Luận văn Nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH MTV Cấp nước và Xây dựng Quảng Trị

g đương 62,5%). Có 6/16 phiếu (tương đương 37,5%) cho là đáp ứng. không có trường hợp nhận xét không đáp ứng. + Khả năng sáng tạo, sáng kiến nâng cao năng suất lao động của người lao động chỉ ở mức bình thường (15/16 phiếu tương đương 93,75%). Có 1/16 phiếu (tương đương 6,25%) cho là rất tốt ở phòng Kế hoạch, kỹ thuật. + Đánh giá chung chất lượng lao động của Công ty cho thấy là đáp ứng yêu cầu (12/16 phiếu tương đương 75%). Có 4/16 phiếu (tương đương 25%) cho là chất lượng tốt. Kết quả đánh giá chung chỉ đạt mức đáp ứng yêu cầu bởi yếu tố trình độ đào tạo và khả năng sáng tạo người lao động chưa tốt. Điều đó người quản lý trực tiếp rất mong có đội ngũ cán bộ lao động được đào tạo tốt hơn, có chất lượng hơn và có khả năng tạo năng suất lao động cao hơn. Khảo sát cho tại phòng Tổ chức-Hành chính-Tổng hợp cho thấy công tác đào tạo, tuyển dụng nguồn lao động được Lãnh đạo Công ty hoạch định theo hai hướng chủ yếu, đó là đào tạo nguồn nhân lực tại chỗ và tuyển mộ thu hút lao động bên ngoài có trình độ cao (Ngành cơ khí động lực, ngành tự động –điều khiển, ngành tin học, ..vv). Đào tạo nguồn lao động tại chỗ luôn là lực chọn ưu tiên. Công tác sắp xếp, đào tạo bổ sung, đào tạo lại được chú trọng ở người lao động có triển vọng, đào tạo ở chuyên ngành Công ty còn thiếu và cần. Công ty cũng khuyến khích người lao động tự học, tự đào tạo nâng cao trình độ và hiệu quả công tác bằng cách tạo điều kiện sắp xếp công việc, bố trí lao động hợp lý. Công tác tuyển dụng lao động có chất lượng cao từ bên ngoài (do Công ty thiếu nhưng nguồn lao động tại chỗ không đáp ứng được) rất khó tìm kiếm do mức thù lao lao động cũng như các điều kiện đãi ngộ của Công ty chưa đủ hấp dẫn ứng viên tham gia. * Năng suất lao động Năng suất lao động phản ánh chất lượng của lao động, đồng thời phản ánh thái độ và động lực làm việc của người lao động trong một điều kiện cơ sở vật chất nhất định. Năng suất lao động giai đoạn 2010-2013 được tổng hợp ở Bảng 2.10 ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 48 Bảng 2.10: Năng suất lao động của lao động Công ty giai đoạn 2010-2013 STT Chỉ tiêu Đơn vị Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Giá trị Giá trị So năm2010 (%) Giá trị So năm 2011(%) Giá trị So năm 2012(%) 1 Tổng doanh thu Triệu đồng 48.853 61.057 124,98 73.503 120,38 71.930 97,86 1.1 Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Triệu đồng 47.163 59.066 125,24 71.743 121,46 71.108 99,12 1.2 + Doanh thu sản phẩm cung cấp nước máy Triệu đồng 33.308 37.098 111,38 45.387 122,34 55.404 122,07 1.3 +Doanh thu lắp đặt công nghiệp, xây dựng Triệu đồng 13.855 21.968 158,56 26.002 118,36 15.487 59,56 1.4 +Doanh thu khác Triệu đồng - - 353 217 61,44 2 Số lượng nhân viên Người 296 301 101,69 311 103,32 319 102,57 3 Năng suất lao động hàng hóa, dịch vụ Triệu đồng/ người 159,33 196,23 123,16 230,68 117,56 222,91 96,63 4 Năng suất lao động tính cho hàng hóa chính (Sản phẩm nước máy hàng hóa) Triệu đồng/ người 112,53 123,25 109,53 145,94 118,41 173,68 119,01 (Nguồn: Báo cáo tài chính và Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty năm 2010, 2011, 2012 và 2013) ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 49 Qua Bảng 2.10 ta thấy năng suất lao động tăng dần qua các năm, tăng từ 159,33 triệu đồng/người/năm năm 2010 lên 223 triệu đồng/người/năm ở năm 2013, mức tăng hằng năm trên 15% trong 2 năm 2011 và 2012 và giảm lại trong năm 2013. Mức tăng năng suất lao động tính cho hàng hóa, sản phẩm nước máy tăng đều và có xu hướng tăng cao và tăng đến 18% năm 2012 và 19% năm 2013. Yếu tố làm tăng năng suất lao động bao gồm: Sản lượng hàng hóa tiêu thụ sản phẩm nước máy tăng khá; khả năng đảm nhận công việc (số đấu nối/người) tăng lên do bố trí lao động hợp lý hơn. Yếu tố làm giảm mức tăng năng suất lao động chung năm 2013, là do giảm sản lượng xây dựng, lắp đặt công nghiệp khác 40,44% so với năm 2012. Nguyên nhân do chính sách thắt chặt đầu tư công theo Nghị quyết 11 của Quốc hội 13 làm giảm nguồn lực đầu tư nhà nước, cơ hội tạo ra việc làm và doanh thu toàn ngành xây dựng thấp hơn năm trước (2012). Việc giảm sâu doanh thu xây dựng, lắp đặt công nghiệp đã giảm nỗ lực sản xuất kinh doanh năm 2013 toàn Công ty và Công ty chỉ đạt 97,86% doanh thu so với năm trước. Qua các chỉ số phân tích cho thấy, Công ty có lực lượng lao động có tay nghề khá tốt, trình độ và cơ cấu phù hợp đảm bảo ổn định cho công tác sản xuất kinh doanh toàn công ty. Năng suất lao động tăng trưởng hằng năm cho thấy lao động có động lực làm việc và ngày càng hoàn thiện. Chính sách tuyển dụng và thu hút nguồn nhân lực hợp lý và có tính kế thừa, phát triển. Với mặt bằng thu nhập chung, công ty chưa có ưu thế vượt trội để thu hút nhân tài, đặc biệt là các ngành, các vị trí phục vụ cho quá trình hiện đại hóa sản xuất, áp dụng công nghệ, nâng cao năng suất lao động, công tác kiểm tra, đánh giá lao động hằng năm tăng cường để khuyến khích tăng năng suất lao động. 2.2.1.5. Quy mô cơ cấu, giá trị của tài sản cố định Tài sản của Công ty cấp nước Quảng Trị bao gồm 2 loại, mô tả Bảng 2.11 + Tài sản ngắn hạn bao gồm: Tiền, các khoản phải thu, đầu tư tài chính ngắn hạn và tài sản ngắn hạn khác. + Tài sản dài hạn bao gồm: Tài sản dài hạn và tài sản dài hạn khác (năm 2010 có khoản tiền dài hạn). ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 50 Bảng 2.11: Quy mô, cơ cấu tài sản của Công ty giai đoạn 2010-2013 STT Chỉ tiêu Đơn vị Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Giá trị Giá trị So năm 2010 (%) Giá trị So năm 2011(%) Giá trị So năm 2012(%) I TỔNG TÀI SẢN (TS) Triệu đồng 219.108,32 213.520,37 97,45 224.466,00 105,13 222.771,43 99,25 A Tài sản ngắn hạn Triệu đồng 47.676,72 48.014,96 100,71 44.422,98 92,52 49.418,52 111,25 Tỷ trọng TS dài hạn/Tổng TS % 21,76 22,49 19,79 22,18 1 Tiền và các khoản tương đương tiền Triệu đồng 20.759,96 12.566,11 60,53 14.289,76 113,72 27.085,34 189,54 2 Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn Triệu đồng 0,00 0,00 0,00 0,00 3 Các khoản phải thu của khách hàng Triệu đồng 12.115,33 13.167,51 108,68 17.392,77 132,09 9.764,79 56,14 4 Các khoản đầu tư tài chính ngắn hạn Triệu đồng 14.034,27 21.313,50 151,87 12.169,50 57,10 12.013,30 98,72 5 Tài sản ngắn hạn khác Triệu đồng 767,15 967,85 126,16 570,95 58,99 555,09 97,22 B Tài sản dài hạn Triệu đồng 171.431,61 165.505,41 96,54 180.043,02 108,78 173.352,92 96,28 Tỷ trọng TS dài hạn/Tổng TS % 78,24 77,51 80,21 77,82 1 Tiền và các khoản tương đương tiền Triệu đồng 10,77 0,00 0,00 0,00 2 Tài sản cố định Triệu đồng 171.383,12 165.412,85 96,52 179.887,12 108,75 172.796,05 96,06 3 Bất động sản đầu tư Triệu đồng 0,00 0,00 0,00 0,00 4 Các khoản đầu tư tài chính dài hạn Triệu đồng 0,00 0,00 0,00 0,00 5 Tài sản dài hạn khác Triệu đồng 37,72 92,56 245,36 155,90 168,44 556,87 357,20 (Nguồn: Báo cáo tài chính của Công ty năm 2010, 2011, 2012 và 2013) ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 51 Tổng tài sản của Công ty tăng lên (năm 2012) do Công ty ghi nhận tài sản đầu tư xây dựng 02 nhà máy nước Gio Linh và Trạm bơm tăng áp Cửa Việt vào hoạt động. Tài sản giảm dần hằng năm do trích lập khấu hao thu hồi vốn đầu tư. Tổng giá trị tài sản năm 2013 là 222,77 tỷ đồng, gấp 4,46 lần vốn điều lệ của Công ty (50 tỷ đồng). Trên Bảng 2.11 ta thấy tài sản của Công ty chủ yếu là tài sản dài hạn (tài sản cố định và tài sản dài hạn trả trước) và chiếm 77,5% đến 80,2% qua các năm. Tài sản còn lại là tài sản lưu động (vốn sản xuất chiếm khoảng 20%). Nguồn lực của Công ty tập trung vào tài sản cố định cho thấy ngành sản xuất nước có tỷ trọng đầu tư tài sản lớn, dẫn đến tỷ suất sinh lời tài sản sẽ thấp, ít hấp dẫn đầu tư. Tỷ trọng tài sản ngắn hạn (vốn lưu động) và tài sản dài hạn (tài sản cố định) cho thấy, hoạt động của Công ty ổn định, cơ cấu tài sản ít biến động, khi không đầu tư thêm tài sản mới, tổng tài sản của Công ty có xu hướng giảm dần qua các năm nhờ công tác trích lập khấu hao đều đặn. Giai đoạn 2010-2013, Công ty không có tài sản bất động sản đầu tư, tài sản đầu tư tài chính dài hạn. Điều này cho thấy Công ty tập trung đầu tư vào ngành nghề chính là sản xuất nước, không gặp rủi ro do đầu tư trái ngành. 2.2.1.6 Cơ cấu vốn và nguồn vốn Cơ cấu nguồn vốn của Công ty cấp nước Quảng Trị mô tả Bảng 2.12. Tổng giá trị nguồn vốn Công ty năm 2013 là 222,77 tỷ đồng được tài trợ bởi 2 nguồn chính: Đó là vốn chủ sở hữu 142,6 tỷ đồng, chiếm 64% và nợ phải trả 80,2 tỷ đồng chiếm 36%. Trong nợ phải trả bao gồm nợ dài hạn do vay Ngân hàng ADB đầu tư xây dựng 60 tỷ đồng chiếm 27% nguồn vốn. Phần còn lại là khoản vốn nợ ngắn hạn chưa đến kỳ thanh toán (chiếm 9%). Tỷ trọng nợ/nguồn vốn có xu hướng giảm từ 0,42(năm 2010) xuống 0,36 (năm 2013) nhờ nợ dài hạn được trả và giảm đều qua các năm. Nợ ngắn hạn của Công ty năm 2013 tăng lên là khoản tiền người mua trả trước và khoản phải nộp tăng, khoản trả nợ dài hạn hằng năm chuyển sang ngắn hạn nhưng chưa đến kỳ phải trả. Nhìn chung, tỷ lệ và cơ cấu nguồn vốn của Công ty khá tốt, Công ty hoàn toàn chủ động trong việc tổ chức sản xuất của mình. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 52 Bảng 2.12: Quy mô, cơ cấu nguồn vốn của Công ty giai đoạn 2010-2013 STT Chỉ tiêu Đơn vị Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Giá trị Giá trị So năm2010 (%) Giá trị So năm 2011(%) Giá trị So năm 2012(%) II NGUỒN VỐN Triệu đồng 219.108,3 213.520,3 97,45 224.466,0 105,13 222.771,4 99,25 A Nợ phải trả Triệu đồng 93.427,27 86.612,22 92,71 82.205,52 94,91 80.190,97 97,55 Tỷ trọng nợ/nguồn vốn % 42,64 40,56 36,62 36,00 1 Nợ ngắn hạn Triệu đồng 20.251,86 16.363,96 80,80 15.665,92 95,73 19.926,01 127,19 2 Nợ dài hạn Triệu đồng 73.175,41 70.248,27 96,00 66.539,61 94,72 60.264,96 90,57 2.1 Vay và nợ dài hạn Triệu đồng 72.675,78 69.594,71 66.513,63 60.080,96 2.2 Dự phòng trợ cấp mất việc Triệu đồng 440,39 494,84 2.3 Quý phát triển KH-CN Triệu đồng 59,23 158,72 25,98 184,00 B Vốn chủ sở hữu (CSH) Triệu đồng 125.681,06 126.908,14 100,98 142.260,47 112,10 142.580,46 100,22 Tỷ trọng vốn CSH/nguồn vốn % 57,36 59,44 63,38 64,00 1 Vốn chủ sở hữu Triệu đồng 125.681,06 126.908,14 100,98 142.260,47 112,10 142.580,46 100,22 1.1 Vốn đầu tư của chủ sở hữu Triệu đồng 125.154,97 126.220,11 50.000,00 50.000,00 1.2 Vốn khác của Chủ sở hữu Triệu đồng 0,00 91.359,69 91.359,69 1.3 Quỹ đầu tư phát triển Triệu đồng 30,83 30,83 30,83 683,17 1.4 Quỹ dự phòng tài chính Triệu đồng 193,85 221,99 332,35 0,00 1.5 Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản Triệu đồng 301,41 435,22 537,61 537,61 (Nguồn: Báo cáo tài chính của Công ty năm 2010, 2011, 2012 và 2013) ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 53 2.2.2. Đánh giá năng lực sản xuất kinh doanh qua kết quả và hiệu quả sản xuất 2.2.2.1. Đánh giá năng lực sản xuất kinh doanh theo kết quả doanh thu Doanh thu trong 4 năm liền kề (2010, 2011, 2012, 2013) thể hiện trong báo cáo tài chính, được mô tả tóm tắt ở Bảng 2.13. Kết cấu doanh thu cho thấy, Công ty cấp nước Quảng Trị có nguồn thu chính và cơ bản là “Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ”, và luôn chiếm tỷ trọng >95% doanh thu toàn công ty. Doanh thu hoạt động tài chính và doanh thu khác có tỷ trọng thành phần chiếm <3% nên mức ảnh hưởng do biến động các loại doanh thu này không đáng kể. Tổng doanh thu từ năm 2010 đến năm 2012 có tăng trưởng tốt ở mức trên 20%, trong đó năm 2011 là 24,98% (tương ứng tăng 12,20 tỷ đồng) và năm 2012 là 20,38% (tương ứng tăng 12,45 tỷ đồng). Tổng doanh thu giảm năm 2013 với mức giảm 2,14% (tương ứng giảm 1,57 tỷ đồng). Theo cơ cấu doanh thu, “Doanh thu cung cấp sản phẩm nước máy” có mức tăng đều trên 10%, trong đó: năm 2011 là tăng 11,38% (tương ứng tăng 3,8 tỷ đồng), năm 2012 là tăng 22,34% (tương ứng tăng 8,3 tỷ đồng) và năm 2013 là 22,07% (tương ứng tăng 10,0 tỷ đồng). Điều này cho thấy hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hóa nước máy của Công ty có tăng trưởng tốt, tỷ trọng đóng góp mặt hàng này luôn ở mức cao trong doanh thu từ 60,76% đến 77,02%. Đây là thành quả đáng ghi nhận của Công ty trong việc tập trung vào hoạt động ngành nghề chính và tạo được tăng trưởng ổn định. Doanh thu sản phẩm nước máy tăng do Công ty đẩy mạnh đầu tư xây dựng mạng lưới, tuyến ống phân phối tăng khả năng tiếp cận nguồn nước cho người dân làm tăng số hộ tiêu thụ, mặt khác, sản lượng nước máy tăng nhờ xu hướng dùng nước tăng của khách hàng. Số đấu nối khách hàng tăng thêm của Công ty năm 2010, 2011, 2012 lần lượt là 3545 đấu nối (tăng 14,63%), 3768 đấu nối (tăng 9,77%) và 4834 đấu nối (tăng 11,42%) (Nguồn số liệu: Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh năm 2010, 2011, 2012 và năm 2013). ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 54 Bảng 2.13: Doanh thu và kết cấu doanh thu Công ty cấp nước Quảng Trị giai đoạn 2010-2013 SốTT Nội dung Đơn vị Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Giá trị So với năm 2010 Giá trị So với năm 2011 Giá trị So với năm 2012 ± % ± % ± % 1 Tổng doanh thu Trđồng 48.852,75 61.057,36 12.204,61 124,98 73.503,01 12.445,65 120,38 71.930,03 -1.572,98 97,86 1.1 Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Trđồng 47.162,96 59.066,20 11.903,24 125,24 71.742,60 12.676,40 121,46 71.108,16 -634,44 99,12 Tỷ trọng trong kết cấu doanh thu % 96,54 96,74 97,60 98,86 + Doanh thu cung cấp sản phẩm nước máy Trđồng 33.308,3 37.097,9 3.789,57 111,38 45.387,4 8.289,51 122,34 55.403,9 10.016,55 122,07 Chiếm tỷ trọng trong kết cấu doanh thu % 68,18 60,76 61,75 77,02 +Doanh thu lắp đặt công nghiệp, xây dựng Trđồng 13.854,64 21.968,31 8.113,68 158,56 26.001,90 4.033,59 118,36 15.487,16 -10.514,75 59,56 Chiếm tỷ trọng trong kết cấu doanh thu % 28,36 35,98 35,38 21,53 +Doanh thu khác Trđồng 0,00 0,00 353,30 217,05 61,44 1.2 Doanh thu hoạt động tài chính Trđồng 986,36 1.814,02 827,67 183,91 901,83 -912,19 49,71 740,35 -161,48 82,09 Tỷ trọng trong kết cấu doanh thu % 2,02 2,97 1,23 1,03 1.3 Doanh thu khác Trđồng 703,43 177,13 -526,30 25,18 858,58 681,44 484,71 81,52 -777,06 9,50 Tỷ trọng trong kết cấu doanh thu % 1,44 0,29 1,17 0,11 (Nguồn Báo cáo tài chính 4 năm 2010, 2011, 2012 và 2013) ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 55 Biến động tăng và giảm doanh thu hằng năm có nguyên nhân là do “Doanh thu lắp đặt công nghiệp, xây dựng” không ổn định và có mức biến động lớn. Năm 2011, doanh thu này tăng 58,56% (tương ứng tăng 8,1 tỷ đồng), năm 2012 là tăng 18,36% (tương ứng tăng 4,03 tỷ đồng) nhưng sang năm 2013 doanh thu giảm 40,44% (tương ứng giảm 10,5 tỷ đồng). Mức giảm sâu doanh thu trong hoạt động lắp đặt công nghiệp kéo giảm tổng doanh thu chung của Công ty 2,14%. Điều này phản ánh năm 2013, Công ty gặp khó khăn trong hoạt động lắp đặt công nghiệp, xây dựng. Doanh thu được đánh giá chung là có xu hướng tăng trưởng tốt do sản phẩm hàng hóa nước máy có mức tăng ổn định, có tỷ trọng lớn trong giai đoạn 2010 đến năm 2013. Bên cạnh đó, tổng doanh thu của công ty chịu tác động từ hoạt động xây lắp và đặt công nghiệp có mức biến động lớn và phụ thuộc môi trường bên ngoài. 2.2.2.2 Đánh giá năng lực sản xuất kinh doanh theo chi phí sản xuất Chi phí trong 4 năm liền kề (2010, 2011, 2012, 2013) thể hiện trong báo cáo tài chính, được mô tả tóm tắt ở Bảng 2.14 như sau: Kết cấu chi phí cho thấy, Công ty cấp nước Quảng Trị có 5 loại chi phí bao gồm: Chi phí “giá vốn hàng bán”, “Chi phí tài chính”, “Chi phí bán hàng”, “ Chi phí quản lý doanh nghiệp” và chí phí khác. Tỷ trọng chi phí giá vốn hàng bán chiếm xấp xỉ 75% tổng chi phí của Công ty trong hoạt động sản xuất kinh doanh cho thấy giá thành có ỹ nghĩa trong việc đánh giá hiệu quả sản xuất. Tỷ trọng giá vốn hàng bán có giảm qua các năm cho thấy dấu hiệu Công ty đã tiết kiệm chi phí trong sản xuất để chi phí cho các hoạt động khác. Tổng chi phí từ năm 2010 đến năm 2012 có tăng theo nhịp tăng doanh thu với mức tăng năm 2011 là 26,09% (tương ứng tăng 12,45 tỷ đồng) và năm 2012 là 19,07% (tương ứng tăng 11,85 tỷ đồng). Tổng chi phí năm 2013 giảm theo doanh thu với mức giảm 2,09% (tương ứng giảm 1,51 tỷ đồng). “Chi phí giá vốn hàng bán” có mức tăng theo nhịp tăng doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ và có mức tăng cao hơn năm 2011. Cụ thể, năm 2011 là tăng 32,38% (tương ứng tăng 11,624 tỷ đồng), năm 2012 là tăng 13,78% (tương ứng tăng 6,55 tỷ đồng), riêng năm 2013, chi phí giá vốn hàng bán giảm là 3,11% (tương ứng giảm 1,68 tỷ đồng). . ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 56 Bảng 2.14: Chi phí và kết cấu chi phí trong sản xuất của Công ty giai đoạn 2010-2013 SốTT Nội dung Đơn vị Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 Năm 2013 Giá trị So với năm 2010 Giá trị So với năm 2011 Giá trị So với năm 2012 ± % ± % ± % Tổng chi phí Triệu đồng 47.715,08 60.162,01 12.446,93 126,09 72.015,13 11.853,12 119,70 70.507,85 -1.507,28 97,91 1.1 Giá vốn hàng bán Triệu đồng 35.898,52 47.522,90 11.624,38 132,38 54.069,28 6.546,38 113,78 52.388,50 -1.680,78 96,89 Tỷ trọng trong kết cấu chi phí % 75,24 78,99 75,08 74,30 1.2 Chi phí tài chính (lãi vay) Triệu đồng 3.700,00 3.255,98 -444,02 88,00 4.150,02 894,04 127,46 4.078,99 -71,03 98,29 Tỷ trọng trong kết cấu chi phí % 7,75 5,41 5,76 5,79 1.3 Chi phí bán hàng Triệu đồng 1.920,40 2.967,24 1.046,85 154,51 4.122,10 1.154,86 138,92 5.691,90 1.569,80 138,08 Tỷ trọng trong kết cấu chi phí % 4,02 4,93 5,72 8,07 1.4 Chi phí quản lý doanh nghiệp Triệu đồng 5.707,13 6.408,60 701,47 112,29 8.553,24 2.144,64 133,46 8.310,50 -242,74 97,16 Tỷ trọng trong kết cấu chi phí % 11,96 10,65 11,88 11,79 1.5 Chi phí khác Triệu đồng 489,02 7,28 -481,74 1,49 1.120,49 1.113,21 15.393 37,96 -1.082,53 3,39 Tỷ trọng trong kết cấu chi phí % 1,02 0,01 1,56 0,05 (Nguồn Báo cáo tài chính 3 năm 2010, 2011, 2012 và 2013) ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 57 Điều này cho thấy dòng chi phí giá vốn hàng bán có biến động và không ổn định so với doanh thu. Nguyên nhân không ổn định của dòng chi phí liên quan đến các yếu tố cấu thành trong dòng giá vốn hàng bán, đó là: - Đối với sản phẩm nước máy: Chi phí giá vốn hàng bán bao gồm: (1) Chi phí trả cho việc lấy nước thô; (2) Chi phí nguyên nhiên vật liệu cho quá trình sản xuất; (3) Chi nhân công sản xuất sản phẩm nước máy; (4) Chi khấu hao thiết bị máy móc, nhà xưởng; (5) Chi các hoạt động tái đầu tư, bảo dưỡng duy trì công suất thiết bị; (6) Chi các hoạt động quản lý tại đơn vị, phân xưởng sản xuất. - Đối với sản phẩm lắp đặt công nghiệp, chi phí giá vốn hàng bán gồm: (1) Chi mua nguyên liệu trực tiếp đến chân công trình; (3) Chi nhân công sản xuất lắp đặt; (4) Chi khấu hao thiết bị máy móc, nhà xưởng đơn vị; (5) Chi các hoạt động thuê mướn, thiết bị khác; (6) Chi các hoạt động quản lý tại đơn vị, phân xưởng sản xuất. Năm 2013, chi phí giá vốn bán hàng giảm tương xứng với mức giảm doanh thu từ cung cấp hàng hóa sản phẩm và dịch vụ phản ánh công tác quản trị ổn định của Công ty. Chi phí bán hàng có xu hướng tăng cao trong những năm gần đây. Với chi phí bán hàng năm 2010 là 1,92 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 4,02% tổng chi phí) tăng lên 5,69 tỷ đồng năm 2013 (chiếm 8,07%) tăng 2,96 lần trong 3 năm. Đây là mức tăng cao dù mức tăng này theo nhịp tăng doanh thu sản phẩm nước máy. Đặc biệt là năm 2013, doanh thu bán hàng và dịch vụ giảm 0,82% nhưng chi phí bán hàng lại tăng 2,35% trong tổng chi phí (tương ứng với tăng 1,57 tỷ đồng). Chi phí quản lý doanh nghiệp tăng theo doanh thu của toàn Công ty, mức tăng lần lượt qua các năm là 12,29% (tăng 0,7 tỷ đồng) năm 2011, 33,46% (tăng 2,14 tỷ đồng) năm 2012 và giảm 2,84% (giảm 0,24 tỷ đồng). Mức tăng giảm chi phí quản lý theo doanh thu là hợp lý. Tuy nhiên chi phí quản lý doanh nghiệp lớn chiếm xấp xỉ 11% trong tổng chi phí toán Công ty, cụ thể là 11,96% (5,7 tỷ đồng) năm 2010, 10,65% (6,4 tỷ đồng) năm 2011, 11,88% (8,55 tỷ đồng) năm 2012 và 11,79% (8,31 tỷ đồng) năm 2013 cho thấy bộ máy quản lý khá lớn.. Chi phí tài chính của Công ty là khoản lãi vay phải trả hằng năm đến kỳ thanh toán. Ngoài ra Công ty không có khoản vay phát sinh nào khác trong kỳ hoạt động kinh doanh trong những năm gần đây. Điều này cho thấy việc Công ty chỉ tập trung vào sản xuất ngành nghề chính và không có rủi ro đầu tư trên thị trường. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 58 Chi phí giá vốn hàng bán tăng tương ứng với mức tăng sản lượng cho thấy công tác quản lý chi phí giá vốn hàng bán có hợp lý, dù trên thị trường, nguyên nhiên liệu luôn tăng. Chi phí bán hàng tăng nhanh và không tăng giảm theo doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ cho thấy chi phí này chưa được quản lý tốt và hiệu quả. Chi phí quản lý doanh nghiệp có tỷ trọng còn lớn ảnh hưởng tới hiệu quả sản xuất kinh doanh của đơn vị. 2.2.3. Trình độ khoa học công nghệ sản xuất của Công ty cấp nước Quảng Trị 2.2.3.1. Công nghệ xử lý nước * Công nghệ xử lý nước nước ngầm (Nguồn: Thông tin điều tra tại Phòng Kế hoạch-kỹ thuật.) Sơ đồ 2.2: Sơ đồ dây chuyền công nghệ xử lý nước ngầm của Công ty * Công nghệ xử lý nước ngầm: Nước thô thu từ giếng bơm →Dàm mưa, xử lý sắt (Fe+) → Lọc trọng lực → Khử trùng bằng hóa chất → Bể chứa → Bơm cấp ra mạng lưới tiêu thụ. Áp dụng tại Nhà máy nước Gio Linh (công suất 15.000m3/ngày) và Nhà máy nước Hồ Xá (công suất 2.000m3/ngày). Công nghệ xử lý nước ngầm là làm trong nước bằng cách khử Oxit sắt (Fe2+ và Fe3+ ) thông qua quá trình Ôxy hóa khử (sử dụng dàn mưa phơi nước). CLO GIẾNG BƠM + TRẠM BƠM CẤP 1 DÀN MƯA KHỬ SẮT BỂ LỌC NHANH BỂ CHỨA NƯỚC SẠCH NHÀ HOÁ CHẤT TRẠM BƠM CẤP 2 + BƠM RỬA LỌC MẠNG LƯỚI PHÂN PHỐI VÔI BỂ CHỨA TRÊN ĐỒI ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 59 Công nghệ có ưu điểm là xử lý đơn giản, chi phí thấp, cho sản phẩm giá rẻ, cạnh tranh. Công nghệ chỉ được sử dụng với nguồn nước ngầm có chất lượng nước thô tốt. Các vấn đề về chất lượng nước như mùi, vị, suy giảm chất lượng nước không được giải quyết triệt để. * Công nghệ xử lý nước nước mặt (Nguồn: Thông tin điều tra tại Phòng Kế hoạch-kỹ thuật.) Sơ đồ 2.3: Sơ đồ dây chuyền công nghệ xử lý nước mặt của Công ty. * Công nghệ xử lý nước mặt: Nước thô thu từ trạm bơm bờ sông, hồ, đập →Qua keo tụ, xử lý cặn → Lọc trong lực → Khử trùng bằng hóa chất → Bể chứa → Bơm cấp ra mạng lưới tiêu thụ. Công nghệ áp dụng cho tất cả các nhà máy nước còn lại. Công nghệ xử lý nước mặt là làm trong nước bằng cách lắng cặn từ hạt thô (rác, xác thực động vật) đến các hạt cặn có kích thước bé qua quá trình keo tụ (sử dụng Phèn nhôm - AL2(SO4)3 hoặc Poly Alumium Clorua (PAC). Ưu điểm của công nghệ là xử lý đơn giản, chi phí thấp giúp cho việc vận hành và thu hồi vốn nhanh, cho sản phẩm giá rẻ, cạnh tranh. Tuy nhiên, công nghệ chỉ được sử dụng với nguồn nước sông có chất lượng nước thô tốt. Một số vấn đề về chất lượng nước phát sinh không giải quyết CLO HỌNG THU + TRẠM BƠM CẤP 1 BỂ LẮNG KEO TỤ (NƯỚC MẶT) BỂ LỌC NHANH BỂ CHỨA NƯỚC SẠCH NHÀ HOÁ CHẤT TRẠM BƠM CẤP 2 + BƠM RỬA LỌC MẠNG LƯỚI PHÂN PHỐI PAC AL2(SO4)3 BỂ CHỨA TRÊN ĐỒI ĐA ̣I H ỌC KI N TÊ ́ HU Ế 60 triệt để như mùi, vị. So với công nghệ hiện đại còn thiếu công đoạn lọc than hoạt tính (khử mùi) hoặc lọc tinh (sử dụng màng lọc). Công nghệ xử lý nước mặt chịu rủi ro do biến đổi khí hậu, biến đổi dòng chảy và các hoạt động kinh tế làm ô nhiễm chất lượng nguồn nước mặt. Nguyên liệu cho quá trình xử lý nước bao gồm: Nước thô, điện cấp cho máy bơm và hóa chất xử lý. Nước thô thường được lựa chọn nguồn nước và đánh giá kỹ lưỡng trước khi quyết định xây dựng nhà máy. Điện cấp cho máy bơm được mua từ đơn vị cấp điện. Hóa chất phải mua trên thị trường cạnh tranh, tuy nhiên số lượng nhà cung cấp không nhiều cho nên việc giảm giá thành nguyên liệu hóa chất gần như không cho Công ty lợi thế khi đàm phám giá mua và phương thức mua. Nguồn mua hóa chất chủ yếu từ nhà máy hóa chất Việt Trì (Clo) và qua đại lý trung gian mua AL2(SO4)3 và PAC. Phương thức mua Clo là do Công ty tự chuẩn bị phương tiện và mua trực tiếp tại nhà máy hóa chất Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Phương thức mua AL2(SO4)3 và PAC qua đại lý trung gian khá linh hoạt, dễ thực hiện theo từng đơn đặt hàng. *Nhận xét về công nghệ sản xuất nước: Công nghệ sản xuất của Công ty TNHH MTV Cấp nước và Xây dựng Quảng Trị là công nghệ cổ điển, phổ biến hiện nay đơn giản và có chi phí sản xuất thấp. Chất lượng sản phẩm nước sau sản xuất đạt các tiêu chuẩn bắt buộc và thỏa mãn các yêu cầu của khách hàng. Do thị trường hàng hóa nước máy không có cạnh tranh (sản xuất độc quyền thị trường) nên với chất lượng sản phẩm đạt yêu cầu cho Công ty lợi thế trong việc giảm giá thành và xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn trong tương lai. 2.2.3.2. Về chất lượng sản phẩm dịch vụ *Sản phẩm hàng hóa nước máy: Sản phẩm nước máy hàng hóa đạt Quy chuẩn Việt Nam số 01 2009/BYT của Bộ Y tế ban hành ngày 17/06/2009 về “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ăn uống”. Dịch vụ đấu nối đến đồng hồ tiêu thụ hộ gia đình theo Nghị định số 117/2007/NĐ-CP ngày 11/07/2007 về sản xuất và cung cấp, tiêu thụ nước sạch. Kết quả đánh giá của người nghiên cứu về sự tuân thủ chất lượng sản phẩm của Công ty đối với Quy chuẩn số 01: 2009/BYT thể hiện Bảng 2.15. ĐA ̣I H ỌC KI NH TÊ ́ HU Ế 61 Bảng 2.15. Bảng đánh giá tuân thủ Quy chuẩn QCVN 01 2009/BYT về chất