Bài giảng Quản trị kinh doanh quốc tế - Chương 9: Quản trị nguồn nhân lực

Chương IXQUẢN TRỊNGUỒN NHÂN LỰCKHÁI NIỆMQuản trị nguồn nhân lực quốc tế là quá trình tuyển dụng, đào tạo, trả lương cho các nhân sự ở các vị trí khác nhau ở nước ngoài1 MNCs có thể tuyển chọn nhân sự từ 3 nguồn:Công dân chính quốc của công tyCông dân địa phươngCông dân từ một nước thứ ba I. CHÍNH SÁCH BỐ TRÍ NHÂN SỰChính sách bố trí nhân sự: liên quan đến việc chọn lựa nhân sự cho các vị trí cụ thể.Ở mức độ thấp, chính sách bố trí nhân sự liên quan đến việc chọn lựa các cá nhân đủ năng lực thực hiện các côngviệc cụ thể.Ở mức độ cao hơn, chính sách bố trí nhân sự là công cụ để phát triển và đẩy mạnh văn hóa công ty.1. Các kiểu chính sách bố trí nhân sựChính sách vị chủngChính sách đa chủngChính sách toàn cầu1.1. Chính sách vị chủngChính sách vị chủng: tất cả các vị trí quản trị then chốt ở các công ty chi nhánh do người từ quốc gia đặt trụ sở chính của công ty nắm giữ.Lý do cho chính sách vị chủngNgười của quốc gia sở tại không đủ năng lực để đảm nhận các vị trí then chốtLà cách tốt nhất để xây dựng văn hóa thống nhất trong công tyChuyển giao các năng lực then chốt cho công ty con Hạn chế của chính sách vị chủngHạn chế các cơ hội tiến bộ cho các quốc gia sở tạiCó thể thất bại trong việc hiểu các khác biệt văn hóa với quốc gia sở tại đòi hỏi cách marketing và quản trị khác nhau.1.2. Chính sách đa chủngChính sách đa chủng: những công dân của quốc gia sở tại nắm các vị trí then chốt ở các chi nhánh trong khi những người thuộc chính quốc nắm giữ các vị trí chủ chốt ở công ty mẹ.Lý do cho chính sách đa chủngTránh sai lầm do khác biệt văn hóaGiảm chi phíHạn chế của chính sách đa chủngCác nhà quản trị thuộc quốc gia sở tại bị hạn chế các cơ hội để có các kinh nghiệm bên ngoài quốc giaKhoảng cách giữa các nhà quản trị quốc gia sở tại và các nhà quản trị công ty mẹ.→ thích hợp cho các công ty theo đuổi chiến lược đa quốc gia1.3. Chính sách toàn cầuChính sách toàn cầu: tìm kiếm những người tốt nhất cho các vị trí chủ chốt trong toàn công ty mà không có sự phân biệt quốc tịchLý do cho chính sách toàn cầuCông ty có thể sử dụng nguồn nhân sự của mình một cách tốt nhấtCông ty có thể xây dựng đội ngũ các nhà quản trị quốc tế, những người có thể hoạt động ở các quốc gia khác như tại chính nước mình→ xây dựng văn hóa công ty mạnh và tạo mạng lưới quản trị không chính thức.→ thích hợp cho công ty toàn cầuHạn chế của chính sách tòan cầuNhiều quốc gia muốn các công ty nước ngoài sử dụng công dân của họTăng chi phí2. Các nhà quản trị làm việc ở nước ngoàiCác nhà quản trị làm việc ở nước ngoài là công dân của một quốc gia làm việc ở một quốc gia khácTỷ lệ thất bại của các nhà quản trị làm việc ở nước ngoàiThất bại của các nhà quản trị làm việc ở nước ngoài là thất bại của các chính sách lựa chọn nhân sự gửi ra nước ngoài của công ty.Các hệ quả của thất bại này là các nhà quản trị trở về nước sớm hơn thực tế hoặc tỉ lệ nghỉ việc cao hơn các nhà quản trị nội địa.Bảng 1: Tỉ lệ thất bại của các nhà quản trị ở nước ngoàiTỉ lệ triệu hồi % công tyMNCs của Mỹ20-40 %10 – 20 %< 10 %7%69%24%Tỉ lệ triệu hồi % của công tyMNCs của Châu Âu11 – 15%6 – 10 %< 5 %33859MNCs của Nhật11 -19 %6 – 10%< 5 %141076Source: data from R. L. TungCác nguyên nhân thất bại của các nhà quản trị Mỹ:1. Vợ (chồng) không có khả năng tự điều chỉnh khi thay đổi mội trường.2. Các nhà quản trị không có khả năng tự điều chỉnh3. Các vấn đề gia đình khác4. Các nhà quản trị không đủ khả năng để đương đầu với những trách nhiệm cao hơn ở hải ngoạiNguyên nhân thất bại của các nhà quản trị Châu Âu: Vợ (chồng) không có khả năng tự điều chỉnh khi thay đổi mội trườngCác nguyên nhân thất bại của các nhà quản trị Nhật:1. Các nhà quản trị không đủ khả năng để đương đầu với những trách nhiệm cao hơn ở hải ngoại2. Các khó khăn với môi trường mới3. Các vấn đề cá nhân hoặc cảm xúc4. Thiếu năng lực kĩ thuật5. Vợ không thể thích nghi.II. TUYỂN CHỌN VÀ HỒI HƯƠNGCác tiêu chuẩn kiểm tra quốc tế và hồ sơ tuyển chọnViệc hồi hươngCác chiến lược điều chỉnh1. Các tiêu chuẩn kiểm tra quốc tế và hồ sơ tuyển chọnKhả năng thích nghi: khả năng thích nghi của cá nhân đối với những thay đổi về văn hóa. Nhằm xác định khả năng thích nghi của một cá nhân, các MNCs dựa vào:Kinh nghiệm làm việc với các nền văn hóa khácĐã đi du lịch ở nước ngoàiKhả năng về ngoại ngữKhả năng giải quyết các vấn đề khác nhau với nhũng tầm nhìn khác nhauTính nhạy cảm với sự thay đổi của môi trườngSự tự tinTuổi tác, kinh nghiệm và giáo dụcTình trạng sức khỏe và gia đìnhĐộng lực và khả năng lãnh đạoCách thức tuyển chọn: phỏng vấn2. Việc hồi hươngViệc hồi hương sau thời gian công tác nước ngoài cho các quản trị viên: sự thay đổi mức sống, lối sống văn hóa, nhà ở.Lý do hồi hương:Công tác được xác định trước đã hoàn tấtMong muốn con cái được giáo dục ở chính quốcNhà quản trị thực hiện công việc không như mong muốnViệc tái thích nghi: có thể khó khăn do:Không còn vị trí cao như khi ở nước ngoàiCông ty không đánh giá đến kinh nghiệm quốc tế của họ.Công ty không có kế hoạch sắp xếp cho các nhà quản trị khi họ về nướcNhững tiến bộ về kĩ thuật ở trụ sở chính có thể làm cho những kĩ năng, kiến thức hiện tại của họ trở nên lạc hậu3. Các chiến lược điều chỉnhThỏa thuận hồi hương: nêu rõ thời hạn ở nước ngoài, công việc được giao sau khi về nướcThuê hoặc giữ lại nhà cho quản trị viên khi họ đang công tác ở nước ngoài.Phân công cho một nhà quản trị cấp cao trở thành người bảo trợ cho quản trị viên công tác ở nước ngoài.Giữ mối liên lạc liên tục với quản trị viên để bảo đảm rằng họ có thể nắm bắt kịp các vấn đề tại trụ sở chính.III. ĐÀO TẠO VÀ PHÁT TRIỂNĐào tạo là quá trình làm thay đổi hành vi và thái độ của người lao động nhằm làm tăng khả năng đạt được mục tiêu của công ty.Phát triển năng lực quản lý là quá trình người quản trị viên thu thập các kĩ năng, kinh nghiệm và thái độ cần thiết để trở thành hoặc duy trì vị trí là một người lãnh đạo thành công.Các chương trình đào tạo được thiết kế nhằm cung cấp cho các cá nhân chuẩn bị công tác ở nước ngoài các thông tin và kinh nghiệm liên quan đến các tập quán, văn hóa và thói quen làm việc của địa phương, giúp các nhà quản trị liên kết và làm việc hữu hiệu hơn với người lao động của địa phương Các loại hình đào tạoĐào tạo tiêu chuẩn hóa: có thể sử dụng cho các nhà quản trị ở khắp nơi trên thế giớiĐào tạo chuyên biệt: được thiết kế nhằm đáp ứng các nhu cầu riêng biệt của người tham gia, thông thường bao gồm các nội dung liên quan đến vấn đề văn hóa6 kiểu chương trình đào tạo sau là phổ biến nhất:Các tóm lược về môi trường nhằm cung cấp các thông tin như địa lý, khí hậu, nhà ởKhuynh hướng văn hóa được thiết kế cho các cá nhân làm quen với các hệ thống giá trị, các tập quán văn hóa của quốc gia sở tạiSự hội nhập văn hóa sử dụng các phương pháp nghiên cứu đã được chương trình hóa, được thiết kế nhằm giúp người tham gia chương trình khả năng tiếp nhận các nền văn hóa.Đào tạo về ngôn ngữĐào tạo tính nhạy cảm nhằm phát triển khả năng ứng xử linh hoạtCác kinh nghiệm chịu đựng căng thẳng khi sống và làm việc chung với các nền văn hóa khác.IV. THU NHẬPNhững yếu tố thông thường của một thu nhập trọn góiThuế1. Những yếu tố thông thường của một thu nhập trọn góiLương cơ bảnPhúc lợiTrợ cấp1.1. Lương cơ bảnLương cơ bản là số tiền thu nhập mà một nhân viên nhận được ở chính quốcLương cơ bản của một quản trị viên công tác ở nước ngoài gắn liền với cơ cấu lương của quốc gia nơi người đó mang quốc tịch.1.2. Phúc lợiThường chiếm tỉ trọng lớn trong toàn bộ thu nhập: bảo hiểm y tế, an sinh xã hội, trợ cấp hưu tríCông ty có giữ các nhà quản trị công tác ở nước ngoài trong các chương trình phúc lợi của chính quốc không trong trường hợp công ty không nhận được khấu trừ thuếNhân viên công tác ở nước ngoài được nghỉ hè và nghỉ phép đặc biệt1.3. Trợ cấpTrợ cấp chi phí sinh hoạt: thanh toán cho sự chênh lệch chi phí sinh hoạt giữa chính quốc và nơi cư trú ở nước ngoài, bao gồm:Chi phí dịch chuyển công tácTrợ cấp nhà ởTrợ cấp giáo dụcTrợ cấp khó khăn2. ThuếCác MNCs thường cung cấp cho các nhà quản trị công tác ở nước ngoài các loại bảo vệ thuế và cân bằng thuếCân bằng thuế: MNCs giữ lại một số tiền bằng với nghĩa vụ thuế ở chính quốc của nhà quản trị sau đó thanh toán thuế ở quốc gia sở tạiBảo vệ thuế: nhân viên sẽ được thanh toán một số tiền bằng với số tiền mà họ sẽ phải trả trên cơ sở thu nhập ở chính quốcMNCs thường sử dụng phương pháp: - Xác định lương cơ bản và các khoản phụ trội khác mà nhà quản trị kiếm được nếu họ sống ở chính quốc. Các khoản thuế trên thu nhập này sau đó sẽ được tính toán và so sánh với tổng số thuế thu nhập của các nhà quản trị công tác ở nước ngoài. Công ty thanh toán khoản chênh lệch nếu số thuế phải đóng ở quốc gia sở tại cao hơn ở chính quốc.V. CÁC MỐI QUAN HỆ LAO ĐỘNG QUỐC TẾMột chức năng khác của quản trị nguồn nhân lực là chịu trách nhiệm về các mối quan hệ lao động quốc tế.1. Các mối quan hệ lao độngMNCs thường sử dụng phối hợp các chính sách tập trung và phân quyền trong hoạt động quản lý các mối quan hệ lao động.MNCs Mỹ có khuynh hướng thực thi việc quản lý tập trung hơn so với MNCs ở Châu Âu2. Chế độ dân chủ công nghiệpChế độ dân chủ công nghiệp: người lao động được trao quyền hợp pháp để tham gia vào các quyết định quản trị quan trọng. Các lĩnhvực được tham gia như: tiền lương, tiền thưởng, phân phối lợi nhuận, các nguyên tắc lao động, sa thải công nhân, việc mở rộng hay đóng cửa phân xưởng.Các hình thức của chế độ dân chủ công nghiệp:Phối hợp quyết định: là 1 hệ thống hợp pháp yêu cầu các công nhân và các nhà quản trị của họ thảo luận các quyết định chiến lược chính trước khi công ty thực hiệnỦy ban lao động: là một nhóm bao gồm cả đại diện công nhân và các nhà quản lý chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề như cải thiện hoạt động của công ty, các điều kiện làm việc và sự bảo đảm việc làm.Tham gia đóng góp ý kiến cho phân xưởngVI. CHIẾN LƯỢC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰCĐào tạo ngôn ngữChương trình truyền thụ văn hóaTính toán thu nhập cạnh tranh1. Đào tạo ngôn ngữNgôn ngữ ưu tiên: Anh ngữKhuyến khích đào tạo ngôn ngữ nước sở tạiLợi ích của đào tạo ngôn ngữGiúp giao tiếp hữu hiệu Giúp kiểm soát cạnh tranh 1 cách hữu hiệu hơnCó ích cho phát triển mối quan hệ tốt với các quan chức địa phươngHữu ích cho việc giúp đỡ các nhà quản trị hiểu biết về văn hóa quốc gia.2. Chương trình truyền thụ văn hóaChương trình truyền thụ văn hóa là một kỹ thuật nghiên cứu đã được chương trình hóa nhằm giúp các nhà quản trị tìm hiểu một số khái niệm, thái độ, sự cảm nhận, các tập quán và các giá trị cơ bản của nền văn hóa khác.Chương trình truyền thụ văn hóa thường được phát triển theo từng cặp văn hóa3. Tính toán thu nhậpChi phí gửi người ra nước ngoài là phần chi phí cần thiết để gửi các nhà quản trị ra nước ngoài.Chi phí duy trì là chi phí sử dụng cho các nhà quản trị cấp cao.Để dànhĐể dànhĐể dànhĐể dànhHàng hóa &dịch vụHàng hóa &dịch vụHàng hóa &dịch vụHàng hóa &dịch vụChi phí bổ sungNhàNhàNhàNhàChi phí bổ sungThuếLợi tứcThuếLợi tức tại chính quốc & quốc gia sở tạiThuếLợi tứcChi phí bổ sungThuếLợi tứcPhí bảo hiểm & thưởngLương tại chính quốcChi phí tại quốc gia sở tạiChi phí tại quốc gia sở tại do công ty thanh toán và từ lươngSức mua tương đương từ chính quốcBảng 2: chi phí của các nhà quản trị xuất ngoại