Bài giảng Thống kê trong kinh doanh và kinh tế - Chương 2: Thu thập và trình bày dữ liệu - Chế Ngọc Hà

LOGO Chương 2 THU THẬP VÀ TRÌNH BÀY DỮ LiỆU 31/5/2016 21 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO Giới thiệu các loại dữ liệu 2.1 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 2.2 31/5/2016 22 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu NỘI DUNG LOGO 2.1 Giới thiệu các loại dữ liệu  Dữ liệu thứ cấp là các thông tin đã có sẵn, đã qua xử lý. Chẳng hạn:  Số liệu nội bộ thu được từ các cuộc điều tra trước đây.  Số liệu từ các ấn phẩm của nhà nước  Báo, tạp chí chuyên ngành  Thông tin của các tổ chức, hiệp hội nghề nghiệp  Thông tin từ các công ty hoạt động nghiên cứu thị trường. 31/5/2016 23 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO  Dữ liệu sơ cấp là các thông tin thu thập từ cuộc điều tra.  Điều tra toàn bộ: Là tiến hành thu thập thông tin trên tất cả các đơn vị thuộc tổng thể nghiên cứu.  Ưu điểm: nắm được thông tin toàn bộ Nhược điểm: - Mất nhiều thời gian, tốn kém, đôi khi còn thiếu chính xác. - Trong một số trường hợp không thực hiện được 2.1 Giới thiệu các loại dữ liệu 31/5/2016 24 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO  Điều tra chọn mẫu: Nghiên cứu một số phần tử đại diện để suy ra toàn bộ tổng thể bằng các phương pháp thống kê. Tiết kiệm chi phí Cung cấp thông tin kịp thời cho quá trình nghiên cứu Đáng tin cậy 2.1 Giới thiệu các loại dữ liệu 31/5/2016 25 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu  Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà chúng ta có phương pháp điều tra phù hợp. LOGO Quan sát Gửi thư Phỏng vấn qua điện thoại Phỏng vấn trực tiếp (cá nhân, nhóm) Phương pháp 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu a. Các phương pháp thu thập thông tin 31/5/2016 26 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO Tính chất Quan sát Gửi thư Phỏng vấn điện thoại Phỏng vấn trực tiếp Linh hoạt Kém Kém Tốt Tốt Khối lượng thông tin Ít Đầy đủ Hạn chế Đầy đủ Tốc độ thu thập thông tin Chậm Chậm Nhanh Nhanh Tỷ lệ câu hỏi được trả lời Hạn chế Thấp Cao Cao Chi phí Tốn kém Tiết kiệm Tốn kém Tốn kém 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 27 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu b. Kỹ thuật chọn mẫu Xác suất Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản Chọn mẫu hệ thống Chọn mẫu cả khối/cụm Chọn mẫu nhiều giai đoạn Chọn mẫu phân tầng Chọn mẫu thuận tiện Chọn mẫu tích lũy nhanh Chọn mẫu phán đoán Chọn mẫu định mức Phi xác suất 31/5/2016 28 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản (Simple random sampling) • Rút thăm, thẻ • Sử dụng Excel, R chọn ngẫu nhiên • Ưu điểm  Đơn giản  Nền tảng là xác suất • Nhược điểm  Phải có danh sách tổng thể  Thời gian và kinh phí cao  Đặc trưng nhóm có thể bị bỏ sót 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 29 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 30 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO Chọn mẫu hệ thống (Systematic sampling) • Lập danh sách tổng thể: N phần tử • Xác định cỡ mẫu: n phần tử • Chọn phần tử đầu tiên ngẫu nhiên • Chọn tiếp các phần tử còn lại theo bước nhảy: k = N/n • Ưu điểm  Có thể không cần biết danh sách tổng thể  Mẫu đại diện hơn • Nhược điểm  Không phù hợp đặc trưng có tính chu kỳ 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 31 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO 1. Jane 18. Steve 35. Fred 2. Bill 19. Sam 36. Mike 3. Harriet 20. Marvin 37. Doug 4. Leni 21. Ed. T. 38. Ed M. 5. Micah 22. Jerry 39. Tom 6. Sara 23. Chitra 40. Mike G. 7. Terri 24. Clenna 41. Nathan 8. Joan 25. Misty 42. Peggy 9. Jim 26. Cindy 43. Heather 10. Terrill 27. Sy 44. Debbie 11. Susie 28. Phyllis 45. Cheryl 12. Nona 29. Jerry 46. Wes 13. Doug 30. Harry 47. Genna 14. John S. 31. Dana 48. Ellie 15. Bruce A. 32. Bruce M. 49. Alex 16. Larry 33. Daphne 50. John D. 17. Bob 34. Phil  Chia đám đông theo quy mô mẫu mong muốn. Vd: 50/10=5.  Chọn điểm xuất phát. Vd: 3=Harriet.  Sau đó chọn thành viên thứ 5 từ điểm xuất phát và lần lượt như vậy cho đến khi hoàn tất danh sách đám đông. 31/5/2016 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu 32 2.1 Một số phương pháp thu thập dữ liệu LOGO  Chọn mẫu cả khối/cụm (Cluster sampling) • Tổng thể chia ra nhiều khối, mỗi khối coi như một quan sát. • Chọn ngẫu nhiên m khối. • Khảo sát tất cả các phần tử trong m khối. 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu Ví dụ: Nghiên cứu cấp quận, quận có 14 phường. - Chọn ngẫu nhiêu 2 phường. - Khảo sát tất cả các hộ của 2 phường. • Ưu điểm: Không cần lập danh sách tổng thể. • Chú ý: Các khối có tính chất không quá khác nhau 31/5/2016 33 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu  Chọn mẫu nhiều giai đoạn (Multi-Stage sampling) • Chọn mẫu hai giai đoạn - Tổng thể chia ra nhiều khối, mỗi khối coi như một quan sát. - Chọn ngẫu nhiên m khối (mẫu bậc 1) - Trong mỗi khối khảo sát một số phần tử (mẫu bậc 2) Ví dụ: Nghiên cứu cấp thành phố - Chọn ngẫu nhiên một số quận trong thành phố (mẫu bậc 1) - Mỗi quận chọn ngẫu nhiên một số phường (mẫu bậc 2) - Trong mỗi phường chọn một số hộ (mẫu bậc 3) 31/5/2016 34 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu  Chọn mẫu phân tầng (Stratified sampling) • Các phần tử quá khác nhau về tính chất liên quan đến nội dung nghiên cứu. • Tổng thể được chia thành k lớp. • Trong mỗi lớp chọn ngẫu nhiên một số phần tử. 31/5/2016 35 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO Cách xác định số phần tử cần chọn trong mỗi lớp - Tổng thể có N phần tử được phân thành k lớp - Mỗi lớp có Ni phần tử.Tỷ trọng từng từng lớp: Ni/N - Chọn mẫu n phần tử, tỷ lệ chọn mẫu p = n/N. - Số phần tử chọn mỗi lớp: + ni = n(Ni/N) + ni = p.Ni 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 36 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO  Ví dụ: Khảo sát về sự hài lòng của sinh viên, học viên. Chọn 1.000 sinh viên, học viên để khảo sát. Hệ/cấp đào tạo Số lượng Tỷ trọng (%) Số lượng cần chọn Cử nhân hệ chính qui 10.000 50 500 Cử nhân hệ liên thông 2.000 10 100 Cử nhân bằng đại học thứ 2 2.000 10 100 Cử nhân hệ vừa làm vừa học 5.000 25 250 Cao học 1.000 5 50 Tổng 20.000 100 1.000 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 37 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO  Ví dụ: Trường hợp có nhiều nhân tố. Tỷ lệ chọn mẫu p = 1.000/10.000 = 0,1. Giới tính Địa diểm Tổng số Nông thôn Thành thị Miền núi Nam 1.200 [120] 1.200 [120] 600 [60] 3.000 [300] Nữ 2.800 [280] 2.800 [280] 1.400 [140] 7.000 [700] Tổng số 4.000 [400] 4.000 [400] 2.000 [200] 10.000 [1.000] 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 38 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO  Chọn mẫu phi xác suất (Non-Probability sampling)  Chọn mẫu thuận tiện (Convenient sampling) • Dựa trên tính “dễ tiếp xúc” và cơ hội thuận tiện để chọn mẫu. • Chỉ dùng cho nghiên cứu thăm dò, trắc nghiệm  Chọn mẫu tích lũy nhanh • Chọn ngẫu nhiên một số quan sát ban đầu. • Các mẫu bổ sung tiếp theo được chọn ra từ việc cung cấp qua hình thức giới thiệu của những mẫu ban đầu. 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 39 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu LOGO  Chọn mẫu phán đoán (Judgement sampling)  Người điều tra quyết định sự thích hợp đối tượng điều tra.  Mức độ đại diện của mẫu điều tra phụ thuộc vào trình độ và kinh nghiệm của người điều tra và người thu thập số liệu. 2.2 Một số phương pháp thu thập dữ liệu 31/5/2016 40 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu  Chọn mẫu định mức (Quota sampling)  Chia tổng thể ra k lớp (như chọn mẫu phân tầng)  Mỗi lớp chọn ra một số phần tử theo phương pháp phi ngẫu nhiên. LOGO 31/5/2016 41 C01136 - Chuong 2 Thu thap va trinh bay du lieu