Tóm tắt Luận án Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc Trung học Phổ thông tại trung tâm giáo dục thường xuyên

ỗ là tính liên tục của quá trình học tập (học tập là công việc suốt đời, học tập trong nhà trường của một giai đoạn). 1.2.1.2. Vị trí: Giáo dục thường xuyên nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam có nhiệm vụ bồi dưỡng kiến thức văn hoá và nghiệp vụ cho toàn dân, đặc biệt là những người do hoàn cảnh khác nhau mà chưa được học tập có hệ thống 1.2.1.3. Chức năng: thay thế; nối tiếp; bổ sung; hoàn thiện 1.2.2.Trung tâm giáo dục thường xuyên 1.2.2.1. Khái niệm: Trung tâm GDTX là cơ sở giáo dục không chính quy trong hệ thống giáo dục quốc dân với mục tiêu giúp mọi người vừa làm vừa học, học liên tục, học suốt đời nhằm hoàn thiện nhân cách, mở rộng hiểu biết, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ để cải thiện chất lượng cuộc sống, tìm việc làm, tự tạo việc làm và thích nghi với đời sống xã hội hiện nay. 1.2.2.2. Cơ cấu tổ chức của Trung tâm GDTX: Lãnh đạo Trung tâm gồm: Giám đốc và không quá 02 Phó Giám đốc.Các tổ chuyên môn: Tổ Giáo vụ; Tổ Hành chính - Tổng hợp; Tổ Đào tạo nghề - Hướng nghiệp; Tổ GDTX; Các tổ sản xuất, dịch vụ, phục vụ đào tạo nghề nghiệp. 1.2.2.3. Chức năng, nhiệm vụ 1.2.2.4. Vai trò của trung tâm GDTX đối với phát triển xã hội:nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng nhu cầu học tập thường xuyên, học tập suốt đời cho người dân và cộng đồng. 1.3. Hoạt động học tập của học viên ở trung tâm GDTX 1.3.1. Hoạt động học tập Hoạt động học là hoạt động có ý thức có mục đích, có kế hoạch của người học lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, kĩ xảo để phát triển bản thân dưới sự tổ chức dạy học của người dạy. 1.3.2. Hoạt động học tập của học viên ở trung tâm GDTX Hoạt động có ý thức, mục đích, kế hoạch của học viên đang theo học tại trung tâm giáo dục thường xuyên nhằm lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, kĩ xảo để phát triển cá nhân và chuẩn bị cho hoạt động nghề nghiệp dưới sự tổ chức dạy học của giáo viên. 1.3.3. Đặc điểm hoạt động học tập của học viên ở trung tâm GDTX Bảng 1.1. Bảng so sánh sự khác nhau giữa học tập ở trung tâm GDTX và giáo dục chính quy TT Tiêu chí Giáo dục chính quy GDTX 1 Đối tượng học tập Học theo độ tuổi quy định Mọi lứa tuổi, mọi trình độ 2 Thời gian học tập Học liên tục theo quy chế Thời gian linh hoạt và gián đoạn 3 Chương trình học tập Theo chương trình định sẵn của các cơ quan quản lí nhà nước về giáo dục thẩm định Linh hoạt theo nhu cầu và năng lực của người học 4 Phương thức học tập Tập trung trong trường học Học tập trung, tại nơi làm việc, vừa học vừa làm, học buổi tối, tự học có hướng dẫn, học trực tuyến trên mạng từ xa linh hoạt 5 Nguồn tài chính dành cho học tập Chính phủ cung cấp là chủ yếu Đa dạng hóa nguồn tài chính từ Chính Phủ, nhân dân tổ chức xã hội, cá nhân 6 Các kỹ năng học tập cơ bản được áp dụng trong học tập của người học Nghe, ghi trên lớp. Về nhà đọc sách giáo khoa, đọc các tài liệu tham khảo, làm các bài tập, ôn tập, thi và kiểm tra (HS đa phần chủ động thực hiện nhiệm vụ học tập) Nghe, ghi và ghi nhớ bài giảng, làm bài tập về nhà, thi và kiểm tra. (Chưa chủ động, chưa biết lập kế hoạch học tập, chưa biết điểm yếu của bản thân trong học tập để khắc phục) 1.4. Kỹ năng học tập của học viên ở trung tâm GDTX 1.4.1. Khái niệm kỹ năng, kỹ năng học tập, kỹ năng học tập của học viên ở trung tâm GDTX Kỹ năng là khả năng vận dụng những tri thức, kinh nghiệm đã có để thực hiện có kết quả một hành động hay hoạt động trong điều kiện thực tiễn. Kỹ năng học tập được hiểu là khả năng thực hiện có kết quả các hành động học tập trên cơ sở vận dụng nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải quyết tốt những nhiệm vụ học tập trong những điều kiện học tập nhất định. Kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm giáo dục thường xuyên là khả năng thực hiện có kết quả các hành động học tập trên cơ sở vận dụng nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải quyến tốt những nhiệm vụ học tập trong những điều kiện học tập nhất định của trung tâm giáo dục thường xuyên. 1.4.2. Vai trò của kỹ năng học tập trong việc nâng cao chất lượng dạyvà học ở trung tâm GDTX: Kỹ năng học tập là công cụ, phương tiện để nâng cao chất lượng dạy và học ở Trung tâm GDTX. 1.4.3. Phân loại kỹ năng học tập và kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX 1.4.3.1. Các loại kỹ năng học tập: Có nhiều cách phân loại kỹ năng học tập dựa vào các tiêu chí khác nhau, ví dụ có thể kể ra một cách phân loại chia kỹ năng thành các nhóm sau: Nhóm kỹ năng lập kế hoạch học; Nhóm kỹ năng tổ chức việc học; Nhóm kỹ năng làm bài thi, kiểm tra, đánh giá việc học của bản thân. 1.4.3.2. Các loại kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm giáo dục thường xuyên:Kỹ năng xác định mục tiêu và nội dung học tập; Kỹ năng nghe và ghi chép bài giảng trên lớp; Kỹ năng đọc và hiểu tài liệu học tập; Kỹ năng trình bày vấn đề trong học tập; Kỹ năng làm bài tập và kiểm tra trong học tập; Kỹ năng giao tiếp với giáo viên, bạn bè; Kỹ năng khắc phục khó khăn cản trở học tập; Kỹ năng quản lý thời gian trong học tập... Tất cả các kỹ năng học tập trên đều cần thiết và đặc trưng cho học viên theo học tại trung tâm GDTX nhưng trong giới hạn phạm vi luận án, sẽ thực nghiệm biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT để nâng cao các kỹ năng học tập nhưng tập trung vào kỹ năng quản lý thời gian học tập. Vì vậy, trong cơ sở lý luận của luận án sẽ tập trung làm rõ về mặt lý luận kỹ năng quản lý thời gian học tập. 1.4.3.3. Kỹ năng quản lý thời gian học tập Kỹ năng quản lý thời gian học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX là khả năng thực hiện có kết quả các hành động quản lý thời gian học tập trên cơ sở vận dụng nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải quyến tốt những nhiệm vụ học tập trong những điều kiện học tập nhất định của trung tâm GDTX. 1.4. 3.4. Quá trình hình thành kỹ năng học tập Vấn đề hình thành kỹ năng học tập trong hoạt động học tập cho người học là vấn đề cơ bản trong lý luận dạy học, giáo dục học, tâm lý học... vì vậy đã được nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước như: V. A. Cruchetxki, Phạm Minh Hạc, N. Đ. Lêvitôv, A. V. Petrôvxki, Geoffrey Fetty, K.K. Platônôv và G.G. Gôlubev quan tâm nghiên cứu. Các tác giả với những chính kiến khoa học và quan niệm khác nhau đã có các ý kiến khác nhau về giai đoạn hình thành kỹ năng học tập cho người học, nhưng đều thống nhất ở một điểm cơ bản là: kỹ năng học tập được hình thành trong hoạt động học tập. 1.5. Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX 1.5.1. Khái niệm “rèn luyện” và “rèn luyện kỹ năng học tập” Rèn luyện là“luyện tập một cách thường xuyên để đạt tới những phẩm chất hay trình độ ở một mức nào đó” Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX là: tổ chức luyện tập một cách thường xuyên để giúp cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm có được những kỹ năng học tập cần thiết đảm bảo cho việc lĩnh hội kiến thức kỹ năng, kỹ xảo theo mục đích học tập đặt ra ở Trung tâm. 1.5.2. Vai trò và ý nghĩa của việc rèn luyện kỹ năng học tập Rèn luyện kỹ năng học tập làm thay đổi phong cách, phương pháp học,... tăng tính chủ động, hiệu quả, năng lực... 1.5.3. Quy trình rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên trong quá trình dạy học ở trung tâm GDTX Giai đoạn 1: Chuẩn bị Giai đoạn 2: Rèn luyện lí thuyết Giai đoạn 3: Thực hành rèn luyện kỹ năng học tập Giai đoạn 4: Đánh giá kết quả rèn luyện 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên ở trung tâm GDTX: Các yếu tố thuộc về học viên theo học ở trung tâm GDTX;Các yếu tố thuộc về môi trường của trung tâm và ngoài xã hội. Kết luận chương 1 Kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX là khả năng thực hiện có kết quả các hành động học tập trên cơ sở vận dụng nhũng tri thức, kĩ xảo đã có để giải quyến tốt những nhiệm vụ học tập trong những điều kiện học tập nhất định của trung tâm GDTX. Căn cứ vào quá trình học tập của học viên bổ túc THPT có thể xác định kỹ năng học tập cần có của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX bao gồm các kỹ năng chủ yếu là: Kỹ năng xác định mục tiêu và nội dung học tập; Kỹ năng nghe và ghi chép bài giảng trên lớp;Kỹ năng đọc và hiểu tài liệu học tập; Kỹ năng trình bày vấn đề trong học tập; Kỹ năng làm bài tập và kiểm tra trong học tập; Kỹ năng giao tiếp với giáo viên, bạn bè với mục đích học tập; Kỹ năng khắc phục khó khăn cản trở học tập của cá nhân; Kỹ năng quản lý thời gian trong học tập. Rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ hóa THPT ở trung tâm GDTX là: tổ chức luyện tập một cách thường xuyên để giúp cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm giáo dục thường xuyên có được những kỹ năng học tập cần thiết đảm bảo cho việc lĩnh hội kiến thức kỹ năng, kỹ xảo theo mục đích học tập đặt ra ở Trung tâm. Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên ở trung tâm GDTX bao gồm: Các yếu tố thuộc về học viên theo học ở trung tâm GDTX; Các yếu tố thuộc về môi trường của Trung tâm và ngoài xã hội. Chương 2 THỰC TRẠNG KỸ NĂNG HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG HỌC TẬP CHO HỌC VIÊN BỔ TÚC THPT Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN 2.1. Hệ thống trung tâm giáo dục thường xuyên 2.1.1. Vài nét về lịch sử hình thành và phát triển trung tâm giáo dục thường xuyên Bảng 2.1. Số liệu thống kê Giáo dục thường xuyên ở Việt Nam Năm học 2011-2012 2012-2013 2015-2016 2016-2017 Trung tâm GDTX tỉnh, quận, huyện Provincial, District Continuing Edu Centers 712 703 733 707 Trường BTVH/ Complementary schools x x 11 10 Trung tâm Học tập cộng đồng phường, xã Commune Community Learning Centres 10,826 10,815 11057 11081 Trung tâm tin học, ngoại ngữ Foreign language, informatics centers 1,891 1,935 1538 2199 Học viên xóa mù chữ/llliterate learners 19,910 21,973 29503 20220 Học sinh sau xóa mù chữ/Literate learners 15,922 17,797 x x Học viên BTVH/Part-time learner 296,617 273,518 215550 210884 Tiểu học/Primary x x x x Trung học cơ sở/Lower secondary 54,673 42,883 27703 21959 Trung học phổ thông/Upper secondary 241,944 230,635 187847 188925 Số các trung tâm GDTX có giảm từ năm 2010 đến 2012(từ 706 năm 2011 xuống còn 703 năm 2013), nhưng ổn định những năm tiếp theo (trên 700 trung tâm). Số học viên bổ túc THPT giảm năm 2010 đến 2012 (từ 241 944 xuống còn 230 635), nhưng ổn định những năm tiếp theo vào khoảng 190 000 học viên bổ túc THPT. 2.1.2.Các trung tâm GDTX trong phạm vi nghiên cứu của luận án: Gồm 10 TTGDTX cấp huyện thuộc 2 tỉnh Bắc Ninh và Hòa Bình. 2.2. Khái quát về tổ chức khảo sát kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX 2.2.1. Mục đích khảo sát Khảo sát thực trạng rèn luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX để xây dựng cơ sở thực tiễn đề xuất biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX. 2.2.2. Nội dung khảo sát Khảo sát thực trạng mức độ hiện có của kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT; mức độ phù hợp và mức độ thực hiện các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT và các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT đang theo học tại trung tâm GDTX. 2.2.3. Phương pháp khảo sát Điều tra bằng phiếu; Phương pháp phỏng vấn; Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động; Phương pháp quan sát; Phương pháp toán thống kê. 2.2.4. Cách cho điểm và thang đánh giá Mức độ Điểm Thang đánh giá Phù hợp, tốt, thành thạo, ảnh hưởng nhiều 3 2,34 - 3,0 Trung bình, ít thành thạo, ít ảnh hưởng 2 1,68 - 2,33 Không phù hợp và thấp, không đạt yêu cầu, không ảnh hưởng 1 < 1,68 2.2.5. Khách thể khảo sát và địa bàn khảo sát 2.2.5.1. Địa bàn khảo sát: 10 trung tâm GDTX thuộc tỉnh Bắc Ninh và Hòa Bình. 2.2.5.2. Mẫu khảo sát (đối tượng khảo sát) Bảng 2.3. Mẫu khảo sát thực trạng rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX TT Trung tâm GDTX CBQL và giáo viên Học viên Tổng số 1 Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh 19 198 217 2 Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh 16 57 73 3 Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh 6 59 64 4 Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh 12 57 69 5 Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh 7 60 67 6 Kim Bôi, tỉnh Hòa Bình 18 176 194 7 Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình 15 55 70 8 Mai Châu, tỉnh Hòa Bình 12 54 66 9 Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình 14 59 73 10 Cao Phong, tỉnh Hòa Bình 14 38 52 Tổng 10 trung tâm 132 (13,07) 813 (86,03) 945 2.3. Kết quả khảo sát thực trạng kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập ở trung tâm GDTX 2.3.1. Kết quả khảo sát thực trạng kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT Bảng 2.5. Thực trạng mức độ đạt được kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT TT Kỹ năng học tập Cán bộ quản lý và giáo viên Học viên Chung S X Thứ bậc S X Thứ bậc S X Thứ bậc 1 Kỹ năng xác định mục tiêu, nội dung học tập 288 2,2 2 1989 2,4 1 2277 2,4 1 2 Kỹ năng nghe và ghi chép bài giảng trên lớp 258 2,0 4 1680 2,1 3 1938 2,1 3 3 Kỹ năng đọc/hiểu tài liệu học tập 273 2,1 3 1638 2,0 4 1911 2,0 4 4 Kỹ năng trình bày vấn đề trong học tập 315 2,4 1 1884 2,3 2 2199 2,3 2 5 Kỹ năng làm bài tập và bài kiểm tra trong học tập 234 1,8 6 1377 1,7 6 1611 1,7 6 6 Kỹ năng giao tiếp với giáo viên, bạn bè với mục đích học tập 252 1,9 5 1554 1,9 5 1806 1,9 5 7 Kỹ năng quản lý thời gian trong học tập 219 1,7 7 1296 1,6 7 1515 1,6 7 8 Kỹ năng khắc phục khó khăn cản trở hoạt động học tập của cá nhân 198 1,5 8 1218 1,5 8 1416 1,5 8 X 1,95 1,93 1,94 Kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTXcó rất nhiều loại kỹ năng cần thiết cho học tập. Cán bộ quản lý, giáo viên và học viên tham gia khảo sát, đánh giá mức độ hiện có của kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT đang theo học tại Trung tâm đạt mức độ trung bình với X = 1,94. Mức độ đạt được của các kỹ năng học tập của học viên không đồng đều nhau. 2.3.2. Kết quả khảo sát về rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX 2.3.2.2. Đánh giá mức độ thực hiện các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX Bảng 2.7. Thực trạng mức độ thực hiện các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX TT Biện pháp rèn luyện Cán bộ quản lý và giáo viên Học viên Chung S X Thứ bậc S X Thứ bậc S X Thứ bậc 1 Tự học, tự rèn luyện của học viên 291 2,2 4 1779 2,2 3 2070 2,2 3 2 Biên soạn tài liệu rèn luyện kỹ năng học tập và phổ biến cho học viên 315 2,4 1 1965 2,4 1 2280 2,4 1 3 Giáo viên bộ môn tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập thông qua giảng dạy các môn học 303 2,3 2 1872 2,3 2 2175 2,3 2 4 Đưa nội dung rèn luyện kỹ năng học tập vào các môn học bắt buộc từ năm học đầu tiên 219 1,7 9 1365 1,7 9 1584 1,7 7 5 Rèn luyện kỹ năng học tập thông qua các hình thức hoạt động khác nhau (hoạt động của đoàn thanh niên) v.v... 306 2,3 2 1764 2,2 3 2070 2,2 3 6 Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập trong các năm học theo chương trình riêng 270 2,0 6 1719 2,1 5 1989 2,1 5 7 Tổ chức các buổi tọa đàm trao đổi về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên 279 2,1 5 1620 2,0 6 1899 2,0 6 8 Mời chuyên gia tư vấn về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên 216 1,6 10 1332 1,6 10 1548 1,6 8 X 2,08 2,06 2,07 Đánh giá mức độ thực hiện của biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập của học viên bổ túc THPT cán bộ quản lý, giáo viên và học viên tham gia khảo sát đánh giá ở mức độ khá tốt với X = 2,07 (min = 1, max = 3). Mức độ thực hiện của biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên có sự khác biệt. Các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên được đánh giá thực hiện tốt hơn “Biên soạn tài liệu rèn luyện kỹ năng học tập và phổ biến cho học viên”, “Giao cho giáo viên bộ môn tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập thông qua giảng dạy các môn học” với X = 2,4 và 2,3 xếp bậc 1, 2/8... Các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên được đánh giá thấp hơn “Đưa nội dung rèn luyện kỹ năng học tập vào các môn học bắt buộc từ năm học đầu tiên”, “Mời chuyên gia tư vấn về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên” với X = 1,6 và 1,7 xếp bậc 7, 8/8... 2.3.3. Kết quả khảo sát về các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập bao gồm các yếu tố thuộc về học viên và thuộc về môi trường. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố rất nhiều, trong đó yếu tố thuộc về học viên và giáo viên ảnh hưởng nhiều hơn yếu tố thuộc về môi trường (X=2,88 so với X = 2,75) 2.3.4. Đánh giá chung về thực trạng kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX 2.3.4.1. Đánh giá về kỹ năng học tập của học viên Học viên bổ túc THPT đang theo học tại trung tâm GDTX có đầu vào thấp về nhận thức, vì vậy cần có các kỹ năng học tập đặc thù cho học viên và đặc thù học tập ở Trung tâm. Thực tế hiện nay kỹ năng học tập của học viên đã có đầy đủ các kỹ năng, nhưng mức độ đạt được của các kỹ năng học tập còn thấp, hạn chế chất lượng học tập của học viên tại Trung tâm, khả năng tiếp thu của học viên còn yếu và hiệu quả hoạt động chưa cao. 2.3.4.2. Đánh giá về rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên - Bản thân nhu cầu học tập, hứng thú với việc rèn luyện kỹ năng học tậpcòn chưa cao do việc nhận thức ý nghĩa, tầm quan trọng của vấn đề còn thấp, cho nên chưa tạo được động lực bên trong thúc đẩy mang tính “tự thân” cho hoạt động nói chung và rèn luyện kỹ năng học tập nói riêng. - Môi trường học tập, môi trường rèn luyện kỹ năng học tập ở các trung tâm GDTX còn yếu. Bản thân học viên trình độ nhận thức, đầu vào học ở trung tâm còn thấp, vì thế không khí học tập, sự liên kết học tập còn chưa cao. Môi trường học tập còn thiếu tính thi đua, sôi nổi, từ đó ảnh hưởng đến mỗi cá nhân học viên và môi trường chung của tập thể. Kết luận chương 2 Các kỹ năng học tập cơ bản của học viên bổ túc THPT được khảo sát đạt ở mức độ trung bình và thấp. Trung tâm GDTX đã áp dụng nhiều biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên và mức độ thực hiện được đánh giá ở mức độ trung bình. Các yếu tố ảnh hưởng đến rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên ở trung tâm GDTX bao gồm các yếu tố thuộc về học viên và môi trường khách quan. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố rất lớn đến công tác rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên và mức độ ảnh hưởng có sự khác biệt: 1- Các yếu tố thuộc về học viên; 2- Các yếu tố thuộc về môi trường xã hội. Chương 3 BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG HỌC TẬP CHO HỌC VIÊN BỔ TÚC TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ở TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm giáo dục thường xuyên 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa 3.2. Biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX 3.2.1. Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho cán bộ, giáo viên và học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX Mục tiêu của biện pháp là giúp cho đội ngũ giáo viên thấy được vai trò quan trọng của kỹ năng học tập, có được một hệ thống tri thức đầy đủ về kỹ năng học tập, cách thức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên. Đây chính là cơ sở nhận thức tiền đề cho thành công của dạy học ở trung tâm GDTX. 3.2.2. Hoàn thiện qui trình rèn luyện kỹ năng học tập và vận dụng linh hoạt vào việc rèn luyện các kỹ năng học tập cụ thể Đưa ra được một qui trình rèn luyện kỹ năng học tập chung, một mặt sẽ đảm bảo cho việc rèn luyện kỹ năng học tập thuận lợi, có hiệu quả, đồng thời là cơ sở để vận dụng linh hoạt rèn luyện từng kỹ năng học tập cụ thể cho học viên trong hoạt động dạy học ở trung tâm GDTX, là cơ sở cho giáo viên tham gia thiết kế bài giảng và lựa chọn phương pháp phù hợp. 3.2.3. Biên soạn tài liệu rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT Để thực hiện có hiệu quả rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên, đặc biệt là tạo điều kiện hình thành khả năng học tập suốt đời cho người học; biến quá trình học tập thành tự học tập thì việc đầu tiên cần thiết phải có các tài liệu hướng dẫn, tập huấn kĩ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập. Biên soạn tài liệu là nhằm đạt được các mục tiêu nói trên, có cơ sở học tập và giảng dạy cho cả người dạy và người học tại trung tâm GDTX. 3.2.4. Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo hướng tăng cường tự rèn luyện của người học ở trung tâm GDTX Hình thành và tăng cường được tự rèn luyện kỹ năng học tập ở mỗi học viên trong quá trình học tập, từ đó nâng cao được hiệu quả kỹ năng học tập, chất lượng học tập của học viên và học viên có công cụ để học tập suốt đời, bởi vì theo C.Mác: “con người bằng hoạt động của chính mình sản xuất ra nhân cách của chính mình”. 3.2.5. Sử dụng đa dạng và phối hợp linh hoạt các hình thức tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT Sử dụng đa dạng các hình thức rèn luyện một mặt đảm bảo sự phù hợp với từng yêu cầu cụ thể của các kỹ năng học tập để nâng cao hiệu quả rèn luyện. Bên cạnh đó tăng cường sự hấp dẫn, hứng thú cho học viên thông qua việc tối ưu hóa hiệu quả các hình thức rèn luyện kỹ năng học tập khác nhau. Giúp cho học viên có điều kiện thuận lợi trong việc tiếp thu tri thức, lý thuyết và thực hành để rèn luyện kỹ năng học tập cho mình, đồng thời phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong hoạt động của cá nhân để rèn luyện kỹ năng học tập. 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp rèn luyện kĩ năng học tập cho học viên bổ túc THPT tại trung tâm GDTX Chúng có mối quan hệ qua lại chặt chẽ với nhau, đan xen và hỗ trợ nhau đều nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả việc rèn luyện kỹ năng học tập, chất lượng kỹ năng học tập cho học viên để học viên có công cụ học tập tốt trong trung tâm GDTX. Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho cán bộ giáo viên và học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX Hoàn thiện quá trình rèn luyện KNHT và vận dụng linh hoạt qui trình vào rèn luyện các KNHT cụ thể. Biên soạn tài liệu về kỹ năng học tập và rèn luyện KNHT cho học viên bổ túc trung học phổ thông Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo hướng tăng cường tự rèn luyện kỹ năng học tập của học viên Sử dụng đa dạng các hình thức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG HỌC TẬP Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX 3.4. Tổ chức thực nghiệm rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX 3.4.1. Mục đích thực nghiệm Kiểm chứng hiệu quả của các biện pháp rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX đối với việc nâng cao chất lượng kỹ năng học tập cho học viên bổ túc THPT. Do thời gian hạn chế nên luận án chỉ giới hạn thực nghiệm 2 biện pháp kết hợp nhau “Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên”, “Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo hướng tăng cường tự rèn luyện của học viên theo quy trình khoa học”. Kỹ năng được lựa chọn để thực hiện là kỹ năng quản lý thời gian học tập. 3.4.2. Cơ sở khoa học lựa chọn biện pháp thực nghiệm Lựa chọn các biện pháp “Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên”, “Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập theo hướng tăng cường tự rèn luyện của học viên theo quy trình khoa học” vì các lý do sau: a) Nhận thức là khởi đầu cho việc thực hiện có kết quả hoạt động rèn luyện kỹ năng học tập; b) Tự rèn luyện kỹ năng học tập của học viên giữ vai trò quyết định trực tiếp cho kỹ năng học tập, rèn luyện kỹ năng học tập; c) Kỹ năng quản lý thời gian học tập vô cùng quan trọng và thực tế rất yếu ở học viên. 3.4.3. Giả thuyết thực nghiệm “Cung cấp tri thức về kỹ năng học tập và rèn luyện kỹ năng học tập cho cán bộ, giáo viên và học viên”, “Tổ chức rèn luyện kỹ năng học tập cho học viên theo quy trình khoa học” thì sẽ nâng cao được kỹ năng quản lý thời gian học tập của học viên bổ túc THPT ở trung tâm GDTX. 3.4.4. Các giai đoạn (quy trình) thực nghiệm - Giai đoạn 1: chuẩn bị thực nghiệm - Giai đoạn 2: tổ chức thực nghiệm - Giai đoạn 3: đánh giá thực nghiệm 3.4.5. Tiêu chí và thang đánh giá kết quả thực nghiệm Tiêu chí 1: Biết làm các công việc trong quản lý thời gian học tập Tiêu chí 2: Có ý thức thái độ học tập tốt Tiêu chí 3: Kết quả học tập môn Văn và Toán Bảng 3.1. Chuẩn đánh giá thực nghiệm STT Mức độ Chuẩn đánh giá 1 Biết làm tốt, Rất thường xuyên 3,25 ® 4 2 Biết làm khá tốt, Thường xuyên 2,5 ® 3,24 3 Biết làm ở mức trung bình, Đôi khi 1,75 ® 2,49 4 Không biết làm, Không thực hiện < 1,75 3.4.6. Mẫu và địa bàn thực nghiệm Bảng 3.2. Mẫu thực nghiệm TT Nhóm Nam Nữ Tổng SL % SL % 1 Đối chứng 35 60,3 23 39,7 58 2 Thực nghiệm 38 65,5 20 34,5 58 Chung 73 62,9 43 37,1 116 3.4.7. Phương pháp đánh giá thực nghiệm Đánh giá bằng phiếu thực nghiệm; thông qua quan sát và ghi chép các hành vi biểu hiện kỹ năng quản lý thời gian; nghiên cứu các sản phẩm hoạt động của học viên; công thức toán thống kê. 3.4.8.Kết luận thực nghiệm Biểu đồ 3.5.