35 đề học sinh giỏi tiếng việt lớp 5

ay kh«ng? Sau khi thi ®ç, bè t«i cho t«i mét chiÕc ®ång hå. C¸c b¹n Êy võa lµm viÖc võa truyÖn trß vui vÎ. T¶ ng«i tr­êng cã nh÷ng c¶nh vËt ®· tõng g¾n bã víi em trong nh÷ng ngµy th¬ Êu. §Ò 10 1. §Æt c©u ®Ó ph©n biÖt c¸c tõ ®ång ©m : kÝnh, nghÐ, s¸o VD: - Em tê míi t¸m tuæi ®· ph¶i ®eo kÝnh - ë tr­êng c¸c em ph¶i kÝnh thµy yªu b¹n 3. Trong bµi Trªn hå Ba BÓ, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: ThuyÒn ta l­ít nhÑ trªn Ba BÓ Trªn c¶ m©y trêi, trªn nói xanh M©y tr¾ng bång bÒnh tr«i lÆng lÏ M¸i chÌo khua bãng nói rung rinh Theo em, ®o¹n th¬ trªn béc lé nh÷ng c¶m xóc cña t¸c gi¶ khi ®i thuyÒn trªn hå Ba BÓ nh­ thÕ nµo? 4.Trong c¸c c©u d­íi ®©y, cã lçi chÝnh t¶ hay kh«ng? a) ChØ mét ngµy sau khi diÔn ra th¶m kÞch 11-9, nhµ ngo¹i giaoddos ®· bay ngay sang MÜ. b) Chóng t«i chia xÎ cho nhau tõng b¸t c¬m, qu¶ cµ. c) §éi tuyÓn bãng ®¸ nam cña tat ®­îc vµo trung kÕt. 5. T¶ c¶nh vËt n¬i em ë (hoÆc n¬i em ®· ®Õn) trong hoÆc sau c¬n m­a xu©n (hoÆc m­a rµo ®Çu h¹) §Ò 11 1. ë tõng chç trèng d­íi ®©y , cã thÓ ®iÒn tiÕng, ch÷ g× b¾t ®Çu b»ng : a) ch / tr - MÑ…………tiÒn mua c©n…………c¸ - Bµ th­êng kÓ………®êi x­a, nhÊt lµ……….cæ tÝch - GÇn …………råi mµ anh Êy vÉn……………..ngñ dËy b) d / gi - Nã….rÊt kÜ, kh«ng ®Ó l¹i…..g× - §ång hå ®· ®­îc lªn……mµ kim…… vÉn kh«ng ho¹t ®éng - ¤ng tí mua mét ®«I giµy ……vµ mét Ýt ®å……..dông 2. a) ViÕt l¹i cho râ néi dung tõng c©u d­íi ®©y (cã thÓ thªm mét vµi tõ ) - V«i t«i t«i t«i - Trøng b¸c b¸c b¸c b) Mçi c©u d­íi ®©y cã mÊy c¸ch hiÓu? H·y diÔn ®¹t l¹i cho râ nghÜa tõng c¸ch hiÓu Êy (cã thÓ thªm mét vµi tõ ): - Mêi c¸c anh chÞ ngåi vµo bµn - §em c¸c vÒ kho ! 3. KÕt thóc bµi th¬ TiÕng väng nhµ th¬ NguyÔn Quang ThiÒu viÕt: §ªm ®ªm t«I võa chîp m¾t C¸nh cöa l¹i rung lªn tiÕng ®Ëp c¸nh Nh÷ng qu¶ trøng l¹i l¨n vµo giÊc ngñ TiÕng l¨n nh­ ®¸ löa trªn ngµn §o¹n th¬ cho thÊy nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®· ®Ó l¹i Ên t­îng s©u s¾c trong t©m trÝ t¸c gi¶, V× sao nh­ vËy? 4. Trong c©u d­íi ®©y, cã lçi chÝnh t¶ hay kh«ng? a) ThÞt mì, d­a hµnh, c©u ®èi ®á C©y lªu, trµng ph¸o, b¸nh tr­ng xanh. b) Lang Liªu chän thø g¹o nÕp th¬m lõng, lÊy ®Ëu xanh, thÞt lîn lµm nh©n, dïng l¸ giong trong v­ên ®ïm l¹i thµnh c¸i b¸nh h×nh vu«ng. 5. T¶ c¶nh n¬i em ë (hoÆc n¬i em ®· ®Õn) g¾n víi mét mïa trong n¨m (xu©n, h¹, thu, ®«ng, hoÆc mïa kh«, mïa m­a) §Ò 12 1. Trong nh÷ng c©u nµo d­íi ®©y, c¸c tõ s­ên , tai mang nghÜa gèc, vµ trong nh÷ng c©u nµo chóng mang nghÜa chuyÓn: a) S­ên: - Nã hÝch vµo s­ên t«i - Con ®Ìo ch¹y ngang s­ên nói - T«I ®I qua phÝa s­ên nhµ - Dùa vµo s­ên cña b¶n b¸o c¸o… b) Tai: - §ã lµ ®iÒu mµ t«I m¾t thÊy tai nghe - ChiÕc cèi xay lóa còng cã hai tai rÊt ®iÖu - §Õn c¶ c¸i Êm, c¸i chÐn còng cã tai 2. Víi mçi nghÜa d­íi ®©y cña tõ ch¹y, h·y ®Æt mét c©u: a) §êi chç b»ng ch©n víi tèc ®é cao (VD: ë cù ly ch¹y 100m , chÞ Êy lu«n dÉn ®Çu ) b)T×m kiÕm ( VD: ch¹y tiÒn ) c) Trèn tr¸nh (VD: ch¹y giÆc) d)VËn hµnh, ho¹t ®éng (VD: m¸y ch¹y ) e) VËn chuyÓn (VD: ch¹y thãc vµo kho ) 3. Trong b×a Mïa th¶o qu¶, nhµ v¨n Ma V¨n Kh¸ng t¶ h­u¬ng th¬m trong rõng th¶o qu¶ nh­ sau: Giã t©y l­ít th­ít bay qua rõng, quyÕn h­¬ng th¶o qu¶ ®I, r¶I theo triÒn nói, ®­a h­¬ng th¶o qu¶ ngät l­ông, th¬m nång vµo nh÷ng th«n xãm Chin San. Giã th¬m. C©y cá th¬m. §Êt trêi th­om. Ng­êi ®I tõ rõng th¶o qu¶ vÒ, h­¬ng th¬m ®Ëm ñ Êp trong tõng nÕp ¸o, nÕp kh¨n. H·y nªu nhËn xÐt vÒ c¸ch dïng tõ, ®Æt c©u nh»m nhÊn m¹nh h­¬ng th¬m cña th¶o qu¶ chÝn trong ®o¹n v¨n trªn. 4. ChØ ra tõ dïng sai trong c©u d­íi ®©y vµ söa l¹i cho ®óng: Trong n¨m häc võa qua, b¹n C­êng cã mét sè yÕu ®iÓm cÇn ph¶i kh¾c phôc. 5. T¶ mét cô giµ mµ em yªu mÕm vµ kÝnh träng. §Ò 13 1. X¸c ®Þnh nghÜa cña c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c côm tõ, c©u d­íi ®©y, råi ph©n c¸c nghÜa Êy thµnh hai lo¹i: nghÜa gèc, nghÜa chuyÓn. a) L¸ : - L¸ bµng ®ang ®á ngän c©y - L¸ khoai anh ngì l¸ sen - L¸ cê c¨ng lªn v× ng­îc giã - CÇm l¸ th­ nµy lßng h­íng v« Nam b) Qu¶ : - Qu¶ dõa- ®µn lîn con n»m trªn cao - Qu¶ cau nho nhá ; c¸i vá v©n v©n - Tr¨ng trßn nh­ qu¶ bãng - Qu¶ ®Êt lµ ng«i nhµ chung cña chóng ta - Qu¶ hång nh­ thÓ qu¶ tim gi÷a ®êi 2. T×m tõ cã thÓ thay thÕ tõ mçi trong c¸c c©u sau: - Mòi thuyÒn - mòi sóng - mòi ®Êt - mòi qu©n bªn tr¸i ®ang thõa th¾ng xèc tíi - tiªm ba mòi 3. T×m lçi dïng tõ trong tõng c©u d­íi ®©y råi söa l¹i: a) Em ®äc to t¸t, râ rµng, tr«i ch¶y. b) Nh÷ng c¸nh tay rµo rµo gi¬ lªn. c) Ba tiÕng trèng ®æ håi ®Òu ®Æn. 4. Trong bµi MÆt trêi xanh cña t«i, nhµ th¬ NguyÔn ViÕt B×nh cã viÕt: Rõng cä ¬i! Rõng cä! L¸ ®Ñp, l¸ ngêi ngêi T«i yªu th­¬ng vÉn gäi MÆt trêi xanh cña t«i. Theo em, khæ th¬ trªn ®· béc lé t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®èi víi rõng cä quª h­¬ng nh­ thÕ nµo? 5. T¶ c« gi¸o (thÇy gi¸o ) ®· d¹y em trong nh÷ng n¨m häc tr­íc. §Ò 14 1. X¸c ®Þnh chøc n¨ng ng÷ ph¸p ( lµm chñ ng÷, vÞ ng÷, bæ ng÷, ®Þnh ng÷ ) cña ®¹i tõ t«i trong tõng c©u d­íi ®©y: a) §¬n vÞ ®i qua t«i ngo¸i ®Çu nh×n l¹i M­a ®Çy trêi nh­ng lßng t«i Êm m·i §©y lµ quyÓn s¸ch cña t«i C¶ nhµ rÊt yªu quý t«i Ng­êi vÒ ®Ých sím nhÊt trong cuéc thi ch¹y viÖt d· h«m Êy lµ t«i 2. T×m ®¹i tõ trong c©u sau: ViÖc g× t«i còng lµm, ®i ®©u t«i còng ®i, bao giê t«i còng s½n sµng 3. C©u sau cã mÊy c¸ch hiÓu: Xe kh«ng ®­îc rÏ tr¸i. 4. KÕt thóc bµi th¬ Hµnh tr×nh cña bµy ong, nhµ th¬ NguyÔn §øc MËu viÕt: BÇy ong gi÷ hé cho ng­êi Nh÷ng mïa hoa ®· tµn phai th¸ng ngµy Qua hai dßng th¬ trªn, em hiÓu ®­îc c«ng viÖc cña bµy ong cã ý nghÜa g× ®Ñp ®Ï? 5. T¶ mét ng­êi b¹n mµ em thÊy gÇn gòi, th©n thiÕt vµ quý mÕn. §Ò 15 1. T×m ®¹i tõ trong ®o¹n trÝch sau, nãi râ tõng ®¹i tõ thay thÕ cho tõ ng÷ nµo: Khi gÊu ®· ®i khuÊt, anh kia tõ trªn c©y tôt xuèng vµ c­êi: ThÕ nµo, gÊu rØ tai cËu ®iÒu g× thÕ? µ, nã b¶o víi tê r»ng nh÷ng ng­êi xÊu lµ nh÷ng kÎ bá b¹n trong lóc hiÓm nghÌo 2. Dïng ®¹i tõ x­ng h« ®Ó thay thÕ cho danh tõ bÞ lËp l¹i (tõ in ®Ëm) trong c¸c c©u d­íi ®©y: Chuét chui qua khe hë vµ t×m ra ®­îc rÊt nhiÒu thøc ¨n. Lµ mét con chuét tham lam nªn chuét ¨n nhiÒu ®Õn møc bông chuét ph×nh lªn. S¸ng ra, chuét t×m ®­êng vÒ æ, nh­ng c¸i bông ph×nh to ®Õn møc chuét kh«ng sao l¸ch qua ®­îc khe hë. 3. ChØ ra chç bÊt hîp lÝ cña tõng c©u d­íi ®©y: a) T«i thØnh tho¶ng ®Õn th¨m anh Êy lu«n. b) Sau khi dõng lêi, t«i xin chóc c¸c vÞ m¹nh kháe. 4. Trong bµi C« TÊm cña mÑ, nhµ th¬ Lª Hång ThiÖn viÕt: Bao nhiªu c«ng viÖc lÆng thÇm Bµn tay cña bÐ ®ì ®Çn mÑ cha BÐ häc giái, bÐ nÕt na BÐ lµ c« TÊm, bÐ lµ con ngoan. §o¹n th¬ trªn gióp em thÊy ®­îc ®iÒu g× ®Ñp ®Ï ë c« bÐ ®¸ng yªu? 5. T¶ mét em bÐ ®ang tuæi tËp nãi, tËp ®i (hoÆc em bÐ ë løa tuæi mÇm non) §Ò 16 1. T×m c¸c ®¹i tõ x­ng h« vµ nhËn xÐt th¸i ®é, tinh c¶m cña nh©n vËt khi dïng mçi ®¹i tõ trong ®o¹n th¬ M¸ hÐt lín : “Tôi bay ®å chã! C­íp n­íc tao, c¾t cæ d©n tao! Tao giµ kh«ng søc cÇm dao GiÕt bay ®· cã con tao tr¨m vïng!” 2. T×m ®¹i tõ trong ®o¹n trÝch sau, ph©n biÖt ng«i ( ng«i thø nhÊt, thø hai, hay thø ba), sè (sè Ýt hay sè nhiÒu) cña tõng ®¹i tõ t×m ®­îc: Hai ng­êi ®i ®­êng nh×n thÊy tói tiÒn l¨n lãc gi÷a ®­êng. Ng­êi trÎ nhÆt lªn vµ b¶o: Th­îng ®Õ göi léc cho t«i ®©y. Cßn «ng giµ b¶o: Chóng ta cïng h­ëng chø? Ng­êi trÎ c·i: Kh«ng, chóng ta ®©u cã cïng thÊy, mét m×nh t«i nhÆt lªn th«i. Chît hä nghe thÊy cã ng­êi c­ìi ngùa ®uæi theo sau, qu¸t b¶o: §øa nµo ¨n c¾p tói tiÒn? Ng­êi trÎ sî h·i nãi: B¸c ¬i, kh«ng khÐo v× c¸c cña b¾t ®­îc nµy mµ chóng ta khèn mÊt. ¤ng giµ liÒn b¶o: Cña b¾t ®­îc lµ cña anh, chø ®©u ph¶i cña chóng ta, thÕ th× anh khèn chø chóng ta kh«ng khèn. 3. Hai c©u d­íi ®©y cã ph¶i lµ c©u sai kh«ng? v× sao? a) C« bÐ cói mÆt xuèng ®Ó giÊu giät n­íc m¾t ®ang r¬i l· ch·. b) RÊt mong ®ång chÝ thu xÕp thêi gian ®Õn dù ®«ng ®ñ. 4. Ca ngîi cuéc sèng cao ®Ñp cña B¸c Hå , trong bµi B¸c ¬i! , nhµ th¬ Tè H÷u cã viÕt: B¸c sèng nh­ trêi ®Êt cña ta Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa Tù do cho mçi ®êi n« lÖ S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ. §o¹n th¬ trªn ®· gióp em hiÓu ®­îc nh÷ng nÐt ®Ñp g× trong cuéc sèng cña B¸c Hå kÝnh yªu? 5. T¶ mét ng­êi c«ng nh©n ( n«ng d©n, thî thñ c«ng, b¸c sÜ....) ®ang lµm viÖc. §Ò 17 1. T×m quan hÖ tõ , cÆp quan hÖ tõ trong c¸c c©u sau vµ nªu râ t¸c dông cña chóng: H»ng ngµy, b»ng tinh thÇn vµ ý chÝ v­¬n lªn, d­íi trêi n¾ng gay g¾t hay trong tuyÕt r¬i, hµng triÖu trÎ em trªn thÕ giíi cïng ®i häc. NÕu phong trµo häc tËp Êy bÞ ngõng l¹i th× nh©n lo¹i sÏ ch×m ®¾m trong c¶nh ngu dèt, trong sù d· man. T×m quan hÖ tõ thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng: víi, hoÆc , mµ , cña. §©y lµ em... t«i vµ b¹n .....nã ChiÒu nay .....s¸ng mai sÏ cã. Nãi..... kh«ng lµm. Hai b¹n nh­ h×nh .....bãng, kh«ng rêi nhau mét b­íc. C©u v¨n sau cã mÊy c¸ch hiÓu: C«ng viÖc nhµ chång chÞ lo liÖu c¶. §äc hai c©u ca dao: - Ai ¬i ®õng bá ruéng hoang Bao nhiªu tÊc ®Êt , tÊc vµng bÊy nhiªu - Rñ nhau ®i cÊy, ®i cµy B©y giê khã nhäc, cã ngµy phong l­u. Em hiÓu ®­îc ®iÒu g× cã ý nghÜa ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng cña con ng­êi? T¶ mét ng­êi trong gia ®×nh võa trë vÒ nhµ sau chuyÕn ®i xa. §Ò 18 1. T×m cÆp quan hÖ tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng: a) ....trêi m­a........chóng em sÏ nghØ lao ®éng b) ..........cha mÑ quan t©m d¹y dç .........em bÐ nµy rÊt ngoan c) ........nã èm ............nã vÉn ®i häc d) ........Nam h¸t hay ......Nam vÏ còng giái. 2. H·y thay quan hÖ tõ trong tõng c©u d­íi ®©y b»ng quan hÖ tõ kh¸c ®Ó cã c©u ®óng: a) NÕu Rïa biÕt m×nh chËm ch¹p nªn nã cè g¾ng ch¹y thËt nhanh b) Tuy Thá c¾m cæ ch¹y miÕt nªn nã vÉn kh«ng ®uæi kÞp Rïa c) V× Thá chñ quan, coi th­êng ng­êi kh¸c nh­ng Thá ®· thua Rïa. d) C©u chuyÖn nµy kh«ng chØ hÊp dÉn, thó vÞ nªn nã cßn cã ya nghÜa gi¸o dôc rÊt s©u s¾c. 3. Ph©n c¸c tõ d­íi ®©y thµnh hai lo¹i : tõ l¸y, tõ ghÐp. nhÝ nh¶nh, nhÑ nhµng, cÇn mÉn, tham lam, mÆt mòi, t­¬i tèt, nÕt na, lÊt phÊt, b×nh minh, hoan hØ, ®i ®øng, bu«n b¸n, mong mái, gan gãc, chon von, bËp bïng, hµo hiÖp, hµo hïng, hµo høng, hèt ho¶ng, nhá nhÑ, tho¨n tho¾t, xinh x¨n, ch©n chÝnh, thµnh thùc. 4. Trong bµi ChiÕc xe lu, nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt: Tí lµ chiÕc xe lu Tí lµ ph¼ng nh­ lôa Ng­êi tí to lï lï Trêi nãng nh­ löa thiªu Con ®­êng nµo míi ®¾p Tí vÉn l¨n ®Òu ®Òu Tí san b»ng t¨m t¾p Trêi l¹nh nh­ ­íp ®¸ Con ®­êng nµo r¶i nhùa Tí cµng l¨n véi v·. Theo em, qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu, t¸c gi¶ muèn ca ngîi ai? Ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt g× ®¸ng quý? 5. T¶ mét ng­êi b¹n ®ang kÓ chuyÖn (hoÆc ®ang h¸t, ch¬i nh¹c, biÓu diÔn trß vui, ®ãng vai diÔn kÞch...) §Ò 19 1. Ph©n c¸c c©u d­íi ®©y thµnh hai lo¹i: c©u ®¬n vµ c©u ghÐp. Em dùa vµo ®©u ®Ó ph©n chia nh­ vËy? a) Trªn c¸c tr¶ng réng vµ chung quanh nh÷ng lïm bôi thÊp mäc theo c¸c l¹ch n­íc, ta cã thÓ nghe tiÕng vï vï bÊt tËn cña hµng ngh×n lo¹i c«n trïng cã c¸nh kh«ng ngít bay ®i bay l¹i trªn nh÷ng b«ng hoa nhiÖt ®íi s¾c sì. b) Mét vµi giät n­íc m­a lo¸ng tho¸ng r¬i trªn chiÕc kh¨n quµng ®á vµ m¸i tãc xâa ngang vai cña Thñy; nh÷ng sîi cá ®Ém n­íc lïa vµo dÐp Thñy lµm cho bµn ch©n nhá bÐ cña em ­ít l¹nh. c) C©y chuèi còng ngñ, tµu l¸ lÆng ®i nh­ thiÕp vµo trong n¾ng d) Trong im ¾ng, h­¬ng v­ên th¬m tho¶ng b¾t ®Çu rãn rÐn b­íc ra, vµ tung t¨ng trong ngän giã nhÑ, nh¶y trªn cá, tr­ên theo nh÷ng th©n cµnh 2. V¹ch ranh giíi gi÷a c¸c vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp ë bµi tËp 1. X¸c ®Þnh chñ ng÷, vÞ ng÷ trong tõng vÕ c©u. 3. Trong c¸c c©u d­íi ®©y, dÊu kÕt thóc c©u ®­îc sö dông ®óng hay sai? V× sao? a) Em h·y ®o¸n xem c¸c b¹n nhá sÏ lµm g× khi nghe BÝch V©n nãi? b) H·y nhí l¹i c¸c bµi häc tr­íc ®Ó gi¶i thÝch v× sai Quang Trung ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ vµ v¨n hãa. 4. Trong th­ göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai tr­êng ®Çu tiªn cña n­íc ViÖt Nam ®éc lËp (1945), B¸c Hå ®· viÕt: Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t­¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã b­íc tíi ®µi vinh quang ®Ó s¸nh vai víi c¸c c­êng quèc n¨m ch©u ®­îc hay kh«ng, chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«gn häc tËp cña c¸c em. Em hiÓu lêi d¹y cña B¸c vÒ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi häc sinh nh­ thÕ nµo? 5. T¶ mét ng­êi b¹n ( hoÆc ng­êi th©n trong gia ®×nh) ®ang ngåi häc ( ®äc b¸o, ®äc truyÖn , xem tranh ¶nh ,....) §Ò 20 1. C¸c vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp d­íi ®©y ®­îc nèi víi nhau b»ng c¸ch nµo ( dïng tõ cã t¸c dông nèi hay dÊu c©u ®Ó nèi ): a) Mïa thu, giã thæi m©y vÒ phÝa cöa s«ng, mÆt n­íc phÝa d­íi cÇu Trµng TiÒn ®en sÉm l¹i. b) §ªm ®· rÊt khuya nh­ng mÑ em vÉn cÆm côi ngåi so¹n bµi. c) M­a rµo rµo trªn s©n g¹ch; m­a ®åm ®ép trªn phªn nøa, ®Ëp bïng bïng vµo tµu l¸ chuèi 2. T×m tõ cã t¸c dông nèi hoÆc dÊu c©u thÝch hîp ®Ó ®iÒn vµo chç trèng: a) Sù sèng cø tiÕp tôc trong ©m thÇm... hoa th¶o qu¶ nÈy d­íi gèc c©y kÝn ®¸o vµ lÆng lÏ. b) Chuét lµ con vËt tham lam .... nã ¨n nhiÒu qu¸, nhiÒu ®Õn møc bông chuét ph×nh to ra. c) §Õn s¸ng, chuét t×m ®­êng trë vÒ æ .... nã kh«ng sao l¸ch qua khe hë ®­îc. d) Mïa n¾ng, ®Êt nÎ ch©n chim ..... nÒn nhµ còng r¹n nøt. 3. C¸c tõ cµ kª, cß kÌ, cÆn kÏ, cËp kªnh, cËp kÌm, cãt kÐt, cät kÑt, c«ng kªnh, cuèng quýt cã ph¶i lµ tõ l¸y phô ©m ®Çu hay kh«ng? v× sao? 4. §äc bµi th¬ sau: C¶ nhµ ®i häc §øa con ®Õn líp mçi ngµy Nh­ con, mÑ còng “th­a thÇy” , “chµo c«” ChiÒu qua bè ®ãn t×nh cê Con nghe bè còng “chµo c«” , “th­a thÇy “ ... C¶ nhµ ®i häc vui thay! HÌn chi ®iÓm xÊu buån l©y c¶ nhµ HÌn chi ®iÓm m­êi h«m qua Nhµ m×nh nh­ thÓ ®­îc ....ba ®iÓm m­êi. Em c¶m nhËn ®­îc niÒm vui ®i häc cña c¶ nhµ qua khæ th¬ thø hai trong bµi th¬ trªn nh­ thÕ nµo? 5. T¶ mét ca sÜ ( hoÆc diÔn viªn móa, kÞch, xiÕc, ®iÖn ¶nh,...) mµ em yªu thÝch. §Ò 21 1. X¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u, quan hÖ tõ hoÆc cÆp quan hÖ tõ nèi c¸c vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp sau: a) Ch¼ng nh÷ng L·n ¤ng kh«ng lÊy tiÒn cña gia ®×nh nhµ thuyÒn chµi mµ «ng cßn cho thªm g¹o, cñi. b) VÒ viÖc th× ng­êi bÖnh chÕt do tay ng­êi thÇy thuèc kh¸c nh­ng vÒ t×nh, t«i nh­ m¾c ph¶i téi giÕt ng­êi c) Lµ thÇy thuèc næi tiÕng, L·n ¤ng nhiÒu lÇn ®­îc vua chóa vêi vµo cung ch÷a bÖnh vµ ®­îc tiÕn cö vµo chøc ngù y song «ng ®· khÐo chèi tõ. d) V× L·n ¤ng kh«ng v­¬ng vµo vßng danh lîi nªn «ng sèng rÊt thanh th¶n. 2. T×m quan hÖ tõ, cÆp quan hÖ tõ thÝch hîp víi chç trèng trong tõng c©u ghÐp d­íi ®©y: a) Lóa g¹o lµ quý nhÊt.... lóa g¹o nu«i sèng con ng­êi b) Lóa g¹o quý .... ta ph¶i ®æ bao må h«i míi lµm ra ®­îc c) ......c©y lóa kh«ng ®­îc ch¨m bãn .....nã còng kh«ng lín lªn ®­îc d) ...... con ng­êi quai ®ª lÊn biÓn, lµm ®Çm nu«i t«m ...... mét phÇn rõng ngËp mÆn ®· mÊt ®i. 3. C¸c tõ in nghiªng trong hai c©u d­íi ®©y lµ tõ ghÐp hay tõ l¸y? a) H»ng n¨m, nh©n d©n c¶ mét vïng bê b·i s«ng Hång n« nøc më héi t­ëng nhí Chö §ång Tö. b) Tre cøng c¸p, dÎo dai, thanh cao, gi¶n dÞ, chÝ khÝ nh­ ng­êi. 4. H×nh ¶nh ng­êi mÑ chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ ®­îc nhµ th¬ B»ng ViÖt gîi t¶ trong c¸c c©u th¬ trong bµi MÑ nh­ sau: Con bÞ th­¬ng, n»m l¹i mét mïa m­a Nhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏ Nhµ yªn ¾ng. TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑ Giã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua. ...... Con xãt lßng, mÑ h¸i tr¸i b­ëi ®µo Con nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕ Khoai n­íng, ng« bung ngät lßng ®Õn thÕ Mçi ban mai táa khãi Êm trong nhµ. H·y nªu c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ng­êi mÑ chiÕn sÜ qua hai khæ th¬ trªn. 5. T¶ mét ng­êi b¸n hµng mµ em cã dÞp quan s¸t ë ®Þa ph­¬ng ( hoÆc ë n¬i kh¸c). §Ò 22 1. X¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u vµ c¸c quan hÖ tõ, cÆp quan hÖ tõ trong tõng c©u ghÐp d­íi ®©y: a) V× rõng ngËp mÆn ®­îc phôc håi ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng nªn m«i tr­êng ®· cã nh÷ng thay ®æi rÊt nhanh chãng. b)Nh©n d©n c¸c ®Þa ph­¬ng ®Òu phÊn khëi v× rõng ngËp mÆn ®· ®­îc phôc håi. c) NÕu l¸ ch¾n b¶o vÖ ®ª biÓn kh«ng cßn n÷a th× ®ª ®iÒu rÔ bÞ sãi lë, bÞ vì khi cã giã, b·o, sãng lín. d) Kh«ng nh÷ng l­îng h¶i s¶n t¨ng lªn nhiÒu mµ c¸c lo¹i chim n­íc còng trë nªn phong phó. 2. NghÜa nµo d­íi ®©y thÝch hîp víi tõng quan hÖ tõ sau: do ,t¹i, nhê. a) §iÒu s¾p nªu ra lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn kÕt qu¶ tèt ®Ñp ®­îc nãi ®Õn. b) §iÒu s¾p nªu ra lµ nguyªn nh©n cña sù viÖc nãi ®Õn. c) §iÒu s¾p nªu ra lµ nguyªn nh©n cña sù viÖc kh«ng hay- ®­îc nãi ®Õn. 3. Trong bµi Bé ®éi vÒ lµng, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã viÕt: C¸c anh vÒ M¸i Êm nhµ vui TiÕng h¸t c©u c­êi Rén rµng xãm nhá. C¸c anh vÒ T­ng bõng tr­íc ngâ Líp líp ®µn em hín hë ch¹y theo sau. MÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u Vui ®µn con ë rõng s©u míi vÒ. Em cho biÕt: Nh÷ng h×nh ¶nh nµo thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhá khi bé ®éi vÒ? V× sao c¸c anh bé ®éi ®­îc mäi ng­êi mõng rì ®ãn chµo nh­ vËy? 4. H·y kÓ l¹i mét kØ niÖm g¾n víi ®å vËt (hoÆc con vËt, c©y cèi ) mµ em rÊt gÇn gòi , yªu thÝch. §Ò 23 1. Trong c©u ghÐp d­íi ®©y, c©u ghÐp nµo biÓu thÞ quan hÖ ®iÒu kiÖn – kÕt qu¶, gi¶ thiÕt – kÕt qu¶: a) V× ng­êi d©n bu«n Ch­ Lªnh rÊt yªu quý “c¸i ch÷” nªn hä ®· ®ãn tiÕp c« Y Hoa trang träng vµ th©n t×nh ®Õn thÕ b) MÆc dï Y Hoa ®­îc d©n lµng träng väng nh­ng c« vÉn rÊt th©n mËt, hßa m×nh víi tÊt c¶ mäi ng­êi. c) NÕu trÎ em kh«ng ®­îc häc ch÷ th× cuéc sèng cña c¸c em sau nµy sÏ khã tho¸t khái c¶nh l¹c hËu, tèi t¨m. 2. T×m quan hÖ tõ hoÆc cÆp quan hÖ tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng: a) .........cô ón tin t­ëng ë b¸c sÜ trong viÖc ch÷a bÖnh ....... cô ®· kh«ng chèn viÖn vÒ nhµ. b) ........ cô ón ®Òn bÖnh viÖn kÞp thêi ..... cô kh«ng ph¶i chÞu nh÷ng c¬n ®au qu»n qu¹i, khæ së nh­ vËy. c) ...... con trai cô nãi ®Õn chuyÖn ®i bÖnh viÖn ch÷a bÖnh ...... cô ón l¹i nãi l¶ng sang chuyÖn kh¸c d)..... cô ón ®i bÖnh viÖn tõ sím. .... bÖnh sái thËn cña cô ®· khái l©u råi. 3. Trong bµi th¬ Chó ®i tuÇn cña TrÇn Ngäc, h×nh ¶nh ng­êi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong ®ªm khuya thµnh phè ®­îc t¶ nh­ sau: Trong ®ªm khuya v¾ng vÎ Chó ®i tuÇn ®ªm nay NÐp m×nh d­íi bãng hµng c©y Giã ®«ng l¹nh buèt ®«i tay chó råi RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i! Chó ®i gi÷u m·i Êm n¬i ch¸u n»m. §o¹n th¬ nãi vÒ ng­êi chiÕn sÜ ®i uÇn trong hoµn c¶nh thÕ nµo? Hai dßng th¬ cuèi cho ta thÊy ý nghÜa g× s©u s¾c vµ ®Ñp ®Ï. 4. KÓ l¹i c©u chuyÖn vÒ ng­êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng ®· hi sinh anh dòng cho Tæ quèc mµ em ®­îc biÕt ( qua s¸ch b¸o, phim ¶nh, hoÆc do ng­êi kh¸c kÓ l¹i). §Ò 24 1. Trong c¸c c©u ghÐp d­íi ®©y, c©u ghÐp nµo biÓu thÞ quan hÖ t­¬ng ph¶n: a) V× TrÇn thñ ®é lµ ng­êi cã c«ng lËp nªn nhµ TrÇn nªn ai ai còng nÓ träng «ng b) Tuy TrÇn Thñ §é lµ chó cña vua vµ ®øng ®Çu tr¨m quan nh­ng «ng khoogn cho phÐp m×nh v­ît qua phÐp n­íc c) NÕu TrÇn Thñ §é chØ nghÜ ®Õn t×nh riªng, bá qua phÐp n­íc th× «ng ®· cho ng­êi kia gi÷u chøc c©u ®­¬ng. 2. T×m quan hÖ tõ, cÆp quan hÖ tõ thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng: a) ...... ai rµo giËu ng¨n s©n Lßng ta vÉn gi÷ lµ d©n cô Hå ......Linh Tõ Quèc MÉu ®ßi ph¶i trõng trÞ kÎ d­íi khinh nhên...... TrÇn Thñ §é kh«ng nh÷ng kh«ng trõng trÞ mµ cßn ban th­ëng cho ng­êi qu©n hiÖu. ....... viªn quan t©u víi vua r»ng TrÇn Thñ §é chuyªn quyÒn ....... TrÇn Thñ §é vÉn ®Ò cao viÖc lµm cña viªn quan Êy 3. Trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ , nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm viÕt vÒ lêi h¸t ru cÊt lªn tõ tr¸i tim yªu thuwong cña ng­êi mÑ nh­ sau: - Ngñ ngoan a-kay ¬i, ngñ ngoan a- kay hìi! MÑ th­¬ng a- kay, mÑ th­¬ng bé ®éi Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn Mai sau con lín vung chµy lón s©n.... Theo em, lêi h¸t ru cña ng­êi mÑ ®· béc lé nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c? 4. T¶ mét ®å vËt trong nhµ (hoÆc trªn líp häc ) gÇn gòi vµ th©n thiÕt ®èi víi em. De. 25 1.Trong các câu ghép dưới đây,câu ghép nào biểu thị quan hệ tăng tiến giữa các vế câu: a. Ông Đỗ Đình Thiện không những là chủ của một số nhà máy tiệm buôn nổi tiếng mà ông còn là chủ của nhiều đồn điền rộng lớn b. Vì ông Thiện là một người nhiệt thành yêu nước nên ông đã dành sự trợ giúp to lớn cho Cách mạng. c.Tuy ông Đỗ Đình Thiện hết lòng ủng hộ Cách mạng nhưng ông không hề đòi hỏi sự đền đáp nào. 2. Tìm cặp quan hệ từ thích hợp điền vào chỗ trống: a.Ông Giang Văn Minh…là người có tài trí….ông còn là người có dũng khí ,có lòng quả cảm. b.Vị đại thần nhà Minh ….không đạt được mục đích làm nhục sứ thần Việt Nam …viên quan này còn bị bẽ mặt trước vế đối lại cứng cỏi của ông Giang Văn Minh. c. Sứ thần Giang Văn Minh…dùng mưu làm cho vua nhà Minh buộc phải tuyên bố bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng…ông còn giữ được danh dự và thể diện cho đất nước qua vế đối cứng cỏi ,tràn đầy lòng tự hào dân tộc. 3 XÕp c¸c tÝnh tõ sau theo nhãm thÝch hîp: tr¾ng nân, dµi , xanh ng¾t, vu«ng vøc, trßn xoe, ®Ñp, ng¾n còn cìn. - TÝnh tõ kh«ng cã møc ®é - TÝnh tõ cã møc ®é - TÝnh tõ cã møc ®é cao nhÊt 4. Nghĩ về nơi dòng sông chảy ra biển,trong bài Cửa sông,nhà thơ Quang Huy viết: Dù giáp mặt cùng biển rộng Cửa sông chẳng dứt cội nguồn Lá xanh mỗi lần trôi xuống Bỗng…nhớ một vùng núi non. Em hãy chỉ rõ những hình ảnh nhân hóa được tác giả sử dụng trong khổ thơ trên và nêu ý nghĩa của những hình ảnh đó. 5. Tả một thứ đồ chơi của em(hoặc đồ vật dùng để vui chơi nơi công cộng mà em biết) Đề 26. Xác định các vế câu,cặp từ hô ứng nối các vế câu trong từng câu ghép dưới đây.: Bích Vân vừa về đến nhà,Hồng Hạnh đã gọi đi ngay. Tôi chưa đi đến lớp,các bạn đã đến đông đủ rồi. Gà mẹ đi đến đâu,gà con đi theo đấy. Tôi bảo sao thì nó làm vậy. Tìm cặp từ hô ứng thích hợp điền vào chỗ trống.: Gió…to,con thuyền….lướt nhanh trên mặt biển. Đám mây bay đến…,cả một vùng rộng lớn rợp mát đến… Trời …tối hẳn,vầng trăng tròn vành vạnh…hiện ra. Thuyền…. cập bến,bọn trẻ…. xúm lại. 3 . Em t×m hiÓu nghÜa cña tõ bông trong tõng tr­êng hîp d­íi ®©y, råi thö ph©n lo¹i c¸c nghÜa kh¸c nhau cña tõng tõ nµy: Bông no, bông ®ãi , ®au bông, mõng thÇm trong bông, bông b¶p d¹, ¨n cho ch¾c bông, c¸ ®Çy mét bông trøng, ®i guèc trong bông, sèng ®Ó bông chÕt mang ®i , cã g× nãi ngay kh«ng ®Ó bông, tèt bông, suy bông ta ra bông ng­êi, xÊu bông, miÖng nam m« bông ®ùng bå dao g¨m, th¾t l­ng buéc bông, bông ®ãi ®Çu gèi ph¶i bß, bông mang d¹ chöa, më cê trong bông, mét bå ch÷ trong bông. 4. Trong bài Nhớ Việt Bắc (Tiếng Việt 3,tập một) nỗi nhớ của người cán bộ về xuôi được nhà thơ Tố Hữu gợi tả như sau: Ta về mình có nhớ ta Ta về,ta nhớ những hoa cùng người. Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng. Ngày xuân mơ nở trắng rừng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang… Em hãy cho biết: Người cán bộ về xuôi nhớ những gì ở chiến khu Việt Bắc? Nỗi nhớ ấy bộc lộ tình cảm gì ở người cán bộ? 5.Tả cây hoa có những vẻ đẹp mà em ưa thích. Đề 27. Tìm từ được lặp lại nhiều trong đoạn trích sau.Việc lặp lại từ trong trường hợp này có tác dụng gì? Cái đẹp của Hạ Long trước hết là sự kì vĩ của thiên nhiên . Trên một diện tích hẹp mọc lên hàng nghìn đảo nhấp nhô khuất khúc như rồng chầu phượng múa. Đảo có chỗ sừng sững chạy dài như bức tường thành vững chãi,ngăn khơi với lộng,đối mặt với chân trời. Có chỗ đảo dàn ra thưa thớt,hòn này với hòn kia biệt lập,xa trông như quân cờ bày chon von trên mặt biển. Tùy theo sự phân bố của đảo,mặt vịnh Hạ Long lúc tỏa mênh mông,lúc thu hẹp thành ao,thành vũng ,lúc bị kẹp giữa hai triền đảo như một dòng suối,lúc uốn quanh chân đảo như dải lụa xanh. (theo Thi Sảnh) Chọn từ ngữ thích hợp trong ngoặc đơn điền vào chỗ trống trong đọa trích dưới đây,để tạo sự lien kết giữa các câu trong đoạn : Cuộc sống quê tôi gắn với….Cha làm cho tôi chiếc ….để quyét nhà,quyét sân.Mẹ đựng hạt giống đầy nón lá cọ,treo lên gác bếp ,để gieo cấy mùa sau.Chị tôi đan nón…,lại biết cả ….và….xuất khẩu. Chiều chiều chăn trâu,chúng tôi rủ nhau đi nhặt những ….rơi đầy quanh gốc về om,ăn vừa béo vừa bùi. (theo Nguyễn Thái Vận) (lá cọ,mành cọ,làn cọ,cấy cọ,chổi cọ,trái cọ) 3. . T×m vµ söa c¸c lçi dïng tõ, lçi chÝnh t¶ trong tõng c©u d­íi ®©y: a) L·o Hæ ®ang r×nh sau bôi c©y, nh×n thÊy Nai t¬, thÌm rá nh·i. b) T« §Þnh lµ mét viªn quan l¹i cña triÒu ®×nh nhµ H¸n ë Trung Quèc c) Nh÷ng ng­êi ë trong gia ®×nh Mai ®ang lµm g× vµo nh÷ng ngµy nghØ ng¬i ? d) §Õn §µ L¹t, du kh¸ch cßn ®­îc b¬i thuyÒn trªn hå Xu©n H­¬ng, ngåi trªn nh÷ng chiÕc xe ngùa cæ kÝnh ®Ó ng¾m c¶nh cao nguyªn. e) Nh÷ng tiÕng hß reo, tiÕng thÐp giËn gi÷ lµm n¸o ®éng mét vïng. g) VÒ nhµ, t«i c¶m thÊy bøt døt trong lßng. 4.Trong bài Đất Nước,nhà thơ Nguyễn Đình Thi có viết: Nước chúng ta, Nước những người chưa bao giờ khuất Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất Những buổi ngày xưa vọng nói về. Em hiểu những câu thơ trên như thế nào? Hai dòng thơ cuối muốn nhắc nhở ta điều gì? 5.Tả một cây ăn quả ở quê em (hoặc ở nơi khác) mà em có dịp quan sát và thưởng thức loại quả đó. Đề 28. Đọc đoạn trích sau: Thời trẻ,Lep Tôn-xtôi hay có những hành động bột phát . Có lúc Tôn-xtôi tự treo mình lên cây bằng một nửa mái tóc. Sau đó, Tôn-xtôi lại cọa sạch lông mày. Tôn-xtôi muốn hiểu xem với những hành động như vậy,mọi người sẽ phản ứng như thế nào . Có hôm,Tôn-xtôi muốn mình cũng bay được như chim. Thế là Tôn-xtôi trèo lên gác , chui qua cửa sổ lao xuống sân với đôi cánh tay dang rộng như cánh chim. Khi mọi người chạy đến ,thấy Tôn-xtôi nằm ngất lịm dưới sân. (theo truyện kể về thần đồng thế giới) Tìm từ trùng lặp nhiều trong đoạn trích trên,có thể thay thế được bằng đại từ hoặc từ ngữ đồng nghĩa. Từ ngữ có thể thay thế ở đây là từ ngữ nào? Chép lại đoạn trích sau khi đã thay thế từ trùng lặp bằng đại từ hoặc từ đồng nghĩa. Trong đoạn văn sau,người viết đã dùng những từ ngữ nào để chỉ anh hùng Núp? Việc dùng nhiều từ ngữ thay thế cho nhau như vậy có tác dụng gì? Năm 1964,anh hùng Núp tới t