Bài giảng Kinh tế vĩ mô - Chính sách tài chính và ngoại thương

KINH TẾ HỌC VĨ MÔ Chương 5 CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH VÀ NGOẠI THƯƠNG Tạo sao phải nghiên cứu chính sách tài chính & ngoại thương? Để thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô theo quan điểm của Keynes: nhắm vào việc điều chỉnh tổng cầu để giữ sản lượng thực tế đạt được mức sản lượng tiềm năng. Điều chỉnh Thu - Chi ngân sách chính phủ Trong điều kiện toàn cầu hóa và yêu cầu của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. I. Các yếu tố của tổng cầu 1. Ngân sách chính phủ Ngân sách chính phủ (Budget of Government) được tạo thành bởi nguồn thu và các khoản chi tiêu của Chính phủ. Nguồn thu của Chính phủ là thuế (Tx) Chi tiêu của Chính phủ bao gồm: Chi mua hàng hóa và dịch vụ (G) Chi chuyển nhượng (Tr) Đặt B = T - G, ta có các trạng thái ngân sách chính phủ: Nếu B>0 (T > G): Ngân sách CP thặng dư Nếu B 0: cán cân ngoại thương thặng dư NX M Cân bằng X = M Thâm hụt X 1 thì M > X, lượng nhập khẩu tăng thêm lớn hơn lượng gia tăng xuất khẩu, nên cán cân ngoại thương có khuynh hướng nghiêng về phía thâm hụt. Nếu Mm.K = 1 thì M = X, lượng nhập khẩu tăng thêm bằng lượng gia tăng xuất khẩu, nên cán cân ngoại thương không thay đổi. Chính sách gia tăng xuất khẩu sẽ cải thiện cán cân ngoại thương khi Mm.K M’ Lượng hàng hóa nhập khẩu ít hơn được thay thế bằng hàng hóa trong nước. CCNT vẫn phụ thuộc vào Mm.K Điều này đúng khi nước ngoài vẫn duy trì mức nhập khẩu của họ đối với hàng hóa nước ta. IV. Chính sách tài chính 1. Khái niệm và mục tiêu: 1.1. Khái niệm: Chính sách tài chính (Fiscal Policy) là tập hợp những biện pháp thuế khóa và chi tiêu của Chính phủ nhằm điều chỉnh sản lượng quốc gia, việc làm và giá cả đạt mức mong muốn và giảm các dao động trong chu kỳ kinh doanh. 1.2. Mục tiêu FP Ổn định kinh tế vĩ mô thông qua việc điều chỉnh tổng cầu. Chống áp lực suy thoái và lạm phát cao 2. Tác động của chính sách tài chính 2.1. Trường hợp Y Yp: Nền kinh tế bị áp lực về lạm phát cao Muốn kiềm chế lạm phát, chính phủ phải giảm tổng cầu. Đó là FP thu hẹp: Giảm G, trực tiếp giảm AD Tăng T, giảm Yd, giảm C, giảm AD Kết hợp hai biên pháp trên để giảm AD Nhờ AD giảm làm cho sản lượng giảm, giảm lạm phát AD O 45 0 E AD0 Yt AD3 Yp r Y r AD Y 3. Định lượng chính sách tài chính 3.1. Đưa sản lượng về mức tiềm năng Trong trường hợp (Yt<Yp) này ta phải tăng thêm sản lượng: Y = Yp - Yt,, muốn vậy phải tăng AD lên sao cho: Để tăng AD có 3 cách: Tăng G và T không đổi Giảm T và G không đổi Kết hợp T và G a. Tăng G và T không đổi: G là nhân tố trực tiếp tác động đến AD, nên trong trường hợp này chính phủ cần tăng chi mua hàng hóa và dịch vụ sao cho: Ví dụ 5: Cho SLCB Y = 1000, Yp = 1180, K=3 Nền kinh tế đang suy thoái và thiếu việc làm. Chính phủ cần phải làm gì trong chi tiêu của mình để đưa sản lượng thực tế về mức tiềm năng? AD = G b. Giảm T và G không đổi Để tăng sản lượng Y (đưa sản lượng thực tế về mức tiềm năng), chính phủ phải giảm thuế ròng T. Vấn đề đặt ra là giảm bao nhiêu? Giả sử chính phủ giảm 1 lượng thuế là T Nên thu nhập khả dụng tăng: Yd = -T Từ đó làm tăng tiêu dùng hộ gia đình: C = Cm.Yd = -Cm.T Mà C là nhân tố trực tiếp tác động đến AD Do đó: AD = C Vậy: Ví dụ 6: Lấy lại ví dụ 5 và biết Cm = 0,75, Chính phủ thực hiện chính sách thuế như thế nào để đưa sản lượng thực tế về mức tiềm năng? c. Kết hợp G &T Gọi AD1 là tổng cầu tăng thêm do thay đổi G gây ra, AD1 = G Gọi AD2 là tổng cầu tăng thêm do thay đổi T gây ra, hay AD2= - CmT Vì AD1 + AD2 = AD nên ta có: G + (- CmT) = AD hay: G - CmT = AD Ví dụ 7: Lấy lại ví dụ 6, muốn đưa sản lượng về mức tiềm năng Chính phủ phải sử dụng chính sách tài chính kết hợp như thế nào? 3.2. Ổn định kinh tế vĩ mô Mục tiêu này được đặt ra nền kinh tế đang nằm tại sản lượng tiềm năng mà chính phủ có nhu cầu tăng G. Khi tăng G, làm tăng tổng cầu, sản lượng cao hơn mức tiềm năng. Để khắc phục tình trang này, chính phủ tăng thuế nhằm làm giảm tiêu dùng của dân chúng, từ đó giảm tổng cầu (lượng tiêu dùng giảm xuống của dân chúng bằng với G tăng lên) Vậy phải tăng thuế bao nhiêu? Khi tăng thêm thuế T, làm thu nhập khả dụng giảm Yd = -T, lúc đó tiêu dùng giảm C = Cm.Yd = -CmT Mà lượng giảm của C bằng lượng tăng của G C = -G thay C bằng (-CmT), ta có: -CmT = -G hay: Ví dụ 8: nền kinh tế đang ở mức tiềm năng, với Cm = 0,75. Chính phủ muốn chi cho quốc phòng thêm 60. Chính phủ làm gì để duy trì sản lượng ở mức tiềm năng.