Giáo án môn Sinh học Lớp 8 - Bài 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu

ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU I.MỤC TIÊU 1.Kiến thức: - Nêu được khái niệm đông máu. - Trình bày được cơ chế, ý nghĩa của sự đông máu và ứng dụng. - Nêu được ý nghĩa của sự truyền máu: + Trình bày được thế nào là quá trình truyền máu, khi nào cần truyền máu. + Nêu được 4 nhóm máu chính ở người. +Nêu được nguyên tắc truyền máu. 2.Kĩ năng: -Rèn kĩ năng quan sát sơ đồ thí nghiệm tìm kiến thức. -Vận dụng lí thuyết giải thích các hiện tượng liên quan đến đông máu trong đời sống. 3.Thái độ: -GD ý thức giữ gìn ,bảo vệ cơ thể biết xử lí khi bị chảy máu và giúp đỡ người xung quanh. II.ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: -GV:+ tranh phóng to hình 15 SGK. +Phiếu học tập: “Tìm hiểu về hiện tượng đông máu” Nội dung 1-Hiện t- ượng 2-Cơ chế 3-Khái niệm 4-Vai trò III.PHƯƠNG PHÁP: -Nêu và giải quyết vấn đề, vấn đáp, hoạt động nhóm. IV.TỔ CHỨC DẠY HỌC: 1.Khởi động (2 phút) -Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS khi tìm hiểu về đông máu và nguyên tắc truyền máu. -Cách tiến hành: “Trong lịch sử phát triển y học, con người đã biết truyền máu, song rất nhiều trường hợp gây tử vong. Sau này chính con người đã tìm ra nguyên nhân gây tử vong đó là do khi truyền máu thì máu bị đông lại.Vậy yếu tố nào gây nên và theo cơ chế nào? Chúng ta nghiên cứu bài hôm nay”. 2.Các hoạt động dạy học ( 35 phút) Hoạt động của giáo viên Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1 (20 phút) Tìm hiểu về cơ chế đông máu -Mục tiêu: +Nêu được khái niệm đông máu. + Trình bày được cơ chế, ý nghĩa của sự đông máu và ứng dụng. - Đồ dùng: phiếu học tập - CTH: -GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK hoàn thành phiếu học tập. -GV nhận xét, treo -HS nghiên cứu thông tin SGK thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập. -Đại diện nhóm trình bày kết quả, nhóm khác theo dõi nhận xét bổ sung. I- Đông máu bảng kiến thức chuẩn cho HS theo dõi. -HS theo dõi sửa chữa nếu sai. Nội dung 1- Hiện t- ượng -Khi bị thương đứt mạch máu, máu chảy ra một lúc rồi ngừng nhờ một khối máu đông bịt vết thương. 2 - Cơ chế Tế bào máu ® Tiểu cầu vỡ ® Giải phóng Enzim Máu chảy ion Ca ® Tơ máu giữ các Huyết tương ® Chất sinh tơ máu tế bào máu ¯ Khối máu đông 3 - Khái niệm Đông máu là hiện tượng hình thành khối máu đông hàn kín vết thương. 4 - Vai trò Giúp cơ thể tự bảo vệ chống mất máu khi bị thương. -GV đặt câu hỏi: +Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu? +Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu? -GV nhận xét. -HS trả lời, lớp bổ sung. *Kết luận: Nội dung phiếu học tập. Hoạt động 2 (15 phút) Tìm hiểu các nguyên tắc truyền máu -Mục tiêu: Nêu được ý nghĩa của sự truyền máu: + Trình bày được thế nào là quá trình truyền máu, khi nào cần truyền máu. + Nêu được 4 nhóm máu chính ở người. +Nêu được nguyên tắc truyền máu. -Đồ dùng: hình 15 SGK/49 -CTH: - GV nêu câu hỏi: +Hồng cầu máu ng- ười có loại kháng nguyên nào? +Huyết tương máu - HS tự nghiên cứu thí nghiệm của CanlanStaynơ, quan sát hình 15.2 SGK tr 48+49 thảo luận nhóm thống nhất II- Các nguyên tắc truyền máu 1. Các nhóm máu ở người của người nhận có loại kháng thể nào? Chúng có gây kết dính hồng cầu máu của người cho hay không? +Hoàn thành bài tập “Mối quan hệ cho và nhận giữa các nhóm máu”. -GV nhận xét phần thảo luận của các nhóm. Chốt kiến thức. câu trả lời. -Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác bổ sung. -Ở ngời có 4 nhóm máu: A, B, AB, O. -Sơ đồ mối quan hệ: A A OO ABAB -GV nêu câu hỏi: +Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho ng- ười có nhóm máu O được không? Vì sao? +Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho ngời có nhóm máu -HS trả lời, lớp bổ sung. +Không được vì bị kết dính hồng cầu. +Được vì không gây kết dính. BB 2.Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu O được không? Vì sao? +Máu có các tác nhân gây bệnh có thể truyền cho ng- ười khác được không? Vì sao? -GV nhận xét . +Khi truyền máu phải tuân thủ nguyên tắc nào? +Không vì bệnh lây lan. -HS rút ra kết luận. -Lựa chọn nhóm máu cho phù hợp. -Kiểm tra mầm bệnh trước khi truyền. 3.Tổng kết và hớng dẫn về nhà (8 phút) *Tổng kết: GV yêu cầu HS làm bài tập + Lựa chọn ý trả lời đúng trong các câu sau: 1 - Tế bào máu nào tham gia vào quá trình đông máu? a. Hồng cầu b.Bạch cầu c.Tiểu cầu 2 - Máu không đông được là do: a. Tơ máu b. Huyết tương c. Bạch cầu 3 - Người có nhóm máu AB không truyền được cho người có nhóm máu O,A,B vì: a. Nhóm máu AB hồng cầu có cả A và B. b. Nhóm máu AB huyết tương không có A,B. c. Nhóm máu AB ít người có. +Đáp án: 1-c ; 2-b ; 3-a *Hướng dẫn về nhà: -Học bài -Đọc mục “Em có biết” -Đọc bài 16.