Giáo án môn Sinh học 8 - Kì II - Bài 56: Tuyến yên, tuyến giáp

Tuần: 31 Ngày soạn: . Tiết: 62 Ngày dạy: . Bài 56: TUYẾN YÊN, TUYẾN GIÁP I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Xác định được vị trí, cấu tạo, chức năng của tuyến yên. - Nêu rõ được vị trí và chức năng tuyến giáp. - Xác định rõ mối quan hệ giữa hoạt động của các tuyến với các bệnh do hoocmon của các tuyến đó tiết ra quá ít hoặc quá nhiều. 2. Kĩ năng Rèn luyện kỹ năng: quan sát, phân tích, thảo luận. 3. Thái độ Có ý thức giữ gìn sức khỏe, bảo vệ cơ thể. II. Phương pháp Thuyết trình + gợi mở III. Thiết bị dạy học - Bảng phụ. -Tranh phóng to hình SGK (nếu có). III. Tiến trình dạyhọc: 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Phân biệt tuyến nội tiết với tuyến ngoại tiết? Kể tên ba tuyến nội tiết và ba tuyến ngoại tiết? - Tại sao nói hoocmon có tính đặc hiệu? Cho ví dụ? 3. Bài mới: a. Giới thiệu: 1’ Kể tên vài tuyến nội tiết? Tuyến nội tiết tiết hoocmon có vai trò rất quan trọng trong cơ thể cơ thể. Vậy tuyến yên, tuyến giáp tiết ra hoocmon gì có vai trò như thế nào gì ta sẽ tìm hiểu trong bài hôm nay. b. Phát triển bài Hoạt động 1: Tìm hiểu về vị trí, cấu tạo, chức năng của tuyến yên. TG Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung 17’ - Hướng dẫn HS quan sát H55.3, tìm hiểu thông tin. - Tuyến yên nằm ở vị trí nào? - Tuyến yên gồm những thành phần nào? * Vai trò của Các hoocmon: - Tuyến yên có những chức năng gì? - Kết luận - Liên hệ thực tế. - Quan sát hình, tìm hiểu thông tin. - Vị trí tuyến yên: nằm ở nền sọ. - Thành phần của tuyến yên: Gồm 3 thùy: + Thùy trước. + Thùy giữa. + Thùy sau. - Thùy trước: Thùy sau: Thùy giữa. -Tìm hiểu thông tin ở bảng 56.1. - Chức năng của tuyến yên: + Tuyến yên là một tuyến quan trọng nhất tiết các hoocmôn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác. + Tiết hoocmon ảnh hưởng đến một số quá trình sinh lí trong cơ thể ( sự tăng trưởng, trao đổi glucozơ, các chất khoáng, trao đổi nước và co thắt các cơ trơn ( ở tử cung). - Ghi bài - Lắng nghe. I. Tuyến yên: * Vị trí: nằm ở nền sọ và hình hạt đậu trắng. * Vai trò của Các hoocmon: - Thùy trước: ảnh hưởng hoạt động các tuyến nội tiết: tuyến sinh dục (FSH, LH), tuyến giáp (TSH), tuyến trên thận (ACTH), tuyến sữa ( PRL), hêhcơ xương (GH). - Thùy sau: tiết ra các chất ảnh hưởng lên sự trao đổi nước ở thận (ADH), làm co thắt cơ trơn ở dạ con và tuyến sữa (OT). - Thùy giữa: Ảnh hưởng lên sự phn bố sắc tố da. * Chức năng của tuyến yên: - Tuyến yên là một tuyến quan trọng nhất tiết các hoocmôn kích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác. - Tiết hoocmon ảnh hưởng đến một số quá trình sinh lí trong cơ thể (sự tăng trưởng, trao đổi glucozơ, các chất khoáng, trao đổi nước và co thắt các cơ trơn (ở tử cung). Hoạt động 2: Tìm hiểu vị trí, chức năng của tuyến giáp 17’ - Yêu cầu hs tìm hiểu thông tin và quan sát H56.2 -Vị trí của tuyến giáp? - Cấu tạo của tuyến giáp? - Vai trò của các hoocmôn tuyến giáp? - Kết luận. - Hãy nêu ý nghĩa của cuộc vận động toàn dân “ Toàn dân dùng muối iốt”. - Bệnh bướu cổ khác với bệnh Bazơđô như thế nào? phát phiếu học tập. - Vậy muốn phòng bệnh bướu cổ và bệnh Bazađô các em phải làm gì? - Nhận xét. - HS tìm hiểu thông tin, quan sát hình. - Vị trí: nằm trước sụn giáp của thanh quản. - Cấu tạo: là tuyến nội tiết lớn nhất, nặng 20 – 25 g. - + Tiết hoocmôn Tirôxin (thành phần có Iốt) ảnh hưởng trao đổi chất và chuyển hóa các chất ở tế bào. + Tiết hoocmôn Canxitônin cùng với hoocmon tuyến cận giáp điều hòa canxi và phốt pho trong máu - Ghi bài. - Nếu trong khẩu phần ăn hàng ngày thiếu iốt tirôxin không tiết ra, tuyến yên sẽ tiết hooc môn thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì đại tuyến, gây bệnh bướu cổ, trẻ em chậm lớn, trí não kém phát triển, người lớn hoạt đông TK kém, trí nhớ kém => Cần dùng muối iôt trong khẩu phần ăn hàng ngày. - Nêu được sự khác nhau về nguyên nhân và hậu quả. - Trong khẩu phần ăn hàng ngày cần dùng muối iốt bổ sung. - Ghi nhận. II. Tuyến giáp: - Vị trí: Tuyến giáp nằm dưới sụn giáp, trên sụn khí quản. - Cấu tạo: nặng khoảng 20 – 25g , gồm có nang tuyến và tế bào tiết. - Vai trò: + Tiết hoocmôn Tirôxin (thành phần có iốt) ảnh hưởng trao đổi chất và chuyển hóa các chất ở tế bào. + Tiết hoocmôn canxitônin cùng với hoocmon tuyến cận giáp điều hòa canxi và phốt pho trong máu * Phân biệt bệnh Bazơđô và bệnh bướu cổ: - Bệnh Bazơđô: + Nguyên nhân: do tuyến giáp hoạt động mạnh, tiết nhiều hoocmôn làm tăng cường trao đổi chất, tăng tiêu dùng oxi, nhịp tim tăng, người bệnh luôn trong trạng thái hồi hộp, căng thẳng, mất ngủ, sút cân nhanh. + Hậu quả: gây bướu cổ, mắt lồi do tích nước. - Bệnh bứu cổ: + Nguyên nhân: Do thiếu iôt trong khẩu phần ăn hàng ngày, tirôxin không tiết ra, tuyến yên sẽ tiết hoocmôn thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì đại tuyến làm thành bướu cổ. + Hậu quả: trẻ chậm lớn, trí não kém phát triển. Người lớn hoạt động thần kinh giảm sút, trí nhớ kém. 4. Củng cố: 1’ Gọi HS đọc nội dung kết luận của bài. 5. Kiểm tra đánh giá: 3 ’ Trả lời câu hỏi SGK. 6. Hướng dẫn học ở nhà: 1’ - Học bài. - Đọc “Em có biết”. - Xem trước bài mới. 7. Nhận xét tiết học: 1’ V. Rút kinh nghệm và bổ sung kiến thức tiết dạy: PHẾU HỌC TẬP Bệnh bướu cổ khác với bệnh Bazơđô như thế nào BỆNH BAZƠĐÔ BỆNH BƯỚU CỔ DO THIẾU IÔT Nguyên nhân Hậu quả