Bài giảng Siêu âm trong chẩn đoán bệnh đường mật

SIÊU ÂM TRONG CHẨN ĐOÁN BỆNH ĐƯỜNG MẬT BS Nguyễn Quang Thái Dương ĐHYD TPHCM CHẨN ĐOÁN ĐÚNG VÀ .ĐỦ !!! THIẾT BỊ REALTIME SONO !!! MỤC TIÊU  SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN QUA NGÃ BỤNG  SIÊU ÂM TRONG MỔ  SIÊU ÂM CAN THIỆP SIÊU ÂM NGÃ BỤNG  Thiết bị và kỹ thuật khảo sát  Các hình ảnh và số đo thông thường của hệ thống đường mật  Giá trị chẩn đoán và các hình ảnh bệnh lý thường gặp  Các chẩn đoán phân biệt và các ảnh giả  Siêu âm đánh giá sau mổ bệnh lý sỏi mật CÁC KỸ THUẬT CHUNG  Đầu dò: 2.75-5.0Mhz  Bệnh nhân: nhịn đói 6-8 giờ  Tư thế: nằm ngửa, sấp, nghiêng bên  Kỹ thuật: thở, phình bụng, uống nước hoặc dung dịch khác  Nguyên tắc: khảo sát toàn bộ với bất cứ cửa sổ nào có được( windows)nhưng ít nhất hai mặt cắt khác nhau. CÁC HÌNH ẢNH SIÊU ÂM BÌNH THƯỜNG VÀ TƯƠNG QUAN GIẢI PHẪU CÁC MẶT CẮT Các số đo bình thường của hệ đường mật trên siêu âm  BN dưới 60 tuổi và chưa phẫu thuật hoặc can thiệp đường mật:  + đường mật trong gan không thấy  + ống gan chung < hoặc = 4mm  + ống mật chủ < hoặc = 6mm  + ống Wirsung < hoặc = 3mm  + chiều dài túi mật < hoặc = 100mm  + chiều ngang túi mật < hoặc = 40mm  + ống túi mật khó thấy  (BN trên 60 tuổi, mỗi thập niên các số đo trên + 1mm để làm giá trị bình thường để tham khảo) Hình ảnh sỏi túi mật điển hình  Phản âm dầy (hyperechoic)  Bóng lưng (clean shadow)  Di động (mobile) Các bệnh lý kèm theo sỏi túi mật  U cơ tuyến  Polyp túi mật  Ung thư túi mật Hình Ảnh Giống Sỏi  Do tá tràng ấn vào thành túi mật  Hình ảnh tá tràng  Bóng lưng từ van Heister  Clip sau mổ  Giả bùn  U cơ tuyến  Cholesterolosis  polyp Khối phản âm-không bóng lưng di động  Sỏi  Bùn mật  Tinh thể cholesterol  Máu  Mủ  Giun  Sán Cấu Trúc Giống Túi Mật  Tá Tràng hoặc quai ruột  Nang gan  Nang mạc treo  Nang đường mật  Nang hoặc abscess dây chằng tròn  Nang thận WES SIGN (Wall Echo Shadow) Hình ảnh các biến chứng của sỏi túi mật  Viêm túi mật cấp  Viêm túi mật xuất huyết  Bóng lớp niêm mạc hoặc thủng túi mật  Viêm túi mật cấp gây áp xe gan  Hội chứng Mirrizzi  Xoắn túi mật Thành túi mật dày  Nguyên nhân sinh lý  Nguyên nhân nội tại  Nguyên nhân ngoại lai Nguyên Nhân Sinh Lý  Túi mật co sau ăn  Hình ảnh giả do cắt vác Nguyên Nhân nội tại  Viêm túi mật  U túi mật  Cholesterolosis  U cơ tuyến  GB varices  Thủng túi mật  Xoắn túi mật  Nối mật ruột  Tắc nghẽn mạch bạch huyết Nguyên Nhân Ngoại Lai  Viêm gan  Xơ gan  Nghiện rượu  Bệnh lý tụy  Suy tim  Suy thận  Viêm ruột thừa VIÊM TÚI MẬT CẤP ( CHOLECYSTITIS) Hình ảnh giãn đường mật trong gan  Cho hình ảnh dạng ống nằm song song với hệ thống tĩnh mạch cửa tuy nhiều thường có hình ảnh gãy khúc.  Xác định hệ thống ống mật cho các phân thùy dựa vào hệ thống cửa. Hình ảnh sỏi đường mật trong gan  Hình ảnh phản âm dày nằm trong hệ thống đườngmật, thường có dạng thỏi hoặc dạng cây, có hoặc không kèm giãn đường mật; có thể di động khi thay đổi tư thế khảo sát  Cần chẩn đoán phân biệt với hơi trong đường mật (thường có phản âm dày kèm bóng lưng dơ, dịch chuyển ngược chiều với ảnh hưởng trọng lực)  CĐPB với nốt vôi trong gan hoặc granuloma: thường đơn độc hoặc không nằm sát với hệ thống tĩnh mạch cửa Sỏi đường mật ngoài gan  Mức độ chẩn đóan đúng và đủ: có hay không, một hoặc nhiều sỏi, kích thước sỏi lớn nhất, vị trí sỏi, kích thước ống mật chủ  Các khó khăn  + khách quan: mập, đã mổ trước đó, thiết bị không tốt, sau ăn  + chủ quan: trình độ bác sĩ siêu âm và kinh nghiệm  Thái độ lâm sàng đối với kế quả siêu âm? SIÊU ÂM TRONG MỔ  Thiết bị và kỹ thuật khảo sát  Các hình ảnh siêu âm về giải phẫu học  Các hình ảnh bệnh lý SIÊU ÂM CAN THIỆP  Dẫn lưu túi mật  Chọc hút tụ dịch sau mổ  PTC  PTBD The end