Bài giảng Ngữ văn 9 - Tiết 81: Cố hương

Lç TÊn TiÕt 81 - Lç TÊn lµ nhµ v¨n chiÕn ®Êu. ¤ng cèng hiÕn c¶ cuéc ®êi cho cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc. Lµ nhµ v¨n cña nh©n d©n lao ®éng Trung Quèc d­íi ¸ch ¸p bøc bãc lét cña chÕ ®é phong kiÕn. A. Giíi thiÖu chung 1.T¸c gi¶ TiÕt 81: Cè H­¬ng Lç TÊn Lç TÊn (1881-1936) Nhµ v¨n næi tiÕng Trung Quèc Sinh tr­ëng trong gia ®×nh quan l¹i sa sót. Nh÷ng nghÒ Lç TÊn ®· lµm Hµng h¶i §Þa chÊt Y häc S¸ng t¸c v¨n ch­¬ng TÊm lßng yªu n­íc th­¬ng d©n s©u s¾c Trung Quốc từ cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX Khu l­u niÖm Năm 1981, thế giới đã kỉ niệm 100 năm ngày sinh của Lỗ Tấn với tư cách là danh nhân văn hóa Thế giới. Nhà lưu niệm Thiệu Hưng Nhà lưu niệm Bắc Kinh Thượng Hải Sự nghiệp văn học Lỗ Tấn rất ưa thích các tác phẩm của Nikolai Gogol. Năm 1918, truyện ngắn đầu tay của Lỗ Tấn là Nhật kí người điên lần đầu tiên được in trên tờ Thanh niên mới số tháng 5-1918, truyện được lấy tên dựa theo truyện ngắn Nhật ký của một người điên của Gogol. Từ 1918 đến 1927, Lỗ Tấn viết nhiều truyện ngắn và tạp văn. Về truyện ngắn có 2 tập: Gào Thét (14 truyện) và Bàng hoàng (11 truyện). Về tạp văn có 7 tập. Giai đoạn từ 1928 đến khi mất, ông viết tập truyện ngắn Chuyện cũ viết lại (gồm 8 truyện) và 9 tập tạp văn. Ngoài ra, ông còn dịch nhiều tác phẩm văn học thế giới ra tiếng Trung. TiÕt 81: Cè H­¬ng Lç TÊn A. Giíi thiÖu chung 2.T¸c phÈm Lµ mét trong nh÷ng truyÖn ng¾n tiªu biÓu cña tËp “ Gµo thÐt” Nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu. AQ chính truyện Nhật kí người điên Cỏ dại Lỗ Tấn còn viết tạp văn, làm thơ,viết tiểu luận, phê bình, nhật kí Quan ®iÓm s¸ng t¸c: V¨n häc phôc vô nh©n sinh, phôc vô c¸ch m¹ng. 1. §äc, t×m hiÓu chó thÝch B. §äc- HiÓu v¨n b¶n b. Tãm t¾t Sau 20 n¨m trêi ®i xa, nh©n vËt t«i ph¶i v­ît qua 2000 dÆm vÒ th¨m quª lÇn cuèi cïng ®ang ®é gi÷a ®«ng. VÒ quª t«i thÊy lµng quª m×nh bçng trë nªn tiªu ®iÒu x¬ x¸c hoang v¾ng kh¸c x­a rÊt nhiÒu. GÆp l¹i mäi ng­êi giê ®©y còng kh¸c. ThÝm Hai D­¬ng – nµng T©y thi ®Ëu phô ®· trë thµnh ng­êi ®µn bµ tham lam t×m mäi c¸ch ®Ó v¬ vÐt cña c¶i. NhuËn Thæ - ng­êi b¹n cò khoÎ m¹nh c­êng tr¸ng thêi th¬ Êu vui vÎ tinh nghÞch giê ®· trë thµnh mô mÉm, ®Çn ®én, sèng chÞu ®ùng trong c¶nh khèn cïng . Rêi quª ra ®i, trong t©m tr¹ng buån, nh©n vËt t«i suy nghÜ, hi väng vÒ thÕ hÖ con ch¸u m×nh,vÒ con ®­êng ®i cña n«ng d©n, cña toµn x· héi ®Ó ®­a ®Êt n­íc Trung Hoa phong kiÕn ®i lªn... 2. Bè côc: 3 phÇn Lç TÊn PhÇn 1: Tõ ®Çu ®Õn “ Lµm ¨n sinh sèng”- Nh©n vËt T«i trªn ®­êng vÒ quª PhÇn 2: TiÕp ®ã ®Õn “ S¹ch tr¬n nh­ quÐt” – Nh©n vËt T«i nh÷ng ngµy ë quª. PhÇn 3: Cßn l¹i: Nh©n vËt T«i trªn ®­êng xa quª. hg Cã ba b¹n tranh luËn víi nhau vÒ nh©n vËt chÝnh trong t¸c phÈm “Cè h­¬ng” cña Lç TÊn T«i lµ nh©n vËt chÝnh. NhuËn Thæ lµ nh©n vËt chÝnh. C¶ hai ®Òu lµ nh©n vËt chÝnh. ý kiÕn cña em vÒ vÊn ®Ò nµy nh­ thÕ nµo? T¹i sao? NÕu nh×n theo nghÜa réng nhÊt th× ta thÊy c¶ hai ®Òu lµ nh©n vËt chÝnh nh­ng vai trß cña nh©n vËt t«i quan träng h¬n. V× thÕ , cã thÓ nãi t«i lµ nh©n vËt trung t©m cßn NhuËn Thæ lµ nh©n vËt chÝnh. - Thêi tiÕt ®ang ®é gi÷a ®«ng – trêi u ¸m ,gi¸ l¹nh . Cè H­¬ng Lç TÊn 3.1. Nh©n vËt “ T«i” a. Trªn ®­êng vÒ quª 3. Ph©n tÝch ThÊp tho¸ng th«n xãm tiªu ®iÒu. §Ñp kh«ng ng«n ng÷ nµo diÔn t¶ ®­îc. Trêi ©m u, c¶nh t­îng hiu qu¹nh. C¶nh thËt thª l­¬ng. §Ñp trµn ®Çy søc sèng. C¶nh thÇn tiªn “vÇng tr¨ng trßn vµng th¾m”. Cè H­¬ng Lç TÊn 3.1. Nh©n vËt “ T«i” a. Trªn ®­êng vÒ quª X­a Nay 3. Ph©n tÝch - Sö dông nghÖ thuËt kÓ kÕt hîp t¶, biÓu c¶m, so s¸nh, ®èi chiÕu. : buån se s¾t - ng¹c nhiªn, kh«ng tin lµ lµng m×nh. Cè H­¬ng 3.1. Nh©n vËt “ T«i” a. Trªn ®­êng vÒ quª -> T©m tr¹ng ThÊt väng, hôt hÉng v× lµng xãm tiªu ®iÒu, hoang v¾ng. 3. Ph©n tÝch Lç TÊn C¶nh: S¸ng tinh m¬ + Trªn m¸i ngãi mÊy cäng r¬m phÊt ph¬ + C¸c gia ®×nh ®· dän ®i nhiÒu, cµng hiu qu¹nh Cè H­¬ng Lç TÊn 3.1. Nh©n vËt “ T«i” 3.1. Trªn ®­êng vÒ quª 3.2. Nh÷ng ngµy ë nhµ –> Hoang v¾ng, hiu qu¹nh gîi c¶m gi¸c buån. - Nçi buån cña ng­êi s¾p rêi ph¶i n¬i m×nh sinh ra vµ lín lªn, tõng g¾n bã niÒm vui nçi buån trong cuéc ®êi mµ ch­a hÑn ngµy gÆp l¹i. Nçi buån khã nãi thµnh lêi -> §ã chÝnh lµ nçi buån tr­íc sù thay ®æi cña quª h­¬ng. Cè H­¬ng Lç TÊn 3.1. Nh©n vËt “ T«i” b. Nh÷ng ngµy ë nhµ - Mäi ng­êi thay ®æi: tiÒu tuþ, nghÌo ®ãi, sa sót, t×nh b¹n kh«ng cßn - T©m tr¹ng: Cµng buån, ®au xãt, c« ®¬n, chÊp nhËn chia tay víi quª. Cè H­¬ng Lç TÊn 3.1. Nh©n vËt “ T«i” a. Trªn ®­êng vÒ quª b. Nh÷ng ngµy ë nhµ c. Trªn thuyÒn rêi cè h­¬ng. - Con thuyÒn, c¶nh vËt xa dÇn > kh«ng chót l­u luyÕn Hi väng vµ tin t­ëng vµo t­¬ng lai, m¬ ­íc cuéc ®êi ®æi míi tèt ®Ñp h¬n. ? T¸c gi¶ l­u gi÷ h×nh ¶nh NhuËn Thæ khi cßn nhá lµ mét h×nh ¶nh tuyÖt ®Ñp. H·y t×m chi tiÕt chøng minh ®iÒu ®ã ? T¸c gi¶ nãi "T«i nhËn ra ngay NhuËn Thæ nh­ng kh«ng ph¶i lµ NhuËn Thæ trong kÝ øc t«i". So víi tr­íc, NT cã g× thay ®æi TiÕt 81: Cè H­¬ng Lç TÊn 3.1. Nh©n vËt “ T«i” 3.2. C¸c nh©n vËt kh¸c. a. Nh©n vËt NhuËn Thæ. - Khu«n mÆt trßn trÜnh, n­íc da b¸nh mËt, cæ ®eo vßng b¹c. - Cao gÊp ®«i tr­íc, da vµng s¹m, cã nÕp nh¨n - §éi mò l«ng chiªn bÐ tÝ tÑo. - §éi mò l«ng chiªn r¸ch b­¬m, mÆc chiÕc ¸o b«ng máng dÝnh. Bµn tay hång hµo lanh lÑ mËp m¹p. Tá ra biÕt nhiÒu chuyÖn. - Tay nøt nÎ nh­ vá c©y th«ng. Tá ra rôt rÌ. T×nh c¶m b¹n bÌ, th©n thiÕt Nãi n¨ng thiÓu n·o, x­ng h« cung kÝnh Lóc nhá cßn lµ cËu bÐ n«ng d©n khoÎ m¹nh, lanh lîi th¸o v¸t, hiÓu biÕt nhiÒu Thay ®æi nhiÒu. Lµ ng­êi n«ng d©n giµ nua, nghÌo khæ, ®Çn ®én, mô mÉm, cam chÞu sè phËn -> Thay ®æi rÊt nhiÒu: TiÒu tuþ, giµ nua, nghÌo khæ, ®Çn ®én. - Do x· héi phong kiÕn, ®«ng con nhµ nghÌo, chç nµo còng hái tiÒn kh«ng luËt lÖ g× c¶, mÊt mïa thuÕ nÆng, lÝnh tr¸ng, trém c¾p, quan l¹i ®µy ®o¹. - Ph¶n ¶nh hiÖn thùc ®Çy ®au khæ cña x· héi Trung Quèc thêi bÊy giê. T×nh tr¹ng mô mÉm, th¸i ®é cam chÞu cña NhuËn Thæ nãi riªng vµ sè phËn cña ng­êi n«ng d©n Trung Quèc nãi chung, ®ã chÝnh lµ ®iÒu nguy hiÓm, tr¨n trë ®au xãt nhÊt cña nhµ v¨n. Cè H­¬ng Lç TÊn 3.1. Nh©n vËt “ T«i” 3.2.C¸c nh©n vËt kh¸c. a. Nh©n vËt NhuËn Thæ. Theo em trong con ng­êi NhuËn Thæ ®iÒu duy nhÊt kh«ng thay ®æi lµ g×? TiÕt 81: Cè H­¬ng Lç TÊn 3.2.C¸c nh©n vËt kh¸c. a. Nh©n vËt NhuËn Thæ. -> PhÈm chÊt quý b¹n gi÷ nguyªn. b.ChÞ Hai D­¬ng Nµng T©y Thi ®Ëu phô – l­ìng quyÒn kh«ng cao Ng­êi ®µn bµ trªn d­íi 50 tuæi – l­ìng quyÒn nh« ra M«i kh«ng máng,chÞ lµ ng­êi phô n÷ kh¸ xinh ®Ñp M«i máng dÝnh ch©n nhá xÝu gièng chiÕc compa Cè H­¬ng Lç TÊn I. T×m hiÓu chung 1. Nh©n vËt “ T«i” 2.C¸c nh©n vËt kh¸c. a. Nh©n vËt NhuËn Thæ. II. T×m hiÓu chi tiÕt b. ChÞ hai D­¬ng H×nh hµi: xÊu xÝ, tiÒu tuþ. TÝnh c¸ch: ®anh ®¸, ngoa ngo¾t, ®¬m ®Æt, tham lam, Ých kû TiÕt 78: Cè H­¬ng Lç TÊn I. T×m hiÓu chung II. T×m hiÓu chi tiÕt 1. Nh©n vËt “ T«i” 2.C¸c nh©n vËt kh¸c. a. Nh©n vËt NhuËn Thæ. ? Qua sù thay ®æi cña c¸c nh©n vËt t¸c gi¶ muèn nãi lªn ®iÒu g×? ->Sù sa sót, ®iªu tµn cña quª h­¬ng v× nghÌo ®ãi, l¹c hËu -> Nh©n c¸ch con ng­êi còng thay ®æi. §©y lµ h×nh ¶nh XH Trung Quèc ®Çu thÕ kû XX thu nhá. §ã lµ con ®­êng “T«i” vµ c¶ gia ®×nh ®ang ®i. Con ®­êng ®i lªn cho tÊt c¶ h×nh ¶nh ë t­¬ng lai, ®æi míi, ®ã lµ niÒm hy väng cña nhµ v¨n vÒ mét ngµy mai t­¬i s¸ng ®èi víi c¶ d©n téc. TiÕt 81: Cè H­¬ng Lç TÊn 3.3. H×nh ¶nh con ®­êng. VÊn ®Ò ®Æt ra: X©y dùng nh÷ng cuéc ®êi míi, nh÷ng con ®­êng míi tèt ®Ñp h¬n cho t­¬ng lai. Hi väng vµo thÕ hÖ trÎ lµm thay ®æi quª h­¬ng. Con ®­êng biÓu t­îng-> suy nghÜ, liªn t­ëng vÒ hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. Em h·y nªu chñ ®Ò cña truyÖn Cè H­¬ng? 4.1. NghÖ thuËt Bè côc chÆt chÏ,c¸ch sö dông sinh ®éng nh÷ng thñ ph¸p nghÖ thuËt : håi øc, hiÖn t¹i,®èi chiÕu,®Çu cuèi t­¬ng øng. NghÖ thuËt miªu t¶ diÔn biÕn t©m lý nh©n vËt ®äc ®¸o gãp phÇn kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt vµ chñ ®Ò t¸c phÈm. 4.2. Néi dung: Th«ng qua viÖc t­êng thuËt chuyÕn vÒ quª lÇn cuèi cña nh©n vËt “T«i”, nh÷ng rung c¶m cña “T«i” tr­íc sù thay ®æi cña quª h­¬ng, ®Æc biÖt lµ cña NhuËn Thæ, t¸c gi¶ ®· ph¶n ¸nh hiÖn tr¹ng cña x· héi phong kiÕn Trung Quèc ®ång thêi ®Æt ra vÊn ®Ò ®­êng ®i cña ng­êi n«ng d©n, cña toµn x· héi ®Ó mäi ng­êi suy ngÉm. Cè H­¬ng Lç TÊn 4. Tæng kÕt