Bài soạn Sinh học 7 tiết 6: Trùng kiết lị và trùng sốt rét

Tuần : 3 Tiết : 6 Baøi 6 TRUØNG KIEÁT LÒ VAØ TRUØNG SOÁT REÙT NS : 9 . 9 . 2017 Ngày dạy : 11/9/ 2017 ( 7a1) – 12/9 / 2017 ( 7a2 ) I. MUÏC TIEÂU BÀI HỌC : 1. Kieán thöùc: * Mô tả được hình dạng, cấu tạo và hoạt động của trùng kiết lị và trùng sốt rét ( có hình vẽ ) * Nêu ñöôïc nhöõng taùc haïi do hai loaïi truøng gaây ra vaø caùch phoøng choáng beänh soát reùt . 2. Kó naêng : +Reøn kó naêng thu thaäp kieán thöùc qua keânh hình, phaân tích ,toång hôïp . 3. Thaùi ñoä : -Giaùo duïc yù thöùc veä sinh, baûo veä moâi tröôøng vaø cô theå . II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : 1. Giaùo vieân : Tranh phoùng to hình 6.1, 6.2, 6.4 trong SGK 2. Hoïc sinh : Keû phieáu hoïc taäp baûng 1 trang 24 tìm hieåu veà beänh soát reùt III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : 1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số . 2. Kiểm tra bài cũ : Câu hỏi : Trùng biến hình có cấu tạo, di chuyển, bắt mồi và tiêu hoá như thế nào? Trả lời : Trùng biến hình có : - Cấu tạo : Gồm 1 tế bào là một khối chất nguyên sinh lỏng, nhân không bào tiêu hoá, không bào co bóp (4điểm ) - Di chuyển và bắt mồi nhờ chân giả ( 3, 5 điểm) - Tiêu hoá: Không bào tiêu hoá tạo thành bao lấy mồi, tiêu hoá nhờ dịch tiêu hoá (3,5 điểm) 3. Hoạt động dạy học : Hoạt động 1: TRUØNG KIEÁT LÒ Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh * Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK tr.23 thực hiện lệnh. Đánh dấu ü vào ô trống với ý trả lời đúng cho các câu hỏi sau : 1- Trùng kiết lị giống với trùng biến hình ở điểm nào ? 2-Trùng kiết lị khác trùng biến hình chỗ nào? 3-Cho biết cấu tạo, dinh dưỡng ở trùng kiết lị ? 4- Nêu hình thức sinh sản và phát triển của trùng kiết lị ? 5-Biểu hiện bệnh như thế nào ? 6-Taïi sao ngöôøi bò kieát lò ñi ngoaøi ra maùu? 7- Trùng kiết lỵ có hại như thế nào với sức khoẻ con người? 8- Cho biết con đường lây truyền bệnh và cách phòng tránh ? * HS hoạt động cá nhân đọc và trả lời 1- Trùng kiết lị giống với trùng biến hình ở Có chân giả þ Có di chuyển tích cực £ Sống tự do ngoài thiên nhiên £ Có hình thành bào xác þ 2-Trùng kiết lị khác trùng biến hình chỗ : Chỉ ăn hồng cầu þ Có chân giả ngắn þ Có chân giả dài £ Không có hại £ 3- Cấu tạo : Giống trùng biến hình, khác có chân giả rất ngắn - Dinh dưỡng : + Thực hiện qua màng tế bào + Bằng cách nuốt hồng cầu 4- Sinh sản vô tính bằng cách phân đôi cơ thể -Phát triển : Ở môi trường(kết bào xác)àvào ruột người à chui ra khỏi bào xácàbám vào thành ruột gây ra viêm loét niêm mạc ruột. 5- Bệnh nhân đau bụng, đi ngoài phân có lẫn máu và chất nhày như nước mũi 6- Thaønh ruoät bò toån thöông . 7-Trùng kiết lị gây ra các vết loét hình miệng núi lửa thành ruộtđể nuốt hồng cầu ở đó và sinh sản rất nhanh lan khắp thành ruột, gây băng huyết, người bệnh đi ngoài liên tiếp, suy kiệt sức nhanh, mất máu, nguy hiểm đến tính mạng nếu không được chữa trị kịp thời dẫn đến tử vong. 8-Gây bệnh qua đường ăn uống không hợp vệ sinh, phải ăn chín uống sôi, rửa tay trước khi ăn, xứ lý nguồn phân người bệnh sạch sẽ, không để ruồi nhặng đậu lên thức ăn. Tiểu kết 1 : * Cấu tạo : - Cơ thể đơn bào gồm một khối chất nguyên sinh lỏng và nhân, có chân giả rất ngắn. * Dinh dưỡng : - Thực hiện qua màng tế bào, bằng cách nuốt hồng cầu và tiêu hoá. * Sinh sản : - Vô tính bằng cách phân đôi cơ thể * Phát triển : - Ở môi trường ( kết bào xác ) à vào ruột người à chui ra khỏi bào xác à bám vào thành ruột gây ra viêm loét niêm mạc ruột. Hoạt động 2 : TRUØNG SỐT RÉT Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh * Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin phần 1 SGK tr.24 1-Trùng sốt rét sống kí sinh ở đâu ? 2-Trùng sốt rét cấu tạo và dinh dưỡng như thế nào ? Yêu cầu HS nghiên cứu thông tin phần 2 SGK tr24 kết hợp quan sát hình 6.4 3-Mô tả vòng đời của trùng sốt rét trên tranh vẽ? 4-Tại sao ngöôøi bò soát reùt da taùi xanh ? * Yêu cầu HS hoạt động theo nhóm thực hiện lệnh * Hoạt động cá nhân báo cáo 1- Trong máu người, trong thành ruột, tuyến nước bọt của muỗi Anôphen. 2- Cấu tạo :Kích thước nhỏ không có bộ phận di chuyển và các không bào -Dinh dưỡng : Thực hiện qua màng tế bào Chui vào hồng cầu lấy chất dinh dưỡng từ hồng cầu. 3- HS mô tả theo SGK 4- Do hoàng caàu bò phaù huûy . Thảo luận nhóm và ghi kết quả vào bảng sau: Baûng so saùnh truøng kieát lò vaø truøng soát reùt . Ñaëc điểm Ñoäng vaät Kích thöôùc (so vôùi hoàng caàu ) Con ñöôøng truyeàn dòch beänh Nôi kí sinh Taùc haïi Teân beänh Truøng kieát lò To Ñöôøng tieâu hoùa Ruoät ngöôøi Vieâm loeùt ruoät ,maát hoàng caàu Kieát lò Truøng soát reùt Nhoû Qua muoãi Maùu ngöôøi .Ruoät vaø nöôùc boät muoãi Phaù huyû hoøng caàu Soát reùt Tiểu kết 2 : *Cấu tạo : - Kích thước nhỏ không có bộ phận di chuyển và các không bào *Dinh dưỡng : - Thực hiện qua màng tế bào, Chui vào hồng cầu lấy chất dinh dưỡng từ hồng cầu. *Vòng đời : -Trùng sốt rét kí sinh trong tuyến nước bọt của muỗi Anôphen Ò máu người Ò hồng cầu sống và sinh sản phá huỷ hồng cầu Hoạt đổng 3: BEÄNH SOÁT REÙT ÔÛ NÖÔÙC TA . Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh -Gv yeâu caàu :HS ñoïc SGK keát hôïp vôùi thoâng tin traû lôøi caâu hoûi: 1-Tình traïng beänh soát reùt ôû Vieät Nam hieän nay nhö theá naøo? 2-Vì sao bệnh thường xảy ra ở miền núi ? 3-Caùch phoøng choáng beänh soát reùt trong coäng ñoàng ? -GV thoâng baùo chính saùch cuûa nhaø nöôùc trong coâng taùc phoøng choáng beänh soát reùt : +Tuyeân truyeàn nguû coù maøn. +Duøng thuoác dieät muoãi nhuùng maøn mieãn phí . +Phaùt thuoác chöõa cho ngöôøi beänh . -GV yeâu caàu hoïc sinh ruùt ra keát luaän . -Caù nhaân ñoïc thoâng tin SGK vaø thoâng tin muïc ‘’Em coù bieát ‘’trang 24 trao ñoåi nhoùm hoaøn thaønh caâu traû lôøi . 1- Beänh ñaõ ñöôïc ñaåy luøi nhöng vaãn coøn ôû moät soá vuøng mieàn nuùi. 2-Vì ở đây có nhiều cây cối bụi rậm, đầm lầy là môi trường thuận lợi cho muỗi ẩn nấp và sinh sản phát triển muỗi Anôphen mang mầm bệnh sốt rét. 3- Dieät muoãi vaø veä sinh moâi tröôøng ( Khai cống rãnh để diệt ấu trùng muỗi sốt rét ,phát quang bụi rậm quanh noi ở) + Nằm màn có tẩm thuốc permephrin + Uống thuốc phòng khi có dịch Tiểu kết 3 : Bệnh sốt rét ở nước ta đang dần dần được thanh toán Phòng bệnh : Phát quang bụi rậm quanh nhà để phá nơi ở muỗi, đậy lu, vại đựng nước, khơi thông cống rãnh, thu gon các vất dụng dự trữ nước quanh nhà để muỗi không có nơi sinh sản, thả cá bảy màu để tiêu diệt lăng quang ở các chậu cảnh, bể nước, nằm ngủ có màn . 4-. Củng cố : 1- Dinh dưỡng trùng kiết lị và trùng sốt rét giống vá khác nhau như thế nào? - Giống: - Dinh dưỡng cùng ăn hồng cầu - Khác : - Trùng kiết lị lớn nuốt nhiều hồng cầu một lúc và tiêu hoá chúng, rồi sinh sản nhân đôi liên tiếp. - Trùng sốt rét nhỏ, nên chui vào hồng cầu ăn hết chất nguyên sinh rồi sinh sản nhiều trùng kí sinh mới ( còn gọi là kiểu phan nhiều hay liệt sinh) rồi phá huỷ hồng cầu để ra ngoài và tiếp tục chui vào hồng cầu khác. - Sánh trùng kiết lị và trùng sốt rét về cấu tạo, dinh dưỡng và phát triển ? Teân ñoäng vaät Ñaëc ñieåm Truøng kieát lò Truøng soát reùt Caáu taïo -Coù chaân giaû ngaén. -Khoâng coù khong baøo -Khoâng coùcô quan di chuyeån -Khoâng coù caùc khoâng baøo Dinh dưỡng -Thöïc hieän qua maøng teá baøo . -Nuoát hoàng caàu -Thöïc hieän qua maøng teá baøo -laáy chöùc dinh döôõng töø hoàng caàu . Phaùt trieån -Trong moâi tröôøng, keát baøo xaùc,vaøo ruoät ngöôøi, chiu ra khoûi baøo xaùc, baùm vaøo thaønh ruoät . -Trong tuyeán nöôùc boït cuûa muoãi,vaøo maùu ngöôøi, chiu vaøo hoàng caàu soáng vaø sinh saûn phaù huyû hoàng caàu . 5. Dặn dò : - Học bài, trả lời câu hỏi SGK - Chuẩn bị bài 7 : “ Đặc điểm chung và vai trò thực tiễn của động vật nguyên sinh ”