Luận văn Nghiên cứu qui trình xác định dư lượng ciprofloxacin và enprofloxacin trong thực phẩm bằng phương pháp HPLC-MS/MS

Luận án thạc sĩ khoa học – Hóa học NGUYỄN THỊ THANH NGA Trang 1 ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, kháng sinh được sử dụng rất phổ biến trong lĩnh vực nông nghiệp đặc biệt là trong chăn nuôi. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc kháng sinh nói chung và nhóm Fluoroquinolone nói riêng có thể làm nguồn thực phẩm cung cấp cho con người còn chứa một lượng nhỏ chất kháng sinh. Nếu người tiêu dùng sử dụng thực phẩm có dư lượng kháng sinh đáng kể, trong thời gian dài, sẽ làm tăng sức đề kháng của các vi khuẩn, việc kháng cự thuốc tăng dần. Khi người này bị bệnh, việc điều trị trên những loại thuốc tương tự sẽ cho hiệu quả thấp hoặc làm mất tác dụng [1,2,3]. Để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, ở châu Âu, tổ chức EU đã thiết lập giới hạn lớn nhất (MRLs) đối với dư lượng thuốc trong nguồn thực phẩm khi cung cấp cho con người vào năm 1990 [4]. Theo sự kiểm tra và định hướng của các chuyên gia phòng thí nghiệm, EU đã công bố “Council directive 96/23/EC in 1996” [5], trong đó quy định rõ hàm lượng kháng sinh theo từng loại thực phẩm và từng loại thuốc, ví dụ như với enrofloxacin trong cơ, gan, thận của bò, lợn, gia cầm (gà, vịt) là 30µg/kg; trong sữa bò là 100 µg/kg; Ở châu Mỹ, Hoa kỳ và các nước Bắc Mỹ đã cấm sử dụng kháng sinh họ Fluoroquinolone. Ở nước ta, nghề nuôi trồng thủy hải sản phát triển mạnh trong những năm gần đây. Theo các chuyên gia thủy sản, nguyên nhân chủ yếu gây bệnh thủy sản là do vi khuẩn. Thông thường, người nuôi sử dụng kháng sinh để khống chế các vi khuẩn gây bệnh, nhưng do chưa biết cách sử dụng, nên đã gây ra hiện tượng vi khuẩn kháng thuốc và tích tụ dư lượng kháng sinh trong sản phẩm. Mặt khác, một số ngư dân chạy theo lợi nhuận, lạm dụng thuốc trong thức ăn với vai trò là chất kích thích tăng trưởng của vật nuôi, dẫn đến việc đến kỳ thu hoạch, sản phẩm thủy sản vẫn còn tồn đọng nhiều dư lượng kháng sinh trong cơ thể. Tại Việt Nam, Bộ trưởng Bộ thủy sản đã ban hành quyết định số 07/2005/QĐ-BTS ngày 24/2/2005 về việc cấm sử dụng một số loại kháng sinh và quy định dư lượng tối đa một số kháng sinh được phép có trong thực phẩm [6]. Theo quy định này dư lượng tối đa của enrofloxacin và ciprofloxacin là 100 ppb Luận án thạc sĩ khoa học – Hóa học NGUYỄN THỊ THANH NGA Trang 2 Tóm lại, dư lượng thuốc kháng sinh phải được kiểm soát trong các mẫu thực phẩm. Và việc tìm ra các phương pháp phân tích khá nhạy để phát hiện và định lượng chính xác dư lượng kháng sinh nói chung và nhóm Fluoroquinolone nói riêng là vấn đề cần thiết. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI Việt Nam có điều kiện tự nhiên khá thuận lợi để phát triển ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm, ngành khai thác và nuôi trồng thủy sản. Hiện nay nước ta đã gia nhập WTO, thị trường ngày càng được mở rộng, hoạt động của các ngành chăn nuôi vì thế mà trở nên sôi động hơn. Ngành chăn nuôi nói chung gần đây phát triển rất nhanh, đặc biệt nuôi tôm và cá. Sản lượng nuôi trồng đáp ứng được nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Để bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng trong nước và nước ngoài, khẳng định thương hiệu và uy tín của các mặt hàng Việt Nam chất lượng cao trên thương trường quốc tế, vấn đề cấp thiết là phải kiểm soát được dư lượng kháng sinh trong thực phẩm. Mục tiêu của đề tài là xây dựng một phương pháp đủ nhạy, chính xác, để đưa ra một quy trình phân tích một số kháng sinh thuộc họ fluoroquinolone cụ thể như enrofloxacin, ciprofloxacin phù hợp với điều kiện Việt Nam, kiểm soát dư lượng kháng sinh trên nền mẫu thực phẩm thông qua các bài báo đã công bố [1,2,3,4,5,6,7,8,….] Hiện nay, tại Trung tâm Phân tích Phân loại Hàng hóa xuất nhập khẩu Miền Nam đang có máy sắc kí ghép khối phổ ba tứ cực có thể cho phép thực hiện kỹ thuật ESI cũng như kỹ thuật MS/MS, chúng tôi sẽ sử dụng ưu điểm này của thiết bị để xây dựng một phương pháp phân tích phù hợp với điều kiện Việt Nam, đáp ứng yêu cầu về chất lượng phân tích của nhiều nước tiên tiến trên thế giới, đáp ứng quyết định số 07/2005/QĐ-BTS ngày 24/2/2005 của Bộ trưởng Bộ Thủy sản.