Bài giảng Chẩn đoán hình ảnh trong các bệnh lý cuả hệ tiết niệu

CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH TRONG CÁC BỆNH LÝ CUẢ HỆ TIẾT NIỆU BÁC SĨ NGUYỄN VĂN THÀNH KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH BỆNH VIỆN AN BÌNH MỤC ĐÍCH HIỂU BIẾT VỀ NHỮNG DẤU HIỆU TRIỆU CHỨNG VỀ HÌNH ẢNH 1. VIÊM ĐÀI- BỂ THẬN CẤP TÍNH 2. CHẤN THƯƠNG THẬN 3. NANG THẬN 4. SỎI NIỆU 5. U THẬN CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH 1. SIÊU ÂM – DOPPLER 2. CT CSANNER 3. UIV- CHỤP BÀNG QUANG NGƯỢC DÒNG 4. CHỤP BỤNG KKS (ASP) 5. IRM , ARTERIOGRAPHIE, SCINTIGRAPHIE.. 1/ SỎI NIỆU SỎI NIỆU • * SỎI THẬN 5% / THẾ GIỚI (CHÂU Á >>) • * OXALATE DE CALCIUM 75% • * CƠN ĐAU QUĂN THẬN 85% DO SỎI • DI CHUYỂN TRONG NIỆU QUẢN ASP • + LAØ XN ÑAÀU TIEÂN TRONG CÔN ÑAU • QUAËN THAÄN • + PHAÂN TÍCH : KHOÙ KHAÊN DO HÔI, • CHAÁT BAÕ TRONG ÑT, XÖÔNG CUØNG.. • + CAÙC ÑOÁM VOÂI KHOÂNG PHAÛI SOÛI ASP- TRIỆU CHỨNG HỌC CUẢ SỎI • +HÌNH DAÙNG • - SOÛI SAN HOÂ : CHIEÁM ÑAØI-BEÅ THAÄN • GIOÁNG VOÛ SOØ • MOÄT HOAËC HAI BEÂN • - SOÛI TAM GIAÙC, BAÀU DUÏC, BÔØ NHAÜN, ÑEÀU, • COÙ GAI +/- • +SOÁ LÖÔÏNG MOÄT HAY NHIEÀU • +KÍCH THÖÔÙC VAØI mm –VAØI cm • + ASP-TRIỆU CHỨNG • + VÒ TRÍ • - ÑAØI-BEÅ THAÄN • - NÔI TIEÁP GIAÙP BEÅ THAÄN-NIEÄU QUAÛN HAY • NIEÄU QUAÛN VUØNG THAÉT LÖNG • - COÅ BAØNG QUANG • - NIEÄU ÑAÏO SIÊU ÂM • * DẤU HIỆU TRỰC TIẾP = SỎI • - MỘT BÓNG CÓ TĂNG ÂM MẠNH • - BÓNG LƯNG + (d > 4mm) • - VỊ TRÍ ĐÀI-BỂ THẬN, NIỆU QUẢN • (ĐOẠN 1/3 TRÊN, NQ NỘI THÀNH) • ** SỎI NQ ĐOẠN THẮT LƯNG RẤT KHÓ • XEM VÌ HƠI ỐNG TIÊU HÓA SIÊU ÂM • DẤU HIỆU TRỰC TIẾP • SỎI NQ NỘI THÀNH SIÊU ÂM-KẾT QUẢ • + DẤU HIỆU GIÁN TIẾP • THẬN TRƯỚNG NƯỚC = DÃN ĐÀI, • BỂ THẬN, • NIỆU QUẢN UIV • - KHÔNG LÀM UIV THƯỜNG QUY Ở BN CÓ • BIỂU HIỆN CĐQT ĐIỂN HÌNH • - CHỈ DÙNG TRONG TRƯỜNG HỢP CƠN ĐAU • KHÔNG ĐIỂN HÌNH UIV- DẤU HIỆU • * BEÂN BÒ TAÉC NGHEÕN : • - NEPHROGRAMME TOÀN TAÏI • - PYELOGRAMME CHAÄM XUAÁT HIEÄN • - NIEÄU QUAÛN TRAÙM THUOÁC TOAØN BOÄ • = HÌNH AÛNH NIEÄU QUAÛN ROÕ NEÙT • - NGÖNG THUOÁC CAÛN QUANG TAÏI CHOÃ TAÉC • ( DO SOÛI) TDM • - KHÔNG TIÊM THUỐC CẢN QUANG • - LỢI ĐIỂM • + NHANH < 5 PHÚT • + KHÔNG CẦN SỬA SOẠN • + KHÔNG TIÊM THUỐC CẢN QUANG • + ĐO ĐƯỢC ĐƯỜNG KÍNH NGANG CUẢ SỎI TDM- TRIỆU CHỨNG CUẢ CĐQT • - THẬN TO (BÊN BỊ Ứ NƯỚC) • - DÃN ĐÀI - BỂ THẬN • - LỚP MỠ QUANH THẬN BỊ PHÙ NỀ • - THÀNH NIỆU QUẢN DẦY CÓ HALO • - SỎI + TDM • - ÑOÄ NHAÄY(SE) VAØ ÑOÄ CHUYEÂN BIEÄT (SP) > 90% - HAÀU HEÁT SOÛI NIEÄU QUAÛN ÑEÀU ÑÖÔC PHAÙT HIEÄN, NGAY CAÛ SOÛI URIQUE ( >300UH) CHỈ ĐỊNH THEO TUỔI • * TREÛ EM, PHUÏ NÖÕ TREÛ  SIEÂU AÂM + ASP • * NEÁU ASP + SAÂ THAÁT BAÏI HAY ÔÛ NGÖÔØI MAÄP • - TDM KHOÂNG TIEÂM THUOÁC • 2/ VIÊM ĐÀI – BỂ THẬN CẤP TÍNH TRIỆU CHỨNG • * SIÊU ÂM + THẬN TO • + GIẢM TƯỚI MÁU NHU MÔ THẬN • * TDM (TIÊM THUỐC) • - THẬN TO • - MỘT TỔN THƯƠNG GIẢM ĐẬM ĐỘ HÌNH • TAM GIÁC, HAY HÌNH NAN XE • - TỤ DỊCH # ABCÈS • - HƠI # VIÊM ĐÀI-BỂ THẬN HOẠI THƯ • (PN EMPHYSEMATEUSE) 3/ CHẤN THƯƠNG CÁC PP CHẨN ĐOÁN 1. ASP 2. SIÊU ÂM 3. TDM 4. UIV 5. CYSTOGRAPHIE, ARTERIOGRAPHIE CHẤN THƯƠNG THẬN • * BAÀM DAÄP (CONTUSION) • DO TNGT, TNLÑ, TNTHEÅ THAO.. • * VEÁT THÖÔNG (PLAIE) • * NN DO THAÀY THUOÁC (IATROGEØNE) • PHAÃU THAÄU, SINH THIEÁT .. • PHAÂN LOAÏI : 4 CHẤN THƯƠNG THẬN TYPE 1 - DẬP NHU MÔ - MÁU TỤ DƯỚI BAO - KHÔNG ẢNH HƯƠNG HỆ THỐNG BÀI NIỆU - MÁU TỤ QUANH THẬN+/_ CHẤN THƯƠNG THẬN TYPE 2 • - DẬP NHU MÔ THẬN KÈM THEO • PHÁ HỎNG HỆ THỐNG BÀI TIẾT • - MÁU TỤ QUANH THẬN + 10% CHẤN THƯƠNG THẬN TYPE 3 • - NỨT(FRACTURE) CHỦ MÔ THẬN • -HAY RÁCH LỚP ÁO NGOÀI ĐM THẬN(5%) CHẤN THƯƠNG THẬN TYPE 4 -VỠ(RUPTURE)HỆ BÁI NIỆU,ĐÀI BỂ THẬN HAY NIỆU QUẢN (HIẾM) CHẤN THƯƠNG THẬN -ASP • - KHÔNG NHẬY, KHÔNG CHUYÊN • - CHỈ GIÚP TA KHẢO SÁT CỘT SỐNG • XƯƠNG CHẬU • - BÓNG THẬN TO • - XOÁ MỜ BÓNG CƠ THĂN = MÁU TỤ • SAU PHÚC MẠC CHẤN THƯƠNG THẬN- SIÊU ÂM • - TRÀN DỊCH DƯỚI BAO THẬN • - TRÀN DỊCH SAU PHÚC MẠC. QUANH THẬN • - DẬP THẬN =VÙNG TT ECHO KHÔNG ĐỒNG DẠNG • KHÔNG PHÂN BIỆT RÕ VÙNG VỎ- TỦY • - LÀ XN ĐẦU TIÊN • - KÉM NHẠY CHẤN THƯƠNG THẬN-UIV • - HIỆN NAY ÍT ĐƯỢC SỬ DỤNG DO ĐÃ CÓ • SIÊU ÂM VÀ TDM • - THẬN TO = MÁU TỤ SAU PHÚC MẠC • - THẬN KHÔNG BÀI TIẾT = TỔN THƯƠNG • MẠCH MÁU THẬN • - HÌNH ẢNH CẮT CỤT ĐÀI THẬN DO VỠ • - XUẤT THUỐC CẢN QUANG RA NGOÀI+/_ URINOME # FRACTURE CHẤN THƯƠNG THẬN-TDM • - XN LÝ TƯỞNG +++ • - KHÔNG TIÊM THUỐC CẢN QUANG: • MÁU = TĂNG ĐẬM ĐỘ • - TIÊM THUỐC : • + HÌNH ẢNH DẬP CHỦ MÔ THẬN • + TỤ DỊCH DƯỚI BAO • + XUẤT DỊCH RA NGOÀI • + NHỒI MÁU VÙNG VỎ THẬN (DO TT MM ) • - XÁC ĐỊNH ĐƯỢC TT CÁC CƠ QUAN KHÁC VÀ HỆ XƯƠNG CHẤN THƯƠNG BÀNG QUANG • * VỠ BQ VÀO TRONG Ổ BỤNG/ BQ CĂNG •  SÂ + TDM : - DỊCH Ổ BỤNG ++ • - BÀNG QUANG (-) • * VỠ BQ RA NGOÀI Ổ BỤNG , THƯỜNG KẾT HỢP VỚI TT XƯƠNG CHẬU •  BÀNG QUANG (+) • TỤ DỊCH QUANH BÀNG QUANG 4/ NANG THẬN NANG THẬN-SIÊU ÂM • - BOÙNG HÌNH CAÀU • - MOÄT HAY NHIEÀU • - KÍCH THÖÔÙC ÑA DAÏNG • - VAÙCH MOÛNG, BÔØ ÑEÀU, ROÕ • - DÒCH ECHO TROÁNG • - TAÊNG AÂM PHIAÙ SAU • - ÑAÅY LEÄCH NHEÏ NHU MOÂ CAÏNH BEÂN • - KHOÂNG COÙ TÍN HIEÄU MM / DOPPLER NANG THẬN- TDM • - BÓNG TRÒN, ĐỀU, RÕ • - KHU TRÚ Ở VÙNG VỎ HAY NGOÀI THẬN • - MẬT ĐỘ DỊCH (-10  + 20 UH) • - KHÔNG THẤY VÁCH • - KHÔNG NGẤM THUỐC SAU KHI TIÊM CQ 5/ U THẬN U THẬN-SIÊU ÂM • NHỮNG DẤU HIỆU GỢI Ý MỘT KHỐI U • - SANG THƯƠNG TĂNG ÂM, d <3cm = LÀNH TÍNH • - SANG THƯƠNG KHÔNG ĐỒNG DẠNG+VÙNG • TRUYỀN ÂM, d= 5 6cm = KHẢ NĂNG ÁC TÍNH • - TĂNG TƯỚI MÁU / DOPPLER = ÁC TÍNH !!! U THẬN-TDM CÁC DẤU HIỆU GỢI Ý • + TRƯỚC KHI TIÊM THUỐC • - TỔN THƯƠNG ISO HAY HYPODENSE = LIPOME • - VÔI +/- • + SAU KHI TIÊM THUỐC • - BẮT THUỐC SỚM,MẠNH • - NHIỀU VÙNG KHÔNG ĐỒNG NHẤT,GIẢM ĐẬM ĐỘ • - PHÁT TRIỄN VÀO CÁC MÔ QUANH THẬN : MÔ MỠ, • - XÂM LẤN VÀO TĨNH MẠCH THẬN • - DẤU HIỆU PHỐI HỢP : HẠCH, DI CĂN XƯƠNG