Bài giảng Bệnh gan và phụ nữ có thai

BỆNH GAN VÀ PHỤ NỮ CÓ THAI BS Vũ Thế Hồng ĐẠI CƯƠNG • Không hay gặp nhưng đe dọa tính mạng mẹ và thai • Thay đổi kết quả các XN chức năng gan trong thai kỳ – Albumin máu giảm từ 4,2 g/dl  3,1 g/dl – Phosphatase kiềm tăng từ tháng thứ 5, tăng gấp 4 lần ở tháng cuối – GGT, ALT, AST, bilirubin: không thay đổi ĐẠI CƯƠNG Bệnh gan mật chia 2 nhóm: • ứ mật – Tăng phosphatase kiềm và bilirubin – ALT, AST không tăng hoặc tăng vừa phải • Tổn thương tế bào gan – ALT, AST tăng nhiều ĐẠI CƯƠNG Bệnh gan mật ở phụ nữ có thai : • Gặp ở người không mang thai: VG vi rút, NT đường mật, sỏi túi mật,...xảy ra ở thời điểm bất kỳ trong thai kỳ • Chỉ gặp trên phụ nữ có thai: tắc mật trong gan, gan nhiễm mỡ cấp, tiền sản giật, sản giật, HELLP, xảy ra ở những thời điểm nhất định của thai kỳ LÂM SÀNG 1. BỆNH LÝ ĐƯỜNG MẬT • Thường biểu hiện vàng da, ngứa • Các nguyên nhân không có đau bụng: nôn nhiều ở PN có thai, tắc mật trong gan ở PN có thai, xơ gan mật tiên phát, nhiễm độc gan do thuốc • HC Dubin Johnson: di truyền, gan giảm thải bilirubin kết hợp – Biểu hiện chính: vàng da, không ngứa, men gan bình thường – Nặng lên trong 2-3 quý cuối thai kỳ • Nhiễm trùng đường mật: đau bụng mạng sườn phải, sốt LÂM SÀNG 2. BỆNH LÝ TẾ BÀO GAN • Thường có cảm giác tức nặng vùng HS phải hoặc thượng vị, nôn, buồn nôn, có thể sốt, sau đó xuất hiện vàng da • Các nguyên nhân đặc trưng của sản khoa – Bệnh gan nhiễm mỡ cấp tính – Tiền sản giật, sản giật – HC HELLP BIỂU HIỆN LÂM SÀNG BỆNH GAN MẬT BiÓu hiÖn BÖnh lý trªn phô n÷ cã thai (quý) BÖnh kh«ng liªn quan ®Õn thai s¶n Vµng da N«n nhiÒu (1) Viªm gan vi rót T¾c mËt trong gan ë phô n÷ cã thai (2-3) Viªm gan nhiÔm ®éc HC Dubin Johnson (2-3) §ît cÊp cña bÖnh gan m¹n BÖnh gan nhiÔm mì cÊp (3) TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt (2-3) HC HELLP (2-3) §au bông BÖnh gan nhiÔm mì cÊp (3) BÖnh ®êng mËt vïng thîng TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt (2-3) Trµo ngîc d¹ dµy thùc qu¶n vÞ HC HELLP (2-3) Viªm gan vi rót Vì gan cÊp LoÐt d¹ dµy t¸ trµng HC Budd-Chiari BIỂU HIỆN LÂM SÀNG BỆNH GAN MẬT BiÓu hiÖn BÖnh lý trªn phô n÷ cã thai (quý) BÖnh kh«ng liªn quan ®Õn thai s¶n Ngøa T¾c mËt trong gan ë phô n÷ cã X¬ gan mËt tiªn ph¸t thai (2-3) Viªm gan nhiÔm ®éc N«n, buån n«n N«n nhiÒu (1) BÖnh ®êng mËt BÖnh gan nhiÔm mì cÊp (3) Viªm gan vi rót TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt (2-3) Viªm gan nhiÔm ®éc HC HELLP (2-3) Gi¶m tiÓu cÇu BÖnh gan nhiÔm mì cÊp (3) Teo gan vµng cÊp cã hoÆc kh«ng TiÒn s¶n giËt, s¶n giËt (2-3) X¬ gan DIC HC HELLP (2-3) TTP/HUS CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XÉT NGHIỆM BÖnh TriÖu chøng Vµng da Quý TÇn xuÊt XÐt nghiÖm BiÕn chøng N«n N«n, buån n«n NhÑ 1-2 0,3-1 % Bilirubin<4mg/l Thai thiÕu nhiÒu ALT<200UI/l c©n T¾c mËt Ngøa chi, th©n 20-60%, 1-4 2-3 0,1-0,2 % Bilirubin<6mg/l Thai chÕt l- trong gan m×nh, gan bµn tuÇn sau (USA) ALT<300UI/l u, ®Î non, ë phô n÷ tay ch©n, nÆng ngøa, cã thÓ ch¶y m¸u cã thai vÒ ®ªm, kh«ng cã dÊu hiÖu sau ®Î, cã biÓu hiÖn t¾c mËt kh¸c chÕt thai toµn th©n 3,5% BÖnh ®- §au m¹ng sên Vµng nhiÒu BÊt NÕu sái OMC: Kh«ng râ êng mËt P, n«n, buån trong t¾c kú t¨ng bilirubin, n«n, sèt OMC GGT CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XÉT NGHIỆM BÖnh TriÖu chøng Vµng Quý TÇn xuÊt XÐt nghiÖm BiÕn chøng da BÖnh gan §au bông vïng th- Hay 3 0,008 % ALT<500UI/l T¨ng tû lÖ nhiÔm mì îng vÞ, n«n, buån gÆp §êng m¸u thÊp, tö vong mÑ cÊp tÝnh ë n«n,dÔ lÉn trong g® DIC trong 75% c¸c (20%), con phô n÷ cã cuèi, gan nhá trêng hîp, t¨ng (13-18%) thai bilirubin, amoniac ë g® muén TiÒn s¶n §au bông thîng vÞ, Muén 2-3 5-10 % ALT<500UI/l T¨ng tû lÖ giËt, phï, t¨ng HA, cã 5-14% Protein niÖu, DIC tö vong mÑ s¶n giËt thÓ ló lÉn, gan b×nh trong 7% (1%) thêng hoÆc h¬i to CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN DỰA VÀO LÂM SÀNG VÀ XÉT NGHIỆM BÖnh TriÖu chøng Vµng da Quý TÇn xuÊt XÐt nghiÖm BiÕn chøng HELLP §au bông vïng Muén 3 0,1 % (4- ALT<500UI/l T¨ng tû lÖ tö thîng vÞ, n«n, 5-14% 12% ë TC <100.000 vong mÑ (1- buån n«n,mÖt phô n÷ Tan m¸u, t¨ng 3%), con mái, gan b×nh th- cã tiÒn LDH, DIC (35%) êng hoÆc h¬i to s¶n giËt) trong 20-40% c¸c trêng hîp Viªm Kh«ng triÖu Sím, ®Æc biÖt BÊt kh«ng râ Tïy theo Kh«ng râ gan do chøng hoÆc n«n, trong viªm kú thuèc buån n«n, ngøa gan ø mËt Viªm N«n, buån n«n, Hay gÆp BÊt nh ë ALT<500UI/l, T¨ng tû lÖ tö gan sèt kú céng t¨ng bilirubin, vong mÑ víi vi rót ®ång hiÕm gÆp DIC viªm gan E Gan nhiÔm mì cÊp Gan nhiÔm mì cÊp XỬ TRÍ • Tắc mật trong gan ở phụ nữ có thai: phải TD tại nơi có điều kiện chăm sóc trẻ thiếu tháng – Cholestyramine 10-12 g/ngày – Vitamin K phòng chảy máu • Bệnh gan nhiễm mỡ cấp ở phụ nữ có thai – Lấy thai ra càng sớm càng tốt – Điều trị hỗ trợ suy chức năng gan (thường trong vài ngày sau đẻ) • Sản giật, tiền sản giật, HC HELLP