 1999, 2000 vµ biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ c¨n cø vµo th¸p tuæi, dù b¸o d©n sè vµ lao ®éng dÕn n¨m 2005 nh­ sau: Sè TT ChØ tiªu §V TÝnh N¨m 1999 2000 2005 1 Tæng d©n sè Ng­êi 1.785.600 1.803.000 1.880.000 2 D©n sè ®ñ 15 tuæi trë lªn Ng­êi 1.307.616 1.321.500 1.380.500 3 D©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ Ng­êi 1.041.654 1.057.000 1.077.000 - Tû lÖ so víi ng­êi 15 tuæi trë lªn % 79,66 79,88 78,01 4 Lao ®éng trong ®é tuæi Ng­êi 1.035648 1.045.740 1.090.400 -Tû lÖ so víi d©n sè % 58 58 58 D©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ vµ sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm tû lÖ cao so víi d©n sè , ®ã lµ nguån lùc lín cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi nh­ng còng lµ mét ¸p lùc lín vÒ viÖc lµm . 1.2- Dù b¸o nhu cÇu viÖc lµm . Víi sù ph¸t triÓn vµ biÕn ®éng vÒ d©n sè , lao ®éng nh­ ®· dù b¸o trªn trong n¨m 2001 vµ ®Õn n¨m 2005 sè lao ®éng cÇn giÈi quyÕt viÖc lµm nh­ sau: *N¨m 2001: - Sè lao ®éng cÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm lµm t¨ng trong n¨m lµ: 47.900 ng­êi, bao gåm : + Sè lao ®éng thÊt nghiÖp cña n¨m tr­íc chuyÓn sang: 23.800 ng­êi. + Sè ng­êi ®Õn tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng : 14.000 ng­êi. + Häc sinh, sÞnh viªn ra tr­êng, bé ®éi hoµn thµnh nghÜa vô trë vÒ: 8.000 ng­êi. + Lao ®éng mÊt viÖc lµm trong c¸c doanh nghiÖp: 1.2000 ng­êi. + C¸c lo¹i kh¸c:900 ng­êi. - Sè lao ®éng gi¶m trong n¨m lµ : 13.500 ng­êi, bao gåm : + Sè ng­êi ®i nghÜa vô qu©n sù : 10.000 ng­êi + §i ®¹i häc, cao ®¼ng, CNKT: 2.000 ng­êi. + HÕt tuæi lao ®éng (chØ tÝnh khu vùc phi n«ng nghiÖp): 1.500 ng­êi. - C©n ®èi: Sè lao ®éng cÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm trong n¨m 2000 lµ 34.400 ng­êi. Ngoµi ra ph¶i gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm cho 190.800 ng­êi thiÕu viÖc lµm. * §Õn n¨m 2005: Còng theo c¸ch tÝnh to¸n trªn dù kiÕn ®Õn n¨m 2005, b×nh qu©n mçi n¨m ph¶i gi¶i quyÕt viÖc lµm cho kho¶ng 20.000 lao ®éng vµ t¹o thªm viÖc lµm cho kho¶ng 140.000 lao ®éng ®ang thiÕu viÖc lµm. 1.3- Dù b¸o vÒ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong n¨m 2001 ®Õn 2005. - ThuËn lîi: + Nh÷ng n¨m qua s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®­îc mïa liªn tôc, t¹o æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn mét b­íc. + KÕt qu¶ tËp trung ®Èy m¹nh ®Çu t­ nh÷ng n¨m qua nhÊt lµ n¨m 1997, 1998, 1999 n¨ng lùc mét sè ngµnh t¨ng ®¸ng kÓ nh­: s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, dÖt may, chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm, khai th¸c kinh tÕ biÓn, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nhÊt lµ trong lÜnh vùc giao th«ng, thñy lîi, ®iÖn, b­u chÝnh viÔn th«ng, h¹ tÇng ®« thÞ. + Quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Nhµ n­íc tõng b­íc ®­îc më réng cÇu T©n §Ö vµ hiÖn ®¹i ®­êng 10 ®­îc hoµn thµnh sÏ ph¸ thÕ èc ®¶o sÏ cãq t¸c dông thu hót nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ më réng thÞ tr­êng ®èi víi tØnh ta. + Nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®ang ®­îc ®Èy m¹nh vµ tõng b­íc ®i vµo cuéc sèng. ViÖc triÓn khai 5 ch­¬ng t×nh kinh tÕ träng ®iÓm cña TØnh t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 2001 vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo. + Ph­¬ng h­íng môc tiªu, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2001 cña tØnh ®· ®­îc x¸c ®Þnh vµ cã tÝnh kh¶ thi. T×nh h×nh æn ®Þnh chÝnh trÞ ë n«ng th«n ngµy cµng ®­îc cñng cè v÷ng ch¾c, thÞ tr­êng réng lín cña n«ng th«n Th¸i B×nh ®· ®­îc më mang. - Khã kh¨n: + T×nh h×nh ë n«ng th«n tuy ®· c¬ b¶n æn ®Þnh nh­ng hËu qu¶ cßn nÆng nÒ ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn viÖc ®iÒu hµnh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña c¸c cÊp. HiÖu qu¶ cña c¸c ngµnh SXKD ch­a cao, ch­a cã ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ xuÊt khÈu. ViÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ toµn x· héi (nhÊt lµ huy ®éng sù ®ãng gãp cña nh©n d©n) gÆp nhiÒu khã kh¨n, víi nguån ng©n s¸ch h¹n hÑp. + NÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc trong khu vùc ®ang phôc håi sau khñng ho¶ng do ®ã viÖc thu hót vèn ®Çu t­ vµ c¹nh tranh xuÊt khÈu cµng trë nªn gay g¾t h¬n, trong khi nÒn kinh tÕ cña tØnh ta cßn yÕu kÐm. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, ®ßi hái ph¶i t¨ng c­êng ph¸t huy néi lùc, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ mäi tiÒn n¨ng ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi víi tèc ®é t¨ng tr­ëng thÝch hîp lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh©n d©n trong tØnh. II. Quan ®iÓm vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm. - Tr­íc hÕt cÇn quan niÖm vÒ viÖc lµm: §iÒu 13 Bé luËt lao ®éng x¸c ®Þnh: “Mäi ho¹t ®éng lao ®éng t¹o nguån thu nhËp, kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm ®Òu ®­îc thõa nhËn lµ viÖc lµm”. Víi quy ®Þnh trªn th× tÊt c¶ nh÷ng ng­êi lµm viÖc ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, trong c¬ quan Nhµ n­íc, §¶ng, ®oµn thÓ, c¸c tæ chøc x· héi, tr­êng häc hoÆc t¹i gia ®×nh ®Òu ®­îc coi lµ viÖc lµm. - Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng võa lµ nhiÖm vô chiÕn l­îc l©u dµi, võa mang tÝnh cÊp b¸ch, lµ tr¸ch nhiÖm cña toµn §¶ng, toµn d©n, cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi vµ cña chÝnh ng­êi lao ®éng. Nhµ n­íc, c¸c cÊp cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng ch­¬ng tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm hµng n¨m vµ tõng thêi kú, ®Ò ra c¸c chØ tiªu t¹o viÖc lµm, c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn, cã hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i khuyÕn khÝch cã liªn quan ®Õn t¹o nhiÒu chç viÖc lµm míi thu hót lùc l­îng lao ®éng vµ cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi lao ®éng. - Gi¶i quyÕt viÖc lµm ph¶i g¾n víi quy ho¹ch tæng thÓ, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®ång thêi ph¶i c¨n cø vµo 2 chØ tiªu chñ yÕu ®ã lµ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ chç lµm míi ®Ó lùa chän c¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ. - Gi¶i quyÕt viÖc lµm ph¶i g¾n liÒn víi vioÖc kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng, do ®ã ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i nguån nh©n lùc ®Ó ®¸p øng yªu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm, yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc hiÖn nay. III. Môc tiªu, ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt viÖc lµm. 3.1- Môc tiªu. + Môc tiªu chung: Tõ nh÷ng quan ®iÓm trªn, c¨n cø vµo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh n¨m 2001 vµ ®Õn n¨m 2005 môc tiªu chung gi¶i quyÕt vi­Öc lµm lµ: Ph¸t triÓn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc ®¸p øng yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng, t¹o më viÖc lµm míi ®¶m b¶o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng cã nhu cÇu lµm viÖc. KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi ng­êi më mang ngµnh nghÒ t¹o viÖc lµm cho m×nh vµ cho ng­êi kh¸c. Thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p ®Ó trî gióp ng­êi thÊt nghiÖp nhanh chãng cã viÖc lµm, ng­êi thiÕu viÖc lµm hoÆc viÖc lµm cã hiÖu qu¶ thÊp ®Ó cã viÖc lµm ®Çy ®ñ, viÖc lµm cã hiÖu qu¶. Gi¶i quyÕt hîp lý c¸c mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. * Môc tiªu cô thÓ: + N¨m 2001: Gi¶i quyÕt viÖc lµm míi cho 15.000 lao ®éng. - Gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ tõ 7,84% n¨m 2000 xuèng cßn 5%. - N©ng tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n tõ 73,1% n¨m 2000 lªn 75% (gi¶i quyÕt viÖc lµm t­¬ng ®­¬ng cho 20.000 ng­êi). - N©ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o tõ 18,5% lªn 22%, trong ®ã CNKT, nh©n viªn nghiÖp vô vµ phæ cËp nghÒ tõ 9,5% hiÖn nay lªn 11%. - C¬ cÊu lao ®éng ph©n theo nhãm ngµnh kinh tÕ x· héi n¨m 2001. ChØ tiªu 1998 2001 + N«ng l©m ng­ nghiÖp 76,5% 75,46% + C«ng nghiÖp - x©y dùng 15,7% 16,2% + Th­¬ng m¹i vµ dÞch vô 5,1% 5,63% + Qu¶n lý Nhµ n­íc, SN, §¶ng, §oµn thÓ 2,7% 2,62% * N¨m 2005: - H¹ tû lÖ thÊt nghiÖp ë khu vùc thµnh thÞ xuèng d­íi 4%. - N©ng tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n lªn 78%. - N©ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o lªn ®Õn 30%, trong ®ã ®µo t¹o CNKT, nh©n viªn nghiÖp vô vµ phæ cËp nghÒ lªn 18%. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu trªn, b×nh qu©n mçi n¨m ph¶i gi¶i quyÕt kho¶ng 28.000 chç lµm viÖc míi. C¬ cÊu lao ®éng ph©n theo nhãm ngµnh kinh tÕ x· héi. + N«ng l©m ng­ nghiÖp 68% + C«ng nghiÖp - x©y dùng 19% + Th­¬ng m¹i vµ dÞch vô 10,42% + Qu¶n lý Nhµ n­íc, SN, §¶ng, §oµn thÓ 2,58% 3.2- Ph­¬ng h­íng: Gi¶i quuyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ph¶i g¾n liÒn víi viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn KTXH, g¾n víi sù ph¸t triÓn vµ më réng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, g¾n lao ®éng víi ®Êt ®ai, tµi nguyªn kho¸ng s¶n cña TØnh. Ph¶i lÊy gi¶i quyÕt viÖc lµm lµm t¹i chç lµ chÝnh kÕt hîp më réng vµ ph¸t triÓn viÖc lµm ngo¹i TØnh, n­íc ngoµi vµ trî gióp cña Nhµ n­íc. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng gi¶i quyÕt viÖc lµm n¨m 2001 vµ ®Õn n¨m 2005 ë TØnh ta nh­ sau: a. Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng n«ng th«n: HiÖn t¹i Th¸i B×nh cã trªn 90% d©n sè ë khu vùc n«ng th«n vµ gÇn 70% lùc l­îng lao ®éng lµm viÖc ë c¸c ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp do ®ã ph¶i ®Æc biÖt chó träng gi¶i quyÕt viÖc lµm ë n«ng th«n theo h­íng sau: + TËp trung tæ chøc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ 5 ch­¬ng tr×nh kinh tÕ träng ®iÓm cña TØnh ®· ®Ò ra. + Ph¸t triÓn toµn diÖn nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng th©m canh t¨ng vô, h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ chuyªn canh nh­: lóa g¹o xuÊt khÈu, c©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp, nu«i trång c¸c lo¹i c©y con cã gi¸ tÞ kinh tÕ cao. §Æc biÖt chó träng ®Õn viÖc ®­a khoa häc c«ng nghÖ tiÕn bé vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. + Cã chÝnh s¸ch, c¬ chÕ khuyÕn khÝch nh­ hç trî vèn, quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu, tiÕp cËn thÞ tr­êng, ®µo t¹o d¹y nghÒ, chuyÓn giao kü thuËt ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp truyÒn thèng vµ du nhËp c¸c nghÒ míi. + Khu vùc miÒn biÓn: Khai th¸c mäi tiÒm n¨ng kinh tÕ biÓn. Nu«i trång h¶i s¶n ë vïng n­íc nî, cÇn ®Çu t­ ®Èy m¹nh ®¸nh b¾t xa bê kÕt hîp víi ®¸nh b¾t nhá, chÕ biÕn h¶i s¶n, ph¸t triÓn dÞch vô nghÒ biÓn. b. Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng khu vùc thÞ x·, thÞ trÊn. Kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, ®« thÞ cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn KTXH vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm chung c¶ TØnh, v× vËy cÇn tËp trung ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, ph¸t triÓn dÞch vô, tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó t¹o viÖc lµm cho mäi lao ®éng ë thÞ x·, thÞ trÊn vµ hç trî t¹o viÖc lµm cho lao ®éng ë n«ng th«n. c. Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho c¸c doanh nghiÖp. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, h­íng chñ yÕu lµ ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp b»ng nhiÒu biÖn ph¸p vµ h×nh thøc phï hîp theo N§ 44/CP vÒ cæ phÇn ho¸ vµ N§ 103/CP vÒ giao b¸n, kho¸n cho thuª doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o viÖc lµm cã thu nhËp æn ®Þnh, chèng sa th¶i lao ®éng mét c¸ch tuú tiÖn. §ång thêi cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch huy ®éng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp míi ë c¸c khu c«ng nghiÖp TiÒn H¶i, Diªm §iÒn, ThÞ x· ®· ®­îc quy ho¹ch. - §èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh: CÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ­u tiªn ®Ó mét mÆt chèng xa th¶i ng­êi lao ®éng, chèng gi¶i thÓ ph¸ s¶n, mÆt kh¸c më réng ph¸t triÓn thªm ®Ó t¹o viÖc lµm thu hótq lao ®éng. d. S¾p xÕp l¹i m¹ng l­íi hÖ thèng d¹y nghÒ, më réng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc d¹y nghÒ, ®Æc biÖt lµ CNKT ®Ó ®¸p øng yªu cÇu tù t¹o viÖc lµm vµ t×m viÖc lµm, ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. e. Cã chÝnh s¸ch, c¬ chÕ khuyÕn khÝch hç trî ®Ó t×m kiÕm thÞ tr­êng, cung øng lao ®éng ®i lµm viÖc ë tØnh ngoµi, n­íc ngoµi. IV. C¸c gi¶i ph¸p vµ ho¹t ®éng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm n¨m 2001 vµ ®Õn n¨m 2005. A. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn KTXH. T¨ng c­êng ®Çu t­ ph¸t triÓn KTXH, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn ë c¸c ngµnh kinh tÕ theo quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ®· ®­îc phª duyÖt vµ gi¶i ph¸p quyÕt tä viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng (æn ®Þnh viÖc lµm vµ t¨ng thªm viÖc lµm). Cô thÓ lµ: 1- Trong n«ng nghiÖp -n«ng th«n. T¹o viÖc lµm míi cho kho¶ng 4.000 lao ®éng vµ 50.000 lao ®éng kh¸c cã viÖc lµm ®Çy ®ñ h¬n, tËp trung vµo mét sè c¸c gi¶i ph¸p chÝnh sau: a) §Èy m¹nh biÖn ph¸p th©m canh t¨ng vô ®­a s¶n xuÊt vô ®«ng trë thµnh vô s¶n xuÊt chÝnh ë tÊt c¶ c¸c huyÖn, thÞ, 30% diÖn tÝch canh t¸c ®­îc sö dông vµo s¶n xuÊt ®«ng, ®¶m b¶o n©ng hÖ sè sö dông ruéng ®Êt n«ng nghiÖp tõ 2,34 vßng/n¨m hiÖn nay lªn 2,4 vßng/n¨m vµo n¨m 2001 vµ 2,5 vßng/n¨m vµo n¨m 2005. Trong ®ã trång c©y ngå 6.000 ha n¨m 2000 lªn 10.000 ha n¨m 2001, khoa t©y 6.879 ha lªn 10.000 ha, d­a chuét 1.500 ha lªn 2.000 ha, c¸c lo¹i c©y kh¸c 17.000 ha. b) TriÓn khai thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt nÊm xuÊt khÈu theo ®Ò ¸n cña Së khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng ®· ®­îc phª duyÖt. Trong n¨m 2001 phÊn ®Êu ®¹t s¶n l­îng 2.400 tÊn nÊm mì, 400 tÊn nÊm sß, 100 tÊn méc nhÜ kh«, gi¶i quyÕt thªm viÖc lµm cho kho¶ng 1.200 lao ®éng. §Õn n¨m 2005 b×nh qu©n mçi n¨m s¶n xuÊt 24.700 tÊn, t¹o thªm viÖc lµm cho kho¶ng 12.000 lao ®éng. ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu trªn, trong n¨m 2001 chØ ®¹o x©y dùng c¸c m«