Báo cáo Kỹ thuật sẵn có tốt nhất (BAT) – áp dụng cho quy trình dệt nhuộm

KỸ THUẬT SẴN CÓ TỐT NHẤT (BAT) – ÁP DỤNG CHO QUY TRÌNH DỆT NHUỘM GVGD : TS LÊ THANH HẢI HVTH : ĐÀO THANH TÙNG NGUYỄN THỊ ANH TÚ VŨ THỊ THANH TUYỀN NỘI DUNG TRÌNH BÀY 1. NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÀI VIẾT BAT CHO QUY TRÌNH DỆT NHUỘM 2. VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM 3. NHỮNG KỸ THUẬT XEM XÉT ĐỀ XUẤT BAT 4. ÁP DỤNG BAT QUY TRÌNH DỆT NHUỘM TẠI VN 5. MỘT SỐ TIÊU CHUẨN ÁP DỤNG TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM 6. KẾT LUẬN 1. NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÀI VIẾT BAT CHO QUY TRÌNH DỆT NHUỘM • Những thông tin chung về quy trình dệt nhuộm và những ảnh hưởng đến chất lượng môi trường. • Mô tả những phương thức sản xuất và kỹ thuật được áp dụng trong quy trình dệt nhuộm. • Những kỹ thuật được xem xét để xác định BAT trong quy trình dệt nhuộm. • Những kỹ thuật tốt nhất sẵn có (BAT) trong quy trình dệt nhuộm. QUY TRÌNH DỆT NHUỘM • Vải sau khi dệt được chuyển qua bộ phận mộc để nối các đầu cây lại với nhau, phân theo cùng loại cùng khổ. • Sau đó vải được đưa vào máy Boiloff, đó là máy dùng để giủ hồ. • Vải sau khi qua máy boiloff được đem đi giặt (relax), tạo cho vải vẻ ngoài trắng sạch hơn, đưa vải trở về trạng thái ban đầu. • Vải sau khi relax xong được đưa vào máy căng định hình, làm cho sản phẩm trở nên ổn định về hình dạng, khổ, kích thước. • Vải sau khi qua máy căng định hình rất cứng và dày nên người ta phải đưa chúng vào giảm trọng, việc giảm trọng được thực hiện trong máy jet , công đoạn này giúp vải mỏng hơn, nhẹ hơn và dễ bắt màu. • Vải tiếp tục được đưa đi nhuộm, để có màu sắc phong phú tùy theo nhu cầu. 2. VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM • Địa điểm: Do đặc thù hoạt động có sử dụng nhiều nước và nước thải có nhiều thành phần ô nhiễm, nếu địa điểm được lựa chọn không phù hợp, có thể dẫn tới nguy cơ thiếu nước sạch cung cấp cho các hoạt động khác (chăn nuôi, tưới tiêu ) và gây ô nhiễm môi trường nguồn nước mặt tiếp nhận nước thải. • Hệ thống cấp nước và thoát nước : Các nhà máy dệt nhuộm nói chung đều cần một lượng nước cấp lớn do vậy ngoài việc xây dựng hệ thống xử lý đạ tiêu chuẩn, cần có thêm giấy phép được sử dụng nguồn nước cấp khi nhà máy đi vào hoạt động của chính quyền địa phương. Trong trường hợp tự khai thác nước ngầm để xử lý và sử dụng cũng phải có giấy phép khai thác theo đúng qui định. • Vệ sinh môi trường: cần chú ý các dịch vụ thu gom chất thải nguy hại, chất thải rắn, rác thải và các dịch vụ môi trường khác đang được sử dụng trong khu vực. • Xử lý nguyên liệu : Trước khi nhuộm, sản phẩm cần được làm sạch bề mặt, loại bỏ những chất bẩn. Trong quá trình này đã tạo ra những loại chất như PVA (polyvinyl alcohol). PVA là một chất khó phân huỷ vì là một polymer mạch dài, do vậy rất khó tách ra khỏi nước thải. Kèm theo đó là các chất hoá học khó phân huỷ với nồng độ cao trong nước thải. • Hóa chất : Các loại hoá chất sử dụng trong ngành dệt nhuộm có thể phân thành hai loại: - Thuốc nhuộm, là hoá chất chính mang màu đã lựa chọn, không thể thay thế được trong quá trình nhuộm. Thuốc nhuộm đều có độc tính nhất định, ngoài ra một số loại thuốc nhuộm là độc chất có khả năng gây ung thư. - Các hoá chất khác là chất trợ dùng như chất trợ giúp cho tất cả các khâu của qui trình dệt nhuộm, bao gồm chất trợ nấu, trợ tẩy, trợ nhuộm, trợ in hoa và trợ hoàn tất. • Giai đoạn hoàn thiện sản phẩm: quá trình hoàn thiện là quá trình thực hiện một số yêu cầu bổ sung như làm mềm vải, chống thấm cho vải, chống vi khuẩn, chống côn trùng, chống cháy, tăng độ bền Do vậy, một vài loại hoá chất và chất tổng hợp đã đượcsử dụng như silicon, acrylic, urêthan và florin. Hầu hết những loại hoá chất này là chất khó phân huỷ, đặc biệt khi chúng phản ứng với những hợp chất khác có mặt trong nước thải. 3. CÁC KỸ THUẬT ĐƯỢC XEM XÉT ĐỂ XÁC ĐỊNH BAT • Hệ thống quản lý chung • Quản lý chất lượng sợi thô đầu vào • Lựa chọn/ thay thế hóa chất sử dụng • Quy trình làm sạch sợi • Tiền xử lý • Nhuộm • In • Thành phẩm • Giặt • Kỹ thuật giảm bớt dòng thải/phát thải cuối cùng BAT chung: - Ngoài công nghệ sản xuất, cần phải kết hợp với quản lý môi trường và có một hệ thống quản lý môi trường (EMS). - Thực hiện nhận thức môi trường và đưa vào chương trình đào tạo - Áp dụng bảo trì và làm sạch. - Thực hiện một hệ thống giám sát quá trình đầu vào và đầu ra, bao gồm cả đầu vào của nguyên liệu dệt may: hóa chất, nhiệt, điện, nước, và kết quả đầu ra : sản phẩm, nước thải, khí thải, bùn cặn, chất thải rắn. - Định lượng và pha chế các hoá chất (không bao gồm thuốc nhuộm) PHẦN 4: BAT TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM PHẦN 4: BAT TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM Nguyên liệu BAT Sợi nhân tạo - lựa chọn vật liệu xử lý bằng khí thải thấp và phân huỷ sinh học Bông -lựa chọn vật liệu có kích thước với tiện ích kỹ thuật và hiệu quả cao - sử dụng thông tin có sẵn để tránh nguyên liệu chế biến sợi bị ô nhiễm với hóa chất nguy hiểm nhất như PCP - sử dụng bông hữu cơ phát triển khi điều kiện thị trường cho phép Len -sử dụng thông tin có sẵn để tránh nguyên liệu chế biến sợi bị ô nhiễm với hóa chất nguy hiểm nhất như OC dư lượng thuốc trừ sâu -khuyến khích sự phát triển của lông cừu với dư lượng thuốc trừ sâu thấp. - sản xuất và tiếp thị trong tất cả các nước sản xuất. - chọn len sợi kéo thành sợi với các đại lý phân hủy sinh học thay vì quay 4.1 Nguyên liệu đầu vào 4.2 Tẩy trắng: BAT : - Sử dụng tẩy trắng hydrogen peroxide là chất tẩy trắng quen thuộc kết hợp với kỹ thuật giảm thiểu việc sử dụng ổn định hydrogen peroxide, hoặc sử dụngphân huỷ sinh học . - Sử dụng natri clorit cho sợi lanh và libe mà không thể được tẩy trắng bằng oxy già. - Hạn chế sử dụng hypochlorite natri, chỉ cho các trường hợp mà trong đó yêu cầu về độ trắng cao 4.3 Nhuộm • BAT : - Áp dụng hệ thống pha chế hợp chất hóa học được phân phát riêng biệt từng loại. Heä thoáng pha troän bao goàm: 3 loaïi chaát loûng chöùa saün ôû 3 boàn cung caáp, daãn qua bôm vaø valve tröôùc khi vaøo boàn pha troän, moät boàn ñeå chöùa chaát loûng sau khi troän, vaø moät ñoäng cô duøng ñeå khuaáy troän. 3 boàn cung caáp moãi boàn chöùa ñöôïc toái ña laø 4.5 lít, boàn duøng cho pha troän chöùa toái ña 9 lít, bôm coù toác ñoä 1lít/30giaây, ñoäng cô, caùc valve vaø caùc rôøle ñoùng ngaét. Khi nhaán nuùt, 3 van cung caáp A, B, C vaø bôm ñöôïc taùc ñoäng, cho pheùp chaát loûng töø 3 boàn chaûy vaøo boàn pha troän theo tæ leä nhaát ñònh. Chaúng haïn, chaát A: 60%, chaát B: 25%, chaát C: 15%. Khi van cuoái cuøng (van A) ñoùng laïi thì ñoäng cô baét ñaàu hoaït ñoäng vôùi thôøi gian baèng ½ thôøi gian môû van A. Trộn hóa chất trước khi phun: Theo thành phần hóa học của họ,có thể được phân loại như sau [179, UBA, 2001]. Coating bột Có thể dựa trên polyolefin (đặc biệt là polyethylene), polyamide 6, polyamide 6,6, copolyamides, polyester, polyurethane, polyvinylchloride, polytetrafluoroethylene. Coating bột nhão Dựa trên các chất hóa học đã đề cập ở trên, nhưng chúng cũng chứa các chất phụ gia như: đại lý phân tán (bề mặt, thường alkylphenolethoxylates) solubilising đại lý (glycols, N-methylpyrrolidone, hydrocarbon) chất tạo bọt (dầu khoáng, các axit béo, muối của axit béo amoniac) chất làm mềm (đặc biệt là phthalates, sulphonamides) làm đặc, dày (polyacrylates) amoniac. 4.4 Nước và quản lý năng lượng Năng lượng tiết kiệm thường liên quan trong ngành công nghiệp dệt may bởi vì việc sử dụng năng lượng chính là nước ở nhiệt độ cao. BAT: - Giám sát nước và tiêu thụ năng lượng trong các quá trình khác nhau - Cài đặt các thiết bị kiểm soát dòng chảy và các van ngăn chặn tự động trên máy liên tục - Cài đặt bộ điều khiển tự động để kiểm soát khối lượng và nhiệt độ. 4.5 Quản lý chất thải BAT: - Thu thập và có biện pháp xử lý riêng từng loại chất thải. PHẦN 5: MỘT SỐ TIÊU CHUẨN ÁP DỤNG TRONG QUY TRÌNH DỆT NHUỘM • TCVN 5945 : 1995 Tiêu chuẩn Nước thải công nghiệp. • TCVN 6984: 2001 Tiêu chuẩn nước thải công nghiệp thải vào vực nước sông dùng cho mục đích bảo vệ thuỷ sinh. • TCVN 6774-2000 Chất lượng nước ngọt bảo vệ đời sống thuỷ sinh • TCVN 6980-2001 Tiêu chuẩn nước thải công nghiệp thải vào vực nước sông dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt • TCVN 6981-2001 Tiêu chuẩn nước thải công nghiệp thải vào vực nước hồ dùng cho mục đích cấp nước sinh hoạt. PHẦN 6: KẾT LUẬN - Trong quá trình dệt nhuộm, thường gây ô nhiễm bởi các công đoạn hồ sợi, giũ hồ, làm bóng, nấu, tẩy nhuộm hoàn tất và in hoa. Trong thành phần nước thải có chứa nhiều loại hóa chất độc hại như phẩm nhuộm, chất hoạt động bề mặt, chất tạo môi trường, hồ, men, chất oxy hóa, - Do vậy, cần có những biện pháp để ngăn ngừa, giảm tác động đến môi trường. Áp dụng những kỹ thuật sẵn có tốt nhất là một trong những biện pháp hiệu quả cần được thực hiện.