Báo cáo Thực tập tại chi nhánh Công ty Kiểm toán và tư vấn tại Hà Nội

a một thành viên trong ban Tổng giám đốc. Có thể khái quátbộ máy quản lý của công ty theo sơ đồ sau: Sơ đồ 1:Bộ máy quản lý của công ty A&C HỘI ĐỒNG THÀNH VIÊN BAN TỐNG GIÁM ĐỐC PHÒNG QUẢN TRỊ TỔNG HỢP PHÒNG KẾ TOÁN PHÒNG TƯ VẤN, ĐÀO TẠO PHÒNG KIỂM TOÁN XDCB CÁC PHÒNG KIỂM TOÁN BCTC (Phòng 1,2,34, 5,6) PHÒNG DỊCH VỤ PHÒNG KẾ TOÁN PHÒNG TƯ VẤN, ĐÀO TẠO CHI NHÁNH TẠI HÀ NỘI CHI NHÁNH TẠI NHA TRANG CHI NHÁNH TẠI CẦN THƠ CÔNG TY TNHH ĐỒNG KHỞI Quan hệ chỉ đạo - Hội đồng thành viên của công ty A&C bao gồm 22 thành viên là cơ quan quản lý cao nhất của công ty, có toàn quyền nhân danh công ty quyết định mọi vấn đề liên quan đến lợi ích và hoạt động, sự phát triển của công ty như chiến lược phát triển, cách thức huy động vốn, kiến nghị các loại cổ phần và tổng số cổ phần được bán,phương án kinh doanh, cơ cấu tổ chức, quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức giám đốc, các cán bộ quản lý khác trong công ty cũng hư trong chi nhánh và công ty con…trừ những vấn đề liên quan đến Đại Hội đồng cổ đông. - Ban tổng giám đốc là đại diện pháp nhân của công ty trước pháp luật, chịu trách nhiệm trước pháp luật, Hội đồng thành viên về toàn bộ hoạt động của công ty. Ban giám đốc cũng trực tiếp điều hành mọi hoạt động kinh doanh của công ty. Ban Tổng giám đốc bao gồm 1 Tổng giám đốc và 6 phó tổng giám đốc. Đây là bộ phận đại diện pháp nhân về đối nội và đối ngoại của công ty trước pháp luật, các cơ quan quản lý nhà nước về toàn bộ hoạt động của công ty. - Phòng quản trị tổng hợp(hay còn có tên khác là phòng hành chính tổng hợp) chịu trách nhiệm trong giao dịch với khách hàng; lập thư báo phí cũng như soạn thảo hợp đồng và quản trị tổng hợp. - Phòng tư vấn đào tạo: thực hiện cung cấp dịch vụ tư vấn thuế cho khách hàng. Bên cạnh đó, nó cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho bộ phận quản lý như Ban giám đốc đồng thời tiến hành các hoạt động nâng cao trình độ nghiệp vụ cho các nhân viên trong công ty về mọi mặt. - Phòng Kế toán của công ty thực hiện chức năng của một phòng kế toán tổng hợp. Phòng kế toán của tổng công ty chịu trách nhiệm tổng hợp kết quả kinh doanh của các chi nhánh cũng như của toàn công ty đồng thời lên báo cáo về kết quả hoạt động kinh doanh của toàn công ty để trình lên Ban tổng giám đốc. - Phòng kiểm toán XDCB chịu trách nhiệm phân công và thực hiện các cuộc kiểm toán XDCB, xác định giá trị doanh nghiệp cũng như tư vấn đầu tư… - Các phòng kiểm toán BCTC (Gồm 6 phòng ) thực hiện phân công và thực hiện các cuộc kiểm toán BCTC. Vì kiểm toán BCTC là hoạt động chính của công ty nên số lượng phòng đưcợ tăng cường nhằm đáp ứng cho yêu cầu kiểm toán của khách hàng. - Phòng dịch vụ là phòng trực tiếp điều hành và chịu trách nhiệm tiến hành các hoạt động cung cấp dịch vụ của công ty. - Các chi nhánh công ty hiện có 3 chi nhánh và một công ty con được quản lý trực tiếp bởi các Giám đốc chi nhánh, và quản lý từ xa bởi Ban tổng giám đốc. Các chi nhánh đều có tư cách pháp nhân, có sử dụng con dấu riêng, hoạt động theo giấy phép kinh doanh của chi nhánh, thực hiện hạch toán phụ thuộc, định kỳ lập báo cáo thu chi làm cơ sở tính kết quả hoạt động kinh doanh của đơn vị…Các chi nhánh phải thực hiện theo các nội quy chung của Công ty, điều lệ công ty, tuân thủ quy trình Kiểm toán chung, các tiêu chuẩn nghiệp vụ kỹ thuật, cách thức ghi chép, tham chiếu, bảo quản hồ sơ chứng từ, tài liệu…Các chi nhánh này hoạt động chủ yếu dựa vào mối quan hệ và uy tín của công ty cũng như khả năng ký kết hợp đồng và năng lực điều hành của Ban giám đốc…và thực hiện một số hợp đồng khác của công ty bằng cách sau khi tiến hành kiểm toán thì sẽ gửi toàn bộ dữ liệu cho công ty để công ty có thể lập báo cáo kiểm toán tài chính cũng như báo cáo quyết toán xây dựng công trình cơ bản… 2.2.2.Về chi nhánh Hà Nội: Chi nhánh Hà Nội được thành lập và hoạt động như một công ty con độc lập, được hạch toán kết quả kinh doanh riêng dưới sự quản lý của Ban giám đốc.Chi nhánh Hà Nội do một giám đốc chi nhánh chịu trách nhiệm, Giám đốc chi nhánh kiêm Phó tổng giám đốc của công ty A&C. Sơ đồ 2: Bộ máy quản lý chi nhánh A&C tại Hà Nội PHÓ GIÁM ĐỐC PHÓ GIÁM ĐỐC BỘ PHẬN TƯ VẤN, KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN PHÒNG NGHIỆP VỤ 3 (KIỂM TOÁN XDCB) CÁC PHÒNG KIỂM TOÁN BCTC (PHÒNG NGHIỆP VỤ 1, 2,4) BỘ PHẬN KẾ TOÁN PHÒNG QUẢN TRỊ TỔNG HỢP GIÁM ĐỐC CHI NHÁNH Quan hệ chỉ đạo Các phòng ban trực thuộc quản lý của ban giám đốc chi nhánh bao gồm Giám đốc và 2 Phó giám đốc. Giám đốc chi nhánh đống thời là Phó tổng giám đốc công ty, uỷ viên của hội đồng thành viên của A&C. Giám đốc chi nhánh trực tiếp điều hành và chịu trách nhiệm về hoạt động của chi nhánh trước Hội đồng thành viên. Hai phó giám đốc vừa trực tiếp điều hành hoạt động tại các bộ phận vừa chịu trách nhiệm trực tiếp đối với giám đốc Phòng quản trị tổng hợp đây là phòng tập hợp quản lý các công tác hành chính, thư kí, phiên dịch, văn thư, tin học, lái xe, bảo vệ, thực hiện các công việc chung, quản lý hoạt động của công ty nhằm đảm bảo công việc được thực hiện tuần tự, nhịp nhàng. Các phòng nghiệp vụ kiểm toán Báo cáo tài chính Các phòng này thực hiện trực tiếp công tác kiểm toán Báo cáo tài chính. Mỗi phòng nghiệp vụ có một trưởng phòng chịu trách nhiệm quản lý. Phòng nghiệp vụ kiểm toán XDCB Phòng này thực hiện công tác kiểm toán các báo cáo quyết toán XDCB, thẩm định đầu tư, … Bộ phận kế toán Thực hiện các công tác về ghi sổ kế toán trong doanh nghiệp, lập báo cáo định kì cho công ty mẹ. Bộ phận tư vấn - kiểm soát chất lượng Bộ phận này do các kiểm toán viên có chuyên môn, trình độ cao đảm trách. Đây là bộ phận quan trọng của công ty, thực hiện việc soát xét, kiểm tra nhằm đảm bảo chất lượng của các cuộc kiểm toán. Đồng thời đây cũng là bộ phận thực hiện các dịch vụ tư vấn khách hàng. 2.3. Tổ chức công tác kế toán: Công ty tổ chức công tác kế toán theo mô hình tập trung. Quản lý tài chính của cả công ty nằm ở trụ sở chính va định kì các chi nhánh lập báo cáo gửi về tổng công ty. Tại các chi nhánh và công ty con có bộ phận kế toán hạch toán riêng nhưng thực hiện theo chế độ hạch toán phụ thuộc của tổng công ty. Về hình thức sổ kế toán áp dụng: Nhật ký chung trên máy vi tính.  Về niên độ kế toán: từ 1/10 đến 30/9. Đội ngũ nhân viên: A&C cũng như bất kì một công ty kiểm toán nào, hiểu rõ rằng kiểm toán viên là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại cũng như phát triển của công ty. Sau 16 năm hoạt động (1992-2008) công ty đã xây dựng được một đôị ngũ cán bộ công nhân viên được tuyển chọn và đào tạo một cách liên tục, khoa học và có hệ thống.A&C có một đội ngũ kiểm toán viên giỏi và yêu nghề, cùng gắn bó vì sự phát triển của A&C. Đến nay với 315/368 nhân viên trực tiếp phục vụ khách hàng, A&C đã tạo dựng được uy tín trong lòng hàng nghìn khách hàng và xây dựng được cho mình một nền tảng phát triển khá vững chắc trên thương trường. Trong quá trình hoạt động, công ty luôn chú trọng đào tạo cũng như nâng cao kĩ năng nghề nghiệp cho nhân viên của mình, bản thân ban lãnh đạo của A&C đều là những kiểm toán viên giỏi có bằng cấp cao. Đến nay trong đội ngũ của mình A&C có thể tự hào vì có 12 thạc sĩ kinh tế và kiểm toán viên quốc tế (ÂCC); 53 kiểm toán viên được cấp chứng chỉ KTV của Bộ tài chính; 7 thẩm định viên được cấp chứng chỉ thẩm định viên về giá; 57 cử nhân có 2 bằng đại học; 45 cử nhân đại học Luật và 44 kĩ sư xây dựng, cử nhân đại học, cao đẳng khác. Trong quá trình hoạt động, đội ngũ nhân viên liên tục được đào tạo nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng và bản lĩnh nghề nghiệp cùng với các kiến thức bổ trợ về Pháp luật, Kinh tế, Thị trường …để có khả năng đa dạng hoá các loại hình dịch vụ, cung cấp cho khách hàng. Hàng năm công ty đều tổ chức tuyển chọn nhân viên mới, bên cạnh đó cũng tổ chức các đợt tập huấn cho nhân viên. Ngoài các đợt tập huấn trong nước, công ty cũng kết hợp với các chương trình hỗ trợ của Bộ tài chính, EURO TAPVIET và các tổ chức nghề nghiệp quốc tế khác tổ chức cho các kiểm toán viên đi tu nghiệp và đào tạo qua các hình thức khảo sát, huấn luyện, thực hành tại nước ngoài như Anh, Pháp, Bỉ, Singapore, Malayxia, Philippines, Hong Kong, Ireland… Quy trình hoạt động của công ty đã được xây dựng dựa trên cơ sở nghiên cứu lựa chọn những phương thức hoạt động vừa phù hợp với những chuẩn mực và thông lệ quốc tế về kế toán-kiểm toán vừa phù hợp thực tiễn quản lý và những quy định về pháp luật hiện hành của Việt Nam.Chính phương thức hoạt động đó đã giúp đội ngũ kiểm toán viên thiết lập uy tín và đem lại sự hài long của khách hàng đối với những dịch vụ mà công ty cung cấp. 3.Tình hình hoạt động của công ty nói chung và chi nhánh Hà Nội nói riêng: 3.1.Tình hình hoạt động chung: Với khẩu hiệu chung “tận tâm và chất lượng”, A&C đã không ngừng cố gắng để nâng cao chất lượng đội ngũ kiểm toán viên cũng như chất lượng các dịch vụ cung cấp. Từ chỗ chỉ là một chi nhánh nhỏ thực hiện các hợp đồng kiểm toán phụ cho VACO và E&Y, A&C đã dần dần tìm được cho mình được một thế đứng riêng, một lượng khách hàng riêng và một phương thức hoạt động riêng. Chính nhờ sự nỗ lực của mình, A&C thực sự tự hào trước những thành quả đạt được: - Hiện nay công ty có hơn 2000 khách hàng thuộc mọi loại hình doanh nghiệp thuộc nhiều ngành nghề khác nhau, có nhiều khách hàng thường xuyên và là các công ty lớn trên thị trường. - A&C là một trong ba công ty kiểm toán đầu tiên được Uỷ ban chứng khoán Nhà nước chấp nhận cho kiểm toán các tổ chức phát hành và kinh doanh chứng khoán trên Thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2005-2006 và tiếp tục kiểm toán trong năm 2007-2008. - A&C cũng là một trong các công ty kiểm toán độc lập đầu tiên được Ngân hàng nhà nước Việt Nam cho phép kiểm toán các tổ chức tín dụng và Ngân hàng thương mại tại Việt Nam. - Về mặt doanh thu, có thể thấy được sự phát triển của A&C qua số liệu về doanh thu trong vài năm trở lại đây. Bảng 2: Kết quả kinh doanh 4 năm từ 2005 đến 2008 Chỉ tiêu 2005 2006 2007 2008 Doanh thu 28 tỷ 42.6 tỷ 57.2 tỷ 78.36 ỷ Lợi nhuận sau thuế 1.8 tỷ 1.6 tỷ 1.6tỷ 1.75 tỷ Biểu đồ 2:Phân tích kết quả hoạt động của công ty Ta thấy từ năm 2005 đến năm 2008 doanh thu của công ty tăng lên rất nhanh từ 28 tỷ vào năm 2005 tăng lên 78,36 tỷ vào năm 2008 đạt tốc độ tăng trưởng trung bình là 38%/năm.Tuy lợi nhuận sau thuế của công ty năm 2006 và 2007 của công ty có phần giảm so với năm 2005 (khoảng 200 triệu) nhưng đây là điều dễ hiểu bởi vì trong 2 năm 2006 và 2007 công ty đang tiến hành một loạt các hoạt đông mang tính chất đầu tư lâu dài như các khoản đầu tư cho máy móc, thiết bị, nhân sự …để chuẩn bị cho việc áp dụng chương trình kiểm toán mới vào đầu năm 2008 theo yêu cầu của tổ chức HLB International mà A&C là thành viên. Việc làm này đã đem lại cho công ty những kết quả bước đầu đáng khích lệ. Doanh thu năm 2008 của công ty đã tăng 21,16 tỷ so với năm 2007 với tốc độ tăng trưởng đạt xấp xỉ 37%,trong khi đó lợi nhuận năm 2008 cũng tăng 150triệu so với năm 2007 đạt tốc độ tăng trưởng là 9,38%.Đây là những kết quả đáng chúc mừng của công ty. Một minh chứng nữa cho sự phát triển của A&C chính là việc A&C chính thức trở thành thành viên cũng như là đại diện chính thức của tập đoàn HLB International tại Việt Nam - một tổ chức Kiểm toán và Tư vấn Quốc tế với hơn 12 000 nhân viên chuyên nghiệp, và là một trong 15 tập đoàn Kiểm toán và Tư vấn hàng đầu trên thế giới từ tháng 01/2004. . Đây là 1 tổ chức quốc tế về kế toán, Kiểm toán và Tư vấn kinh doanh chuyên nghiệp được thành lập vào năm 1969 và có trụ sở chính tại Anh. Với hệ thống các công ty thành viên ở hơn 100 quốc gia, HLB tập hợp đội ngũ nhân viên có kinh nghiệm trong hầu hết mọi lĩnh vực kinh doanh ở hầu hết mọi thị trường trên thế giới với 1.500 partner và 10.800 nhân viên ở hơn 400 chi nhánh. Nhờ có quy mô hoạt động rộng và có thể cung cấp các dịch vụ theo yêu cầu của khách hàng ở mọi quy mô và mọi quốc gia, HLB có thể thực hiện liên lạc, phối hợp hoạt động giữa các văn phòng để đáp ứng kịp thời nhu cầu của các khách hàng hoạt động toàn cầu bị hạn chế. HLBi được xếp hạng thứ 12 nhóm các tập đoàn kế toán, kiểm toán và tư vấn kinh doanh hang đầu của thế giới với doanh thu mỗi năm là khoảng 1 ty đô la Mỹ. Việc trở thành một thành viên của một tổ chức quốc tế thực sự là một thuận lợi của công ty nhưng kèm theo nó cũng dặt ra nhiều thử thách, đòi hỏi công ty phải kiểm soát chất lượng hoạt động tốt hơn, vừa đáp ứng yêu cầu của khách hàng vừa đáp ứng yêu cầu của công ty mẹ ở nước ngoài. Bên cạnh đó ngày 06/01/2008 vừa qua Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn (A&C) đã vinh dự là một trong 108 doanh nghiệp tiêu biểu nhận được giải "Thương mại dịch vụ - Top Trade Services 2007" do Bộ Công Thương trao tặng dành cho các doanh nghiệp hoạt động trong 11 lĩnh vực Thương mại Dịch vụ mà Việt Nam cam kết thực hiện khi gia nhập WTO. Đây thực sự là một sự khích lệ lớn lao đối với A&C để tiếp tục phát triển hoạt động kinh doanh và cống hiến cho nền kinh tế đất nước ngày một phát triển hơn. Bên cạnh các hoạt động kinh doanh,A&C còn chú trọng tham gia các công tác xã hội. Trong công tác xã hội, A&C tham gia thường xuyên nhiều chương trình như Quỹ vì người nghèo, xây dựng nhà tình nghĩa, xây dựng nhà tình thương, Quỹ giúp đỡ nạn nhân chất độc mày da cam, v.v... A&C xem đây là một hoạt động tích cực, đóng góp 1 phần sức lực vào công cuộc xây dựng đất nước. 3.2.Tình hình hoạt động của Chi nhánh Hà Nội: Hoạt động tại một thị trường rộng lớn là Hà Nội-nơi tập trung nhiều các doanh nghiệp lớn đồng thời cũng là nơi có rất nhiều công ty cũng như chi nhánh của các công ty kiểm toán trong vag ngoài nước, đặt ra cho chi nhánh những thách thức mới cũng như các cơ hội mới.Trải qua 6 năm hoạt động với tư cách là một chi nhánh có tư cách pháp nhân độc lập, A&C chi nhánh Hà Nội đã tự tạo cho mình một vị thế khá ổn định trên thương trường. Doanh thu cũng như lợi nhuận của công ty không ngừng được nâng cao.Dưới đây là một vài số liệu thể hiện kết quả kinh doanh của chi nhánh: Bảng 3: Kết quả kinh doanh trên các lĩnh vực Đơn vị :tỷ đồng Chỉ tiêu Năm 2008 Năm 2007 Doanh thu (tỷ) Tỷ trọng so với toàn công ty(%) Doanh thu (tỷ) Tỷ trọng so với toàn công ty(%) Kiểm toán BCTC 15,1 19,27 12,58 22 Kiểm toán XDCB và xác định giá trị DN 2,49 3,17 1,71 2,99 Đào tạo tư vấn 0,17 0,22 0,17 0,29 Dịch vụ khác 0,09 0,11 0,058 0,1 Tổng 17,85 22,77 14,52 25,38 Qua những con số nêu trên, ta thấy trong năm 2008 doanh thu của chi nhánh Hà Nội đã đạt 17,85 tỷ đồng chiếm 22,77% trên tổng doanh thu của cả công ty,tăng 3,33 tỷ đồng so với năm 2007, đạt tốc độ tăng trưởng là 22,93%.Tuy đây chưa phải là một con số quá lớn so với các chi nhánh còn lại song đây cũng là một kết quả rất đáng khích lệ của chi nhánh.Trong năm 2009,tuy còn gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu,song cả công ty A&C nói chung và chi nhánh Hà Nội nói riêng vẫn đặt ra cho mình những mức chỉ tiêu cao và toàn thể nhân viên A&C đang ngày càng nỗ lực để đưa công ty phát triển ngày một vững mạnh, đạt được các mục tiêu đã đề ra. II.Tổ chức thực hiện kiểm toán tại công ty A&C 1.Quy trình kiểm toán tại A&C Để tổ chức thực hịên một cuộc kỉêm toán, tại chi nhánh A&C Hà Nội được thực hiện theo một quy trình bao gồm các bước được thực hiện theo thứ tự (sơ đồ 3) Sơ đồ 3: Quy trình kiểm toán tại chi nhánh Hà Nội Khảo sát và chấp nhận khách hàng Lập kế hoạch kiểm toán Chứng kiến kiểm kê (nếu có) Thực hiện kiểm toán tại khách hàng Tổng hợp, lập Báo cáo kiểm toán Quan hệ chuyển tiếp Bước 1: Khảo sát, tìm hiểuvà chấp nhận khách hàng Trong tổ chức kiểm toán của A&C, đây là bước quan trọng để đánh giá tổng quan và lên kế hoạch kiểm toán tổng quát. Khi nhận được yêu cấu từ phía khách hàng công ty sẽ cử cán bộ là người thuộc ban lãnh đạo công ty hoặc kiểm toán viên đến gặp trực tiếp khách hàng để tìm hiểu sơ bộ về khách hàng như: ngành nghề kinh doanh, doanh thu các năm, kết quả kiểm toán các năm trước ( nếu có ),… Quá trình thu thập thông tin ban đầu sẽ được tiến nhành một cách nhanh chóng và cán bộ được cử đi sẽ phải lập Báo cáo khảo sát để báo cáo lại tình hình cho người phụ trách. Cũng trên cơ sở Báo cáo khảo sát đã lập, người đi khảo sát cũng phải tính toán và đề xuất mức phí để trình lên Giám đốc duyệt. Việc để người khảo sát lập các báo cáo, đề xuất và tính toán mức phí sẽ tiết kiệm được công sức và tính toán sát thực hơn bởi vì người đi khảo sát chính là người hiểu hơn cả về tình hình tổng quan của khách hàng. Mức phí và Báo cáo tổng quan được trình lên giám đốc , nếu Giám đốc xét thấy mức phí là phù hợp và quá trình tìm hiểu tổng quan là tương đối phù hợp, chính xác thì sẽ phê duyệt quyết định đồng ý thực hiện kiểm toán và chuyển qua Phòng Quản trị tổng hợp. Phòng quản trị tổng hợp sẽ tiếp nhận và lập thư báo phí gửi khách hàng. Sau khi được sự chấp thuận của khách hàng với mức phí đưa ra Phòng Quản trị tổng hợp sẽ tiến hành soạn thảo hợp đồng và thực hiện kí kết hợp đồng với khách hàng. Hợp đồng sau khi ký kết được Giám đốc phân về các phòng nghiệp vụ phù hợp và các trưởng phòng chịu trách nhiệm phân công các kiểm toán viên thực hiện. Bước 2;Lập kế hoạch kiểm toán Các kiểm toán viên sau khi được phân công sẽ liên hệ với khách hàng để tìm hiểu kĩ hơn về đặc điểm, hoạt động kinh doanh của khách hàng. Đồng thời các kiểm toán viên sẽ chuẩn bị Bộ hồ sơ kiểm toán bao gồm hồ sơ kiểm toán chung và hồ sơ kiểm toán năm; lựa chọn đội ngũ trợ lý, thực hiện các thủ tục phân tích, đánh giá trọng yếu rủi ro, thẩm tra và đánh giá hệ thống KSNB,… từ đó triển khai kế hoạch cũng như chương trình kiểm toán cụ thể cho khách hàng. Đối với khách hàng thường niên thì công việc này có thể được giảm nhẹ hơn rất nhiều và thường chỉ thu thập về các thông tin mới. Kế hoạch kiểm toán đã được lên xong, kiểm toán viên sẽ liên hệ với khách hàng về thời gian kiểm kê, thời gian thực hiện kiểm toán đồng thời cũng phải gửi trước cho khách hàng danh sách tài liệu cần cung cấp để khách hàng chuẩn bị trước nhằm giảm thiểu thời gian kiểm toán từ đó giảm thiểu chi phí kiểm toán. Bước 3:Chứng kiến kiểm kê (nếu có) Kiểm kê là công việc được thực hiện trước khi chính thức kiểm toán, công việc này được thực hiện khi kiểm toán viên nhận thấy cần tiến hành kiểm kê đối với một số phần hành cần thiết để bổ sung cho bằng chứng kiểm toán. Qua trình chứng kiến kiểm kê được thực hiện thông qua nhiều các bước nhằm bảo đảm việc chứng kiến kiểm kê là tin cậy và khách quan nhất. Có 3 bước cơ bản khi thực hiện mọi cuộc kiểm kê: Chuẩn bị kiểm kê: kiểm toán viên phải thu thập về kế hoạch kiểm kê, phương thức kiểm kê của khách hàng, yêu cầu khách hàng chuẩn bị các tài liệu cần thiết như sổ cái tài khoản liên quan, danh mục hàng hoá, tài sản (đối với kiểm kê hàng tồn kho và TSCĐHH) và chuẩn bị chứng từ khi cần thiết. Chứng kiến kiểm kê: để chứng kiến kiểm kê đảm bảo khách quan, kiểm toán viên phải để khách hàng kiểm kê, mình đóng vai trò là người quan sát quá trình kiểm kê có chính xác không đặc biệt là trong kiểm kê tiền. Đối với kiểm kê hàng tồn kho kiểm toán viên có thể chọn mẫu để khách hàng kiểm kê. Kết thúc và lập báo cáo kiểm kê: Kiểm toán viên phải lập báo cáo về cuộc kiểm kê của khách hàng, xem kết quả kiểm kê có đáng tin cậy hay không, nêu ý kiến của mình về cuộc kiểm kê, thu thập các tài liệu liên quan để lưu hồ sơ kiểm toán. Thông thường cuộc kiểm kê thường được tiến hành vào 30 đến 31/12 năm báo cáo tài chính được kiểm toán hoặc vào 02/01 đến khoảng 05/01 năm kế tiếp.Trên biên bản và báo cáo kiểm kê, kiểm toán viên cần ghi rõ kết quả kiểm kê này được xác định vào thời điểm nào (lúc mấy giờ ngày bao nhiêu…) để làm căn cứ chính xác cho các kiểm toán viên xác định giá trị tài sản. Bên cạnh đó, kiểm kê có thể diễn ran gay trong cuộc kiểm toán nếu kiểm toán viên nhận thấy bắt buộc phải tiến hành kiểm kê để thu thập thêm bằng chứng kiểm toán. Bước 4;Thực hiện kiểm toán tại khách hàng + Họp triển khai: Trước khi tiến hành đến kiểm toán tại khách hàng, nhóm kiểm toán và Ban giám đốc, phòng kế toán và đại diện các phòng ban chức năng tiến hành họp để thông qua về mục tiêu, nội dung kiểm toán, trách nhiệm của các bộ phận liên quan đến cuộc kiểm toán. Cuộc họp này được tổ chức giúp cho Ban giám đốc nắm được tình hình một cách sát sao hơn. + Thực hiện kiểm toán: Việc thực hiện kiểm toán ở A&C được chia theo từng khoản mục trên bảng cân đối phát sinh. Theo đó nhóm trưởng sẽ phân công công việc cho các thành viên trong nhóm kiểm toán. Thực hiện kiểm toán là quá trình kiểm toán viên áp dụng các phương pháp kiểm toán chứng từ và ngoài chứng từ theo chương trình cụ thể đối với từng khoản mục đã được quy định theo chương trình kiểm toán của công ty (theo HLBi) để thu thập bằng chứng tin cậy nhằm đưa ra kết luận về Báo cáo tài chính của khách hàng. Mỗi thành viên theo phân công sẽ thực hiện kiểm toán các khoản mục mà mình chịu trách nhiệm bên cạnh đó cũng sẽ liên hệ với các thành viên khác cùng đối chiếu, kiểm tra các khoản mục có liên quan với nhau. Một số các công việc mà kiểm toán viên tiến hành: Tổng hợp số liệu trên sổ cái, Báo cáo tài chính của đơn vị Thu thập các tài liệu liên quan: sổ sách, chứng từ, hợp đồng,… Kiểm tra chi tiết, đối chiếu số liệu, phát hiện những chênh lệch, sai sót Kiểm tra chứng từ gốc nhằm xác minh lại tính phát sinh, có thật của nghiệp vụ được ghi nhận Phỏng vấn khách hàng Thực hiện các thủ tục kiểm toán cần thiết khác như: gửi thư xác nhận,quan sát, bút toán điều chỉnh …. Mỗi thành viên của nhóm kiểm toán sau khi thực hiện xong phần hành của mình đều phải chuyển lại cho nhóm trưởng kiểm tra, soát xét và nếu cần sẽ phải thực hiện thêm các thủ tục cần thiết để hoàn thiện theo yêu cầu của nhóm trưởng. Vào ngày cuối cùng của đợt kiểm toán, kiểm toán viên điều hành (nếu có) sẽ xuống làm việc cùng nhóm kiểm toán để tổng hợp lại các nội dung tồn tại, các bút toán điều chỉnh đống thời soát xét lại toàn bộ kết quả kiểm toán trước khi báo cáo kết quả kiểm toán với khách hàng. + Họp kết thúc: Cuối mỗi cuộc kiểm toán, nhóm kiểm toán và cả kiểm toán viên điều hành (nếu có) sẽ họp công bố kết quả kiểm toán với khách hàng. Cuộc họp phải có mặt Ban giám đốc, bộ phận kế toán và đại diện các phòng ban của khách hàng. Cuộc họp nhằm mục đích báo cáo kết quả kiểm toán, nêu lên những vấn đề tồn tại, đề xuất các xử lý, các điều chỉnh cũng như các biện pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ,… của khách hàng. Kiểm toán viên phải thống nhất với khách hàng về các bút toán điều chỉnh. Bước 5:Tổng hợp, lập Báo cáo kiểm toán Bước cuối cùng này được thực hiện hoàn toàn tại văn phòng công ty kiểm toán. Nhóm trưởng nhóm kiểm toán sẽ là người đọc lại hồ sơ kiểm toán, ghi nhận các vấn đề tồn tại và hướng xử lý. Nhóm trưởng cũng sẽ chính là người lập Báo cáo kiểm toán. Hồ sơ kiểm toán và Báo cáo kiểm toán sau khi lập sẽ được kiểm toán viên điều hành soát xét lại. Nếu phát hiện thấy vấn đề còn tồn tại, kiểm toán viên điều hành sẽ chuyển trả lại cho nhóm trưởng nhóm kiểm toán để trả lời và hoàn thiện, nếu không thì chuyển sang cho bộ phận kiểm soát chất lượng. Nếu Bộ phận kiểm soát chất lượng xét thấy báo cáo chưa hoàn thiện, còn vấn đề tồn tại thì tiếp tục gửi trả lại cho trưởng nhóm kiểm toán hoàn thiện, nếu không tiếp tục gửi lên Ban giám đốc xét duyệt lần cuối trước khi gửi cho khách hàng. Sau khi đã nhận được sự đồng ý của Ban giám đốc, nhóm trưởng sẽ lập phiếu lấy ý kiến khách hàng và gửi cho khách hàng kèm theo báo cáo đã phê duyệt. Khi nhận đựơc phản hồi từ phía khách hàng, nếu có ý kiến của khách hàng về việc sử đổi Báo cáo kiểm toán nhóm trưởng sẽ phải đệ trình lên kiểm toán viên điều hành và Ban giám đốc xem xét, cho ý kiến. Còn trường hợp khách hàng đồng ý phát hành báo cáo, nhóm trưởng sẽ phải lập Phiếu yêu cầu phát hành trình giám đốc ký duyệt và sau đó chuyển sang cho Phòng quản trị tổng hợp để phát hành báo cáo. 2. Kiểm soát chất lượng một cuộc kiểm toán 2.1. Kiểm soát chung một cuộc kiểm toán Tại chi nhánh Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C Hà Nội, việc kiểm soát chất lượng một cuộc kiểm toán được tiến hành từ lúc lên kế hoạch kiểm toán. Tại chi nhánh công ty có Bộ phận kiểm soát chất lượng, tuy nhiên bộ phận này không theo sát cuộc kiểm toán mà công việc kiểm soát chất lượng trực tiếp do chính nhóm trưởng và kiểm toán viên điều hành thực hiện. Quy trình kiểm soát chất lượng tại chi nhánh công ty tại Hà Nội có thể khái quát: Sơ đồ 4: Kiểm soát chất lượng một cuộc kiểm toán Nhóm trưởng (kiểm toán viên phụ trách) Kiểm toán viên điều hành (Trưởng, phó phòng) Bộ phận kiểm soát chất lượng Partner ( Phó giám đốc, Giám đốc) 2.2.Kiểm soát chất lượng trong từng giai đoạn của cuộc kiểm toán: Kiểm soát trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán. Trước khi tiến hành kiểm toán, Kiểm toán viên thông báo lịch kiểm toán, danh sách nhóm kiểm toán, nhóm trưởng nhóm kiểm toán tại các khách hàng cụ thể, KTV sẽ tìm hiểu một số thông tin về khách hàng mình sắp kiểm toán như: Thông tin về nhân sự, thông tin về kế toán, thông tin về hợp đồng, thông tin về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp… Nhóm trưởng sẽ là người trực tiếp giám sát các KTV trong việc sử dụng các kỹ thuật