Đề tài Vai trò của Định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống Ngân hàng Thương mại Việt Nam

tích các chỉ tiêu tài chính và phi tài chính có tính khác biệt về nghành và qui mô [1]. Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM 2.2.3. Các mô hình của CRA: Trên thế giới, hiện có ba loại mô hình CRA [1]: ● Thứ nhất: Mô hình CRA 100% vốn nước ngoài. Đây là loại hình do các CRA nước ngoài thành lập và hoạt động dưới dạng mở chi nhánh tại nước sở tại hoặc đăng ký thành lập công ty. Mô hình này thường chỉ có một pháp nhân đứng ra thành lập hoặc có hai pháp nhân nước ngoài. Để mô hình này có thể đi vào hoạt động đòi hỏi phải có một thị trường trái phiếu phát triển nhất định và có sự đầu tư lớn từ trong nước cũng như quốc tế. ● Thứ hai: Mô hình công ty liên doanh với nhà đầu tư nước ngoài. Mô hình này do các CRA nội địa và CRA nước ngoài cùng thiết lập liên doanh để khai thác một số dịch vụ của ĐMTN. Để xây dựng mô hình thì đối tác trong nước phải là một tổ chức tài chính hoặc một DN đã rất am hiểu về hoạt động của CRA mới phát huy được vai trò của nó và tránh không bị đối tác nước ngoài chi phối. ● Thứ ba: Mô hình công ty cổ phần có sự tham gia của các cổ đông chiến lược nước ngoài. Với mô hình loại này thì CRA đóng vai trò là một công ty cổ phần, trong đó ngoài các cổ đông trong nước còn có sự tham gia của các cổ đông chiến lược nước ngoài. Họ là những nhà đầu tư lớn, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân sự và cử người điều hành DN. Trong mô hình này không có sự phân biệt đối xử giữa cổ đông trong nước và nước ngoài về tỷ lệ sở hữu. Nguyên tắc phân bổ tỷ lệ sở hữu là tùy thuộc vào vai trò của từng nhà đầu tư trong việc hình thành sự ra đời và hoạt động của CRA. 2.3. Các hình thức của định mức tín nhiệm: Kinh doanh thông tin tín nhiệm từ lâu đã không còn xa lạ trên thế giới. Hoạt động của các tổ chức ĐMTN rất đa dạng với nhiều hình thức và dịch vụ khác nhau. Về cơ bản, có ba loại hình dịch vụ chính [1]: 2.3.1. Cung cấp thông tin tín nhiệm: ● Thông tin tín nhiệm DN: Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM Thông tin tín nhiệm là những thông tin ngắn gọn, chính xác được kiểm chứng bởi một tổ chức ĐMTN có uy tín. Thông tin tín nhiệm nhằm đánh giá khả năng thanh toán, mức độ tín nhiệm của một cá nhân, một DN, một nghành hoặc một quốc gia. Thông tin tín nhiệm DN giúp các nhà quản lý ra quyết định nhanh hơn và chính xác hơn nhằm hạn chế rủi ro trong kinh doanh. ● Cung cấp thông tin tín nhiệm DN: Đây là một dịch vụ mà các CRA có nghĩa vụ sẽ thường xuyên ĐMTN các công ty có yêu cầu được định mức xếp hạng nhằm phục vụ cho nhà đầu tư của công ty. Trong suốt thời gian hiệu lực của hợp đồng, CRA sẽ luôn cập nhật thông tin, theo sát các công ty và nghành những sự kiện có ý nghĩa hoặc những sự phát triển có ảnh hưởng tới kết quả định mức nhằm đảm bảo quá trình ĐMTN một cách chính xác. Ít nhất một năm một lần, CRA sẽ đánh giá lại mỗi công ty. Bất cứ lúc nào trong suốt quá trình giám sát, CRA cũng có thể ban hành hai loại công bố:  Cảnh bảo tín nhiệm: Là lời cảnh báo cho công chúng rằng, đã xảy ra một sự kiện gì đó hoặc là về điều kiện kinh doanh hoặc là một sự kiện trong công ty mà có thể ảnh hưởng đến ĐMTN. Cảnh báo tín nhiệm có nghĩa là CRA sẽ đánh giá các sự kiện và các sự kiện này có thể được cho rằng “tích cực”, “tiêu cực”, hoặc “đang phát triển” phụ thuộc vào các tình huống cụ thể. ĐMTN hiện thời vẫn còn hiệu lực cho đến khi CRA hoàn thành đánh giá đầy đủ.  Cập nhật tín nhiệm: Là việc xem xét lại ĐMTN đã ban hành trước đó. Bản mới được công bố sau khi CRA đánh giá được ảnh hưởng của một sự kiện có ý nghĩa và nó bao gồm những thông tin bổ sung cho ĐMTN đã công bố trước đó. Cập nhật ĐMTN và công bố ĐMTN sẽ “thăng hạng”, “xuống hạng” hoặc bị hủy bỏ. 2.3.2. Đánh giá tín nhiệm và xếp hạng doanh nghiệp: Đây là một trong những dịch vụ chính của loại hình kinh doanh tín nhiệm DN. Đánh giá tín nhiệm là một dịch vụ rất phổ biến trên thế giới. Ở hầu hết các nước phát triển và nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á đã có các tổ chức hoạt Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM động trong lĩnh vực này. Đây là một dịch vụ hết sức cần thiết đối với nền kinh tế thị trường, đặc biệt là đối với các NH. Đánh giá tín nhiệm hay xếp hạng tín nhiệm là việc đánh giá khả năng đáp ứng các nghĩa vụ nợ của một NPH, đánh giá mức độ rủi ro các công nợ như dưới dạng các chứng khoán như trái phiếu nhà nước, trái phiếu công ty, thương phiếu… Xếp hạng DN là một phần của quá trình cung cấp thông tin tín nhiệm thông qua các khâu thu thập, sàng lọc, chia nhóm, phân tích, đánh giá, so sánh và cho điểm các thông tin tín nhiệm để xếp hạng các NPH theo các cấp độ khác nhau. Mục đích của việc xếp hạng là đưa ra ý kiến về khả năng thực hiện một nghĩa vụ tài chính của NPH vì các NPH thường sử dụng vốn kinh doanh từ nhiều nguồn khác nhau, từ các nhà đầu tư, các ngân hàng hay từ nguồn vốn của các nhà cung cấp. Vì vậy mà nó rất cần thiết cho nền kinh tế, đặc biệt là đối với hoạt động của ngân hàng. Khi tham gia đánh giá tín nhiệm, NPH sẽ được nhận những thông tin đánh giá độc lập, khách quan về tình hình tài chính, khả năng thanh toán nợ. Mặt khác, các NPH còn nhận được dich vụ tư vấn tài chính, quản lý, quan hệ công chúng (PR),…Tuy nhiên, để có thể đánh giá tín nhiệm của một DN, các CRA phải dựa trên hai chỉ tiêu là tài chính và phi tài chính. Có hơn 100 chỉ tiêu tính điểm và các phương pháp kiểm tra chéo phức tạp để có thể đưa tới việc xếp hạng từ AAA, AA, BB,… cho mức độ tín nhiệm của DN. Chỉ tiêu tài chính bao gồm các con số về vốn, vòng vay, khả năng thanh toán, tín dụng, thua lỗ, các chỉ số tài chính,… Các chỉ tiêu phi tài chính bao gồm những thông tin liên quan tới giám đốc, ISO, thương hiệu hoặc nhân sự, những tai tiếng, uy tín trên thương trường,… 2.3.2.1. Xếp hạng tín nhiệm quốc gia: Khi xem xét XHTN cho một quốc gia, thường chia rủi ro thành hai loại chính là: rủi ro chính trị và rủi ro kinh tế - Rủi ro chính trị: Là đánh giá các nhân tố Chính trị và xã hội có tác động đến hoạt động ngoại thương và khả năng trả nợ của một quốc gia. Các khía cạnh xem xét gồm: hệ thống chính trị, môi trường xã hội, chính phủ, quan hệ đối ngoại. Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM - Rủi ro kinh tế: thường xem xét trên các khía cạnh như: sự ổn định của kinh tế vĩ mô, chính sách tài khóa, chính sách tỷ giá, chính sách kinh tế, cán cân thanh toán quốc tế. 2.3.2.2. Xếp hạng tín nhiệm công ty: XHTN cho các công ty theo quan điểm của các tổ chức XHTN là xếp hạng nợ cho các NPH thuộc lĩnh vực công nghiệp (và tất cả các NPH khác) không thể cao hơn mức độ tín nhiệm quốc gia, nơi NPH đặt trụ sở chính. Việc đánh giá khả năng trả nợ của công ty dựa trên việc đánh giá các yếu tố sau: xu hướng phát triển của ngành và quốc gia, chất lượng quản lý, hoạt động kinh doanh và vị thế của công ty, tình trạng tài chính và nguồn thanh toán, cơ cấu công ty, thỏa thuận trợ giúp của công ty mẹ (nếu có), rủi ro sự kiện đặc biệt. 2.3.2.3. Xếp hạng tín nhiệm ngân hàng: XHTN của các ngân hàng thương mại thường xem xét trên các khía cạnh sau: - Môi trường hoạt động: xu hướng cạnh tranh của ngân hàng trong nước, môi trường pháp lý, vai trò của ngân hàng đối với hệ thống tài chính trong nước, mối quan hệ giữa ngân hàng với cơ quan pháp luật. - Các nhân tố kinh doanh cơ bản của tổ chức ngân hàng. Vấn đề cơ bản trong phân tích là đánh giá bản thân ngân hàng thông qua việc sử dụng các chỉ tiêu và nguyên tắc CAMEL trên các mặt sau: chất lưưọng tài sản, chất lượng quản lý, khả năng lợi nhuận và vấn đề thanh toán. 2.4. Tiêu chuẩn của một tổ chức ĐMTN : Các tiêu chí tối thiểu của một CRA cần phải đạt được gồm: Khách quan, độc lập, minh bạch, công khai và chuyên nghiệp. Những tiêu chuẩn này do NH Thanh toán quốc tế đề ra và đã được các nhà đầu tư trên thế giới thừa nhận [1]. Điều cần lưu ý ở đây là, tuy nhiệm vụ chính của các CRA là đánh giá mức độ tín nhiệm của các DN, nhưng khách hàng chủ chốt của các CRA là các nhà đầu tư chứ không phải các DN hay các nhà phát hành mặc dù họ là người trả phí dịch vụ ĐMTN. Vì vậy mà yêu cầu đối với tổ chức này là khá khắt khe. Đó phải là một tổ chức hoạt động với tư cách độc lập. Độc lập là mình không chịu sức ép của bất cứ quyền lực nào, không chịu sự chi phối trong các qui định Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM được đưa ra bởi bất cứ một cơ quan nào, không xung đột hay có mối quan hệ lợi ích với các tổ chức được ĐMTN. Có như vậy các đánh giá tín nhiệm mới mang tính khách quan và đáng tin cậy. Đó cũng là nhu cầu tồn tại của bản thân các CRA. Ngoài ra, các CRA phải có một đội ngũ chuyên gia thực sự giỏi cùng với việc xây dựng một qui trình đánh giá khoa học, khách quan và chính xác, phù hợp với từng điều kiện của mỗi nền kinh tế. Kết quả xếp hạng phải được thực hiện bởi một đội ngũ chuyên gia về các lĩnh vực tài chính và phi tài chính. Từ việc thu thập thông tin đến việc kiểm tra, thẩm định phải được tiến hành một cách đầy đủ, chính xác và được đánh giá theo đúng tiêu chuẩn quốc tế. Tóm lại, điều kiện để một tổ chức ĐMTN hoạt động thành công là được tin cậy, độc lập, không thiên vị, có năng lực về kỹ thuật - nhân lực, đầy đủ về cả số lượng lẫn chất lượng, tiếp cận được với những thông tin đáng tin cậy về tổ chức được định mức và tạo dựng được hình ảnh của mình trong cộng đồng DN. Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM CHƢƠNG 3 VAI TRÒ CỦA ĐỊNH MỨC TÍN NHIỆM ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG NHTM. 3.1. Sự cần thiết của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của các NHTM. Hiểu biết và quản lý rủi ro là chìa khóa để dẫn đến thành công của NH. Đối với một khoảng lợi tức tiềm năng đều có sự rủi ro tương ứng. Cho đến nay, rủi ro tín dụng là rủi ro chính yếu nhất, nó chiếm đến 80% tổng rủi ro mà NH phải gánh chịu. Lịch sử đã cho thấy nhiều NH thất bại vì không hiểu chính chắn về khách hàng của mình. Vì vậy, việc phân tích hoạt động kinh doanh và đánh giá, xếp loại DN được coi là yếu tố quan trọng hàng đầu của các NHTM Việt Nam hiện nay [4]. Ở các nước trên thế giới, một trong những kỹ thuật quản lý rủi ro tín dụng của NH là phương thức sử dụng kỹ thuật phân tích để xét duyệt khả năng và uy tín về mặt tín dụng của khách hàng một cách thường xuyên. Nếu khách hàng được sự tín nhiệm tín dụng cao thì được vay nhiều hơn. Đó là tiến trình xét duyệt tín dụng. Các NH sẽ đưa ra các chỉ tiêu và kèm theo các thang điểm cơ bản để đánh giá, xếp loại tín dụng theo A, B, C,… và các thông tin tín dụng của NHTW để cho các NH tham khảo. Các NHTM Việt Nam hiện nay vẫn chưa làm tốt các khâu này. Trong xu thế cạnh tranh và hội nhập tạo nên thời cơ và thách thức mới, đối với hệ thống NHTM Việt Nam cần phải có sự đột phá vững mạnh, đổi mới công nghệ, đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm. Nhằm ngăn ngừa và hạn chế rủi ro, giảm bớt tỷ lệ nợ quá hạn hiện nay tại các NH còn khá cao. Các NH cần thận trọng, am hiểu rõ khách hàng của mình là người đang kinh doanh như thế nào. Vì vậy, việc phân tích tài chính, xếp loại DN là kỹ thuật nghiệp vụ không thể thiếu được trong hoạt động tín dụng NH và đóng vai trò trong việc quyết định chất lượng Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM tín dụng NH, cho phép NH chủ động lựa chọn tín dụng NH và xây dựng chính sách tín dụng hợp lý hơn. Tuy nhiên, với trình độ chuyên môn và khả năng am hiểu khách hàng, phân tích kinh tế cũng như thẩm định dự án của khách hàng trong các NHTM Việt nam hiện nay còn rất yếu kém, vì vậy sự ra đời của một tổ chức ĐMTN hoạt động độc lập và chuyên nghiệp là rất cần thiết cho hệ thống NHTM Việt Nam ta [4]. 3.2. Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của các NHTM : Trong một nền kinh tế, nếu vốn luôn được coi là điều kiện vật chất để duy trì các hoạt động kinh tế thì sự tồn tại của các NH lại được coi là điều kiện cần thiết cho việc lưu thông các nguồn vốn trong xã hội. Vì thế, việc tổ chức và đảm bảo sự an toàn cho các hoạt động của NH luôn được xem là vấn đề quan trọng, có ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình phát triển của một đất nước. Với nhu cầu vốn ngày càng tăng cho các hoạt động kinh tế thị trường thì khả năng huy động vốn trong các NH lại trở thành vấn đề cần thiết và cấp bách. Do mối tương quan mật thiết đó mà giữa thị trường vốn và hệ thống các NH luôn có những ảnh hưởng nhất định qua lại lẫn nhau. Sự phát triển của hệ thống NH sẽ là điều kiện để thúc đẩy lưu thông của thị trường vốn và ngược lại, một thị trường vốn phát triển sẽ là động lực giúp cho hoạt động của NH ngày càng tốt hơn. Vì vậy, khi nói đến vai trò của ĐMTN đối với hệ thống NH cũng chính là vai trò của nó đối với thị trường vốn Việt Nam [4]. ► Thứ nhất, nó là cơ sở giúp các NH nâng cao hiệu quả trong hoạt động cho vay tín dụng, góp phần làm giảm tỷ lệ nợ xấu, nợ quá hạn trong các NH. Vì sự ra đời của các CRA có nhiệm vụ là đánh giá tín nhiệm của các DN. Nó cũng giống như việc phân tích tài chính và đánh giá rủi ro tín dụng trong các NH. Nhưng các CRA lại là các tổ chức chuyên nghiệp hơn với các nghiệp vụ chuyên môn và bài bản hơn. Do đó, các thông tin mà CRA đưa ra sẽ cung cấp chính xác tình hình và tài chính thực tế của các DN cũng như các thông tin phi tài chính khác. Những thông tin đó sẽ là những cơ sở rất tốt giúp cho NH cho vay một cách hiệu quả nhất. Bởi chỉ có những DN có mức xếp hạng cao, độ tín nhiệm tốt mới được phép vay để đầu tư, sản xuất. Bản thân các DN này khi được đánh giá tín nhiệm cao cũng có nghĩa là họ làm ăn rất hiệu quả. Như vậy, rủi ro từ những khoản vay của Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM các DN này là rất thấp. Và khi NH cho vay hiệu quả nghĩa là tỷ lệ của những khoản nợ quá hạn, nợ xấu sẽ được giảm xuống. Điều đó sẽ góp phần nâng cao hoạt động và chất lượng tín dụng trong các NH. ► Thứ hai, nó sẽ là yếu tố có tác động tích cực đến khả năng huy động vốn trong các NH. Từ trước đến nay, do sự nhạy cảm của hoạt động ngân hàng nên các ngân hàng quốc doanh không báo cáo tài chính công khai, còn khách hàng không thể có thông tin về hoạt động của ngân hàng cũng như hiệu quả kinh doanh của ngân hàng mà họ giao dịch. Điều này nhiều khi ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của các ngân hàng, bởi khi không có thông tin, sự tin tưởng của khách hàng vào các khoản đầu tư của họ là không chắc chắn, họ chỉ đầu tư ngắn hạn để giảm thiểu rủi ro. Các CRA không chỉ đánh giá tín nhiệm các DN mà còn phân tích, xếp hạng đối với cả các tổ chức tài chính, các công ty bảo hiểm và các NH… Như vậy, muốn được đánh giá cao thì bản thân các NH phải hoạt động thật tốt. Không chỉ tốt từ khâu hoạt động cho đến việc quản lý hành chính, quản lý rủi ro tín dụng mà cả về mặt nhân sự. Khi một NH được CRA đánh giá tốt, có mức độ tín nhiệm cao nghĩa là NH đã làm tốt các khâu trên. Điều đó không chỉ giúp cho NH thấy được những mặt mạnh, mặt yếu của mình để có những hướng điều chỉnh đúng đắn và hợp lý hơn. Mặt khác, nó còn làm cho các nhà đầu tư cảm thấy yên tâm hơn khi gửi tiền hay đầu tư vào các cổ phiếu hoặc dự án của NH. Lúc này, việc huy động vốn đối với các NH sẽ không còn quá khó khăn như trước đây. Và khi vốn được huy động càng ngày càng nhiều, nghĩa là nó đã cung cấp cho nhu cầu của thị trường vốn Việt Nam đang ngày càng tăng, góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của cả nền kinh tế. ► Thứ ba, trong bối cảnh chung như hiện nay, khi mà các NHTM Việt Nam đang được cổ phần hóa ngày càng nhiều và chuẩn bị được đưa lên các sàn giao dịch chứng khoán, thì đây có thể sẽ là một kênh huy động vốn rất lớn của các NH trong tương lai, không chỉ có các nhà đầu tư trong nước mà còn có sự tham gia của cả các tập đoàn đầu tư tài chính nước ngoài. Tuy nhiên, TTCK Việt Nam hiện nay vẫn còn rất non trẻ. Vấn đề thông tin luôn là một nhu cầu không bao giờ đáp ứng đủ cho các Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM nhà đầu tư. Vì vậy, việc nắm giữ thông tin sẽ là một yếu tố rất quan trọng giữ vai trò quyết định đối với các nhà đầu tư Việt Nam. Trong điều kiện mức độ hiểu biết của công chúng đầu tư còn hạn chế, các kênh cung cấp thông tin và đánh giá đúng rủi ro còn rất ít hoặc chưa có, sự xuất hiện của các CRA sẽ cung cấp thêm nhiều thông tin cho cộng đồng đầu tư, và chính bảng xếp hạng của các CRA sẽ làm cho nhà đầu tư yên tâm hơn khi tiếp cận với thị trường (nghĩa là giúp họ có cơ sở và tự tin hơn khi thực hiện quyết định đầu tư vào một loại chứng khoán nợ nào đó). Việt Nam đã có TTCK, song hoạt động của các tổ chức ĐMTN vẫn chưa xuất hiện. Nhưng vì vai trò của tổ chức này là rất quan trọng, trong khi đó Việt Nam lại đang trong quá trình hội nhập quốc tế, tự do hoá tài chính và phát triển triển TTCK, nên việc thành lập và đưa tổ chức ĐMTN vào hoạt động tại Việt Nam là vấn đề hết sức cấp thiết. ► Thứ tư, nó thúc đẩy sự phát triển của thị trường vốn, là động lực gián tiếp cho sự phát triển của hệ thống NHTM Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam đang nổ lực để xây dựng một nền kinh tế thị trường trong đó sự minh bạch là điều kiện thiết yếu để chủ động hội nhập và phát triển. TTCK là một kênh huy động vốn rất quan trọng nhưng hiện nay vẫn phát triển một cách chậm chạp với quá nhiều biến động và rủi ro. Một trong những nguyên nhân của sự trì trệ này là chưa có một tổ chức đánh giá tín nhiệm. Như vậy, để TTCK phát triển, việc thành lập một tổ chức đánh giá tín nhiệm là vấn đề hết sức cần thiết. Việc xúc tiến hình thành CRA tại Việt Nam cũng đồng nghĩa với việc xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng của thị trường vốn ở Việt Nam mà trên thực tế đang đòi hỏi phải có nhiều loại định chế trung gian có uy tín và hoạt động độc lập. Các nhà phát hành cũng thường dùng “xếp hạng tín nhiệm” như là một chiến lược để huy động vốn. Và các tổ chức ĐMTN sẽ đóng vai trò như là một cầu nối giữa nhà đầu tư và thị trường. Khi thị trường tài chính và việc toàn cầu hóa ngày càng phát triển thì việc xếp hạng tín nhiệm được dùng như một công cụ để giám sát thị trường tài chính, nhằm làm giảm thiểu rủi ro cho các nhà đầu tư và cho cả hệ thống nói chung. ► Cuối cùng, tầm quan trọng của các CRA chính là sự toàn cầu hoá. Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM Các quỹ đầu tư giờ đây vươn ra khắp thế giới, các quan hệ tín dụng theo đó cũng bị ảnh hưởng bởi các CRA. Họ không chỉ xếp hạng các tổ chức phát hành mà còn xếp hạng cả các quốc gia. Bởi vì sản phẩm của các CRA chính là việc cung cấp cho thị trường một hệ thống xếp hạng các công cụ tài chính, đặc biệt là các chứng khoán nợ, từ đó giúp cho các nhà đầu tư có cơ sở để tham khảo, so sánh đối chiếu kỹ càng trước khi đưa ra quyết định đầu tư cuối cùng của mình, đó là nên đầu tư vào những công cụ nào? Điều này có nghĩa là chính hệ thống xếp hạng mà các CRA đưa ra đóng vai trò làm người bảo vệ các nhà đầu tư giảm bớt rất nhiều rủi ro khi đầu tư vào chứng khoán. Tạo điều kiện cho thị trường vốn Việt Nam có thể thu hút được nhiều nguồn vốn khác nhau từ bên ngoài. Hệ thống xếp hạng của các CRA không chỉ có lợi về phía các nhà đầu tư, mà còn mang lại lợi ích to lớn cho các công ty chứng khoán. Chính hệ thống xếp hạng đã làm nền tảng vững chắc cho việc lựa chọn một danh mục đầu tư lý tưởng đối với các công ty quản lý, các công ty chứng khoán cho nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư và nghiệp vụ tự doanh. Các CRA còn là nhân tố kích hoạt thị trường chứng khoán (TTCK) thêm sôi động, tạo thêm công ăn việc làm, nâng cao và chuẩn hoá kiến thức về phân tích kinh tế, tài chính, kế toán... Hệ quả của những nhân tố kể trên sẽ mang lại luồng sinh khí cho sự phát triển mạnh mẽ và hoàn thiện TTCK. Điều này đặc biệt có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với TTCK Việt Nam vốn còn rất non trẻ và sơ khai. Tóm lại, hiệu quả hoạt động và chất lượng tín dụng của một NH được chứng minh bằng khả năng huy động vốn, hoạt động cho vay và tình hình dư nợ của bản thân NH. Vì vậy, vai trò của các CRA đối với hệ thống NHTM Việt Nam là rất lớn. Nhất là trong giai đoạn hiện nay, khi Việt Nam đang sắp bước vào giai đoạn hội nhập và phát triển. Tuy nhiên, hoạt động của các NHTM Việt Nam vẫn còn rất yếu và có nhiều hạn chế. Sự xuất hiện của các CRA sẽ là động lực to lớn giúp cho hoạt động của các NHTM được tốt hơn, tạo điều kiện cho các NH phát triển mạnh mẽ và ổn định. Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM CHƢƠNG 4 MỘT SỐ THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA HOẠT ĐỘNG ĐỊNH MỨC TÍN NHIỆM Ở VIỆT NAM Sự cần thiết của ĐMTN đối với nền kinh tế Việt Nam là khá rõ ràng. Trong quá trình hoạt động, nó vẫn tồn tại những thuận lợi và khó khăn nhất định nên chưa thực sự thu hút được đa số các ngân hàng Việt Nam tham gia. Nguyên nhân là do đâu? Thực tế, đã có nhiều khó khăn gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động và sự phát triển của dịch vụ này tại Việt Nam. 4.1. Thuận lợi: - Có thể nói, việc hình thành và phát triển ĐMTN Việt Nam mới đáp ứng được xu hướng và nhu cầu của thị trường về một nền kinh tế minh bạch và phát triển ổn định. Vì thế mà hoạt động của ĐMTN ở Việt Nam hiện nay đang rất được Nhà nước và các DN quan tâm đúng đắn, sự ủng hộ từ các tập đoàn đầu tư tài chính nước ngoài, và đặc biệt là hệ thống các NH trong nước. - Hiện nay, Nhà nước ta và các tổ chức có liên quan như Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Tài chính, các ngành chức năng có liên quan như NHNN, UBCKNN,… đã và đang lên một kế hoạch cụ thể, trong đó có việc ban hành một khung pháp lý, các qui định nhằm hỗ trợ cho việc xây dựng một CRA phù hợp với nền kinh tế Việt Nam nhưng vẫn không quá lệch lạc so với các tiêu chuẩn quốc tế. - Ngoài ra, còn có rất nhiều cuộc hội thảo bàn về các vấn đề liên quan đến việc hình thành các CRA tại Việt Nam, trong đó có sự tham gia của các chuyên gia kinh tế nước ngoài, các tập đoàn CRA quốc tế để trao đổi kinh nghiệm hoạt động và làm việc. - Một thuận lợi lớn nữa là Việt Nam đã nhận được sự tài trợ và giúp đỡ kỹ thuật thông qua dự án “Hỗ trợ kỹ thuật” do Ban thư ký ASEAN và Bộ Tài chính Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM Nhật Bản tài trợ về việc xúc tiến thành lập công ty CRA tại Việt Nam. Chương trình này do viện nghiên cứu Normura thực hiện với sự tham gia tài trợ của Tổ chức phát triển kinh tế tư nhân (MPDF) cho các hội thảo xây dựng các giải pháp hình thành CRA tại Việt Nam. Vì thế, kinh doanh thông tin tín nhiệm được xem là có rất nhiều triển vọng phát triển ở Việt Nam, nhất là sau khi nước ta chính thức gia nhập WTO. 4.2. Khó khăn: 4.2.1. Khó khăn chủ quan: - Khó khăn về pháp lý: Khi một DN, một tổ chức được thành lập thường nó phải chịu sự chi phối bởi các tiêu chuẩn pháp lý cụ thể, sự quản lý bởi một cơ quan chủ quản nào đó. Ở Việt Nam, ĐMTN là một loại hình dịch vụ còn khá mới mẻ và vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm. Hơn nữa, vì đánh giá tín nhiệm là một lĩnh vực rất nhạy cảm. Khi các ý kiến của một CRA được đưa ra có thể gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động của một ngân hàng, kéo theo đó là cả hệ thống ngân hàng và nền kinh tế. Đồng thời, do đây là một lĩnh vực đặc thù nên nó cần được điều chỉnh bởi một điều luật riêng. Vì vậy, việc ban hành những điều luật, những qui định cho hoạt động kinh doanh tín nhiệm là rất quan trọng, cần được chuẩn bị và cân nhắc kỹ sao cho phù hợp với thực tế và đặc điểm của nền kinh tế Việt Nam. - Khó khăn về cơ sở hạ tầng: Là một loại hình hoạt động kinh doanh chỉ mới được manh nha ở Việt Nam. Vì vậy, chúng ta vẫn chưa có đủ điều kiện về cơ sở hạ tầng cho sự phát triển của nó. Nhưng đây là một khó khăn không thể tránh khỏi và hầu như ở bất kỳ thị trường nào cũng gặp phải trong giai đoạn đầu, khi ĐMTN mới bắt đầu đi vào hoạt động. Để các CRA có thể hoạt động tốt và tạo được sự tin tưởng cho các ngân hàng, đòi hỏi những CRA này phải có một kho dữ liệu khổng lồ, tập hợp toàn bộ lịch sử của các DN mà nó nghiên cứu, trên cơ sở đó để đưa ra các thông tin đáng tin cậy. Từ việc thiếu các qui định về pháp lý, về những tiêu chuẩn cụ thể, chúng ta còn thiếu cả một đội ngũ nhân lực có đủ trình độ, có chuyên môn nghiệp vụ để có thể hoạt động trong lĩnh vực này. Vai trò của định mức tín nhiệm đối với hoạt động của hệ thống NHTM Với năng lực của các công ty tư vấn tài chính Việt Nam còn rất hạn hẹp, hơn nữa chúng ta còn rất thiếu kinh nghiệm, không có đủ dữ liệu và thời gian hoạt động. Khi đó, các CRA không thể đưa ra các “nghiên cứu về những trường hợp mất khả năng thanh toán”. Nhưng không có các nghiên cứu này thì không thể tạo được niềm tin ở các ngân hàng. Nhưng nếu không được sự ủng hộ ở của họ, các CRA cũng không thể tích lũy được số liệu. Đó là một vòng lẩn quẩn đòi hỏi cần phải có sự cố gắn