Bài giảng Kế toán tài chính doanh nghiệp - Chương 3: Kế toán hàng tồn kho - Trường Đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh

1CHƯƠNG 3 KẾ TOÁN HÀNG TỒN KHO Mục tiêu Sau khi nghiên cứu xong nội dung này, người học có thể: – Giải thích được những khái niệm, nguyên tắc cơ bản của hàng tồn kho và trình bày thông tin hàng tồn kho trên BCTC. – Nhận diện và xử lý các giao dịch liên quan đến hàng tồn kho trên hệ thống tài khoản kế toán. – Ý nghĩa thông tin qua các tỷ số tài chính. 2 Nội dung – Những khái niệm và nguyên tắc cơ bản. – Vận dụng hệ thống tài khoản để ghi chép, xử lý các giao dịch liên quan đến hàng tồn kho. – Trình bày thông tin hàng tồn kho trên BCTC. – Ý nghĩa thông tin qua các tỷ số tài chính. 3 Những khái niệm và nguyên tắc cơ bản – Khái niệm – Phương pháp kế toán hàng tồn kho – Ghi nhận hàng tồn kho – Đánh giá hàng tồn kho – Các phương pháp tính giá hàng tồn kho – Giá trị thuần có thể thực hiện được 4 2Khái niệm • Hàng tồn kho là những tài sản: Được giữ để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường; Đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang; hoặc Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ. 5 Phương pháp kế toán hàng tồn kho Phương pháp kê khai thường xuyên  Xác định giá trị công thức sau: Trị giá tồn kho đầu kỳ Trị giá nhập trong kỳ Trị giá xuất trong kỳ Trị giá tồn kho cuối kỳ + -= Trị giá Nhập Xuất Tồn của HTK sẽ được ghi chép hàng ngày. 6 Tại một doanh nghiệp kinh doanh một loại hàng hoá A, trong tháng 04/20X1 có các NVKTPS sau:  Tồn kho ĐK: 80đv, giá 5.000 đ/đv. 1. Ngày 14/04/20X1, Nhập 50đv, giá nhập kho 5.000 đ/đv. 2. Ngày 16/04/20X1, Xuất 80đv. 3. Ngày 20/04/20X1, Nhập 50đv, giá nhập kho 5.000 đ/đv. 4. Ngày 30/04/20X1, Xuất 80đv. Yêu cầu: Tính trị giá trị NVL Nhập Xuất Tồn NVL. DN kế toán HTK theo phương pháp kê khai thường xuyên. Kết quả kiểm kê là 20 đv Bài tập thực hành 1 7 NVKTPS Nhập Xuất Tồn SL ĐG TT SL ĐG TT SL ĐG TT 01/04/08 80 5 400 14/04/08 16/04/08 20/04/08 30/04/08 Tổng cộng 50 5 250 50 5 250 100 500 80 5 400 80 5 400 160 800 130 50 100 5 5 5 650 250 500 20 5 100 8 Giải đáp 3Phương pháp kiểm kê định kỳ Trị giá HTK được tính toán theo công thức sau: Trị giá tồn kho đầu kỳ Trị giá nhập trong kỳ Trị giá xuất trong kỳ Trị giá tồn kho cuối kỳ+ -= Trị giá Nhập của HTK sẽ được ghi chép hàng ngày trong suốt kỳ. Trị giá Xuất, Tồn của HTK được xác định vào cuối kỳ thông qua kiểm kê. SL HTK kiểm kê Đơn giá HTK cuối kỳ Trị giá tồn kho cuối kỳ x= Bước 1 Bước 2 Phương pháp kế toán hàng tồn kho 9 NVKTPS Nhập Xuất Tồn SL ĐG TT SL ĐG TT SL ĐG TT 01/04/08 80 5 400 14/04/08 16/04/08 20/04/08 30/04/08 Tổng cộng 50 5 250 50 5 250 100 500 20 5 100800 10 Sử dụng số liệu BTTH 1, áp dụng phương pháp KKĐK Ghi nhận hàng tồn kho • Hàng tồn kho là tài sản của doanh nghiệp, do đó một cơ sở quan trọng để ghi nhận hàng tồn kho là quyền sở hữu đối với hàng tồn kho (bao gồm lợi ích và rủi ro). • Để xác định thời điểm chuyển giao quyền sở hữu, cần căn cứ vào các điều khoản giao hàng được thỏa thuận giữa hai bên và thời điểm mà lợi ích và rủi ro được chuyển giao. 11 Bài tập thực hành 2 Có một số tình huống sau về hàng tồn kho tại Công ty Thiên Minh vào thời điểm 31.12.20x0: 1. Một lô hàng trị giá 400 triệu đồng nhận tại cảng vào ngày 05.01.20x1, hóa đơn ghi ngày 28.12.20x0, hàng được gửi đi ngày 01.01.20x1 và mua theo giá FOB. 2. Một số hàng hóa trị giá 200 triệu đồng nhận được ngày 27.12.20x0 nhưng chưa nhận được hóa đơn. Trong hồ sơ, số hàng này được ghi là Hàng ký gửi. 12 4Bài tập thực hành 2 tt) 3. Một kiện hàng trị giá 60 triệu đồng tìm thấy ở bộ phận gửi hàng khi kiểm kê. Đơn đặt hàng ngày 18.12.20x0, bên mua đã ký xác nhận số hàng trên phiếu xuất kho và hóa đơn GTGT nhưng hàng sẽ được gửi đi vào ngày 10.01.20x1. 4. Một lô hàng nhận ngày 06.01.20x1 trị giá 80 triệu đồng. Hóa đơn cho thấy hàng được giao tại cảng xuất phát ngày 31.12.20x0 theo giá FOB. Vào thời điểm kiểm kê (31.12.20x0) hàng chưa nhận được nên không nằm trong biên bản kiểm kê. Yêu cầu: Hãy cho biết trong mỗi trường hợp trên, số hàng hóa đó có được tính vào hay loại trừ ra khi khỏi hàng tồn kho của công ty tại ngày lập báo cáo tài chính. Giải thích lý do? 13 Đánh giá hàng tồn kho Kế toán hàng tồn kho phải được thực hiện theo quy định của Chuẩn mực kế toán “Hàng tồn kho”: – Hàng tồn kho được tính theo giá gốc. – Trong trường hợp giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc thì phải tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được. 14 Giá gốc hàng tồn kho Giá gốc hàng tồn kho được tính theo chi phí mua, bao gồm: – Giá mua; – Các loại thuế không được hoàn lại, – Chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản trong quá trình mua hàng và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến việc mua hàng tồn kho; – Các khoản chiết khấu thương mại và giảm giá do hàng mua không đúng quy cách, phẩm chất được trừ khỏi chi phí mua. 15  Trường hợp mua ngoài Bài tập thực hành 3 Trích nghiệp vụ kinh tế phát sinh năm 20x0 tại DN ACB như sau: 1. DN mua một lô hàng hoá, giá chưa thuế GTGT là 50 triệu đồng, thuế GTGT 10%, chưa thanh toán. Chi phí vận chuyển, bốc dỡ là 3 triệu đồng. Chiết khấu thương mại được hưởng là 1 triệu đồng. 2. DN nhập khẩu một lô hàng hoá, giá nhập khẩu là 200 triệu đồng, thuế GTGT 10%, thuế nhập khẩu là 5%. Chi phí vận chuyển, bốc dỡ là 5 triệu đồng. Yêu cầu: Tính chi phí mua đối với các trường hợp trên. Cho biết doanh nghiệp thuộc diện được khấu trừ thuế GTGT 16 5Chi phí chế biến Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp Chi phí sản xuất chung Giá gốc hàng tồn kho Giá gốc thành phẩm (giá thành sản phẩm) Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ = + Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ - Giá trị khoản giảm GT - Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ 17  Trường hợp sản xuất, chế biến Tại một DN chỉ SX một loại sản phẩm, trong kỳ có thông tin sau: CP sản xuất dở dang đầu ky ̀: 2.000.000 Trong kỳ có các NVKTPS như sau: 1. Xuất nguyên liệu SXSP 8.000.000, quản lý sản xuất: 500.000. 2. Tính lương của bộ phận sản xuất: (a) Trực tiếp sản xuất: 6.000.000 (b) Quản lý sản xuất: 1.000.000 3. Xuất nguyên liệu SXSP 5.000.000, quản lý sản xuất: 300.000. 4. Khấu hao máy móc thiết bị BPSX 1.000.000. 5. Hoá đơn điện nước SX với gia ́ chưa thuế 200.000, thuế GTGT 10%, chưa thanh toán. 6. Phế liệu thu hồi nhập kho trị giá: 500.000. 7. DN nhập kho SP hoàn thành: 20.000 SP. Chi phí sản xuất dở dang cuối ky ̀ là 3.500.000 Yêu cầu: Tính giá gốc thành phẩm nhập kho Bài tập thực hành 4 18 Lưu ý về chi phí sản xuất chung cố định • Chi phí sản xuất chung cố định chỉ được phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thường. Khoản chi phí sản xuất chung không phân bổ được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ. • Riêng trường hợp mức sản phẩm thực tế sản xuất ra cao hơn mức công suất bình thường, chi phí sản xuất chung cố định được phân bổ cho mỗi đơn vị sản phẩm theo chi phí thực tế phát sinh. Giá gốc hàng tồn kho (trường hợp sản xuất, chế biến) 19 Một DN sản xuất SP A với công suất bình thường là 1.000.000SP/năm. Mức chi phí sản xuất chung cố định ở mức 5.000triệu đồng/năm Năm 20x1, chi phí SXC cố định thực tế là 5.000 triệu (giả định không thay đổi). Do biến động thị trường, sản lượng sản xuất trong năm: (a) Số lượng 800.000 SP. (b) Số lượng 1.000.000 SP (c) Số lượng 1.200.000 SP Yêu cầu: Xác định chi phí sản xuất chung cố định được tính vào giá gốc hàng tồn kho trong kỳ Bài tập thực hành 5 20 6Các chi phí không được tính vào giá gốc • Chi phí nguyên liệu, vật liệu, chi phí nhân công và các chi phí sản xuất, kinh doanh khác phát sinh trên mức bình thường; • Chi phí bảo quản hàng tồn kho trừ các khoản chi phí bảo quản hàng tồn kho cần thiết cho quá trình sản xuất tiếp theo và chi phí bảo quản trong quá trình mua hàng; • Chi phí bán hàng; • Chi phí quản lý doanh nghiệp. Các chi phí trên đều được ghi nhận là chi phí phát sinh trong kỳ. 21 Giá gốc hàng tồn kho Các phương pháp tính giá gốc • Một vấn đề quan trọng trong kế toán hàng tồn kho là phân chia giá trị hàng hóa, sản phẩm có được cho hàng hóa, sản phẩm đã bán trong kỳ và hàng hóa, sản phẩm còn tồn kho cuối kỳ. VAS 02 quy định giá trị hàng tồn kho được tính theo một trong ba phương pháp sau: – Phương pháp nhập trước, xuất trước – Phương pháp bình quân gia quyền – Phương pháp tính theo giá đích danh 22 Phương pháp nhập trước xuất trước • Phương pháp nhập trước, xuất trước (FIFO) áp dụng dựa trên giả định là giá trị hàng tồn kho được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước, và giá trị hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối kỳ. • Theo phương pháp này, giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ; còn giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho. 23 Bài tập thực hành 6 Tại một doanh nghiệp kinh doanh một loại hàng hoá A, trong tháng 04/20X1 có các NVKTPS sau:  Tồn kho ĐK: 80đv, giá 5.000 đ/đv. 1. Ngày 14/04/20X1, Nhập 50đv, giá nhập kho 6.000 đ/đv. 2. Ngày 16/04/20X1, Xuất 80đv. 3. Ngày 20/04/20X1, Nhập 50đv, giá nhập kho 7.000 đ/đv. 4. Ngày 30/04/20X1, Xuất 80đv. Yêu cầu: Tính trị giá trị NVL Nhập Xuất Tồn NVL. DN kế toán HTK theo phương pháp kê khai thường xuyên 24 7NVKTPS Nhập Xuất Tồn SL ĐG TT SL ĐG TT SL ĐG TT 01/04 14/04 16/04 20/04 30/04 Tổng cộng 80 5 400 50 6 300 80 5 400 50 6 300 130 700 80 5 400 50 6 300 50 7 350 50 6 300 50 7 350 100 650 50 6 300 30 7 210 80 510 20 7 140 100 650 160 910 Đáp án bài tập thực hành 6 25 Phương pháp bình quân gia quyền • Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ hoặc khi nhập về một lô hàng: - Phương pháp tính theo thời kỳ: Định kỳ, doanh nghiệp tính đơn giá bình quân của từng loại hàng bằng cách chia tổng giá trị hàng tồn đầu kỳ và mua hoặc sản xuất trong kỳ cho tổng số lượng tương ứng. Giá trị hàng tồn kho cuối kỳ sẽ bằng đơn giá bình quân nhân với số lượng hàng tồn kho cuối kỳ. - Phương pháp tính theo từng lần nhập: Doanh nghiệp tính đơn giá trung bình của hàng tồn kho sau mỗi lần nhập về và sử dụng đơn giá này để tính giá hàng xuất kho cho đến khi có một lô hàng mới nhập vào. 26 NVKTPS Nhập Xuất Tồn SL ĐG TT SL ĐG TT SL ĐG TT 01/04 80 5 400 14/04 16/04 20/04 30/04 Tổng cộng 50 6 300 130 5,38 700 80 5,38 430 50 5,38 270 50 7 350 100 6,2 620 80 6,2 495 20 6,2 125 100 650 160 925 Bài tập thực hành 7: sử dụng số liệu của BTTH6, áp dụng PP BQGQ DĐ 27 NVKTPS Nhập Xuất Tồn SL ĐG TT SL ĐG TT SL ĐG TT 01/04 80 5 400 14/04 16/04 80 20/04 30/04 80 Tổng cộng 160 5,83 50 6 300 50 7 350 100 650 20 5,83 117933 Bài tập thực hành 8: sử dụng số liệu của BTTH6, áp dụng PP BQGQCK 28 8Phương pháp thực tế đích danh • Trong phương pháp này, giá gốc hàng hóa sản phẩm được theo dõi theo từng món hàng và phản ảnh giá trị hàng tồn kho theo đúng giá gốc của chính món hàng đó. • Phương pháp tính theo giá đích danh được áp dụng đối với doanh nghiệp có mặt hàng mang tính chất đơn chiếc, thí dụ cửa hàng bán tranh hoặc công ty bán xe hơi đã qua sử dụng. • Không áp dụng phương pháp này cho các doanh nghiệp có các sản phẩm tương tự nhau. 29 Lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho • Để phản ánh hàng tồn kho theo giá trị thuần có thể thực hiện được, doanh nghiệp sẽ tiến hành lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho. • Số dự phòng giảm giá hàng tồn kho là chênh lệch giữa giá gốc và giá trị thuần có thể thực hiện được, và được ghi nhận là chi phí phát sinh trong kỳ. • Giá trị thuần có thể thực hiện được là giá bán ước tính của hàng tồn kho trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường trừ chi phí ước tính để hoàn thành sản phẩm và chi phí ước tính cần thiết cho việc tiêu thụ chúng. 30 Số trích lập dự phòng là số chênh lệch giữa mức lập dự phòng năm nay và mức lập dự phòng năm trước. Có hai trường hợp: (a) Trích lập thêm nếu mức lập DP năm nay > mức lập DP năm trước (b) Hoàn nhập DP nếu mức lập DP năm nay < mức lập DP năm trước Lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho 31 Bài tập thực hành 9 Tại một đơn vị sản xuất kinh doanh sản phẩm A, B và C, cuối năm có thông tin đáng tin cậy về các sản phẩm như sau: Sản phẩm hoàn thành tồn kho: • SPA: 10.000 sp x 50.000đ/sp • SPB: 20.000 sp x 30.000đ/sp • SPC: 40.000 sp x 40.000đ/sp (có 2.000 SP hết hạn sử dụng) DN có những ước tính đáng tin cậy như sau: Giá bán ước tính của các sản phẩm như sau: sản phẩm A hoàn thành là 60.000đ/sp; sản phẩm B hoàn thành là 25.000đ/sp; sản phẩm C hoàn thành là 50.000đ/sp; sản phẩm C hết hạn sử dụng là 10.000đ/sp Chi phí tiêu thụ dự toán là 5.000đ/sp cho tất cả các SP. Yêu cầu: - Hãy tính toán mức lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho - Hãy tính mức trích lập DPGGHTK theo trường hợp (a) lập dự phòng lần đầu, (b) đã lập DP năm trước 50.000.000, (c) đã lập DP năm trước 90.000.000 32 9Bài tập thực hành 9 33 Sản phẩm Sl Giá gốc Giá bán ước tính Chi phí tiêu thụ NRV Giá trị HTK trên BCTC Dự phòng A B C C (hết hạn) Tổng cộng Ứng dụng vào hệ thống tài khoản kế toán 34 • Kế toán nguyên vật liệu và công cụ dụng cụ • Kế toán chi phí sản xuất kinh doanh dở dang • Kế toán thành phẩm • Kế toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho Kế toán NVL- CCDC • Tài khoản sử dụng • Các nguyên tắc kế toán • Các nghiệp vụ cơ bản 35 Tài khoản 152, 153 • Trị giá nhập kho do mua ngoài, tự chế, thuê ngoài gia công, chế biến nhập góp vốn từ các nguồn khác. • Trị giá NVL, CCDC thừa phát hiện khi kiểm kê. • Trị giá xuất kho cho SXKD, để bán, thuê ngoài gia công chế biến, đưa đi góp vốn. • CKTM, trả lại người bán, giảm giá hàng mua. • Trị giá NVL, CCDC thiếu phát hiện khi kiểm kê. Bên Nợ Bên Có Dư Nợ Trị giá tồn kho cuối kỳ. 36 Tài khoản sử dụng 10 • Kế toán nhập, xuất, tồn kho nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ trên tài khoản 152/153 phải được thực hiện theo nguyên tắc giá gốc • Kế toán chi tiết nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ phải thực hiện theo từng kho, từng loại, từng nhóm, thứ nguyên liệu, vật liệu. • Công cụ, dụng cụ xuất dùng cho sản xuất kinh doanh, cho thuê phải được theo dõi về hiện vật và giá trị trên sổ kế toán chi tiết theo nơi sử dụng, theo đối tượng thuê và người chịu trách nhiệm vật chất. 37 Nguyên tắc kế toán TK 111, 112, 141, 331... TK 152/153 TK 133 Mua nguyên vật liệu/công cụ dụng cụ Kiểm kê phát hiện thừa Kiểm kê phát hiện thiếu TK 3381 TK 1381 Giá mua Chi phí thu mua TK 133 TK 111, 112, 141, 331... TK 111, 112, 141, 331...Giảm giá, CKTM trả lại hàng 38 Nguyên vật liệu xuất dùng TK 152 TK 621 TK 627 TK 641 TK 642 Sản xuất sản phẩm Sử dụng ở PX Sử dụng ở bộ phận bán hàng Sử dụng ở bộ phận QLDN 39 Bài tập thực hành 10 • Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau: 1. Mua NVL có giá mua 300 triệu (giá chưa thuế GTGT 10%), chưa thanh toán. Sau đó, DN được chiết khấu thương mại 5 triệu (giá chưa thuế, thuế GTGT 10%) trừ vào khoản phải trả. 2. Mua 100 công cụ sản xuất có tổng giá trị 80 triệu đồng (giá chưa thuế GTGT 10%), hàng về kho thiếu 5 công cụ, chưa rõ nguyên nhân. 3. Xuất NVL cho sản xuất 220 triệu, cho phân xưởng 25 triệu, cho bộ phận bán hàng 45 triệu. 40 11 TK 153 Phân bổ công cụ, dụng cụ (một lần) TK 627 TK 641 TK 642 Sử dụng ở PX Sử dụng ở bộ phận bán hàng Sử dụng ở bộ phận QLDN 41 TK 153 Phân bổ công cụ, dụng cụ (nhiều lần/hai lần) TK 627 TK 641 TK 642 TK 242 Khi xuất sử dụng (100% giá trị) Phân bổ định kỳ (hoặc khi xuất dùng và báo hỏng) 42 Bài tập thực hành 11 Định khoản các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau: 1. Xuất công cụ sản xuất cho phân xưởng trị giá 40 triệu đồng, phân bổ trong 12 tháng. 2. Xuất công cụ cho bộ phận sản xuất, giá xuất kho 20 triệu, kế toan ́ phân bô ̉: TH a - phân bổ 1 tháng; TH b - trong 10 tháng, bắt đầu tháng này. 3. Nhân viên Hải nộp chứng từ thanh toán khoản tạm ứng 10 triệu mua 2 máy đo độ dày đã giao thẳng cho phân xưởng. Đây là loại công cụ, dụng cụ phân bổ hai lần. 4. Kiểm kê cuối kỳ cho thấy NVL bị thiếu hụt 20 triệu, chưa rõ nguyên nhân. 43 Kế toán CP sản xuất kinh doanh dở dang • Tài khoản sử dụng • Các nguyên tắc • Các nghiệp vụ cơ bản 44 12 Tài khoản 154 – CPSXKD dở dang • Các chi phí NVL trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sử dụng máy thi công, chi phí sản xuất chung phát sinh trong kỳ liên quan đến sản xuất sản phẩm và chi phí thực hiện dịch vụ; • Giá thành của sản phẩm đã chế tạo xong nhập kho hoặc chuyển đi bán; chi phí thực tế của khối lượng dịch vụ đã hoàn thành cung cấp cho khách hàng; • Trị giá phế liệu thu hồi, giá trị sản phẩm hỏng, không sửa chữa được; • Trị giá nguyên liệu, vật liệu, hàng hóa gia công xong nhập lại kho; Bên Nợ Bên Có Dư Nợ Chi phí SXKD dở dang cuối kỳ. 45 Tài khoản sử dụng TK 154 phải được chi tiết theo: • Địa điểm phát sinh chi phí (phân xưởng, bộ phận sản xuất, đội sản xuất,...) • Theo loại, nhóm sản phẩm, hoặc chi tiết, bộ phận sản phẩm; theo từng loại dịch vụ hoặc theo từng công đoạn dịch vụ 46 Nguyên tắc kế toán Giá thành SP xuất giao KH Kết chuyển CPNCTT Phân bổ CPSXC Giá thành SP nhập kho Kết chuyển CPNVLTT TK 154 TK 632, 157 TK 155 TK 621 TK 622 TK 627 TK 152 Phế liệu thu hồi Sơ đồ hạch toán tài khoản 154 47 Bài tập thực hành 12 Định khoản các nghiệp vụ phát sinh sau: • Kết chuyển chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp là 240 triệu đồng • Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp là 47,5 triệu đồng • Kết chuyển chi phí sản xuất chung là 42,5 triệu đồng • Kết quả sản xuất:  Xuất từ phân xưởng bán trực tiếp 5.000 sp cho khách hàng.  Nhập kho 10.000 sp. • Biết chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ và cuối kỳ lần lượt là 45 triệu đồng và 30 triệu đồng, phế liệu thu hồi nhập kho 2 triệu đồng.. 48 13 Kế toán thành phẩm • Tài khoản sử dụng • Các nguyên tắc kế toán • Các nghiệp vụ cơ bản 49 • Kế toán nhập, xuất, tồn kho nguyên liệu, vật liệu, Kế toán nhập, xuất, tồn kho thành phẩm trên TK 155 phải được thực hiện theo nguyên tắc giá gốc ; • Việc tính giá trị thành phẩm tồn kho được thực hiện theo 1 trong các phương pháp tính giá hàng tồn kho; • Kế toán chi tiết thành phẩm phải thực hiện theo từng kho, từng loại, nhóm, thứ thành phẩm. 50 Nguyên tắc kế toán Tài khoản 155 – Thành phẩm • Trị giá thành phẩm nhập kho; • Trị giá của thành phẩm thừa khi kiểm kê; • Trị giá thực tế thành phẩm xuất kho; • Trị giá của thành phẩm thiếu hụt khi kiểm kê; Bên Nợ Bên Có Dư Nợ  Trị giá thực tế của thành phẩm tồn kho cuối kỳ. 51 Tài khoản sử dụng TK 155 TP gửi bán bị trả lại nhập kho TP đã bán bị trả lại nhập kho TK 632 TK 154 TK 157 TK 632 Xuất kho thành phẩm bán Kiểm kê phát hiện thiếu TK 1381 Nhập kho từ SX TK 3381 Kiểm kê phát hiện thừa Xuất kho gửi bán TK 157 Sơ đồ tài khoản 155 52 14 Có tình hình sau tại công ty A như sau:  Thành phẩm tồn kho đầu kỳ: 1.000sp, giá gốc 120 triệu  Trong kỳ, nhập kho thành phẩm từ sản xuất với tổng giá thành sản phẩm là 100 triệu đồng, số lượng 1.000sp.  Xuất kho 500 sản phẩm bán trực tiếp cho khách hàng X, chưa thu tiền, giá bán là 70 triệu. Biết công ty A áp dụng phương pháp FIFO để tính giá HTK.  Cuối kỳ, kiểm kê thành phẩm phát hiện thiếu 10 sp chưa biết nguyên nhân. Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế trên Bài tập thực hành 13 53 Kế toán dự phòng giảm giá hàng tồn kho • Tài khoản sử dụng • Các nguyên tắc kế toán • Các nghiệp vụ cơ bản 54 Tài khoản 229 – DPGGHTK • Giá trị dự phòng giảm giá hàng tồn kho được hoàn nhập ghi giảm giá vốn hàng bán trong kỳ. • Giá trị dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập tính vào giá vốn hàng bán trong kỳ. Bên Nợ Bên Có Dư Có  Giá trị dự phòng giảm giá hàng tồn kho hiện có cuối kỳ. 55 Tài khoản sử dụng Tài khoản 229 – Các nguyên tắc • Dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập khi giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng tồn kho nhỏ hơn giá gốc và được ghi nhận vào giá vốn hàng bán trong kỳ. • Dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập vào cuối kỳ kế toán khi lập báo cáo tài chính. • Việc lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải tính theo từng thứ vật tư, hàng hóa, sản phẩm tồn kho. • Cuối niên độ kế toán căn cứ vào số lượng, giá gốc, giá trị thuần có thể thực hiện được của từng thứ vật tư, hàng hóa, từng loại dịch vụ cung ứng dở dang, xác định khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập cho niên độ kế toán tiếp theo và lập bổ sung/hoàn nhập. 56 15 TK 229 (2294) TK 632TK 632 Sơ đồ kế toán TK 229 Trích lập, lập bổ sungHoàn nhập 57 Bài tập thực hành 15 Tại một đơn vị sản xuất kinh doanh sản phẩm A, B và C, cuối năm có thông tin đáng tin cậy về các sản phẩm như sau: Sản phẩm hoàn thành tồn kho: SPA: 10.000 sp x 50.000đ/sp SPB: 20.000 sp x 30.000đ/sp SPC: 40.000 sp x 40.000đ/sp (có 2.000 SP hết hạn sử dụng) DN có những ước tính đáng tin cậy như sau: Giá bán ước tính của các sản phẩm như sau: sản phẩm A hoàn thành là 60.000đ/sp; sản phẩm B hoàn thành là 25.000đ/sp; sản phẩm C hoàn thành là 50.000đ/sp; sản phẩm C hết hạn sử dụng là 10.000đ/sp Chi phí tiêu thụ dự toán là 5.000đ/sp cho tất cả các SP. Yêu cầu: Hạch toán theo trường hợp (a) lập dự phòng lần đầu, (b) đã lập DP năm trước 50.000.000, (c) đã lập DP năm trước 90.000.000 58 TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 59 Trình bày hàng tồn kho • Hàng tồn kho được trình bày trên Bảng cân đối kế toán bao gồm số đầu năm và số cuối kỳ • Hàng tồn kho được trình bày theo giá thấp hơn giữa giá gốc và giá trị thuần có thể thực hiện; có chi tiết thêm về giá gốc và số dự phòng • Chi tiết các nhóm hàng tồn kho chủ yếu và chính sách kế toán hàng tồn kho cần được thuyết minh. 60 16 Bài tập thực hành 16 Tại một DN tính va ̀ nộp thuê ́ GTGT theo phương pháp khấu trừ, tính giá xuất kho theo phương pháp nhập trước xuất trước – FIFO, trong kỳ có tình hình nhập xuất hàng hóa như sau: Số dư đầu kỳ: TK 156: 80.000.000 (1.000kg x 80.000đ/kg) Các TK hàng tồn kho khác là 0đ Trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau: – DN mua 2.000 kg hàng hóa với đơn giá chưa thuế 90.000đ/kg, thuế suất thuế GTGT 10%, tiền chưa trả. – DN xuất 1.000 kg hàng hóa để tiêu thu ̣ (chỉ hạch toán gia ́ vốn) – Dùng tiền gởi ngân hàng trả nợ người bán ở NV1 sau khi trừ khoản chiết khấu thanh toán 1% trên giá mua chưa thuế. 61 • DN mua 2.000 kg hàng hóa với đơn giá chưa thuế 95.000 đ/kg, thuế suất thuế GTGT 10%, đã thanh toán đủ bằng chuyển khoản. • DN xuất 3.000 kg hàng hóa để tiêu thụ (chỉ hạch toán gia ́ vốn) • DN lập DP giảm giá hàng tồn kho cho 200 đv còn tồn vào cuối kỳ do bị lỗi thời, giá bán ước tính của hàng lỗi thời là 60.000 đ/đv, chi phí tiêu thụ là 2.000 đ/đv. Yêu cầu : • Lập định khoản các nghiệp vụ phát sinh nói trên. • Xác định chỉ tiêu vào cuối kỳ: hàng tồn kho, DP GG HTK 62 Bài tập thực hành Ý nghĩa thông tin qua các tỷ số tài chính 63 Ý nghĩa của thông tin Các tỷ số để đánh giá về hàng tồn kho: Đánh giá khả năng quản trị hàng tồn kho của DN. Số vòng quay hàng tồn kho = GVHB/HTK Số ngày lưu kho bình quân = 365/ vòng quay HTK. 64