Bài giảng Kiểm toán - Chương 2: Hệ thống kiểm soát nội bộ - Lê Lan Phương

1KIỂM TOÁNGIÁO ÁN ĐIỆN TỬSố tín chỉ: 2 tín chỉHệ đào tạo: Cao đẳng chính quyGiáo viên: LÊ LAN PHƯƠNGNỘI DUNGTỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁNHỆ THỐNG KSNBTRÌNH TỰ KIỂM TOÁN12323HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘCHƯƠNG 2:NỘI DUNG NGHIÊN CỨU2.1 Khái niệm, chức năng của hệ thống kiểm soát nội bộ2.1.1 Khái niệm2.1.2 Chức năng của hệ thống kiểm soát nội bộ 2.2 Các yếu tố cấu thành hệ thống KSNB2.2.1 Môi trường kiểm soát2.2.2 Hệ thống kế toán2.2.3 Các thủ tục kiểm soát2.2.4 Kiểm toán nội bộ42.1.1 KHÁI NIỆM HỆ THỐNG KSNBLà những chính sách, tiêu chuẩn và thủ tục được thiết lập để đảm bảo các hoạt động cần thiết được thực hiện một cách hợp lý nhằm đạt được các mục tiêu sau:51Tính hữu hiệu và hiệu quả của hoạt động2Sự trung thực và đáng tin cậy của thông tin3Sự tuân thủ luật pháp và các quy định hiện hànhHạn chế vốn có của hệ thống kiểm soát nội bộ là gì?6TRẢ LỜIChi phí cho hệ thống KSNB không được vượt quá những lợi ích mà hệ thống đó mang lạiPhần lớn các thủ tục kiểm soát nội bộ được thiết lập cho các nghiệp vụ thường xuyên, lặp đi lặp lại hơn là các nghiệp vụ không thường xuyênKhả năng hệ thống KSNB không phát hiện được sự thông đồng của thành viên trong ban quản lý72.1.2 CHỨC NĂNG CỦA HỆ THỐNG KSNBBảo vệ tài sản của đơn vịBảo đảm độ tin cậy của các thông tinBảo đảm việc thực hiện các chế độ pháp lýBảo đảm hiệu quả của hoạt động và năng lực quản lý.8BẢO VỆ TÀI SẢN CỦA ĐƠN VỊ9Tài sản của đơn vị bao gồm những gì?Vì sao hệ thống KSNB lại góp phần bảo vệ tài sản của đơn vịTài sản hữu hình: nhà cửa, vật kiến trúc, máy mócTài sản vô hình: Phần mềm, bản quyền, quyền sử dụng đấtTài sản phi vật chất: Sổ sách kế toán, chứng từ, tài liệu.Tài sản có thể bị đánh cắp, lạm dụng vào những mục đích khác hoặc hư hại nếu không được bảo vệ bởi hệ thống KSNB thích hợp.10BẢO VỆ TÀI SẢN CỦA ĐƠN VỊBẢO ĐẢM ĐỘ TIN CẬY CỦA CÁC THÔNG TIN11Các thông tin do bộ máy kế toán xử lý và cung cấp phải đảm bảo:Tính kịp thời về thời gianTính chính xác của thông tinPhản ánh đầy đủ và khách quan các nội dung chủ yếu của mọi hoạt động kinh tế tài chínhBẢO ĐẢM VIỆC THỰC HIỆN CÁC CHẾ ĐỘ PHÁP LÝDuy trì và kiểm tra việc tuân thủ các chính sách có liên quan đến các hoạt động của doanh nghiệpNgăn chặn, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạmĐảm bảo việc ghi chép kế toán đầy đủ, chính xácĐảm bảo việc lập BCTC trung thực và khách quan12BẢO ĐẢM HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG & NĂNG LỰC QUẢN LÝ13Ngăn ngừa sự lặp lại không cần thiết các tác nghiệp, gây ra sự lãng phí trong hoạt động và sử dụng kém hiệu quả các nguồn lực trong doanh nghiệp.Nâng cao khả năng quản lý, điều hành của bộ máy quản lý doanh nghiệp2.2 CÁC YẾU TỐ CẤU THÀNH HỆ THỐNG KSNB14HỆ THỐNGKSNBMÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁTHỆ THỐNG KẾ TOÁNKIỂM TOÁN NỘI BỘTHỦ TỤC KIỂM SOÁT2.2.1 MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁTBao gồm toàn bộ nhân tố bên trong đơn vị và bên ngoài đơn vị có tính môi trường tác động đến việc thiết kế hoạt động và xử lý dữ liệu của các loại hình kiểm soát nội bộ.15Các đặc thù về quản lýCơ cấu tổ chứcChính sách nhân sựCông tác kế hoạch.16MỘT SỐ NHÂN TỐ CHÍNH THUỘC VỀ MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT(1). Trình độ, ý thức, đạo đức, triết lý, phong cách điều hành của BGĐ, Hội đồng Quản trị(2). Cơ cấu tổ chức của đơn vị(3). Đội ngũ nhân sự(4). Kế hoạch và dự toán(5). Kiểm toán nội bộ(6). Các phương pháp truyền đạt sự phân công quyền hạn(7). Các yếu tố bên ngoài 152.2.2 HỆ THỐNG KẾ TOÁN17Tại sao hệ thống kế toán lại được xem là yếu tố cấu thành hệ thống KSNB???18HỆ THỐNG KẾ TOÁNCung cấp những thông tin cần thiết cho quá trình quản lýĐóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các mặt hoạt động của đơn vị2.2.2 HỆ THỐNG KẾ TOÁNHệ thống chứng từ kế toánHệ thống sổ kế toánHệ thống tài khoản kế toánHệ thống báo cáo kế toán192.2.2 HỆ THỐNG KẾ TOÁNMột hệ thống kế toán hữu hiệu phải đảm bảo các mục tiêu sau đâyTính có thựcSự phê chuẩnTính đầy đủSự đánh giáSự phân loạiTính đúng kìQuá trình chuyển sổ và tổng hợp chính xác202.2.2 HỆ THỐNG KẾ TOÁN2.2.3 CÁC THỦ TỤC KIỂM SOÁTBất kiêm nhiệmỦy quyền & phê chuẩnPhân công phân nhiệm rõ ràng21NGUYÊN TẮC BẤT KIÊM NHIỆMNguyên tắc này quy định sự cách ly thích hợp về trách nhiệm trong các nghiệp vụ có liên quan nhằm ngăn ngừa các sai phạm và hành vi lạm dụng quyền hạn Khuyến nghị:Một số nội dung công việc không nên để cá nhân thực hiện kiêm nhiệm:Nắm giữ tài sản Ghi sổ kế toánLập bảng biểu Phê duyệt22NGUYÊN TẮC PHÂN CÔNG & PHÂN NHIỆMTrách nhiệm và công việc cần được phân chia cụ thể cho nhiều bộ phận và cho nhiều người trong bộ phận. 23Tạo ra sự chuyên môn hóa trong công việc, sai sót ít khi xảy ra và khi xảy ra thường dễ phát hiện.NGUYÊN TẮC ỦY QUYỀN VÀ PHÊ CHUẨNTheo sự ủy quyền của nhà quản lý, các cấp dưới được giao cho quyết định và giải quyết một số công việc trong một phạm vi nhất định.Để tuân thủ tốt quá trình kiểm soát, mọi nghiệp vụ kinh tế phải được phê chuẩn đúng đắn.242.2.4 KIỂM TOÁN NỘI BỘTỔ CHỨC- Phải trực thuộc một cấp cao đủ để không giới hạn phạm vi hoạt động- Được giao một quyền hạn tương đối rộng rãi- Hoạt động độc lậpNHÂN SỰ- Nhân viên có năng lực chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp phù hợp với các quy định hiện hành252.3 TRÌNH TỰ NGHIÊN CỨU HT KSNB2.3.1 Thu thập hiểu biết về hệ thống KSNB và mô tả chi tiết hệ thống KSNB trên giấy tờ làm việc.2.3.2 Đánh giá ban đầu về rủi ro kiểm soát để lập kế hoạch cho các khoản mục trên BCTC2.3.3 Thực hiện thử nghiệm kiểm soát2.3.4 Lập bảng đánh giá hệ thống KSNB262.3.1 THU THẬP HIỂU BIẾT VỀ HỆ THỐNG KSNB VÀ MÔ TẢ CHI TIẾT HỆ THỐNG KSNB TRÊN GIẤY TỜ LÀM VIỆCTại sao KTV phải tìm hiểu thiết kế và vận hành của hệ thống KSNB của khách hàng?27PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬNPhương pháp tiếp cận theo chu trình nghiệp vụPhương pháp tiếp cận theo khoản mục28CÁC PHƯƠNG PHÁP ÁP DỤNGDựa vào kinh nghiệm trước đây của KTV đối với khách hàngThẩm vấn nhân viên của công ty khách hàngXem xét các sổ tay về thủ tục và chế độ của công ty khách hàngKiểm tra chứng từ và sổ sách đã hoàn tấtQuan sát các mặt hoạt động và quá trình hoạt động của công ty khách hàng29MÔ TẢ HỆ THỐNG KSNB30Lưu đồBảng câu hỏi về hệ thống KSNBBảng tường thuậtBẢNG CÂU HỎI VỀ HỆ THỐNG KSNB31Đưa ra các câu hỏi theo 7 mục tiêu chi tiết của hệ thống KSNB Các câu trả lời được thiết kế dưới dạng trả lời “CÓ” hoặc “KHÔNG”Các câu trả lời “KHÔNG” cho thấy yếu điểm của hệ thống KSNBLƯU ĐỒ321Lưu đồ ngang2Lưu đồ dọc Giúp kiểm toán viên nhận xét chính xác hơn về các thủ tục kiểm soát áp dụng đối với các hoạt động và dễ dàng chỉ ra các thủ tục kiểm soát cần bổ sungBẢNG TƯỜNG THUẬTCung cấp thêm sự phân tích về kiểm soát Giúp kiểm toán viên hiểu đầy đủ hơn về hệ thống KSNB33PHƯƠNG PHÁP NÀO SẼ ĐƯỢC THỰC HIỆN NHIỀU NHẤT34CÂU HỎI THẢO LUẬN2.3.2 ĐÁNH GIÁ BAN ĐẦU VỀ RỦI RO KIỂM SOÁT ĐỂ LẬP KẾ HOẠCH CHO CÁC KHOẢN MỤC TRÊN BCTCNhận diện các mục tiêu kiểm soát mà theo đó quá trình đánh giá vận dụngNhận diện các quá trình kiểm soát đặc thùNhận diện và đánh giá các nhược điểm của hệ thống KSNBĐánh giá rủi ro kiểm soát352.3.3 THỰC HIỆN THỬ NGHIỆM KIỂM SOÁTKiểm tra tài liệuQuan sátPhỏng vấnThực nghiệm36Thử nghiệm kiểm soát bao gồm:MỤC ĐÍCH CỦA THỬ NGHIỆM KIỂM SOÁTThu thập bằng chứng về sự hữu hiệu của các quy chế và thủ tục kiểm soát để giảm bớt các thử nghiệm cơ bản trên số dư và nghiệp vụ372.3.4 LẬP BẢNG ĐÁNH GIÁ KIỂM SOÁT NỘI BỘCác mục tiêu của KSNBCác thông tin mô tả thực trang của KSNB Bản chất và tính hệ trọng của các rủi ro tương ứngNguyên tắc thiết kế và vận hành các thủ tục kiểm soátĐánh giá về KSNB38CÁC THÔNG TIN PHẢN ÁNH TRÊN BẢNG ĐÁNH GIÁ KSNB39Thanks for your listening!