Bài giảng Ngữ văn 8 - Tiết 64: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

Ngoại hình Nội tâm Hành động Trang phục Ngôn ngữ NHÂN VẬT Ngôn ngữ Nhân vật Có người hỏi: - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?...... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! Tieát 64: ÑOÁI THOAÏI, ÑOÄC THOAÏI VAØ ÑOÄC THOAÏI NOÄI TAÂM TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ §èi tho¹i: - Lµ h×nh thøc ®èi ®¸p trß truyÖn gi÷a hai hoÆc nhiÒu ng­êi. - §­îc thÓ hiÖn b»ng g¹ch ®Çu dßng ë ®Çu lêi trao vµ lêi ®¸p. - Néi dung nãi cña mçi ng­êi ®Òu h­íng vÒ ng­êi tiÕp chuyÖn. I.T×m hiÓu yÕu tè ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n tù sù Cã g¹ch ®Çu dßng Nãi víi chÝnh m×nh Nãi víi nh÷ng kÎ ViÖt gian (víi ng­êi kh¸c), trong t­ëng t­îng - Hà, nắng gớm, về nào... - Chúng bay ăn miếng cơm.....nhục nhã thế này. Độc thoại Tieát 64: ÑOÁI THOAÏI, ÑOÄC THOAÏI VAØ ÑOÄC THOAÏI NOÄI TAÂM TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ Vậy giữa đối thoại và độc thoại giống và khác nhau như thế nào ? Giống : - Đều có dấu gạch đầu dòng . Khác : Đối thoại : Là hình thức đối đáp , trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người . Độc thoại : là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng . “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu....” Tieát 64: ÑOÁI THOAÏI, ÑOÄC THOAÏI VAØ ÑOÄC THOAÏI NOÄI TAÂM TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ Hãy so sánh điểm giống và khác giữa độc thoại và độc thoại nội tâm ? Giống : đều là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc ai đó trong tưởng tượng . Khác : Độc thoại Độc thoại nội tâm - Nói thành lời . - Không thành lời ( suy nghĩ ). - Câu nói có gạch - Không có gạch đầu dòng . đầu dòng. ? Caùc hình thöùc dieãn ñaït treân coù taùc duïng nhö theá naøo trong vieäc theå hieän khoâng khí cuûa caâu chuyeän 4. Tác dụng : Caùc hình thöùc ñoäc thoaïi taïo cho caâu chuyeän coù khoâng khí nhö cuoäc soáng thaät ; Ñi saâu vaøo noäi taâm nhaân vaät ; boäc loä ñöôïc tính caùch vaø söï chuyeån bieán taâm lyù trong nhaân vaät… laøm cho caâu chuyeän theâm sinh ñoäng hôn 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Câu 1: Tại sao nhà văn không để ông Hai nghĩ trong đầu (tức là độc thoại nội tâm) câu: “ - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.” Câu 2: Ngược lại, tại sao không để ông Hai nói thành lời với mình ( tức là độc thoại) hoặc với ai đó (đối thoại) những suy nghĩ của ông: “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu....” Tieát 64: ÑOÁI THOAÏI, ÑOÄC THOAÏI VAØ ÑOÄC THOAÏI NOÄI TAÂM TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ Câu 1: Nếu không để ông Hai nói thành lời mà chỉ nghĩ trong đầu (độc thoại) câu: “- Chúng bay .......nhục nhã thế này” sẽ không thể hiện được sự căm giận đến phẫn uất của ông với bọn Việt gian, hơn nữa như vậy cũng không phù hợp với tính cách bộc trực của ông. Tieát 64: ÑOÁI THOAÏI, ÑOÄC THOAÏI VAØ ÑOÄC THOAÏI NOÄI TAÂM TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ Câu 2: - Nếu để ông nói thành lời những suy nghĩ: “ Chúng nó cũng là trẻ con..... bằng ấy tuổi đầu” sẽ không diễn tả được nỗi đau xót, sự giằng xé, day dứt âm thầm của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc. Hơn nữa trong tình huống này, với ông, đó là điều nhục nhã, bẽ bàng, là đều bản thân ông khó có thể thừa nhận với chính mình nên không thể nói thành lời, càng không thể nói với người khác. LƯU Ý - Khi sử dụng yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm phải phù hợp với tình huống truyện, hoàn cảnh và tính cách nhân vật. - Khi cần diễn tả những tâm sự chân thực của nhân vật có thể dùng ngôn ngữ độc thoại. Song để thể hiện những trăn trở, day dứt, những trạng thái phức tạp, tinh tế nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì phải cần đến hình thức độc thoại nội tâm. I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự: 1,2,3. Khái niệm (SGK/178) 4. Ý nghĩa, tác dụng: là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật, làm cho câu chuyện và hình ảnh nhân vật hiện lên chân thực, sinh động và rõ nét hơn. * Lưu ý: sử dụng phù hợp với tình huống truyện, hoàn cảnh và tính cách nhân vật. NGÔN NGỮ NHÂN VẬT ĐỐI THOẠI ĐỘC THOẠI ĐỘC THOẠI THÀNH LỜI ĐỘC THOẠI NỘI TÂM Tieát 64: ÑOÁI THOAÏI, ÑOÄC THOAÏI VAØ ÑOÄC THOAÏI NOÄI TAÂM TRONG VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ II/ LUYỆN TẬP BÀI 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích: 1 2 3 - Này thầy nó ạ. - Thầy nó ngủ rồi à ? - Tôi thấy người ta đồn … - - Gì ? - Biết rồi Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc. Baøi 2/ Cho ñoaïn trích sau. Haõy theâm yeáu toá ñoäc thoaïi noäi taâm vaøo ñoaïn vaên cho hôïp lí: … Trong giôø kieåm tra Toaùn – Haø goïi toâi: - Mai ôi! Xong baøi chöa? Cho mình xem baøi vôùi. Toâi traû lôøi: “ Caäu töï laøm ñi”.Noùi roài toâi taäp trung laøm baøi. Haø goïi toâi vaøi ba laàn nöõa nhöng toâi im laëng.Thöïc loøng toâi muoán Haø töï vöôn leân baèng khaû naêng cuûa mình. Tan buoåi hoïc. Haø gaëp toâi giaän doãi: “ Baûo ñöa baøi cho tôù sao caäu khoâng ñöa? Ñoà ích kæ!”. Döùt lôøi, Haø boû ñi choã khaùc. Coøn toâi ….. ( toâi ñöùng laïi moät mình vôùi bao caûm xuùc khoù taû. Taïi sao Haø laïi giaän mình nhæ? Mình laøm theá laø toát cho Haø maø. Haø ôi! Roài caäu seõ hieåu mình.) Baøi 3: Vieát moät ñoaïn vaên keå chuyeän theo ñeà taøi töï choïn, trong ñoù söû duïng caû hình thöùc ñoái, ñoäc thoaïi vaø ñoäc thoaïi noäi taâm. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ: Nắm vững thế nào là yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự. Biết vận dụng các yếu tố này trong quá trình làm bài văn tự sự. Làm bài tập 2 SGK /179. Chuẩn bị cho tiết Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm. Phân công: đề 1 nhóm 1, 4 ( tổ 1 – tổ 4 ); đề 2 nhóm 2 ( tổ 2 ); đề 3 nhóm 3 ( tổ 3).