Luận văn Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách xã trên địa bàn huyện Nam Đàn, Tỉnh Nghệ An

nhiÒu ngµy vµ do ®Þa bµn qu¶n lý kh¸ réng nªn KBNN HuyÖn Nam §µn ch­a thÓ tæ chøc ®Õn tõng côm x· ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng x· nµy thi hµnh ®óng luËt, ®óng chÕ ®é. Nh×n chung cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh tæ chøc thu vµ tæ chøc chi Ng©n s¸ch x· trong kh©u chÊp hµnh dù to¸n ng©n s¸ch cña x· trong kh©u chÊp hµnh dù to¸n ng©n s¸ch cña x· trªn ®Þa bµn huyÖn Nam §µn trong 2 n¨m qua (2003-2004) nh­ sau: 2.2.2.1. T×nh h×nh tæ chøc, qu¶n lý thu ng©n x· trªn ®Þa bµn . Nguån thu Ng©n s¸ch x· cña huyÖn Nam §µn cßn rÊt h¹n hÑp, phÇn lín thu tõ n«ng nghiÖp, nguån thu mang tÝnh chÊt mïa vô. §Ó Ng©n s¸ch x· ®ñ m¹nh, cã kh¶ n¨ng tù c©n ®èi thu, chi ng©n s¸ch vµ ®¶m b¶o ph­¬ng tiÖn vËt chÊt ®Ó chÝnh quyÒn x· thùc hiÖn ch­c n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh theo luËt ®Þnh . §ång thêi tù c©n ®èi ®Ó chi ®Çu t­ ph¸t triÓn gãp phÇn x©y dùng n«ng th«n míi. §­a n«ng th«n ngµy cµng gÇn víi thµnh thÞ n©ng cao ®êi sèng ng­êi d©n khu v­c n«ng th«n. Nam §µn ®· vµ ®ang t¨ng c­êng cñng cè c«ng t¸c qu¶n lý thu Ng©n s¸ch x· trªn ®Þa bµn huyÖn mét c¸ch tÝch cùc.(xem b¶ng 1 vµ2). B¶ng 1: T×nh h×nh thu Ng©n s¸ch x· cña huyÖn Nam §µn. §¬n vÞ : TriÖu ®ång Néi Dung N¨m Dù to¸n Thùc hiÖn So s¸nh DT/TH Sè tuyÖt ®èi Sè t­¬ng ®èi (%) 2003 29.111 34.033 4.922 116,90 2004 31.279 34.175 2896 109,26 (Nguån: Phßng Tµi ChÝnh- KÕ ho¹ch huyÖn) B¶ng 2: T×nh h×nh thùc hiÖn thu Ng©n s¸ch x· cña huyÖn Nam §µn. §¬n vÞ tÝnh : TriÖu ®ång N¨m Néi Dung 2003 2004 Thùc hiÖn Tû träng(%) Thùc hiÖn Tû träng(%) Tæng thu 34.033 34.175 Thu 100% 15.556 45,71 16.989 49,71 Thu ®iÒu tiÕt 3.233 9,50 4.416 12,92 Thu bæ sung 15.244 44,79 12.770 37,37 (Nguån : Phßng Tµi chÝnh – KÕ ho¹ch HuyÖn Nam §µn) Nh×n chung c¸c x· trªn ®Þa bµn HuyÖn Nam §µn ®· cè g¾ng tÝch cùc trong c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý thu Ng©n s¸ch x· trªn dÞa bµn, KÕt qu¶ ®¹t ®­îc trong 2 n¨m qua ( n¨m 2003, 2004) lµ t­¬ng ®èi kh¶ quan vµ ®¸ng mõng ( xem b¶ng 1 vµ 2). C¶ 2 n¨m ®Òu thu v­ît dù to¸n Ng©n s¸ch x·. ThÓ hiÖn : N¨m 2003 thu NSX ®¹t 116,90% so víi dù to¸n ban ®Çu, nh­ vËy v­ît 16,9% so víi kÕ ho¹ch, vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 4922 triÖu ®ång. N¨m 2004 thu Ng©n s¸ch x· ®¹t 109,26% so víi con sè dù to¸n ®Æt ra vµ t¨ng 9,26% so víi dù to¸n, vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 2.896 triÖu ®ång. XÐt vÒ tæng thÓ lµ nh­ thÕ nh­ng vÒ c¬ cÊu c¸c kho¶n thu (b¶ng 2) sang n¨m 2004 kho¶n thu 100% ®Ó l¹i t¹i x· ®¹t 49,71% trªn tæng thu Ng©n s¸ch x·, t¨ng 4% so víi n¨m 2003. §©y lµ con sè t­¬ng ®èi kh¶ quan v× c¸c x· ®· nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña kho¶n thu mang tÝnh ®Þnh h­íng chiÕn l­îc l©u dµi nµy. Kho¶n thu ®iÒu tiÕt víi Ng©n s¸ch cÊp trªn n¨m 2004 t¨ng 3,42% so víi n¨m 2003 vµ sè tuyÖt ®èi lµ 1.183 triÖu ®ång. Kho¶n thu bæ sung tõ Ng©n s¸ch cÊp trªn n¨m 2004 tuy cã gi¶m so víi n¨m 2003 nh­ng vÉn chiÕm tû träng cao trong tæng thu Ng©n s¸ch x·, thÓ hiÖn n¨m 2003 lµ 44,79% trªn tæng thu Ng©n s¸ch x·, n¨m 2004 chiÕm 37,37 % trªn tæng thu Ng©n s¸ch x·. VÒ sè tuyÖt ®èi th× kho¶n thu bæ sung tõ Ng©n s¸ch cÊp trªn n¨m 2004 lµ 12.770 triÖu ®ång, n¨m 2003 lµ 15.244 triÖu ®ång. Nh­ vËy n¨m 2004 kho¶n nay ®· gi¶m ®­îc 2.474 triÖu ®ång so víi n¨m 2003. Con sè nµy nãi lªn r»ng Ng©n s¸ch c¸c x· trªn ®Þa bµn ®· ngµy cµng chó träng tíi c¸c kho¶n thu kh¸c, kh«ng ngåi chê sù cÊp ph¸t cña Ng©n s¸ch cÊp trªn, ®· chñ ®éng trong thu Ng©n s¸ch x· vµ ngµy cµng tiÕn tíi tù c©n ®èi thu chi Ng©n s¸ch cÊp m×nh. §Ó ®i s©u vµ t×m hiÓu t×nh h×nh tæ chøc vµ qu¶n lý thu NSX ë huyÖn Nam §µn ®­îc râ h¬n ta sÏ ®i vµo ph©n tÝch 1 sè nguån thu chñ yÕu sau ®©y. * Thu 100% cña Ng©n s¸ch x·: §©y lµ nguån thu mang tÝnh ®Þnh h­íng chiÕn l­îc l©u dµi, æn ®Þnh, lµ nguån thu c¬ b¶n vµ chiÕm tû träng lín trong tæng thu cña Ng©n s¸ch x·. Kho¶n thu nµy cã chiÒu h­íng ngµy cµng t¨ng vµ chiÕm tû träng kh¸ lín trong tæng thu NSX trªn ®Þa bµn huyÖn trong thêi gian qua. ChÝnh v× vËy mµ §¶ng uû vµ UBND c¸c x· ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p qu¶n lý vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån thu nµy. B¶ng sè liÖu sau sÏ minh chøng cho nh÷ng nhËn ®Þnh trªn (b¶ng 3) N¨m 2003 chiÕm 45,71% trong tæng thu Ng©n s¸ch x·. N¨m 2004 chiÕm 49,71% trong tæng thu Ng©n s¸ch x·. So s¸nh c¸c kho¶n thu 100% nµy cho thÊy hÇu hÕt c¸c kho¶n thu t»ng nh­ thuÕ m«n bµi t¨ng 72 triÖu ®ång, phÝ, lÖ phÝ t¨ng 92 triÖu ®ång, thu kh¸c t¨ng 92 triÖu ®ång. Song kho¶n ®ãng gãp cña d©n n¨m 2004 gi¶m so víi n¨m 2003 lµ -544 triÖu ®ång, lý do cña sù gi¸m sót nµy lµ n¨m 2003 lµ n¨m c¸c x· tranh thñ sù hç trî cña UBND TØnh trong viÖc lµm ®­êng cøng n«ng th«n, nªn n¨m 2003 c¸c x· thu tõ d©n ®Ó thùc hiÖn bª t«ng ho¸ giao th«ng n«ng th«n, thùc hiÖn chñ tr­¬ng Nhµ n­íc vµ Nh©n d©n cïng lµm. Kho¶n thu tõ ThuÕ m«n bµi. Kho¶n thu nµy nh÷ng n¨m qua vÉn chiÕm 1 tû lÖ kh¸ khiªm tèn trong tæng sè thu Ng©n s¸ch x·. Nh÷ng n¨m 2003 kho¶n thu nµy lµ 117 triÖu ®ång ®¹t 69,23 % so víi kÕ ho¹ch ®Æt ra vµ n¨m 2004 lµ 189 triÖu ®ång ®¹t 125,17% so víi kÕ ho¹ch t¨ng 61,54% so víi n¨m 2003, ®©y lµ con sè ®¸ng mõng trong kh©u tæ chøc thu vµ qu¶n lý thu, tuy sè tuyÖt ®èi n¨m 2004 t¨ng 72 triÖu ®ång so víi n¨m 2003 nh­ng nã ph¶n ¸nh sù cè g¾ng tÝch cùc trong qu¶n lý thu cña c¸c x·. Tuy vËy nã vÉn ch­a ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng nguån thu so víi kh¶ n¨ng cã thÓ khai th¸c trªn ®Þa bµn HuyÖn. Do tÝnh chÊt phøc t¹p cña kho¶n thu nµy mµ c«ng viÖc qu¶n lý nã rÊt khã kh¨n v× c¸c c¸ nh©n, hé kinh doanh nhá th­ßng Ýt khai b¸o, ®¨ng kÝ kinh doanh. Theo ®iÒu tra s¬ bé trªn ®Þa bµn HuyÖn th× thùc tÕ chØ míi thu ®­îc kho¶ng 70 ®Õn 75% sè hé kinh doanh nhá lÎ. NÕu ta tÝnh b×nh qu©n sè thu cña c¸c hé kinh doanh nh­ nhau ta thÊy thuÕ m«n bµi thÊt thu t­¬ng ®èi lín. NÕu n¨m 2003 vµ n¨m 2004 sè kh«ng thu ®­îc lµ 30% th× sè thuÕ thÊt thu sÏ lµ : N¨m 2003: 30% x 117 = 35,1 triÖu ®ång N¨m 2004 : 30% x 189 = 56,7 triÖu ®ång §©y lµ v­íng m¾c kh«ng chØ trªn ®Þa bµn HuyÖn Nam §µn mµ cßn lµ trªn nhiÒu HuyÖn kh¸c, thËm chÝ lµ trªn c¶ n­íc. Trong thêi gian tíi HuyÖn cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Èy m¹nh c«ng t¸c qu¶n lý kho¶n thu nµy nh»m, h¹n chÕ thÊt thu cho Ng©n s¸ch x·. Kho¶n thu tõ phÝ, lÖ phÝ: X· cung cÊp c¸c dÞch vô cho nh©n d©n mµ chi phÝ ®Ó bï ®¾p cho ho¹t ®éng nµy lµ tõ phÝ vµ lÖ phÝ mµ x· ®­îc h­ëng theo nguyªn t¾c hoµn tr¶ trùc tiÕp. Qu¶n lý kho¶n thu nµy ®­îc c¸c x· trªn ®Þa bµn triÓ khai theo ®óng sù h­íng dÉn cña cÊp trªn( tØnh, huyÖn) nh»m qu¶n lý thèng nhÊt c¸c nguån thu. Thùc tÕ 2 n¨m qua cho thÊy: N¨m 2004 thu ®¹t 114,16% so víi n¨m 2003 vµ sè chªnh lÖch lµ95 triÖu ®ång vµ chiÕm 4,5% trong tæng thu 100% t¹i x· n¨m 2004. Cã nhiÒu x· thù hiÖn c«ng t¸c thu vµ qu¶n lý thu phÝ , lÖ phÝ tèt nh­: x· Kh¸nh S¬n( dù to¸n giao n¨m 2004 lµ 39 triÖu ®ång, thùc hiÖn 42 triÖu ®ång). X· Nam Giang (dù to¸n giao n¨m 2004 lµ 88 triÖu ®ång, thù hiÖn 94 triÖu ®ång) ………… Bªn c¹nh ®ã cßn nhiÒu x· vÉn cßn bu«ng láng viÖc qu¶n lý, ch­a thùc sù t©n thu cho Ng©n s¸ch x· nh­: X· Xu©n L©m( dù to¸n n¨m 2004 giao 3 triÖu ®ång, thùc hiÖn 1,34 triÖu ®ång). X· Nam C¸t (dù to¸n n¨m 2004 giao thu 8 triÖu ®ång, thùc hiÖn 5,5 triÖu ®ång). X· Nam C­êng (dù to¸n n¨m 2004 giao thu 20 triÖu ®ång, thùc hiÖn 17,45 triÖu ®ång). HiÖn nay vÉn cßn hiÖn t­îng ch­a s÷ dông chøng tõ cña c¬ quan thuÕ khi thu. Sæ s¸ch theo doi ch­a ®óng víi qui ®Þnh, kh«ng ®­îc theo dái kÕ to¸n chÆt chÏ dÉn tíi thÊt thu lµ ®iÒu hiÓn nhiªn. C¸c qui ®Þnh cña nhµ n­íc c¸c x· nµy thùc hiÖn ch­a nghiªp tóc. Do vËy trong nh­ng n¨m tiÕp theo cÇn ph¶i thèng nhÊt c¸c kho¶n thu phÝ, lÖ phÝ theo qui ®Þnh cña nhµ n­íc, ®ång thêi ph¶i theo dâi, kiÓm tra viÖc sö dông chøng tõ, vµo sæ kÕ to¸n mét c¸ch chÆt chÏ nh»m t¨ng thu cho Ng©n s¸ch x·. Kho¶n thu ®ãng gãp cña d©n: Nh÷ng n¨m gÇn ®©y trªn ®Þa bµn huyÖn c¸c x· ®· vµ ®ang ®Èy m¹nh viÖc huy ®éng c¸c nguån thu do d©n ®ãng gãp ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi x· héi, c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng thuéc x· qu¶n lý nh­: Tr¹m x¸, tr­êng häc, lµm d­êng bª t«ng, x©y dùng khu v¨n ho¸ x·, nhµ v¨n ho¸ xãm……….. §Æc biÖt n¨m 2003 cã ch­¬ng tr×nh kiªn cè ho¸ kªnh m­¬ng, xo¸ phßng häc t¹m bî, bª t«ng ho¸ giao th«ng n«ng th«n, kho¶n thu nµy mang ý nghÜa cùc kú quan träng. V× thÕ mµ sè thu tõ kho¶n thu nµy lµ rÊt lín, chiÕm tû träng cao trong tæng thu Ng©n s¸ch x· 100%. Thùc hiÖn ph­¬ng ch©m”nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm”, “D©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra”. ChÝnh quyÒn, c¸c ®oµn thÓ ®· tuyªn truyÒn vËn ®éng, thuyÕt phôc mäi ng­êi d©n trong x· ®ãng gãp v× lîi Ých chung cña x·, cña con em trong x·, ®ång thêi tranh thñ sù hæ trî cña chÝnh quyÒn cÊp TØnh, huyÖn trong c«ng cuéc ®æi míi n«ng th«n. Do vËy trong 2 n¨m qua (2003-2004) nguån thu do d©n ®ãng gãp rÊt lín vµ kh«ng chØ ®¹t mµ cßn v­ît kÕ ho¹ch ®Ò ra. ThÓ hiÖn: N¨m 2003 thu tõ nguån ®ãng gãp cña nh©n d©n lµ 8289 triÖu ®ång ®¹t 106,43% so víi dù to¸n ®Æt ra vµ n¨m 2004 lµ 7745 triÖu ®ång gÇn b»ng con sè dù to¸n ®­a ra. N¨m 2004 gi¶m 6,56% so víi n¨m 2003, sè chªnh lÖch tuyÖt ®èi lµ -544 triÖu ®ång vµ chiÕm 45,59% trong tæng thu ng©n s¸ch t¹i x· n¨m 2004. Lý do cña sù gi¶m sót nµy lµ n¨m 2003 lµ n¨m mµ c¸c x· ®ång lo¹t c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng t¹i x· m×nh nªn sè thu tõ kho¶n nµy lµ lín h¬n n¨m 2004. Trong thùc tÕ thu tõ nguån nµy cßn cao h¬n n÷a, nh­ng do cã nh÷ng kho¶ ®ãng gãp b»ng ngµy c«ng lao ®éng, mµ kh«ng thÓ h¹ch to¸n ®Çy ®ñ vµo ®©y ®­îc. Nh­ng nh×n chung c«ng t¸c tæ chøc vµ qu¶n lý nguån thu ®ãng gãp cña nh©n d©n ®­îc hÇu hÕt c¸c x· lµm tèt. §¶m b¶o h¹ch to¸n ®µy ®ñ chÝnh x¸c. C¸c x· khi quyÕt to¸n ®Òu c«ng khai th«ng b¸o c¸c kho¶n thu huy ®éng tõ nh©n d©n, tr×nh H§ND huyÖn Nam §µn kiÓm tra xÐt duyÖt quyÕt tãan. Mang l¹i niÒm tin trong nh©n d©n, t¹o tiÒn ®Ò cho ®Ó huy ®éng kho¶n thu nµy trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch chèng l·ng phÝ, thu ®ñ, chi ®óng v× thÕ mµ dï nguån thu cßn eo hÑp nh­ng c¸c x· ®· cè g¾ng tËn dông triÖt ®Ó c¸c nguån thu, khai th¸c tèi ®a néi lùc, tranh thñ ngo¹i lùc, cè g¾ng lo¹i bá nh÷ng kho¶n chi ch­a thùc sù cÇn thiÕt, thay vµo ®ã lµ ­u tiªn cho nh÷ng kho¶n chi mang tÝnh cÊp thiÕt h¬n ®èi víi con ng­êi vµ céng ®ång x· héi. ChÝnh nhê ®ã mµ hµng n¨m kÕt d­ ng©n s¸ch n¨m tr­íc vÉn lµ mét kho¶n thu chiÕm tû träng lín trong tæng thu Ng©n s¸ch x· 100% n¨m sau. ThÓ hiÖn: N¨m 2003 thu kÕt d­ ng©n s¸ch n¨m 2002 lµ 2398 triÖu ®ång chiÕm 15,42% trong tæng thu Ng©n s¸ch x· 100% n¨m 2003. N¨m 2004 con sè ®ã lµ 4196 triÖu ®ång chiÕm 24,70% tæng thu Ng©n s¸ch x· 100%. C¸c kho¶n thu tõ quû ®Êt c«ng Ých, hoa lîi c«ng s¶n còng lµ kho¶n thu lín trong Ng©n s¸ch x·. N¨m 2003 kho¶n thu nµy lµ 2334 triÖu ®ång chiÕm 15% tæng thu Ng©n s¸ch x· 100%. N¨m 2004 con sè ®ã tuy gi¶m xuèng vµ ®¹t 2.255 triÖu ®ång chiÕm 13,27% trong tæng thu Ng©n s¸ch x·100% nh­ng vÉn lµ kho¶n thu mµ x· cÇn ph¶i chó träng khai th¸c triÖt ®Ó. Bªn c¹nh ®ã th× c¸c kho¶n thu sù nghiÖp, thu kh¸c còng ®· ®­îc c¸c x· quan t©m tæ chøc vµ qu¶n lý thu mét c¸ch nghiªm chØnh, h¹ch to¸n theo dâi ®Çy ®ñ. * C¸c kho¶n thu ph©n chia theo tû lÖ% gi÷a ng©n s¸ch x· víi Ng©n s¸ch cÊp trªn.(xem b¶ng 4) Thùc hiÖn triÓn khai theo c¸c th«ng t­ h­íng dÉn cña Bé Tµi ChÝnh, c¸c x· trªn ®Þa bµn huyÖn ®· tiªn hµnh thu vµ qu¶n lý c¸c kho¶n thu ph©n chia theo tû lÖ víi Ng©n s¸ch cÊp trªn mét c¸ch tÝch cùc. Kho¶n thu nµy gåm: ThuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, thuÕ nhµ ®Êt, lÖ phÝ tr­íc b¹ nhµ ®Êt ®­îc ph©n chia theo tû lÖ Ng©n s¸ch huyÖn 30%, Ng©n s¸ch x· 70% . ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng , thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ thu kh¸c cña c«ng th­¬ng nghiÖp- dÞch vô ngoµi quèc doanh( trõ thu tõ kinh doanh vËn t¶i vµ x©y dùng t­ nh©n) vµ thu kh¸c cña c«ng th­¬ng nghiÖp- dÞch vô ngoµi quèc doanh, ®­îc ph©n chia theo tû lÖ Ng©n s¸ch HuyÖn 80% vµ Ng©n s¸ch x· lµ 20%. TiÒn cÊp quyÒn sö dông ®Êt ®­îc ph©n chia theo tû lÖ : Ng©n s¸ch TØnh 30%, Ng©n s¸ch x· 30% vµ 40% ®Ó l¹i Ng©n s¸ch HuyÖn. Kho¶n thu tõ ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp . ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp chiÕm mét vÞ trÝ quan träng ®èi víi Ng©n s¸ch x· v× nã gãp phÇn lµm ®æi míi bé mÆt n«ng th«n vµ gióp cho bé m¸y chÝnh quyÒn x· tån t¹i vµ ®¶m b¶o ho¹t ®éng. XÐt vÒ mÆt ý nghÜa nã lµ mét lo¹i thuÕ ®¸nh vµo quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, th«ng qua ®ã nh»m ®éng viªn mét phÇn thu nhËp cña ng­êi sö dông ®Êt n«ng nghiÖp vµo Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Thêi gian qua chÝnh quyÒn x· cã nhiÒu cè g¾ng trong c«ng t¸c phèi hîp víi ®éi thuÕ cña x·, ®«n ®èc, kiÓm tra viÖc thu nép lo¹i thuÕ nµy. N¨m 2003 sè thu ®­îc tõ lo¹i thuÕ nµy lµ 100 triÖu ®ång ®¹t 162,29% so víi dù to¸n ®Æt ra. N¨m 2004 sè thu ®­îc tõ thuÕ nµy lµ 150 triÖu ®¹t 200% so víi dù to¸n ®Æt ra vµ t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 50 triÖu ®ång. Hai n¨m qua nhê cã sù theo giâi, gi¸m s¸t, ®«ng ®èc c¸c hé nép thuÕ nªn kh«ng cã t×nh tr¹ng nî ®äng thuÕ n«ng nghiÖp nh­ c¸c n¨m tr­íc ®©y. Bªn c¹nh ®ã do 2 n¨m qua ë Nam ®µn t­¬ng ®èi ®­îc mïa nªn c¸c hé ®· h¨ng h¸i trong viÖc giao nép thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, mÆc dï gi¸ lóa vµ c¸c c©y l­¬ng thùc kh¸c cã bÞ tr­ît gi¸ nh­ng bï l¹i c¸c s¶n phÈm tõ n«ng nghiÖp l¹i ®­îc chuyÓn sang ch¨n nu«i ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. ThuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp. Trªn ®Þa bµn HuyÖn nh×n chung ®¹ng chuÓyn ®æi quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cßn manh món, ph¸t sinh kh«ng nhiÒu do vËy qu¶n lý kho¶n thu nay lµ c­cj kú khã kh¨n. N¨m 2003 sè thu ®­îc tõ kho¶n nµy trªn ®Þa bµn lµ 8 triÖu ®ång ®¹t 114, 29%. Tuy cã v­ît sè kÕ ho¹ch ®­a ra nh­ng con sè 8 triÖu ®ång qu¶ thËt lµ qu¸ khiªm tèn, chØ chiÕm 0,25% trong tæng thu ph©n chia theo tû lÖ ph©n cÊp víi Ng©n s¸ch cÊp trªn. N¨m 2004 con sè tuy cã t¨ng v­ît bËc so víi n¨m 2003 vµ con sè ®¹t ®­îc lµ 80 triÖu ®ång chiÕm 1,81%. Nh­ng vÉn ch­a ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ cña viÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt trªn ®Þa bµn HuyÖn. Trong giai ®o¹n tíi chÝnh quyÒn c¸c x· vµ c¸c ban ngµnh liªn quan cÇn nhanh chãng cã sù phèi hîp tèt vµ triÓn khai nhanh viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®Ó ng­êi d©n thùc sù yªn t©m lµ ®Êt ®· cã chñ, tõ ®ã t¹o c¬ së qu¶n lý kho¶n thu nµy vµ khai th¸c triÖt ®Ó gãp phÇn t¨ng thu cho Ng©n s¸ch x·. TiÒn cÊp quyÒn sö dông ®Êt. §©y lµ kho¶n thu chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng thu c¸c kho¶n thu ph©n chia theo tû lÖ % víi Ng©n s¸ch cÊp trªn. Trong 2 n¨m qua n¨m 2003 tæng thu tõ kho¶n thu nµy lµ 2730 triÖu ®ång ®¹t 226,37 % so víi dù to¸n ®Æt ra. N¨m 2004 tæng thu tõ kho¶n thu nµy lµ 3603 triÖu ®ång ®¹t 139,92% so víi sè dù to¸n ®Æt ra trong n¨m . Ta thÊy con sè thu ®­îc tõ kho¶n thu nµy trong n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 873 triÖu ®ång, t­¬ng øng víi sè tuyÖt ®èi lµ 131,98%. Con sè nµy cho thÊy 2 n¨m qua chÝnh quyÒn x· ®· cè g¾ng v­ît bËc trong tæ chøc thu vµ qu¶n lý thu. Nh­ng bªn c¹nh ®ã vÉn cßn kh«ng Ýt x· ch­a hoµn thµnh ®­îc dù to¸n ®­îc giao nh­ x· Nam c¸t dù to¸n ®Æt ra lµ 394 triÖu ®ång mµ thùc hiÖn ®­îc 345 triÖu ®ång …. Trong nh÷ng n¨m tíi chÝnh quyÒn c¸c x· nµy cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn. ThuÕ nhµ ®Êt : ThuÕ nhµ ®Êt lµ 1 kho¶n thu trong c¸c kho¶n thu ph©n chia theo tû lÖ % víi Ng©n s¸ch cÊp trªn. N¨m 2003 thu ®­îc tõ kho¶n nµy lµ 30 triÖu ®ång , ®¹t 111,11% chiÕm 0,93% trong tæng thu ph©n chia theo tû lÖ. N¨m 2004 con sè tõ kho¶n nµy ®­îc t¨ng lªn vµ ®¹t 198 triÖu ®ång , ®¹t 104,21% so víi dù to¸n vµ chiÕm 4,48% trong tæng thu c¸c kho¶n ph©n chia theo tû lÖ. N¨m 2004 lµ n¨m chÝnh quyÒn x· thùc hiÖn kho¶n thu nµy triÖt ®Ó h¬n n¨m 2003 thÓ hiÖn ë chæ sè thu n¨m 2004 tõ kho¶n nµy t¨ng 168 triÖu ®ång so víi n¨m 2003, vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 660%. ThuÕ GTGT – Thu nhËp doanh nghiÖp C¶ 2 n¨m 2003 vµ 2004 kho¶n thu tõ thuÕ GTGT vµ thu nhËp doanh nghiÖp ®Òu hoµn thµnh sè dù to¸n ®­îc giao. N¨m 2003 sè thu tõ kho¶n nµy lµ 365 triÖu ®ång ®¹t 144,27% so víi dù to¸n giao. N¨m 2004 sè thu t¨ng lªn vµ ®¹t 385 triÖu ®ång, ®¹t 137,5% so víi sè kÕ ho¹ch ®­îc giao vµ t¨ng 20 triÖu ®ång so víi n¨m 2003. Cã thÓ nãi r»ng nguån thu tõ kho¶n thu ph©n chia theo tû lÖ % víi Ng©n s¸ch cÊp trªn ®ãng vai trß rÊt quan träng nh­ng c¸c x· trªn ®Þa bµn huyÖn vÉn ch­a khai th¸c triÖt ®Ó mÆc dï hoµn thµnh dù to¸n ®­îc giao. §Ó t¨ng nguån thu nµy ®ßi hái c¸c ban ngµnh liªn quan cã sù phèi hîp chÆt chÏ, tÝch cùc t×m ra biÖn ph¸p ph¸t triÓn, nu«i d­ìng nguån thu vµ tõng b­íc qu¶n lý chÆt chÏ h¬n nguån thu nµy vµ lµm t¨ng thu cho Ng©n s¸ch x·. * Thu bæ sung tõ Ng©n s¸ch cÊp trªn. Nam §µn lµ huyÖn cã nguån thu chñ yÕu tõ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chiÕm tû träng rÊt nhá, du lÞch vÉn ë d¹ng tiÒm n¨ng ch­a ®­îc khai th¸c thÕ m¹nh nµy. Do ®ã mÆc dï huyÖn ®· cã nh÷ng næ lùc, cè g¾ng cao, sè thu Ng©n s¸ch x· ngµy mét t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ sè thu 100% ®Ó t¹i Ng©n s¸ch x·. Nh­ng do ®iÒu kiÖn tù nhiªn, Kinh tÕ, x· héi víi yÕu tè chñ quan trong qu¶n lý trªn toµn HuyÖn mµ nguån thu gi÷a c¸c x· cã sù chªnh lÖch kh¸ lín, ®Æc biÖt lµ thu 100%. NhiÒu x· khã kh¨n vÒ nguån thu nªn ®· kh«ng ®¸p øng ®­îc nhiÖm vô chi tèi thiÓu dÉn ®Õn nguån bæ sung tõ Ng©n s¸ch cÊp trªn cho Ng©n s¸ch x· chiÕm 1 tû träng kh¸ lín trong tæng thu Ng©n s¸ch x· ( xem b¶ng 5) Thu bæ sung c©n ®èi Ng©n s¸ch Nh­ ®· nãi ë trªn 1 sè x· trªn ®Þa bµn cã sù chªnh lÖch vÒ nguån thu ¶nh h­ëng tíi sè thu cña Ng©n s¸ch x· hµng n¨m. §iÓn h×nh nh­ n¨m 2004 cã nhiÒu x· chØ thu ®­îc d­íi 1 tû ®ång tõ kho¶n thu 100% vµ kho¶n thu ph©n chia theo tû lÖ phÇn tr¨m víi Ng©n s¸ch cÊp trªn, vÝ dô nh­ c¸c x· Nam Th­îng: 388 triÖu ®ång, x· Hång Long : 682 triÖu ®ång. Bªn c¹nh ®ã cã nh÷ng x· thu ®¹t trªn 2 tû ®ång nh­ : x· Nam Giang : 2163 triÖu ®ång, x· Kim Liªn : 5237 triÖu ®ång. Nh­ng sè x· cã nguån thu nµy kh«ng nhiÒu mµ nhiÖm vô chi ngµy mét lín dÇn. Nªn thu bæ sung c©n ®èi Ng©n s¸ch cña HuyÖn n¨m 2004 t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 14 triÖu ®ång. N¨m 2003 thu bæ sung c©n ®èi tõ Ng©n s¸ch cÊp trªn lµ 7.613 triÖu ®ång, chiÕm 108,76 % so víi dù to¸n ®Æt ra. N¨m 2004 con sè nµy lµ 7.627 triÖu ®ång ®¹t 102,38% so víi dù to¸n ®Æt ra. Thu bæ sung cã môc tiªu. Thu bæ sung cho c¸c môc tiªu ch­¬ng tr×nh cña Nhµ n­íc lµ tuú theo kh¶ n¨ng Ng©n s¸ch vµ chñ tr­¬ng chung cña Nhµ n­íc. Hµng n¨m Nhµ n­íc cÊp 1 phÇn kinh phÝ cho c¸c ch­¬ng tr×nh cô thÓ ®· ®­îc xÐt duyÖt ®Çu t­, c¸c kho¶n nµy ®ù¬c c¸c x· qu¶n lý kh¸ chÆt chÏ. N¨m 2004 sè thu bæ sung cã môc tiªu gi¶m so víi n¨m 2003 lµ 2517 triÖu ®ång, sè t­¬ng ®èi lµ 67,02% N¨m 2004 ®· kÕt thóc víi tæng thu Ng©n s¸ch x· trªn ®Þa bµn HuyÖn ®¹t trªn 34 tû ®ång, t¨ng so víi n¨m 2003. Tuy nhiªn con sè trªn ch­a thùc sù thuyÕt phôc. NÕu xÐt vÒ môc ®Ých cña nguån thu ch­a ®¸p øng tèt nhiÖm vô chi, nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña huyÖn. Nguån thu tõ ThuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, c¸c kho¶n phÝ, lÖ phÝ…®Òu ch­a cao. Trong khi ®ã nguån thu tõ huy ®éng ®ãng gãp l¹i t¨ng. T¨ng thu tõ kho¶n nµy ®· bï ®¾p thiÕu hôt Ng©n s¸ch gãp phÇn ph¸t triÓn Kinh tÕ, x· héi cña ®Þa ph­¬ng. Song ®©y lµ nguån thu kh«ng mang tÝnh æn ®Þnh th­êng xuyªn, l©u dµi do ®ã cÇn tÝch cùc vµ ®Èy m¹nh c¸c biÖn ph¸p tæ chøc vµ qu¶n lý c¸c nguån thu s½n cã trªn ®Þa bµn, ®¶m b¶o thu ®óng, thu ®ñ vµ c­¬ng quyÕt chèng thÊt thu dÇn dÇn gi¶m bít sè thu bæ sung tõ Ng©n s¸ch cÊp trªn trong nh÷ng n¨m tíi. Thùc hiÖn ®ång thêi thu vµ nu«i d­ìng nguån thu. 2.2.2.2. T×nh h×nh tæ chøc vµ qu¶n lý chi Ng©n s¸ch x·. Hai n¨m qua tuy ngu«n thu con h¹n chÕ, song c¸c x· vÉn ph¶i ®¶m b¶o nh­ng kho¶n chi cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng th­êng xuyªn, chi ®Çu t­ ph¸t triÓn cña x· trªn ®Þa bµn huyÖn. Tæng chi Ng©n s¸ch x· n¨m 2003-2004 ®­îc nh×n nhËn qua b¶ng sè liÖu d­íi ®©Ünh( xem 6 vµ7). Nh×n vµo sè liÖu trong b¶ng 6 ta thÊy. N¨m 2003 tæng chi Ng©n s¸ch x· lµ 28.442 triÖu ®ång ®¹t 103,67% so víi con sè dù to¸n ®­a ra. Trong ®ã chi th­êng xuyªn chiÕm 14.491 triÖu ®ång ®¹t104,29% so víi dù to¸n chi th­êng xuyªn ban ®Çu, chi ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ 13.951 triÖu ®ång ®¹t 103,04% so víi dù to¸n. N¨m 2004 tæng chi Ng©n s¸ch x· cã t¨ng lªn vµ con sè thùc hiÖn chi lµ 29880 triÖu ®ång, ®¹t104,66%. Trong ®ã chi th­êng xuyªn chiÕm 14.784 triÖu ®ång, ®¹t 102,02% so víi dù to¸n ban ®Çu, chi ®Çu t­ ph¸t triÓn chiÕm 15.096 triÖu ®ång, ®¹t 108,20% so víi dù to¸n. Nh×n chung c¶ hai n¨m qua c¸c x· trªn ®Þa bµn huyÖn ®· dµnh mét kho¶n chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kh¶ lín so víi tæng chi Ng©n s¸ch x· (xem b¶ng 7), c¶ hai n¨m thùc hiÖn chi ®Òu v­ît dù to¸n giao ban ®Çu. B¶ng 7 : Tû träng c¸c kho¶n chi trong tæng chi ng©n s¸ch x·. §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång. N¨m Néi dung 2003 2004 TH Tû träng (%) TH Tû träng (%) Chi th­êng xuyªn 14.491 50,95 14.784 49,48 Chi ®Çu t­ ph¸t triÓn 13951 49,05 15.096 50,52 Tæng chi 28.442 29.880 (Nguån phßng Tµi ChÝnh - KÕ Ho¹ch huyÖn Nam §µn) §ã lµ nh÷ng ®¸nh gi¸ chung vÒ chi Ng©n s¸ch x· trªn ®Þa bµn HuyÖn trong hai n¨m qua. §Ó ®i s©u t×m hiÓu viÖc tæ chøc vµ qu¶n lý chi Ng©n s¸ch x· ta ®i xem xÐt c¬ cÊu chi cña t­êng kho¶n chi. * Chi th­êng xuyªn. Chi qu¶n lý nhµ n­íc, §¶ng , ®oµn thÓ: Kho¶n chi nµy gåm: - Chi qu¶n lý nhµ n­íc: TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng cho c¸n bé c«ng chøc cÊp x·; sinh ho¹t phÝ ®¹i biÓu héi ®ång nh©n d©n; C¸c kho¶n phô cÊp kh¸c theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc ; C«ng t¸c phÝ; chi vÒ ho¹t ®éng, v¨n phßng ; chi mua s¾m s÷a ch÷a th­êng xuyªn trô së , ph­¬ng tiÖn lµm viÖc vµ chi kh¸c theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. Hµng n¨m c¸c x· ph¶i chi mét kho¶n chi rÊt lín cho bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc, §¶ng ®oµn thÓ. Trong nh÷ng n¨m tíi c¸c x· sÏ cè g¾ng gi¶m kho¶n chi nµy. B»ng viÖc qu¶n lý chÆt chÎ h¬n c¸c kho¶n chi nh­ c«ng t¸c phÝ, v¨n phßng, söa chöa tµi s¶n cè ®Þnh. Bªn c¹nh ®ã cÇn quan t©m tíi c¸c kho¶n chi l­¬ng cho c¸n bé c«ng chøc x·, kiªn quyÕt kh«ng nî l­¬ng c¸n bé x·, ma ph¶i tr¶ ®ñ vµ kÞp thêi ®Ó c¸c c¸n bé yªn t©m c«ng t¸c. - Chi cho §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam vµ c¸c ®oµn thÓ ë x·. Kinh phÝ ho¹t ®éng cña c¬ quan §¶ng céng S¶n ViÖt Nam ë x·; kinh phÝ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi ë x·( mÆt trËn tæ quèc viÖt nam, ®oµn thanh niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh, Héi liªn hiÖp phô n÷ viÖt nam…………). Thùc tÕ hai n¨m qua 2003 – 2004 kho¶n chi nµy rÊt lín (xem b¶ng 8) , chiÕm tû träng cao trong tæng chi Ng©n s¸ch x· . N¨m 2003 sè chi cho kho¶n nµy lµ 8271 triÖu ®ång chiÕm 57,08% trong tæng chi Ng©n s¸ch x· vµ ®¹t 108,17% so víi dù to¸n ban ®Çu. N¨m 2004 kho¶n chi nµy tiÕp tôc t¨ng lªn tíi 9175 triÖu ®ång chiÕm 62,06% trong tæng chi Ng©n s¸ch x· vµ ®¹t 100,27% so víi dù to¸n ®Æt ra, t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 904 triÖu ®ång, vÒ sè t­¬ng ®èi lµ 110,93%. Mét sù chªnh lÖch rÊt lín lý do cho sù t¨ng chi kho¶n chi nµy trong n¨m võa qua lµ c¸c x· hÇu hÕt võa míi s¾m thiÕt bÞ v¨n phßng nh­ m¸y tÝnh, m¸y in……nh­ng bªn c¹nh ®ã cung kh«ng thÓ lo¹i trõ sù yÕu kÐm trong qu¶n lý chi cña bé m¸y qu¶n lý tµi chÝnh x·, ®Ó thÊt tho¸t tiÒn cña Ng©n s¸ch . §Æc biÖt lµ kho¶n chi cho c«ng t¸c phÝ, rÊt nhiÒu x· chi v­ît dù to¸n, th­êng kho¶n nµy rÊt khã qu¶n lý. - Chi th­êng xuyªn cho sù nghiÖp gi¸o dôc: Chi sù nghiÖp gi¸o dôc trªn ®Þa bµn huyÖn Nam §µn ®­îc ®Æc biÖt quan t©m.NhËn thøc râ tÇm quan träng cña viÖc trång ng­êi lµ vÊn ®Ò “ quèc s¸ch” mµ kho¶n chi cho sù nghiÖp gi¸o dôc ®­îc quan t©m thÓ hiÖn: N¨m2003 kho¶n chi nµy lµ 1025 triÖu ®ång vµ n¨m 2004 lµ 1162 triÖu ®ång t¨ng 137 triÖu ®ång vÒ sè t­¬ng ®èi lµ 113,37% . Trong tæng chi th­êng xuyªn n¨m 2003 th× chi cho Gi¸o dôc chiÕm 7,07%. N¨m 2004 tû träng nµy lµ 7,85%. C¶ 2 n¨m tû träng chi cho Gi¸o dôc so víi tæng chi th­êng xuyªn lµ kh¸ cao vµ n¨m 2004 cao h¬n n¨m 2003. Theo sù ph©n cÊp qu¶n lý th× Ng©n s¸ch x· chØ ®¶m nhËn phÇn chi cho Gi¸o dôc mÇm non víi c¸c chi phÝ vÒ l­¬ng, phô cÊp Gi¸o Viªn, mua s¾m tµi s¶n phôc vô cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y. c¸c tr­êng mÇm non ë HuyÖn ®Òu ®­îc quan t©m ®Çu t­ s÷a ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh nh­ líp häc, bµn ghÕ, b¶ng….®êi sèng cña Gi¸o viªn mÇm non còng ®­îc quan t©m h¬n. N¨m 2003 kho¶n chi nµy lµ 1025 triÖu ®ång , n¨m 2004 lµ 1162 triÖu ®ång t¨ng so víi n¨m 2003 lµ 137 triÖu ®ång . VÒ sè t­¬ng ®èi lµ 113,37% . Trong tæng chi th­êng xuyªn n¨m 2003 th× chi cho gi¸o dôc chiÕm 7,07% , n¨m 2004 tû träng nµy lµ 7,85% cao h¬n n¨m 2003 . C¶ hai n¨m tû träng chi cho gi¸o dôc so víi tæng chi th­êng xuyªn lµ kh¸ cao . - Chi th­êng xuyªn cho sù nghiÖp y tÕ : Nh÷ng n¨m gÇn ®©y c¸c x· trªn ®Þa bµn huyÖn ®· ®Æc biÖt quan t©m tíi søc khoÎ ng­êi d©n . Bªn c¹nh nh÷ng kho¶n chi ®óng , chi ®ñ c¸c kho¶n sinh ho¹t phÝ , phô cÊp c¸n bé y tÕ x· , chi mua thuèc men , dông cô phôc vô c«ng t¸c kh¸m ch÷a bÖnh , x· cßn chó träng vµ cè g¾ng thùc hiÖn tèt c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia , nh­ chèng suy dinh d­ìng, chèng sèt rÐt … thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c ch­¬ng tr×nh tiªm chñng më réng trªn ®Þa bµn huyÖn. N¨m 2003 vµ n¨m 2004 c¸c x· ®· rÊt chó träng tíi c«ng t¸c y tÕ , ch¨m sãc søc kháe cho ng­êi d©n . ThÓ hiÖn n¨m 2003 kho¶n chi cho y tÕ ®¹t 108,94% so víi dù to¸n ban ®Çu , n¨m 2004 tû lÖ nµy lµ 103,47% thÊp h¬n so víi n¨m 2003 . Nh×n chung c¸c x· ®· cã tr¹m x· x©y dùng khang trang víi trang bÞ dông cô kh¸ ®Çy ®ñ . Hµng n¨m c¸c c¸n bé y tÕ cña x· ®Òu ®­îc ®i tËp huÊn n©ng cao chuyªn m«n, nhiÒu x· ®· cã b¸c sü vÒ phôc vô . - Chi th­êng xuyªn cho ANQP : Bªn c¹nh gi¸o dôc vµ y tÕ th× quèc phßng an ninh còng ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn . ThÓ hiÖn n¨m 2003 kho¶n chi cho an ninh quèc phßng lµ 809 triÖu ®ång , n¨m 2004 lµ 614 triÖu ®ång . - Chi th­êng xuyªn cho sù nghiÖp x· héi : Kho¶n chi nµy gåm : chi cho h­u x· , th«i viÖc vµ trî cÊp. Chi trî cÊp cho nh÷ng ng­êi giµ c¶ c« ®¬n, trÎ må c«i, cøu tÕ vµ ®ét xuÊt kh¸c . Hai n¨m qua c¸c x· ®· quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy rÊt lín . ThÓ hiÖn : n¨m 2003 kho¶n chi nµy lµ 1993 triÖu ®å