Bài giảng Kinh tế vi mô - Bài 2: Các lực lượng cung cầu trên thị trường - Lê Thương

1KINH TẾ VI MÔBài giảng 2Các lực lượng cung cầu trên thị trường9/6/20211Lê Thương2MỤC TIÊU9/6/2021Lê Thương2 Tìm hiểu cơ chế hình thành giá trên thị trườngNguyên nhân dẫn đến sự thay đổi giá trên thị trường cạnh tranhLý giải tín hiệu giá cả ảnh hưởng (quyết định) đến sự phân bổ nguồn lực khan hiếm3NỘI DUNG9/6/20213Lê ThươngThị trường cạnh tranh hoàn hảoCầu & CungSự hình thành giáSự thay đổi giáTín hiệu giá phân bổ nguồn lựccác cấu trúc thị trường4KHÁI NIỆM THỊ TRƯỜNG9/6/2021Lê Thương4Thị trường (market) là sự dàn xếp giữa người bán và người mua trong trao đổi hàng hóa và dịch vụ Thị trường quyết định 2 biến sốGiá cả đơn vị hàng hóa(P: Price)Số lượng đơn vị hàng hóa bán ra(Q: Quantity)5KHÁI NIỆM THỊ TRƯỜNG9/6/2021Lê Thương5Thuật ngữ cung (supply) và cầu (demand) dùng để chỉ hành vi của con người khi họ tương tác với những người khác trên thị trường6CÁC CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNGMARKETCạnh tranh hoàn hảoCạnh tranh độc quyềnĐộc quyền hoàn toànĐộc quyền nhóm9/6/2021Lê Thương67THỊ TRƯỜNG CẠNH TRANH HOÀN HẢOĐẶC ĐIỂMCó nhiều người mua, người bán Sản phẩm đồng nhấtTự do gia nhập / rời bỏ ngànhThông tin hoàn hảo9/6/2021Lê Thương78THỊ TRƯỜNG CẠNH TRANH HOÀN HẢO9/6/2021Lê Thương8Không có người mua và người bán cá biệt nào có thể tác động đến giá thị trườngTrong các cấu trúc thị trường khác, người bán / người mua là người định giáPrice takerPrice maker9PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU1Với giả định các yếu tố khác không thay đổi (CETERIS PARIBUS), phân tích tác động của giá lên lượng cầu, lượng cung2Khái niệm CẦU & CUNG3Tìm hiểu sự hình thành một mức giá do tương tác giữa người mua, người bán trong điều kiện các yếu tố khác không thay đổiPhân tích sự thay đổi giá do các yếu tố khác thay đổi9/6/20219Lê Thương10CẦU ( DEMAND)9/6/2021Lê Thương10CẦU là số lượng hàng hóa mà người mua sẵn lòng mua tại mỗi mức giá khác nhau trên thị trường trong 1 khoảng thời gian nhất định khi các yếu tố khác không đổi (ceteris paribus)BiẾN NỘI SINHGiá & lượng cầuBiẾN NGOẠI SINHCác yếu tố khác11CUNG ( SUPPLY )9/6/2021Lê Thương11CUNG là số lượng hàng hóa mà người bán sẵn lòng bán tại mỗi mức giá khác nhau trên thị trường trong 1 khoảng thời gian nhất định khi các yếu tố khác không đổi ( ceteris paribus )BIẾN NỘI SINHGiá và lượng cungBIẾN NGOẠI SINHCác yếu tố khác12Lưu ý:Sẵn lòng ( willing to be )Ý muốnKhả năngCầu (cung) Mô tả một cách toàn diện những số lượng mua (bán) khác nhau với những mức giá khác nhau.Lương cầu (lượng cung)Lượng mua (bán) tại một mức giá cụ thể9/6/2021Lê Thương12133 CÁCH BIỂU DIỄN CẦU & CUNGBiểu thị quan hệ giữa số lượng cầu (cung) và giáBiểu cầu & biểu cungHàm số cầu & hàm số cungĐường cầu & đường cung9/6/2021Lê Thương1314BIỂU CẦU VÀ BIỂU CUNGCẦU & CUNG SÔCÔLA9/6/2021Lê Thương14Giá ( $/thanh )Lượng cầu ( số lượng thanh )Lượng cung ( số lượng thanh )0,0020000,1016000,20120400,3080800,40401200,50016015HÀM SỐ CẦU VÀ HÀM SỐ CUNGHÀM SỐ CẦUHàm cầu tổng quát: QDX = f(PX,I,PY,T,E)Hàm cầu trong mô hình QDX = f(PX) QD = a.P + b ( a 0 )Ví dụ: Q = 2P – 15Q = 2P + 5P = Q/2 + 109/6/2021Lê Thương15169/6/2021Lê Thương16ĐƯỜNG CẦU & ĐƯỜNG CUNGPQ(S)(D)P1P2QS1QD1QS2QD2ABCH17CẦU & CUNGCÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH LƯỢNG CẦU (QD) TRÊN THỊ TRƯỜNGGiá cảThu nhậpHàng thông thườngHàng cấp thấp ( rẻ tiền )Giá các hàng hóa liên quanHàng thay thếHàng bổ sungThị hiếuKỳ vọngCÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH LƯỢNG CUNG (Qs) TRÊN THỊ TRƯỜNGGiá cảGiá các yếu tố đầu vàoSố lượng người muaCông nghệKỳ vọng9/6/2021Lê Thương1718CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH TỚI LƯỢNG CẦU1) Giá cả hàng của hàng hóa ( Px ): Qdx = f( Px ) Px tăng Qdx giảm Px giảm Qdx tăng9/6/2021Lê Thương18Luật cầu (law of demand)Khi các yếu tố khác không đổi (ceteris paribus), lượng cầu sẽ giảm xuống nếu giá hàng hóa tăng lên19CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI LƯỢNG CẦU2) Giá cả hàng hóa liên quan (prices of related goods)Khi các yếu tố khác không thay đổi:Py tăng (giảm) → Qdx tăng (giảm): Hàng thay thế (Subtitute Goods)Py tăng (giảm) → Qdx giảm (tăng): Hàng bổ sung (Complementary Goods)Py tăng (giảm) → Qdx không thay đổi: Hàng hóa không có liên quan9/6/2021Lê Thương1920CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI LƯỢNG CẦU3) Tác động của thu nhập (I)I tăng (giảm) → Qdx tăng (giảm) tương xứng theo tỷ lệ %: Hàng bình thường (Normal Goods).I tăng (giảm) → Qdx tăng (giảm) rất ít: Hàng thiết yếu (Necessities Goods).I tăng (giảm) → Qdx tăng (giảm) nhiều: Hàng cao cấp (Luxuries Goods).I tăng (giảm) → Qdx giảm (tăng): Hàng cấp thấp (xấu) (Inferior Goods). 9/6/2021Lê Thương2021HÀNG HÓA BÌNH THƯỜNG9/6/2021Lê Thương21PxQxD1D2Cầu tăngKhi thu nhập tăng lên22HÀNG HÓA CẤP THẤP9/6/2021Lê Thương22PxQxD2D1Giảm cầuKhi thu nhập tăng lên23PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA SỰ THAY ĐỔI CÁC YẾU TỐ ĐẾN CUNG & CẦU9/6/2021Lê Thương23Phân biệt 2 chuyển động1. Di chuyển dọc đường cầu (cung)2. Dịch chuyển đường cầu (cung)Do tác động của giá (biến nội sinh)Lượng cầu (cung) thay đổi, cầu (cung) không thay đổiDo tác động của các yếu tố khác (biến ngoại sinh)Cầu (cung) thay đổi, lượng cầu (cung) tăng (giảm ) tại mọi mức giá24THAY ĐỔI TRONG LƯỢNG CẦU Thay đổi trong lượng cầu (Change in Quantity Demanded)Gây ra bởi sự thay đổi trong giá hàng hóa. Do Px thay đổi → Qdx thay đổi (Lượng cầu sản phẩm X thay đổi).Sự di chuyển dọc theo đường cầu (Movement along the demand curve).9/6/202124Lê Thương250DGiá thuốc lá Lượng thuốc láThuế làm tăng giá thuốc lá gây ra sự di chuyển dọc đường cầuAB202410SỰ DI CHUYỂN DỌC THEO ĐƯỜNG CẦU9/6/20212526SỰ DỊCH CHUYỂN CỦA ĐƯỜNG CẦUThay đổi trong cầu (Change in Demand)Sự dịch chuyển của đường cầu (shift in the demand curve), sang trái hoặc sang phải.Gây ra bởi các yếu tố ngoài giá cả tác động đến cầu. 9/6/202126Lê Thương27Giá cảSố lượngD3D1D2Giảm cầuTăng cầuSỰ DỊCH CHUYỂN CỦA ĐƯỜNG CẦU9/6/202127Lê Thương28SỰ DỊCH CHUYỂN CỦA ĐƯỜNG CẦU9/6/2021Lê Thương28202010D1D2ASChính sách cản trở hút thuốc làm dịch chuyển đường cầu sang tráiLượng thuốc lágiá thuốc lá299/6/2021Lê Thương29DI CHUYỂN TRÊN ĐƯỜNG CẦU & DỊCH CHUYỂN ĐƯỜNG CẦUPQP2P1Q2Q1AB(D)CP3Q3A’B’C’(D’)30THAY ĐỔI CỦA LƯỢNG CUNG VÀ CỦA ĐƯỜNG CUNGThay đổi trong lượng cungDi chuyển dọc theo đường cung.Do giá thay đổi, các nhân tố khác không đổi. Thay đổi trong cung (Change in Supply)Sự dịch chuyển của đường cung, sang trái hoặc sang phải. Gây ra bởi sự thay đổi của các nhân tố khác ngoài giá cả. 9/6/202130Lê Thương311Giá kemSố lượng0S 1.00 5AC$3.00Giá kem tăng gây ra một sự di chuyển dọc theo đường cungTHAY ĐỔI TRONG LƯỢNG CUNG( Di chuyển dọc đường cung )9/6/202131Lê Thương32Dịch chuyển của đường cung Giá cảSố lượng0Tăng cung Giảm cungS1S29/6/202132Lê ThươngS3339/6/2021Lê Thương33TRẠNG THÁI CÂN BẰNGCỦA THỊ TRƯỜNGPQ(S)(D)PEQEEGiao điểm của đường cung và đường cầu là điểm cân bằngTrạng thái cân bằng thị trường là 1 khái niệm về mặt lý thuyết349/6/2021Lê Thương34TRẠNG THÁI CỦA THỊ TRƯỜNGPQ(S)(D)P1P2QS1QD1QS2QD2ABCHThừaThiếu35TRẠNG THÁI CỦA THỊ TRƯỜNG9/6/2021Lê Thương35Trạng thái thừa (Surplus) xảy ra khi lượng cung vượt quá lượng cầu, tức là có dư cung (tại một mức giá cụ thể nào đó)Trạng thái thiếu (Shortage) xảy ra khi lượng cung ít hơn lượng cầu, tức là có dư cầu (tại một mức giá cụ thể nào đóTrạng thái cân bằng (Equilibrium) xảy ra khi lượng cung bằng đúng lượng cầu tại một mức giá cụ thể 36TƯƠNG QUAN GIỮA NGƯỜI BÁN VÀ NGƯỜI MUA TRÊN THỊ TRƯỜNG9/6/2021Lê Thương36QD>QSGiá tăngGiá giảmQD D tăngS tăng D giảmS giảm D giảmS tăng D tăngS giảm Di chuyển trên đường cầuThu nhập, giá hàng hóa liên quan, thị hiếu, kỳ vọng, số người mua => Dịch chuyển đường cầuĐường cầu cho thấy lượng cầu phụ thuộc giá trong điều kiện các yếu tố khác không thay đổiCác yếu tố tác động đến lượng cungGiá cả => Di chuyển trên đường cungGiá yếu tố đầu vào, công nghệ, kỳ vọng, số người bán => Dịch chuyển đường cungĐường cung cho thấy lượng cung phụ thuộc giá trong điều kiện các yếu tố khác không thay đổi9/6/202159Lê Thương60TÓM TẮT: MÔ HÌNH CUNG CẦU9/6/2021Lê Thương60Tại một mức giá cụ thể, thị trường có thể xảy ra trạng thái thừa, thiếu hoặc cân bằngXu hướng tự nhiên là thị trường tiến tới trạng thái cân bằng do sự tương tác của các chủ thể tham gia thị trườngTừ một trạng thái cân bằng có thể tiến tới một trạng thái cân bằng mới khi cầu hoặc/và cung thay đổiGiá cả là tín hiệu định hướng các quyết định kinh tế và là cơ chế phân bổ nguồn lực khan hiếm