Đề tài Nâng cao năng lực cạnh tranh hàng may mặc xuất khẩu Việt Nam trên thị trường Mỹ trước thềm hội nhập WTO

cấu xuất khẩu: So với ngành may thì công nghiệp dệt của Việt Nam còn rất hạn chế. Đây là ngành yêu cầu lượng máy móc thiết bị hiện đại, đồng bộ và tốn kém. Do vậy ngành dệt chưa đủ khả năng phục vụ ngay chính ngành may trong nước. Nguyên liệu cho ngành may xuất khẩu của ta chủ yếu vẫn phải nhập ngoại. Như vậy, kim ngạch xuất khẩu khá cao nhưng lợi nhuận từ hoạt động xuất khẩu chưa tương xứng. Hiện có tới gần 60% kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc& dệt là để chi trả cho việc mua nguyên liệu, phụ liệu từ nước ngoài. Một vấn đề đáng lưu ý là giá trị gia công chiếm tới 80% kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc. Hơn nữa, các hợp đồng gia công không ổn định, giá gia công thấp và sự phụ thuộc vào nguyên vật liệu đã khiến không ít doanh nghiệp may mặc nước ta lúng túng, bị động trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Những mặt hàng xuất khẩu khó làm như quần âu, áo veston chiếm tỷ lệ nhỏ vì rất ít doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ để có đủ khả năng đáp ứng yêu cầu của sản xuất. Các mặt hàng xuất khẩu truyền thống của ngành may mặc Việt Nam chủ yếu là áo jacket, áo váy, sơ mi đơn giản. Đến nay, những mặt hàng cao cấp đòi hỏi công nhân lành nghề, máy móc hiện đại còn nhiều hạn ngạch nhưng chỉ một số ít doanh nghiệp có khả năng thực hiện. Như vậy, trong thời gian tới, các doanh nghiệp không tự lấp lỗ hổng về mặt kỹ thuật và tay nghề tức là sẽ tự mình làm mất đi một thị trường rất có tiềm năng và nhiều cơ hội làm ăn như thị trường Mỹ. * Thực tế cho thấy trong những năm gần đây, nhóm chủng loại hàng quản lý bằng hạn ngạch đã có nhiều đột biến. Cụ thể là kim ngạch xuất khẩu hàng quản lý bằng hạn ngạch trong tháng 1/2006 đạt 152 triệu đô la Mỹ, tăng 65% so với tháng 1-2005 đạt 92 triệu. Tháng 1/2005 là tháng không thuận lợi của Việt nam với tất cả các nước thành viên sẽ được bỏ hạn ngạch vào năm 2005 nên không có hạn ngạch trước năm 2005 để dựng cuối năm 2004, duy chỉ có Việt Nam được ứng cuối năm 2004 để tăng xuất khẩu năm 2005 nhưng kim ngạch cũng chỉ đạt 92 triệu.    Tháng 1/2006 có 7 cat đạt trên 10%, 6 cat đạt trên 6% tổng nguồn hạn hạn ngạch, cụ thể cat 359/659S( quần áo bơi) đạt 18,19%, cat 342/642 đạt 15,11%).  Ngoài những chủng loại hàng tỷ trọng lớn có sự tăng trưởng rất cao so với cùng kì xuất hiện nhiều chủng loại mặt hàng đó xuất khẩu được ngay trong tháng 1/2006 mà cùng kỳ năm ngoái vẫn chưa thực hiện đựơc, đáng lưu ý là các Cat 200, 301, 332, 434, 448, 620 và 645/646.   Bảng 1: Hàng may mặc xuất khẩu Việt Nam sang một số thị trường chính. (Hàng quần áo và phụ liệu, không kể sản phẩm đan, móc..) Đơn vị :1000 USD Năm Nước 2001 2002 2003 2004 Mỹ 26.442 438.985 1.241.937 1.421.889 EU 797.527,777 706.545,413 514.255,087 607260,357 Nguồn: Bộ thương mại Mỹ Uỷ ban Châu Âu Tại một số thị trường chính như Mỹ và EU Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc sang Mỹ liên tục tăng qua các năm, từ 26,442 triệu USD (2001) lên 1421,889 triệu USD (2004). Còn tại thị trường EU, kim ngạch xuất khẩu giảm từ năm 2001 đến năm 2003, bắt đầu tăng trở lại vào năm 2004 với giá trị tăng 93,00527 triệu USD tương ứng tốc độ tăng 18,08% . Sau đây là một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Bảng 2: Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam tại thị trường Mỹ. STT Chủng loại Mặt hàng 1 4 Sơ mi, sơ mi ngắn tay bằng vải dệt kim 2 5 Áo đan, áo cổ lọ 3 6 Quần dài, quần short dệt kim 4 7 Áo blouse, áo blouse ngắn tay 5 8 Áo sơ mi dệt 6 12 Tất nữ, tất mỏng dài, bít tất 7 13 Quần áo lót nam nữ bằng vải dệt kim 8 18 Áo gilê, áo ngủ, pizama 9 21 Áo jacket 10 24 Áo ngủ, pizama bằng dệt kim 11 26 Áo dài phụ nữ 12 31 Áo nịt nửa thân 13 76 Quần áo lao dộng không phải dệt kim 2/ Tình hình xuất khẩu hàng may mặc Việt Nam sang thị trường Mỹ. - Triển vọng về quan hệ thương mại hai nước sau khi ký Hiệp định thương mại Việt - Mỹ là rất lớn. Do Mỹ là thị trường hấp dẫn và khá lý tưởng đối với các nước xuất khẩu hàng hoá trên thế giới. Nước Mỹ có một triển vọng về quan hệ thương mại hai nước sau khi ký Hiệp định nền ngoại thương phát triển mạnh và là một thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới, kim ngạch nhập khẩu hàng hoá hàng năm tăng lên đến trên một ngàn tỷ USD. Chiếm trên 12% tổng giá trị xuất khẩu và trên 14% tổng giá trị nhập khẩu của thế giới. Các doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu tiếp cận được với thị trường Mỹ, kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc Việt Nam sang Mỹ tuy thấp nhưng có tốc độ tăng trưởng cao. Thực tế cho thấy ngành may nói riêng đã có những bước đầu hội nhập vào thị trường Mỹ khá thành công. Mỹ là thị trường có sức mua các loại sản phẩm may mặc lớn nhất thế giới bao gồm nhiều chủng loại khác nhau kể cả các sản phẩm trung bình. Thách thức với các doanh nghiệp Việt Nam ở chỗ Mỹ là nước nhập khẩu nhiều nhưng Mỹ vẫn giành một thị phần đáng kể cho các doanh nghiệp Mỹ, vậy điều đầu tiên khi thâm nhập thị trường Mỹ là doanh nghiệp Việt Nam phải cạnh tranh với nền công nghiệp Mỹ. Lực lượng cạnh tranh lớn thứ hai là các quốc gia đã và đang xuất khẩu hàng may mặc có uy tín trên thị trường Mỹ trong những năm qua như; Mêxicô, Trung Quốc, Bangladesh, Đài Loan, Hàn Quốc… Bảng 3: Kim ngạch hàng may mặc các nước xuất khẩu sang Mỹ. ( Hàng quần áo và phụ liệu , không kể sản phẩm đan, móc..) Đơn vị:triệu USD Các đối tác 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Toàn thế giới 32.800,552 31.691,335 30.895,566 33.188,673 35.287,106 37.514,673 Trung Quốc 4.167,042 4.152,517 4.478,787 5.489,903 6.617,924 10.230,961 Mêhicô 5.119,442 4.671,587 4.504,279 4.169,910 4.137,043 3.841,732 ấn Độ 1.377,783 1.275,864 1.384,733 1.478,528 1.597,515 2.121,031 Inđônêxia 1.500,569 1.599,968 1.456,514 1.554,099 1.770,238 2.022,399 Bănglađét 1.471,538 1.449,558 1.260,601 1.258,993 1.372,876 1.680,624 Hồng Kông 2.223,939 2.003,698 1.951,781 1.930,121 2.012,215 1.569,801 Việt Nam 30,247 26,442 438,985 1.241,937 1.421,889 1.541,470 Các nước khác 16.909,992 16.511,701 15.419,886 16.065,182 16.357,406 14.506,655 Nguồn: Bộ thương mại Mỹ Kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc của Việt Nam tăng dần qua các năm, trừ năm 2001 (chiếm 0.08 %) giá trị sản phẩm may mặc xuất khẩu vào Mỹ giảm nhẹ so với năm 2000. Còn bắt đầu từ năm 2002 trở đi giá trị hàng may mặc của Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ ngày một tăng: Cụ thể năm 2002 chiếm 1,42 % tăng 412.53 triệu USD tương ứng với tỷ lệ tăng 1560% so với giá trị hàng may mặc năm 2001. Từ năm 2003 chiếm 3.742% so với tổng kim ngạch toàn thế giới vào Mỹ, tăng 802.952 triệu USD tương ứng tốc độ tăng 182.9% .Từ năm 2003 trở đi tốc độ tăng giảm đi tuy nhiên giá trị tăng thực tế lại rất lớn cụ thể năm 2005 tăng 119.581 triệu USD tương ứng tốc độ tăng 8.4% chiếm 4.1% kim ngạch hàng may mặc xuất khẩu vào Mỹ. Tuy nhiên, so với nước có kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc lớn vào thị trường Mỹ như Trung Quốc thì Việt Nam chiếm tỷ trọng rất nhỏ (Trung Quốc chiếm 27,27% cơ cấu toàn thế giới vào thị trường Mỹ). - Các sản phẩm may hiện nay rất phong phú bao gồm nhiều nhóm hàng khác nhau: đồ lót nam, nữ. Dùng cho nhu cầu nhà ở (bộ đồ ngủ, vỏ chăn ga, gối). Dùng cho nhu cầu mặc hàng ngày (sơ mi, quần âu, áo váy), thể thao (quần áo vải thun, vải bò), thời trang hiện đại (quần áo model) và nhóm trang phục đặc biệt ( Bảo hộ lao động cho các ngành nghề, quân trang .. )  Bảng 4: Cơ cấu giá trị các sản phẩm may mặc cụ thể Việt Nam nhập khẩu vào Mỹ (Hàng quần áo và phụ liệu,không kể sản phẩm đan, móc..) Đơn vị:1000USD Mặt hàng 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Tổng 30.247 26.442 438.985 1.241.937 1.421.889 1.541.470 6204-quần áo ves phụ nữ, ko gồm hàng đan 3.509 5.112 134.795 456.828 460.612 571.389 6203- quần áo ves nam giới , không gồm hàng đan 4.726 1.186 88.978 302.374 217.307 259.586 6201-áo khoác ngoài không có hàng đan 468 389 61.487 141.342 223.570 178.407 6205--áo sơ mi nam, không gồm hàng móc 13.400 11.080 39.386 98.097 131.990 145.864 6202--áo khoác nữ 83 205 47.831 97.263 166.704 132.886 6210—quần áo bằng nỉ 101 129 22.724 28.724 85.625 89.105 6211—Quần áo phục vụ thể thao: bơi, trượt tuyết... 797 2.737 14.758 36.594 53.623 47.424 6206--áo cánh và sơ mi phụ nữ 230 520 14.449 42.815 28.228 37.857 6209—Quần áo trẻ em, đồ thêm 557 164 3.616 10.885 24.939 36.945 6208-Đồ lót phụ nữ 87 102 3.755 12.413 10.123 15.777 6216-Các loại găng tay 5.384 4.655 4.021 4.297 9,512 12.303 6207--áo lót nam 104 127 2.567 9.176 6.410 9.539 6212-Yếm ,tạp dề, nịt bít tất 740 1 260 480 862 2.844 6214-Khăn quàng cổ 3 12 90 117 286 487 6215-Ca na vat, nơ 11 11 136 232 773 85 6213-Khăn tay ,khăn mùi xoa 0 0 27 36 14 18 Nguồn: Bộ thương mại Mỹ Qua bảng phân tích trên ta thấy cơ cấu hàng may mặc xuất khẩu vào Việt Nam là tương đối đa dạng. Các sản phẩm bao gồm nhiều chủng loại từ các sản phẩm dành cho nam giới đến những sản phẩm dành cho nữ giới. Nhìn chung, hầu hết các mặt hàng may đều tăng, bắt đầu có sự khác biệt từ năm 2002, như: áo sơ mi nam chỉ có 13,4 triệu USD (2000) đến năm 2005 đã vượt lên với giá trị 145,864 triệu USD, quần áo bằng nỉ năm 2000 chỉ có 0,1 triệu USD lên 89,105 triệu USD (2005 )... Trong đó giá trị các sản phẩm áo ves nam và nữ là chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng số giá trị sản phẩm tương ứng 37,07% và 16,84% ( năm 2005). Điều này cho thấy các sản phẩm may sẵn, âu phục sang trọng đang là nguồn nhu cầu cần được đáp ứng ngày càng nhiều với số lượng lớn. Bảng 5: Cơ cấu hàng hoá Việt Nam nhập khẩu vào Mỹ năm 2005 Sản phẩm Giá trị (1000$) Phần trăm Hàng may mặc và phụ liệu, không kể đan.. 1.541.469,985 23,2% Hàng may mặc và phụ liệu, có đan và móc 1.123.811,184 17% Hàng da giầy 721.310,395 10,9% Đồ đạc, giường,đèn.. 697.011,535 10,5% Các loại khác 2.546.545,848 38,4% Tổng số 6.630.148,947 100% Nguồn: Bộ thương mại Mỹ - Qua bảng số liệu trên, giá trị hàng dệt may của Việt nam vào Mỹ đạt 2.665.281,169 USD tương ứng là 40,2% chiếm tỷ trọng cao nhất trong số những mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ. Trong đó, hàng may mặc và phụ liệu không kể đan chiếm 23,2% hàng may mặc và phụ liệu có kể đan chiếm 17%. Điều này càng khẳng định vai trò quan trọng của hàng may mặc trong cơ cấu hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam. Tuy vậy, do khâu nghiên cứu, chế tạo sản phẩm mới quá yếu nên các sản phẩm may mặc xuất khẩu hiện nay hầu như chưa có nhãn mác thương mại, để tạo lập danh tiếng trên thị trường xuất khẩu& chủ yếu được xuất dưới hình thức gia công hoặc sản xuất theo mẫu hàng nước ngoài. II/Phân tích năng lực cạnh tranh của hàng may mặc xuất khẩu VN trên thị trường Mỹ trước thềm hội nhập WTO. 1/ Đánh giá năng lực cạnh tranh của hàng may mặc xuất khẩu VN trên thị trường Mỹ trước thềm hội nhập WTO. * Các quan điểm đánh giá. Yếu tố chính ban đầu tạo nên sức cạnh tranh: Thu hút sự chuyển giao, nguồn lao động dồi dào giá rẻ. - Hai là xuất khẩu hàng may mặc của Việt Nam thực hiện theo phương thức gia công (CMT). Các công ty của Hồng Kông, Hàn Quốc, Đài Loan cung cấp toàn bộ vải phụ kiện. Vì vậy ngành may xuất khẩu Việt Nam phụ thuộc khá lớn vào người mua với đặc điểm là giá thấp, giá trị gia tăng của người sản xuất thấp, cạnh tranh gay gắt trên thị trường xuất khẩu của Việt Nam chỉ dừng lại ở mức độ canh tranh về giá và ở những sản phẩm truyền thống đơn giản: quần, sơ mi, áo jacket, mà chưa đạt đến sự cạnh tranh về sự khác biệt hoá sản phẩm. - Phát triển sản phẩm đi kèm: Do các công ty không tiếp cận được thông tin thị trường, xu hướng của các thị truờng (Mỹ ). Do đó việc đánh giá sức cạnh tranh theo phương thức FOB hay dưới hình thức kinh doanh so sánh bán nhờ thu chưa đủ cơ sở để thực hiện . Hiện nay sức cạnh tranh sản phẩm may (CMT) phụ thuộc chủ yếu vào chi phí lao động, chi phí kho vận, giao nhận điện nước, và các dịch vụ bưu chính viễn thông, chi phí về thủ tục hành chính và quản lý doanh nghiệp. Từ các quan điểm đánh giá trên, việc đánh giá năng lực cạnh tranh hàng may mặc được thể hiện bằng hệ thống các chỉ tiêu. 1.1/ Tốc độ tăng trưởng hàng may mặc qua các năm. Tiêu chí đầu tiên khi đánh giá năng lực cạnh tranh của sản phẩm là tốc độ tăng trưởng. Điều này được thể hiện cụ thể qua số liệu bảng sau : Bảng 6: Bảng kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc Việt Nam vào Mỹ (Hàng quần áo và phụ liệu,không kể sản phẩm đan, móc..) Đơn vị: triệu USD Năm 2001 2002 2003 2004 2005 Hàng may 26,442 438,985 1.241,937 1.421,889 1.541,470 Nguồn: Bộ thương mại Mỹ Từ số liệu bảng 6 ta có biểu đồ 1 sau: Biểu đồ 1: Kim ngạch xuất khảu hàng may mặc Việt nam vào Mỹ ơ Dựa vào phương pháp tính tốc độ tăng trưởng kiểu liên hoàn, số liệu trên biểu đồ cho thấy kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc liên tục tăng qua các năm. Trong năm 2001, hàng may mặc xuất khẩu vào thị trường Mỹ chỉ đạt 26,442 triệu USD. Đến năm 2002, kim ngạch xuất khẩu đạt 438,985 triệu USD tăng 16,6 lần so với năm 2001, năm 2003 gấp 2,8 lần so với năm 2004 tăng gấp 1,14 năm 2003 và năm 2005 gấp 1,08 lần so với 2004. Tuy năm 2002, kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc 438,985 triệu USD nhưng đây lại là năm có sự tăng trưởng vượt bậc. Năm 2004, 2005 với kim ngạch xúât khẩu cao chứng tỏ hàng may mặc Việt Nam đã có chỗ đứng trên thị trường. Không chỉ cung cấp cho thị trường Mỹ, số lượng chủng loại đa dạng mà còn đáp ứng ngày càng cao chất lượng của sản phẩm. Điều đó phản ánh các doanh nghiệp ngày càng chú trọng đến nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc đánh giá năng lực cạnh tranh không chỉ dựa vào đánh giá tốc độ của bản thân quốc gia đó mà còn được so sánh với đối thủ cạnh tranh. Điều này được thể hiện qua biểu đồ sau: Biểu đồ 2: Kim ngạch xuất khẩu vào Mỹ của Việt Nam, Trung quốc và Ấn độ Qua biểu đồ ta thấy kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc của các nước sang thị trường Mỹ liên tục tăng với tốc độ tăng không đồng đều, điều đó cho thấy vị thế cạnh tranh của các doanh nghiệp là khác nhau. Nước đầu tiên cần phải kể đến là Trung Quốc với kim ngạch xuất khẩu tăng nhanh. Năm 2004 tốc độ tăng trưởng 20.55% của Ấn Độ tăng 8.05%, Việt Nam tăng 14.49% so với năm 2003. Năm 2005 Trung Quốc tăng 54.6% Ấn Độ tăng 32.77%, Việt Nam tăng 8.4%. Như vậy so với các đối thủ cạnh tranh như Trung quốc và Ấn Độ thì tốc độ tăng trưởng của Việt Nam còn thấp. Điều này cũng phản ánh đúng năng lực cạnh tranh của hàng may mặc Việt Nam còn thấp so với Ấn Độ, Trung Quốc cả về chủng loại, chất lượng, giá cả.Vì vậy các doanh nghiệp Việt Nam cần phải có biện pháp thích hợp để nâng cao khả năng cạnh tranh của mình trên thị trường Mỹ. Bên cạnh tốc độ tăng rrưởng về mặt giá trị, ta cần đánh giá cả về mặt hiện vật. Điều này được thể hiện qua bảng sau: Bảng 7: Tốc độ tăng trưởng số lượng sản phẩm hàng may mặc của Việt Nam, Trung Quốc và Thế giới vào Mỹ. (Hàng quần áo và phụ liệu, không kể sản phẩm đan, móc v.v..) Đơn vị: triệu tá sản phẩm. Việt Nam Trung Quốc Thế giới 2004 2005 % tăng 2004 2005 % tăng 2004 2005 % tăng 27,238 29,021 6,55 122,993 193,575 57,39 631,727 669,657 6,00 Nguồn: Bộ thương mại Mỹ. Qua bảng số liệu trên, ta thấy trong 2005 số lượng sản phẩm của Việt Nam tăng 1,738 triệu tá tương ứng với tốc độ tăng 6,55 % so với năm 2004.Trong khi đó, số lượng sản phẩm của Trung Quốc năm 2005 tăng 70,582 triệu tá sản phẩm tương ứng với tốc độ tăng 57,39 % so với năm 2004. Như vậy, mặc dù sản lượng của Việt Nam có tăng nhưng so với Trung Quốc cả về quy mô sản lượng cũng như tốc độ tăng của Việt Nam vẫn còn rất nhỏ. 1.2/ Mức chênh lệch về giá hàng may mặc so với đối thủ cạnh tranh Gần đây, sản phẩm may mặc đã đa dạng và phong phú hơn trước nhưng để hướng vào thị trường có yêu cầu cao thì ngành may mặc nước ta còn phải tiếp tục đầu tư nhiều hơn nữa để cải tiến chất lượng và mẫu mã sản phẩm. Từ năm 2000 đến nay: Có nhiều hoạt động nhằm phát triển thị trường xuất khẩu cho sản phẩm may mặc được thực hiện khá tốt cả từ phương diện tiến hành cuộc đàm phán buôn bán ở cấp độ quốc gia và từ phương diện của doanh nghiệp xuất khẩu hàng may mặc. - Cụ thể, năm 2001 đơn giá xuất khẩu bình quân là 1,51 USD/m2 sản phẩm, đến năm 2004 tăng lên 3,14 USD/m2 sản phẩm, trong khi Trung Quốc từ 2,96 USD/m2 sản phẩm, tụt xuống còn 1,25 USD/m2 sản phẩm. Nếu tính những chủng loại hàng (cat) nóng nhất trên thế giới hiện nay xuất khẩu vào thị trường Mỹ thì khả năng cạnh tranh của hàng may mặc Việt Nam cũng rất mạnh, ví dụ như mặt hàng áo sơmi dệt kim (cat 388/339) tính trong 9 tháng đầu năm 2004, Việt Nam được xếp vị trí thứ năm trong số các nước xuất khẩu vào Mỹ, đặc biệt là cat 347/348, Việt Nam xếp thứ hai trong số các nước xuất khẩu vào Mỹ. Điều này cho thấy giá xuất khẩu sản phẩm của Việt Nam đang thật sự là một thế mạnh quan trọng. Với lợi thế giá nhân công rẻ, hàng may mặc Việt Nam đang dần dần tạo chỗ đứng trên thị trường xuất khẩu. 1.3/ Mức độ hấp dẫn về kiểu cách, mẫu mã so với đối thủ cạnh tranh. Có thể nói, trong những năm qua nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng phong phú. Do đó, các doanh nghiệp đã đầu tư vào việc đa dạng hoá chủng loại sản phẩm, từ đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm may mặc. Việc xác định sự đa dạng về mẫu mã được thể hiện cụ thể qua bảng số liệu sau: Bảng 8: Chủng loại cụ thể hàng may mặc Việt Nam - Trung Quốc. Cat Đơn vị Việt nam Trung Quốc 2003 2004 2005 2004 332 Tá đôi 200 723 22.816 Đã tính gộp 333 Tá 153.5 1158 15.702 73.612 334/335 Tá 504.000 659195 656.545 757.026 338/339 Tá 9.546.550 15.526.010 14.106.857 2.341.712 340/640 Tá 1.105.149 2.055.066 2.139.882 2.238.588 341/641 Tá 476.658 601.442 952.878 1.961.211 342/642 Tá 414.163 482.844 511.434 666.987 345 Tá 212.154 55.911 77.530 130.750 347/348 Tá 5.260.722 6.682.579 6.328.395 2.032.794 351/651 Tá 358.502 202.784 392.926 650.802 352/652 Tá 1.177.523 1.370.325 1.387.486 1.673.641 359-C/659-C kg 185.426 65.629 62.757 855.363 359-S/659-S kg 208.392 520.212 516.670 660.729 434 Tá 6.275 3.005 12.686 8.050 435 Tá 15.147 23.490 24.513 25.673 440 Tá 0 83 2.409 7.624 447 Tá 32.536 8.424 28.643 61.247 448 Tá 11.581 10.616 10.867 21.777 632 Tá đôi 5631 10.030 26.462 0 638/639 Tá 918846 1.010.431 1.373.445 2.557638. 645/646 Tá 149.333 68.962 101.447 835.976 647/648 Tá 1.471.124 1.849.956 2.213.883 2.662.121 237 Tá 2.144.180 331 Tá đôi 1.929.736 332/432/632 Tá 2.348.989 336 Tá 195.616 433 Tá 17.407 436 Tá 4.812 438 Tá 27.176 442 Tá 38.056 445/446 Tá 282.483 631 Tá đôi 188.570 Nguồn: Bộ thương mại Mỹ Dựa vào bảng số liệu trên, ta thấy trong những năm qua chúng ta đã chú ý đến các chủng loại mẫu mã, kiểu cách. Vì vậy, số lượng các Cat hàng đều tăng. Cụ thể, Cat 334/335 tăng từ 504.000 tá (2003) lên 656.545 tá (2005); cat 338/339 tăng từ 9.546.550 tá (2003) lên 14.106.857 tá (2005) và Cat 340/640 từ 1.105.149 tá (2003) lên 2.139.882 tá (2005). Đó là sự nỗ lực không ngừng trong từng khâu thiết kế, cắt, may và hoàn thiện sản phẩm. Việc xuất khẩu với khối lượng lớn, chủng loại đa dạng cho thấy sản phẩm may mặc Việt Nam ngày càng đáp ứng được nhu cầu của thị trường Mỹ. Tuy nhiên, so với đối thủ cạnh tranh lớn như Trung Quốc, mẫu mã, kiểu cách Việt Nam vẫn còn hạn chế. Điều này được minh chứng qua một số mặt hàng mà Việt Nam chưa đáp ứng được:Cat 237,331,336,433,436,438,442 Vì vậy , trong chiến lược cạnh tranh, ngành may cần phải chú ý hơn nữa đến khâu thiết kế, nghiên cứu thị trường để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng. 1.4/ Thị phần : * Để tiện so sánh tương quan năng lực cạnh tranh, chúng ta sẽ xem xét thành tích xuất khẩu và thị phần của Trung Quốc, Hồng Kông và Ma Cao, tính riêng và cộng chung và, đựơc trình bày trong bảng dưới đây, kim ngạch tính bằng triệu đô-la và con số ghi trong ngoặc là thứ hạng tại Mỹ. Bảng 9: Xuất khẩu và thị phần của Trung Quốc, Hồng kông, Ma Cao và Việt Nam trong 2002, triệu đô-la và thứ hạng. Macao Hồng Kông Trung quốc Trung Quốc (cộng chung) Việt Nam Quần áo Xuất khẩu 1 648 (24) 22 343 (3) 41 302 (2) 65 293 (1) 2700 Thị phần, Mỹ 1 212 (20) 4 163 (3) 10 082 (1) 15 457 (1) 981(23)   Nguồn: WTO, International Trade Statistics, 2003. Từ những thống kê này có thể rút ra vài nhận xét: Một là ngay cả khi tính riêng, Trung Quốc vẫn toàn đứng nhất nhì. Cộng chung với Ma Cao và Hồng Kông. Trung Quốc chiếm hạng nhất trên thị trường Mỹ cho kim ngạch xuất khẩu. Như thế một mình Trung Quốc đã chiếm ưu hạng, nếu cộng thêm phần đóng ghóp đáng kể của Hồng Kông và khiêm tốn hơn của Ma Cao thì có khác gì người khổng lồ lại còn mang giầy cao gót. Còn đối với Việt Nam, năm 2000, Việt Nam ký với Mý hiệp định thương mại song phương. gọi tắt là USBTA, cho phép Việt Nam thâm nhập thị trường với nhiều điều kiện thuận lợi hơn, giảm thuế suất trung bình từ 35% xuống 5%. Ngành may mặc được đặc biệt lợi: bình quân thuế suất giảm từ 60% xuống 5% tuy có sự chênh lệch tuỳ theo mặt hàng, từ đó khả năng cạnh tranh của sản phẩm may mặc trên thị trường Mỹ của Việt Nam có khả năng nâng cao, cạnh tranh bình đẳng hơn với các quốc gia cùng xuất khẩu mặt hàng này vào Mỹ. Không những thế nhờ hiệp định này và qui chế quan hệ bình thường Việt Nam được hưởng thuế suất MFN. Kết quả là xuất khẩu hàng may mặc tăng vọt từ 49 triệu đô-la năm 2001 lên 891 triệu năm 2002 tức gấp 20 lần trong chỉ một năm. Có thể nói về thị phần xuất khẩu hàng may mặc của Việt Nam đứng thứ 23 trên một thị trưòng lớn như Mỹ là một kết quả tương đối khả quan. Nó đánh giá được lợi thế cạnh thế cạnh tranh của của Việt Nam cũng như tương quan về lợi thế đối với các quốc gia, tuy nhiên thị phần của Việt Nam vẫn còn tương đối thấp, vấn đề là nâng cao thị phần và nâng cao giá trị xuất khẩu là điều cấp bách nhất hiện nay. Thị trường Mỹ là một thị trường có mức độ cạnh tranh khốc liệt, tăng thị phần ở đây là vô cùng khó, muốn vậy phải nâng cao được khả năng cạnh tranh, đây là hai mặt của một vấn đề. Và cũng là vấn đề đặt ra cho may mặc Việt Nam ngay từ bây giờ khi sắp ra nhập tổ chức thương mại thế giới WTO. * Và thực tế đã chứng minh đến năm 2004 ngành may mặc Việt Nam đã có sự tiến bộ đáng kể áp dụng công thức tính thị phần, và qua bảng 7 được nêu ra ở trên, ta có số liệu về thị phần tương đối và tuyệt đối hàng may mặc Việt Nam, cụ thể được thể hiện qua bảng sau: Bảng 10: Thị phần hàng may mặc của Việt nam và Trung Quốc trên thị trường Mỹ. Năm Nước 2004 2005 Thị phần tương đối Thị phần tuyệt đối Thị phần tương đối Thị phần tuyệt đối Việt Nam 0,22 4,31 % 0,15 4,33 % Trung Quốc 19,47 % 28,91 % Nguồn: Bộ thương mại Mỹ Kết quả trên cho thấy Việt Nam đã có những tiến bộ lớn trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh. Để tăng thị phần của mình trên một thị trường lớn như Mỹ và rút ngắn khoảng cách so với Trung Quốc, đây quả là sự cố gắng vựơt bậc của Việt Nam. 2/ Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của hàng may mặc Việt Nam trên thị trường Mỹ. 2.1/ Phân tích yếu tố bên trong ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của hàng may mặc Việt Nam. - Trang thiết bị của ngành may mặc. Bao gồm toàn bộ những máy móc thiết bị phục vụ cho công nghiệp may như máy may, đây là một yếu tố cấu thành quan trọng cuả ngành may mặc, là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển của ngành này. Mặt khác nó còn thể hiện trình độ phát triển, năng suất lao động và mức độ đóng góp vào GDP của quốc gia. - Nguồn nhân lực cho may mặc. Để vận hành được những máy móc, thiết bị kể trên thì ngành may mặc cần một số lượng lao động rất lớn. Hiện tại thì nước ta đang có một đội ngũ lao động rất lớn trong ngành may mặc. Tuy nhiên chúng ta lại rất thiếu nguồn nhân lực có trình độ cao vì vậy vấn đề phát triển nguồn nhân lực cho ngành may mặc đang là vấn đề đặt ra bức thiết hơn bao giờ hết. - Các nguồn nguyên liệu, phụ liệu phục vụ cho sản xuất . Đối với bất kỳ một ngành sản xuất nào thì cũng cần phải có nguyên liệu đầu vào cho quá trình sản xuất, và ngành may mặc cũng vậy. Nguyên liệu đầu vào của ngành may mặc là sản phẩm cuối cùng của công nghệ dệt, những tấm vải thành phẩm tuy nhiên đối với Việt Nam thì nguồn nguyên liệu trong nước hiện vẫn chưa đủ đáp ứng cho nhu cầu của sản xuất. - Đội ngũ quản lý của các doanh nghiệp may mặc. Một doanh nghiệp may mặc muốn làm ăn đạt hiệu quả cao thì không thể thiếu một đội ngũ nhân viên quản lý năng động, sáng tạo. Họ là những người đề ra chiến lược phát triển doanh nghiệp, chịu trách nhiệm pháp lý về mọi hoạt động của doanh nghiệp. - Chính sách cho ngành may mặc. Ngành may mặc có phát triển được hay không là do các chính sách của nhà nước có khuyến khích phát triển hay không. Trong thời gian qua được sự quan tâm của Đảng và nhà nước bằng hàng loạt các chính sách khuyến khích đầu tư, các hiệp định song phương và đa phương giữa Việt Nam và các nước khác thì ngành công nghiệp may mặc đã có những khởi sắc nhất định. - Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao và thương mại với hầu hết các nước trên thế giới sau khi quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam đã bình thường hoá (7/1995). - Với những lợi thế riêng biệt như vốn đầu tư không lớn, thời gian thu hồi vốn nhanh thu hút nhiều lao động và có