Bài giảng Ngữ văn 10 tiết 44: Đọc văn Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng) Lí Bạch

Tiết 44: Đọc văn TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG (Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng) Lí Bạch HOÀNG HẠC LÂU TỐNG MẠNH HẠO NHIÊN CHI QUẢNG LĂNG PHIÊN ÂM: Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu, Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu. Cô phàm viễn ảnh bích không tận, Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu. DỊCH NGHĨA: Bạn cũ giã từ lầu Hoàng Hạc, ở phía tây, Xuôi về Dương Châu giữa tháng ba mùa hoa khói. Bóng cánh buồm lẻ loi xa dần, mất hút vào khoảng không xanh biếc, Chỉ thấy sông Trường Giang chảy vào cõi trời. DỊCH THƠ: Bạn từ lầu Hạc lên đường, Giữa mùa hoa khói, Châu Dương xuôi dòng. Bóng buồm đã khuất bầu không, Trông theo chỉ thấy dòng sông bên trời. TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG II. Đọc - hiểu văn bản 1. Hai câu đầu: Cảnh đưa tiễn Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu, Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu. (Bạn từ lầu Hạc lên đường, Giữa mùa hoa khói Châu Dương xuôi dòng) Hai câu đầu + Cố nhân: bạn tri âm, tri kỉ, gắn bó thân thiết + Yên hoa: - hoa khói - nơi phồn hoa đô hộ + Không gian đưa tiễn - Nơi tiễn: phía tây lầu Hoàng Hạc • Phía Tây: quan niệm phương đông là nơi có cõi Phật, cõi tiên → nơi thoát tục • Lầu Hoàng Hạc: di chỉ thần tiên, thắng cảnh thuộc huyện Vũ Xương – Hồ Bắc (Trung Quốc), tương truyền là nơi Phí Văn Vi tu luyện thành tiên rồi cưỡi hạc vàng bay đi - Nơi đến: Dương Châu – nơi phồn hoa đô hội → cuộc đời trần tục Lầu Hoàng Hạc Dương ChâuSông Trường Giang rộng lớn, khoáng đạt, mĩ lệ TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG → Tác giả tiễn bạn từ hướng tây phiêu diêu, thoát tục đến một nơi phồn hoa đô hội của cuộc đời trần tục ở hướng đông →Tâm sự ẩn kín của tác giả: khao khát được nhập thế, giúp đời nhưng ông vốn ưa sống tự do, phóng khoáng, không chịu quỳ gối trước cường quyền nên đã phải nếm chịu không ít chua cay TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG II. Đọc - hiểu văn bản 1. Hai câu đầu * Không gian tiễn biệt: rộng lớn, khoáng đạt, mĩ lệ * Thời gian tiễn biệt “tháng ba mùa hoa khói” → tiết trời mùa xuân ấm áp, cây cối đâm chồi nảy lộc, mùa của lễ hội, tụ họp, sum vầy. Thời gian đưa tiễn càng làm nổi bật khung cảnh thần tiên, mĩ lệ của cuộc tiễn đưa. - Nghệ thuật đối lập: + cảnh >< tình + Cái có >< Cái không  Cảnh tiễn đưa hiện lên trong sự thống nhất: cảnh đẹp, thời tiết đẹp, tình bạn đẹp nhưng con người lại phải biệt li. Cảnh càng đẹp bao nhiêu thì lòng người càng buồn, càng thấm thía nỗi xa cách, chia li bấy nhiêu.  Ẩn chứa nỗi buồn li biệt ( tả cảnh ngụ tình). TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG II. Đọc - hiểu văn bản 1. Hai câu đầu 2. Hai câu cuối: Tình người đưa tiễn Cô phàm viễn ảnh bích không tận, Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu (Bóng buồm đã khuất bầu không, Trông theo chỉ thấy dòng sông bên trời) Cô phàm viễn ảnh bích không tận, (Bóng buồm đã khuất bầu không,) - Điểm nhìn: Từ trên lầu cao - Cô phàm: cánh buồm lẻ loi, cô độc → Hình ảnh cánh buồm nhỏ dần và mất hẳn trong khoảnh không xanh biếc là hình ảnh tả thực đồng thời cũng là một hình ảnh biểu tượng thể hiện cái nhìn lưu luyến của nhà thơ. TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu (Trông theo chỉ thấy dòng sông bên trời) - Duy kiến: chỉ thấy duy nhất dòng sông Trường Giang chảy vào cõi trời. + Hình ảnh phi lí trong thực tế + Hợp lí trong tâm trạng - Nghệ thuật: đối lập Hữu hạn Vô hạn cô phàm >< bích không tận Sự hiện diện của nhà thơ >< Khoảng không vô tận tô đậm cảm giác hụt hẫng, trống trải, cô đơn đến rợn ngợp. Qua hai câu thơ cuối ta thấy, bên cạnh dòng sông Trường Giang chảy vào cõi trời còn có một dòng sông của nỗi nhớ bạn đang chảy mãi không thôi trong tâm hồn thi nhân. TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG III. Tổng kết 1. Nghệ thuật - Hình ảnh thơ chọn lọc, ngôn ngữ thơ gợi cảm, giọng diệu thơ trầm lắng - Tình hòa trong cảnh; kết hợp giữa yếu tố trữ tình, tự sự và miêu tả 2. Ý nghĩa văn bản Tình bạn sâu sắc, chân thành – điều kiện không thể thiếu được trong đời sống tinh thần của con người ở mọi thời đại. TẠI LẦU HOÀNG HẠC TIỄN MẠNH HẠO NHIÊN ĐI QUẢNG LĂNG