Đề tài Một số biện pháp nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo từ 4 – 5 tuổi thông qua trò chơi dân gian

ơi này, các em hoá thân, nhập vai thành những người lớn mà các em thích. Nhờ đó trẻ nhập vào các mối quan hệ xã hội, học được cách ứng xử giữa người lớn với nhau, qua đó mà trẻ học làm người. * Loại trò chơi sáng tạo: Đây là những trò chơi trong đó trẻ em tự tay làm nên những đồ vật bằng vật liệu trong thiên nhiên, như xếp lá dứa thành cái chong chóng, xếp lá đa thành con trâu, xếp lá chuối thành con cào cào, kết hoa thành vòng vàng xuyến bạc, tết những cọng rơm, cọng rạ thành những hình người. Những trò chơi này giúp các em khéo tay, phát huy sáng kiến, khơi dậy khiếu thẩm mĩ cần cho cuộc sống và lao động sau này. 1.1.3.3. Vai trò của trò chơi dân gian trong việc giáo dục trẻ Có thể nói rằng, trò chơi dân gian là một hoạt động có tác động mạnh mẽ đến trẻ em, nó là phương tiện giáo dục nhân cách toàn diện cho trẻ em. Trước hết, trò chơi dân gian cung cấp cho trẻ những kiến thức xã hội cần thiết cho cuộc sống của trẻ: Trẻ tập đi mua bán, tập làm nhà cửa, tập cưỡi trâu, cưỡi ngựa trong tưởng tượng, trẻ tập làm quen với các nghề nghiệp trong xã hội… Trong khi chơi, trẻ tiếp thu được những điều hay lẽ phải, biết yêu cái đẹp và nhìn nhận cuộc sống một cách phong phú hơn, hơn nữa trẻ còn rèn luyện được những thói quen cần thiết cho cuộc sống hiện thực không chỉ ở hiện tại mà còn cần thiết cả trong tương lai. Khi trẻ hòa mình vào thế giới trò chơi, trẻ sẽ được trải nghiệm với các mối quan hệ. Đặc biệt, trong trò chơi dân gian, trẻ được giáo dục có thái độ đúng đắn trong các mối quan hệ giữa con người và con người, giữa con người với thiên nhiên. Nói cách khác, đó là thái độ với sinh thái thiên nhiên và đối với sinh thái xã hội. Vai trò giáo dục nhân cách văn hoá cho trẻ em của trò chơi dân gian là rất có hiệu quả. Khôi phục và tổ chức trò chơi dân gian, một di sản văn hoá dân tộc cho trẻ em chúng ta ngày hôm nay nhằm để lại một “nét hoa văn” mang bản sắc dân tộc Việt Nam trong tâm hồn của thế hệ mầm non đang trong thế kỷ XXI. Thật vậy, trò chơi dân gian rất giàu yếu tố tưởng tượng. Điều này cũng rất phù hợp với đặc điểm phát triển tâm lí của các em. Đối với trẻ em vốn có trí tưởng tượng phong phú nên mọi vật đều như có hồn. Chúng có thể trò chuyện với cỏ cây, hoa lá, các loài vật, đồ vật xung quanh và hình dung rất hồn nhiên, chân thực rằng đó là những cuộc đối thoại hết sức thú vị như được trò chuyện với những người bạn thân thiết của mình. Trong khi chơi, trẻ biết sử dụng vật này để thay thế cho vật kia, biết đóng các vai khác nhau khi thì vai người mẹ, khi thì vai người bác sĩ, học sinh, người bán hàng, có thể trẻ sẽ tưởng tượng ra các điều khác nhau mà đối với trẻ cũng trở nên thú vị hơn,… Với đầu óc giàu sức tưởng tượng, trẻ thấy được con sên biết lên công chúa, con cua biết cắp giỏ theo hầu và ông trăng biết xuống chơi cho có bầu, có bạn… Hơn nữa, trò chơi dân gian còn là phương tiện để phát triển ngôn ngữ mạch lạc, chính xác và có hiệu quả. Bởi khi tham gia vào trò chơi, trẻ được ca hát, nhảy múa, đối đáp, hay phải sáng tạo từ ngữ,… Qua đó, vốn từ của trẻ trở nên phong phú, ngôn ngữ mạch lạc hơn. Trò chơi vui - khỏe - khéo léo là những trò chơi dân gian tổng hợp vì mỗi trò chơi kết hợp nhiều kỹ năng vận động thể lực. Trẻ trở nên nhanh nhẹn, tháo vát, khéo léo trong các hoạt động và phản xạ nhạy bén hơn khi tự mình nhập cuộc vào các trò chơi vận động dân gian. Trò chơi nhằm mục đích phát huy tính tích cực chủ động của trẻ, giúp trẻ mở rộng các mối quan hệ như: “Cướp cờ”, “Kéo co”, hay “Hái quả”, “Chui vào hang bắt chuột đồng”, hoặc “Chuột túi nhảy qua rãnh nước - tới đích lấy cờ”. Trò chơi dân gian trẻ em còn có ý nghĩa luyện kĩ năng. Quan sát kĩ ta thấy, trò chơi thường được lặp đi lặp lại nhiều lần, có khi hàng chục lần mà trẻ vẫn không thấy chán. Chơi hết cuộc, các em lại chơi lại và sự lặp đi lặp lại đó tạo kĩ năng thành thạo, trẻ sẽ ấn tượng về thực tiễn cuộc sống được củng cố vững chắc. Trò chơi dân gian có nhiều thể loại phù hợp với các sở thích, cá tính khác nhau của nhiều đối tượng người chơi như sôi nổi, điềm đạm hay trầm tĩnh. Mỗi trò lại có một quy luật riêng, mang những sắc thái khác nhau khiến trẻ em chơi suốt ngày mà không thấy chán. Đối với trẻ em của chúng ta ngày nay, trò chơi dân gian còn góp phần hình thành nên nhân cách văn hóa mang bản sắc dân tộc Việt Nam. Trong thời buổi đất nước đang hội nhập, công nghệ ngày một hiện đại hơn cùng với những linh kiện điện tử máy móc công phu nhưng cũng không thể thiếu được các trò chơi dân gian truyền thống. Nó chính là sự nối tiếp các giá trị văn hóa dân tộc từ đó góp phần tạo dựng nên nhân cách văn hóa dân tộc cho trẻ em. Trò chơi dân gian trẻ em Việt Nam là một bộ phận khăng khít với đời sống xã hội Việt Nam, nó có tác dụng góp phần hun đúc nên tâm hồn dân tộc cho tuổi mẫu giáo, lứa tuổi mà vui chơi là một hoạt động giữ vai trò cực kì quan trọng trong sự phát triển của chúng. Tuổi thơ là một thời kì mà đứa trẻ có một tâm hồn nhạy cảm, khiếu thẩm mĩ đang nhen nhóm. Đây chính là cơ hội quý giá để trẻ tiếp nhận những nét đặc sắc trong văn hoá dân tộc một cách tự nhiên và nhẹ nhàng, nhất là lại được trải nghiệm chính ngay trong hoạt động vui chơi, một hoạt động mà trẻ rất thích thú. 1.2. Cơ sở thực tiễn 1.2.1. Một số trò chơi dân gian thường được sử dụng cho trẻ 4 – 5 tuổi 1.2.1.1. Nội dung Kho tàng các trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng. Với mỗi lứa tuổi lại có những trò chơi phù hợp với đặc điểm hình thành và phát triển của trẻ. Ở độ tuổi 4 – 5 tuổi là giai đoạn trẻ đang phát triển mạnh về ngôn ngữ, trí tuệ, thể xác, trẻ đã nhận thức rõ rệt hơn, khả năng chú ý của trẻ cũng cao hơn. Do vậy, những trò chơi dân gian dành cho trẻ trong giai đoạn này có phức tạp, dài và khó hơn so với lứa tuổi mẫu giáo bé, lớp nhà trẻ. 1.2.1.2. Định hướng chơi để phát triển ngôn ngữ cho trẻ Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi trẻ chơi trẻ không bao giờ chỉ hùng hục thực hiện các vận động của mình mà trẻ vừa chơi vừa hát hay đọc các bài đồng dao đi kèm với trò chơi. Chính vì thế mà chúng ta nên sử dụng các các bài hát, các bài đồng dao đó để phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Với sự phát triển về trí tuệ của trẻ, nhận thức của trẻ đã nhanh hơn trước. Do đó, ta nên cho trẻ đọc và thuộc những bài hát và những bài đồng dao để trẻ củng cố vốn từ, khả năng diễn đạt và phát âm chính xác của trẻ. Hơn nữa, việc cho trẻ giao tiếp trong khi chơi là rất quan trọng bởi như vậy phát triển khả năng nói mạch lạc của trẻ. 1.2.2. Khảo sát thực trạng tổ chức các trò chơi dân gian ở trường Mầm non cho trẻ 4 – 5 tuổi 1.2.2.1. Mục đích khảo sát Quá trình khảo sát nhằm tìm hiểu: - Thực trạng về trình độ giáo viên đang trực tiếp giảng dạy trẻ mẫu giáo (4 – 5 tuổi). - Thực trạng của giáo viên về việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo (4 – 5 tuổi) thông qua trò chơi dân gian. - Thực trạng mức độ phát triển ngôn ngữ của trẻ mẫu giáo (4 – 5 tuổi) thông qua trò chơi dân gian. 1.2.2.2. Nội dung khảo sát - Tìm hiểu nhận thức của giáo viên về việc dạy trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi qua trò chơi dân gian nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. - Dự giờ quan sát giáo viên tổ chức dạy trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi chơi trò chơi dân gian, ghi chép các biện pháp giáo viên sử dụng. - Nghiên cứu giáo án (kế hoạch) hướng dẫn trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi chơi trò chơi dân gian. - Đánh giá thực trạng phát triển ngôn ngữ của trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi thông qua trò chơi dân gian. 1.2.2.3. Đối tượng khảo sát - Giáo viên dạy lớp mẫu giáo nhỡ (23 cô ) - Trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi (60 cháu ) 1.2.2.4. Địa bàn khảo sát - Trường Mầm non Quyết Thắng (Sơn La) - Trường Mầm non Liên Cơ (Hòa Bình) - Trường Mầm non Long Sơn (Hòa Bình) 1.2.2.5. Thời gian khảo sát Từ tháng 12 năm 2010 đến tháng 04 năm 2011 1.2.2.6. Phương pháp khảo sát * Phương pháp khảo sát bằng phiếu Anket + Đối với giáo viên: - Mục đích: Tiến hành khảo sát để thu thập ý kiến của các giáo viên mầm non nhằm tìm hiểu về nhận thức về tác động của trò chơi dân gian tới sự phát triển của trẻ đặc biệt là sự phát triển ngôn ngữ của trẻ, nhận thức của giáo viên trong việc phát triển ngôn ngữ của trẻ thông qua trò chơi dân gian - Các bước tiến hành: Bước 1: Phát phiếu khảo sát cho giáo viên Bước 2: Tiến hành phân tích, tổng hợp kết quả theo nội dung khảo sát Bước 3: Nhận xét thực trạng, phân tích nguyên nhân dẫn đến thực trạng. + Đối với trẻ - Mục đích: Sử dụng các phiếu đánh giá thực trạng ngôn ngữ của trẻ mẫu giáo (4 – 5 tuổi) nhằm tìm hiểu mức độ ngôn ngữ của trẻ. 1.2.2.7.Kết quả khảo sát đối với trẻ Chúng tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng ngôn ngữ của trẻ Mầm non 4 – 5 tuổi thông qua các trò chơi dân gian theo phiếu đánh giá. Đánh giá 60 trẻ tại 3 trường Mầm non Quyết Thắng – TP Sơn La – Sơn La, trường Mầm non Liên Cơ – Lương Sơn – Hòa Bình, trường Mầm non Long Sơn – Lương Sơn – Hòa Bình. Chúng tôi đã xây dựng những tiêu chí đánh giá như sau: Bảng 1: Các tiêu chí đánh giá thực trạng phát triển ngôn ngữ của trẻ thông qua một số trò chơi dân gian. STT Các tiêu chí đánh giá Mức độ Xếp loại 1 Khả năng phát âm + Diễn đạt dễ dàng + Diễn đạt bình thường + Diễn đạt khó khăn + Không diễn đạt được Tốt Khá Trung bình Yếu 2 Khả năng hiểu từ + Nhanh + Bình thường + Chậm + Không hiểu Tốt Khá Trung bình Yếu 3 Khả năng hiểu nội dung trò chơi + Nhanh + Bình thường + Chậm + Không hiểu Tốt Khá Trung bình Yếu Bảng 2: Kết quả khảo sát thực trạng ngôn ngữ của 20 trẻ trường Mầm non Quyết Thắng – TP Sơn La – Sơn La Khả năng ngôn ngữ Số lượng trẻ Tỉ lệ % Tốt Khá Trung bình Yếu Tốt Khá Trung bình Yếu Khả năng phát âm 5 7 8 0 25% 35% 40% 0 % Khả năng hiểu từ 4 5 11 0 20% 25% 55% 0 % Khả năng hiểu nội dung trò chơi 6 7 7 0 30% 35% 35% 0 % Bảng 3: Kết quả khảo sát thực trạng ngôn ngữ của 20 trẻ trường Mầm non Liên Cơ – Lương Sơn – Hòa Bình. Khả năng ngôn ngữ Số lượng trẻ Tỉ lệ % Tốt Khá Trung bình Yếu Tốt Khá Trung bình Yếu Khả năng phát âm 4 7 9 0 20% 35% 45% 0 % Khả năng hiểu từ 3 7 10 0 15% 35% 50% 0 % Khả năng hiểu nội dung trò chơi 5 7 8 0 25% 35% 40% 0 % Bảng 4: Kết quả khảo sát thực trạng ngôn ngữ của 20 trẻ trường Mầm non Long Sơn – Lương Sơn – Hòa Bình Khả năng ngôn ngữ Số lượng trẻ Tỉ lệ % Tốt Khá Trung bình Yếu Tốt Khá Trung bình Yếu Khả năng phát âm 4 5 11 0 20% 25% 55% 0 % Khả năng hiểu từ 4 7 9 0 20% 35% 45% 0 % Khả năng hiểu nội dung trò chơi 5 7 8 0 25% 35% 40% 0 % 1.2.2.8. Kết quả khảo sát đối với giáo viên Thực trạng trình độ đào tạo của giáo viên trực tiếp giảng dạy trẻ 4 – 5 tuổi ở ba trường mầm non được điều tra. + Trình độ đào tạo: - Giáo viên có trình độ Đại học sư phạm Mầm non là: 9 giáo viên - Giáo viên có trình độ Cao đẳng sư phạm Mầm non là: 4 giáo viên - Giáo viên có trình độ Trung cấp sư phạm Mầm non là: 10 giáo viên - Sơ cấp sư phạm Mầm non: Không có - Chưa qua đào tạo: Không có + Thâm niên công tác: - Dưới 5 năm: 1 giáo viên - Từ 10 – 15 năm: 9 giáo viên - Từ 15 năm trở lên: 13 giáo viên Qua số liệu điều tra trên, ta thấy tại các trường Mầm non mà chúng tôi đã tiến hành khảo sát phần lớn giáo viên có trình độ từ trung cấp trở lên đến đại học và đa số các giáo viên đều có thâm niên công tác lâu năm tại các các lớp nhỡ. Đây cũng là điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ lứa tuổi mẫu giáo nhỡ. + Thực trạng nhận thức của giáo viên về việc nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ nhằm phát triển ngôn ngữ thông qua trò chơi dân gian. Chúng tôi điều tra 23 giáo viên của ba trường Mầm non Quyết Thắng, trường Mầm non Liên Cơ và trường Mầm non Long Sơn. Sau khi điều tra, chúng tôi thấy nhận thức của giáo viên về việc nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ như sau: - Khi hỏi về: “Tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ có tác động như thế nào đối với việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ?” Tất cả các giáo viên được điều tra đều cho rằng trò chơi dân gian tác động mạnh đến sự phát triển vốn từ, khả năng phát âm, hiểu nghĩa của từ và khả năng nói mạch lạc của trẻ. - Khi hỏi về: “Vận dụng quan điểm tích hợp vào trò chơi dân gian hay không?” 100% các giáo viên đều trả lời có và giải thích về tác dụng của việc tích hợp vào trò chơi dân gian và cách lựa chọn nội dung phù hợp để tích hợp. Bởi vì chỉ có vận dụng quan điểm tích hợp vào trò chơi mới đem lại sự nhận thức đầy đủ cho trẻ. Trẻ được trải nghiệm, khám phá trên thực tế cũng như trên lý thuyết của bài dạy. Kiến thức được gắn kết với nhau và tạo một thể thống nhất trong quá trình nhận thức của trẻ. Kết quả trên cho thấy, phần lớn các giáo viên đã xác định được tác động lớn của trò chơi dân gian đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ và cách tích hợp các nội dung phù hợp vào trò chơi. - Khi được hỏi về: “Xin chị hãy cho biết những phương pháp và biện pháp khác nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua trò chơi dân gian?” thì có: 100% sử dụng phương pháp đàm thoại, giảng giải 80% sử dụng phương pháp bằng hình ảnh Tiểu kết chương 1 Trong chương này, tôi đã đề cập đến những cơ sở lý luận và thực tiễn về ngôn ngữ của trẻ mẫu giáo (4 – 5 tuổi) và khả năng tiếp nhận trò chơi dân gian của trẻ. Đặc biệt, chúng tôi đi nghiên cứu về đặc điểm và vai trò của trò chơi dân gian. Bởi trò chơi dân gian là một loại hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc của dân tộc, nó có tác động mạnh mẽ tới trẻ. Thông qua các trò chơi dân gian mà trẻ thu nhận được các biểu tượng một cách chính xác hóa bằng ngôn ngữ. Vì với trẻ em ngay từ những năm đầu tiên của cuộc đời đã có nhu cầu dùng ngôn ngữ để giao tiếp, để khám phá môi trường xung quanh. Trong đó việc sử dụng trò chơi dân gian để nhằm giúp trẻ giao tiếp, tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh được coi là vấn đề hết sức quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Hơn nữa, qua trò chơi trẻ còn tập trung vận dụng các tri thức mà trẻ đã tiếp thu, lĩnh hội được vào trò chơi. Nhờ đó mà trẻ nhớ được ngôn ngữ, đồng thời tạo ra các tình huống nhằm giúp trẻ sử dụng vốn từ đã tích lũy được một cách triệt để. CHƯƠNG 2 BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO TỪ 4 – 5 TUỔI THÔNG QUA MỘT SỐ TRÒ CHƠI DÂN GIAN Khái niệm biện pháp Biện pháp là các cách làm, cách giải quyết các vấn đề cụ thể. Đưa ra những cách thức cụ thể nhằm áp dụng vào giải quyết các vấn đề về ngôn ngữ cho trẻ mầm non, giúp trẻ phát triển số lượng vốn từ, cấu trúc ngữ pháp và khả năng nói mạch lạc. Các biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 2.2.1. Biện pháp trình chiếu video mẫu trò chơi 2.2.1.1. Mục tiêu và ý nghĩa Sử dụng video nhằm truyền đạt nội dung của trò chơi đến với trẻ giúp trẻ hiểu rõ ràng và chơi thành thạo thông qua việc khai thác những điểm mạnh của kỹ thuật hiện đại. Qua video mà trẻ được xem, trẻ không chỉ tiếp nhận được trò chơi một cách đẩy đủ mà còn giúp trẻ tiếp cận được với cái mới mà công nghệ thông tin đem lại. Hơn nữa vừa tiện lợi lại tiết kiệm được nhiều thời gian hơn. Mục tiêu của việc trình chiếu video trong trò chơi dân gian không chỉ dừng lại ở việc ghi nhớ được tên trò chơi, cách chơi mà trẻ còn phải biết lựa chọn, sử dụng những từ ngữ để áp dụng vào trò chơi. Qua đó trẻ sẽ biết bộc lộ, thể hiện những suy nghĩ, cảm nhận của mình về cái hay của trò chơi. 2.2.1.2. Yêu cầu Video được trình chiếu phải đảm bảo tính thẩm mỹ, màu sắc, kích cỡ. Video phải thích hợp với góc nhìn của trẻ và tạo được sức hấp dẫn cho trẻ, âm thanh phù hợp và thu hút trẻ. Trong video phải có đầy đủ quy trình của trò chơi, đảm bảo chính xác về nội dung của trò chơi. Ngôn ngữ trong sáng, mang màu sắc dân gian và phù hợp với lứa tuổi mầm non. Sử dụng video để truyền đạt tới trẻ, sẽ giúp trẻ bắt chước cách chơi nhanh hơn. Hình ảnh kết hợp với âm thanh tạo sự cuốn hút đối với trẻ. Tuy nhiên, ngôn ngữ trong các video cho trẻ xem có tác động tới trẻ rất lớn khiến cho trẻ nhập tâm hơn, từ đó hình thành thái độ, tình cảm cho trẻ một cách sâu sắc. 2.2.1.3. Cách tiến hành Dùng các video để cho trẻ học và nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ là biện pháp rất hiệu quả để kích thích sự khám phá tò mò của trẻ. Sử dụng video như là phương tiện trực quan để giúp trẻ trực tiếp quan sát được những cái hay cái mới mẻ, độc đáo thông qua sự mô tả của công nghệ hiện đại. Đây cũng là con đường để truyền thụ những tri thức, hoàn thiện các kỹ năng, kỹ xảo và năng lực nhận thức, năng lực chơi của trẻ. 2.2.1.4. Điều kiện vận dụng Giáo viên chuẩn bị các video và máy dạy trẻ vào một giờ học cho trẻ quan sát và chơi theo những video đó. 2.2.2. Biện pháp dạy trẻ tự chơi theo nhạc 2.2.2.1. Mục tiêu và ý nghĩa Âm nhạc có vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người, đặc biệt nó có tác dụng rất lớn tới sự phát triển của trẻ. Chơi bằng cách nghe nhạc có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển trí tuệ và trí nhớ của trẻ, trẻ tích lũy dần những ấn tượng của trò chơi. Bên cạnh đó, còn tăng cường năng lực trí não bởi giữa âm nhạc và trò chơi có mối quan hệ mật thiết với nhau. Nó còn có ý nghĩa quan trọng đối với việc cải thiện trí nhớ vì thông qua nghe nhạc sẽ kích thích các vùng phát triển khác nhau trong não bộ. Biện pháp này nhằm tạo điều kiện cho trẻ tự thể hiện lại nội dung trò chơi theo nhạc sử dụng bằng chính ngôn ngữ của mình. Qua đó, trẻ có thể thỏa sức sáng tạo lời nói, cử chỉ, điệu bộ, nét mặt,… làm cho trò chơi trở nên thực sự sinh động với ngôn ngữ hồn nhiên trong sáng. Sử dụng nhạc cho trẻ chơi giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc, lời nói trau chuốt rõ ràng. 2.2.2.2. Yêu cầu Nghe nhạc vốn dĩ từ trước đến nay đã được coi là một hoạt động độc lập, là một phần không thể thiếu của một tiết hoạt động giáo dục âm nhạc. Tuy nhiên, để tổ chức một tiết mà nghe nhạc là hoạt động chủ đạo thì lại là khá mới mẻ và khiến không ít giáo viên còn lúng túng khi triển khai nội dung này. Để tổ chức hoạt động cho trẻ chơi theo nhạc, giáo viên cần chọn nhạc phù hợp với lứa tuổi, nội dung của trò chơi, độ dài của nhạc vừa phải không nên quá dài. Hơn nữa, trẻ cần hiểu được rõ ràng nội dung của trò chơi. Trẻ cần miêu tả được lại đầy đủ nội dung trò chơi theo đúng trình tự nhất định. Sử dụng các từ đồng dao chính xác. Trẻ chơi với nhịp điệu liên tục, liền mạch theo nhạc không ngắt quãng quá lâu. Trong khi chơi, trẻ phải thể hiện sự lịch thiệp: nói rõ ràng, rành mạch, hướng về phía các bạn,… Những yêu cầu đó giúp trẻ chơi theo đúng trình tự và đạt hiệu quả cao trong hoạt động chơi theo nhạc của trẻ. Trò chơi dùng để chơi cần phải dễ hiểu, dễ nắm bắt với khả năng nhận thức của trẻ. Khi trẻ hiểu được nội dung trò chơi thì giúp trẻ sẽ nhớ lâu hơn. Nếu nội dung của trò chơi tương đối phức tạp so với nhận thức của trẻ thì có thể chơi thử trước sau đó yêu cầu trẻ chơi lại. Nếu trò chơi không quá phức tạp thì cho trẻ nghe hướng dẫn của cô sau đó cho trẻ chơi theo hướng dẫn của cô giáo. Tuy nhiên trò chơi được chọn phải được chơi một cách tự nhiên để trẻ có thể thoải mái vận động theo nhạc của trò chơi. 2.2.2.3. Cách tiến hành Giáo viên giới thiệu tên trò chơi dân gian mà mình đã định cho trẻ chơi nhằm giúp trẻ hiểu trò chơi và có nhận thức về trò chơi một cách sâu sắc hơn. Các bước giúp trẻ hiểu được trò chơi và cách chơi thì giáo viên cần có vốn hiểu biết rõ ràng về trò chơi, từ đó mới thể hiện ra được. Với cách hướng dẫn trẻ chơi theo nhạc, cô giáo nên chơi thử và hướng dẫn cho trẻ bắt chước làm theo như vậy trẻ vừa tư duy, nhận thức về trò chơi lại hiểu sâu sắc hơn. Trẻ biết cách chơi đúng theo trình tự của trò chơi và chơi tốt hơn với trò chơi đó. Việc thực hành vận động chơi theo nhạc đó phải được tiến hành thường xuyên và tất cả các trẻ đều phải được luyện tập. Trong quá trình chơi theo nhạc, cô giáo cần chú ý nhận xét, uốn nắn, chỉnh sửa lỗi cho trẻ để lần sau trẻ chơi tốt hơn không mắc phải những lỗi sai đó. Trong trò chơi, điều quan trọng hơn hết đó là trẻ phải sử dụng ngôn ngữ rõ ràng, rành mạch, không nói ngọng và mở rộng được số lượng vốn từ đối với trẻ. 2.2.2.4. Điều kiện vận dụng Biện pháp dạy trẻ tự chơi theo nhạc có thể tiến hành thường xuyên qua các tiết học hay trong những giờ giải lao. Cũng có thể cho trẻ chơi theo các hình thức như nhóm, đội, cá nhân, đôi,… tùy thuộc vào trò chơi được chơi. 2.2.3. Biện pháp sử dụng lời nói hướng dẫn chơi 2.2.3.1. Mục tiêu và ý nghĩa Lời nói mẫu của cô nhằm truyền đạt nội dung của trò chơi đến với trẻ, giúp trẻ hiểu được trò chơi và chơi trò chơi theo hiểu biết và khả năng của mình. Qua lời hướng dẫn của cô giáo, trẻ không chỉ tiếp nhận được trò chơi mà còn tiếp nhận nguyên vẹn những ngôn ngữ được sử dụng trong trò chơi đó. Hình thành ở trẻ những nền tảng ban đầu để trẻ có thể dễ dàng tái tạo lại trò chơi theo sự hướng dẫn của cô giáo. 2.2.3.2. Yêu cầu Lời hướng dẫn của cô phải đảm bảo tính ngắn gọn, hấp dẫn trẻ. Sự hướng dẫn bằng lời nói của cô là phương thức học tập để trẻ có thể bắt chước, cũng như truyền tải tới trẻ những kiến thức về văn hóa truyền thống của người Việt Nam ta. Qua lời hướng dẫn của cô, giáo viên giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản trong giọng nói, lời của bài đồng dao. Hơn hết, giáo viên cần phải truyền đạt được các âm điệu vui tươi, sảng khoái và nghịch ngợm để gây được hứng thú cho trẻ và giúp trẻ cảm nhận được nhạc tính trong ngôn ngữ đó. Khi hướng dẫn trẻ đọc các bài đồng dao, giáo viên nên vừa đọc, vừa kết hợp với cử động của cơ thể, sao cho có sự phù hợp giữa lời với nhịp điệu vận động. Như vậy, lời nói hướng dẫn của cô giáo có vai trò hết sức quan trọng trong việc dạy trẻ chơi các trò chơi dân gian, qua đó trẻ hình thành, nhận biết được những nét đẹp trong truyền thống dân gian của người Việt. Cho nên, lời hướng dẫn của cô phải chuẩn, chính xác, phải được nghiên cứu kỹ và được cô hướng dẫn với tâm huyết của mình, có như vậy mới có sức hấp dẫn, lôi cuốn trẻ háo hức tham gia vào trò chơi đó. Cô sử dụng toàn bộ lời nói của mình để hướng dẫn, truyền đạt trò chơi đến với trẻ. Lúc này cô trở thành cầu nối liên kết trẻ và đến với trò chơi dân gian. Đây là một việc làm hết sức quan trọng bởi lời hướng dẫn của cô có tác dụng to lớn, kích thích sự ham muốn chơi của trẻ. Qua sự hướng dẫn của cô, trẻ có thể thích hay không hứng thú với trò chơi. Chính vì thế mà giáo viên cần phải hết sức chú ý trong việc sử dụng biện pháp này để truyền đạt trò chơi dân gian đến với trẻ. 2.2.3.3. Cách tiến hành Muốn truyền tải nội dung trò chơi đến với trẻ một cách đầy đủ, chính xác đòi hỏi sự hiểu biết của cô về mọi thành tố nội dung và hình thức của trò chơi. Phải nói đúng và có sắc thái phù hợp với những những lời nói hay những lời của các bài đồng dao. Phương pháp sử dụng lời nói mẫu để hướng dẫn chơi đòi hỏi mức độ cao hơn về lời nói và cách diễn đạt sắc thái đặc biệt với những trò chơi dân gian có lời đồng dao. Cô có thể hòa trộn ngôn ngữ của mình bằng sự cảm nhận để tô đậm lên những tình tiết chính của trò chơi, hay những dụng cụ, hình ảnh được truyền đạt khác nhau. Sử dụng lời nói chậm, truyền cảm khi trong trò chơi có đọc đồng dao nhằm tạo sự nhẹ nhàng, không căng thẳng cho trẻ theo dõi. Hơn nữa, việc phối hợp giọng nói với những hành động, cử chỉ, điệu bộ, nét mặt,… những yếu tố phi ngôn ngữ này cũng phần nào giúp trẻ thâm nhập vào trò chơi sâu hơn, hiểu rõ hơn ý nghĩa của trò chơi. Cùng với những kiến thức về trò chơi dân gian, sự cảm thụ riêng của cô ý nghĩa cuả trò chơi vượt ra khỏi văn bản cứng nhắc. Những lời hướng dẫn của cô sẽ làm nên sự khúc triết, sinh động, tạo khả năng ghi nhớ thông qua năng lực nghe, nhìn, sự cảm nhận gây hứng thú mạnh tới trẻ. Trẻ thích chơi nhiều lần một trò chơi. Như vậy, khi chơi trẻ không chỉ cần thông tin mà mỗi lần chơi trẻ sẽ có những sáng tạo, tìm thấy những điều mới, được sống với chính văn hóa của dân tộc. 2.2.3.4. Điều kiện vận dụng Phương pháp sử dụng lời nói mẫu để hướng dẫn trẻ chơi được sử dụng hầu hết trong các giờ học hay trong giờ nghỉ giải lao. Phương pháp này giúp trẻ đến được với trò chơi một cách gián tiếp qua lời hướng dẫn của giáo viên đã được nghiên cứu tìm hiểu kỹ. 2.2.4. Biện pháp giúp trẻ vận dụng ngôn ngữ mạch lạc trong trò chơi 2.2.4.1. Mục tiêu và ý nghĩa Vận dụng ngôn ngữ mạch lạc vào trò chơi giúp trẻ thể hiện trò chơi có logic, có trình tự, chính xác, đúng ngữ pháp và có hình ảnh. Giúp trẻ bước đầu tự mình tiếp xúc với xã hội qua giao tiếp với ngôn ngữ của chính mình nhưng được thổi thêm hồn của văn hóa dân gian nhằm tạo ra những lời nói có ý nghĩa hơn, đẹp hơn, có giá trị hơn. Ngôn ngữ mạch lạc góp phần xây dựng nên nhân cách xã hội chủ nghĩa, giáo dục trẻ thành những thế hệ mới xã hội chủ nghĩa. 2.2.4.2. Yêu cầu Ngôn ngữ mạch lạc được sử dụng trong giao tiếp cần phải đúng văn cảnh hay nói cách khác phải phù hợp với trò chơi. Đặc biệt, trẻ phải được tự do thể hiện thái độ tâm tư tình cảm của mình bằng chính vốn ngôn ngữ của bản thân trẻ. Giáo viên không nên áp đặt, tạo áp lực hay gò bó trẻ mà nên tạo cảm giác thoải mái, tự tin cho trẻ gây được hứng thú và thiện cảm khi giao tiếp với trẻ. Khơi dậy và phát huy những khả năng, năng lực vốn có ở trẻ nhưng không vì thế mà lãng quên việc sửa lỗi sai, hướng dẫn trẻ sử dụng câu, từ đúng, chí