Bài giảng Xã hội hóa lao động - Bài 2, Phần 1: Adam Smith và phân công lao động

ADAM SMITH VÀ PHÂN CÔNG LAO ĐỘNGAdam SmithTên:Adam SmithSinh:5 tháng 6, 1723 (baptism)Kirkcaldy, ScotlandMất:17 tháng 7, 1790 (67 tuổi)Edinburgh, ScotlandTrường phái:Kinh tế học cổ điểnQuan tâm chính:Kinh tế chính trị, đạo đức, triết học, Kinh tế họcTư tưởng đáng lưu ý:Kinh tế học cổ điển, Thị trường tự do hiện đại, Sự phân chia lao động, Bàn tay vô hìnhẢnh hưởng bởi:Aristotle, Hobbes, Locke, Mandeville,Hutcheson, Hume, Montesquieu, QuesnayẢnh hưởng tới:Malthus, Ricardo, Mill, Keynes, Friedman,Marx, Engels, American Founding Fathers,Chomsky, Auguste ComteAdam Smith(1723-1790)Giới thiệuCuốn sách: Của cải của các dân tộc (1776)Là bản tuyên ngôn cho sự ra đời môn khoa học kinh tế và khoa học về lao động xã hộiÝ tưởng sâu xa: quan điểm về thị trường, nhà nước, sự phân công lao động, chuyên môn hóa và chính sách phát triển kinh tế xã hộiCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)Book 1Of the causes of improvement in the productive power of labour, and of the order according to which its produce is naturally distributed among the different ranks of peopleChapter IOf the Division of LabourChapter IIOf the Principle which gives occasion to the division of LabourChapter IIIThat the Division of Labour is limited by the Extent of the MarketTHE WEALTH OF NATIONSGiới thiệu“Sự PCLĐ làm tăng năng suất lao động và tăng sự khéo léo, kỹ năng và trí óc phán đoán đúng đắn của con người” (tr.52)PCLĐ có chức năng kinh tế-kỹ thuật là nâng cao NSLĐ và chức năng xã hội đối với sự phát triển cá nhân: Nâng cao trình độ lao động và trình độ tư duy của con người.PCLĐ tạo ra các nhóm xã hội, các tầng lớp, các giai cấp phong phú, đa dạng không chỉ khác nhau về năng lực và phẩm chất cá nhân mà còn ở vị thế, vai trò xã hội CỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)1 người (thủ công)< 20 đinh/ngàyPCLĐ: 10 người (máy móc)SX Đinh ghim~14.000 đinh/ngày(18 thao tác)Năng suấtWHY ?.?Quan niệm về pclđPCLĐ là sự phân chia quá trình lao động sản xuất thành các thao tácPCLĐ đã biến những thao tác của quá trình sản xuất thành những nghề nghiệp chuyên môn  NSLĐ được tăng lênBa yếu tố của tăng NSLĐTăng kỹ năng, kỹ xảo của từng công nhânGiảm thời gian từ loại công việc này sang loại công việc khácPhát minh ra các loại máy chuyên dụng làm cho lao động nhẹ nhàng, một người làm được nhiều việc của người khácCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)NGUỒN GỐC pclđCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)Trao đổi vật này lấy vật khácBàn tay vô hình: Ý nghĩa của thị trường trong việc phối hợp hành vi con người vì lợi ích chungPCLĐ bắt nguồn từ thị trường: từ sự mua bán, trao đổi sản phẩm lao độngCác yếu tố tác động đến pclđCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)Sự trao đổi – i.e thị trường lao động“Do thông qua ký kết giao kèo, trao đổi, mua bán mà chúng ta nhận được người nọ từ người kia phần lớn những sự giúp đỡ đôi bên cùng có lợi mà chúng ta cần đến, và cũng do sự buôn bán, trao đổi như vậy mà con người mở đầu cho sự phân công lao động.”Một thị trường đơn giản  PCLĐ cũng đơn giảnSự trao đổi hàng hoá quan trọng đến mức mà nó có thể biến thành xã hội thị trường Quan niệm về tiền côngCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)“Một người luôn luôn phải kiếm sống bằng lao động của mình, và tiền lương của người đó ít nhất phải vừa đủ để nuôi sống anh ta. Tiền lương đó trong nhiều trường hợp còn phải nhiều hơn ít nữa, nếu không thì người đó khó có thể nuôi nổi gia đình mình, và dòng họ của những người lao động đó không thể tồn tại quá được một thế hệ”Các yếu tố quy định tiền côngMức độ hấp dẫn, lý thú do công việc đem lạiYếu tố đào tạoTính bền vững và mức độ rủi roMức độ tin cậy của NLĐKhả năng thành đạtQuan niệm về tiền côngCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)“Một người luôn luôn phải kiếm sống bằng lao động của mình, và tiền lương của người đó ít nhất phải vừa đủ để nuôi sống anh ta. Tiền lương đó trong nhiều trường hợp còn phải nhiều hơn ít nữa, nếu không thì người đó khó có thể nuôi nổi gia đình mình, và dòng họ của những người lao động đó không thể tồn tại quá được một thế hệ”Các yếu tố quy định tiền côngMức độ hấp dẫn, lý thú do công việc đem lạiYếu tố đào tạoTính bền vững và mức độ rủi roMức độ tin cậy của NLĐKhả năng thành đạtQuan niệm về chuyên môn hoá lao độngCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)Một người lao động cần căn cứ vào đâu để chuyên môn hoá vào lĩnh vực này hay lĩnh vực kia? Một quốc gia nên nhập khẩu hay tự sản xuất một mặt hàng nhất định nào đó?Dựa vào Lợi thế tuyệt đối do tự nhiên đem lại hoặc do chúng ta tạo nên“Cả hai đều thấy cùng có lợi khi mua hàng của nhau còn hơn là mỗi người cố làm mặt hàng không thuộc về ngành nghề của mình”Quan niệm về chuyên môn hoá lao độngCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)quan hệ buôn bán nói riêng và sự chuyên môn hoá lao động nói chung chủ yếu phụ thuộc vào lợi thế tuyệt đối chứ không phải là vào ý thích chủ quan. Trong trường hợp trao đổi hàng hoá, nếu đối tác không có khả năng cung cấp hàng hoá tốt hơn mình thì hoặc là tìm đối tác khác hoặc là tự mình sản xuấtÝ nghĩa của Chuyên môn hoá LĐ: có thể áp dụng cho việc xây dựng và thực hiện chiến lược phát triển của một cơ quan hay tổ chứcchuyên môn hoá lao động CỦA RICARDOCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)Lợi thế tương đốiGiỏi việc gì-làm việc đóCông việc làm đem lại hiệu quả nhấtChi phí cơ hội nhỏ nhất- Lợi thế so sánhÝ nghĩa của pclđ theo quan điêm của a.smithCỦA CẢI CỦA CÁC DÂN TỘC (1776)Lao động mà không PCLĐ?PCLĐ và CMH không phải la nguyên nhân duy nhất cho sự thịnh vượngPCLĐ bắt đầu từ cá nhân-đến cách thức vận hành của thị trường và nhà nước