Báo cáo thực tập tổng hợp tại Công ty Kiểm toán và Tư vấn (A&C) và chi nhánh Hà Nội

Services 2007" do Bộ Công Thương trao tặng dành cho các doanh nghiệp hoạt động trong 11 lĩnh vực Thương mại Dịch vụ mà Việt Nam cam kết thực hiện khi gia nhập WTO. Đây thực sự là một sự khích lệ lớn lao đối với A&C để tiếp tục phát triển hoạt động kinh doanh và cống hiến cho nền kinh tế đất nước ngày một phát triển hơn. 1.2. Chi nhánh của A&C tại Hà Nội: Chi nhánh công ty Kiểm toán và Tư vấn A&C tại Hà Nội là một trong 3 chi nhánh lớn của công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C gồm chi nhánh Hà Nội, chi nhánh Cần Thơ, chi nhánh Nha Trang – Khánh Hoà và trụ sở chính đặt tại TP.Hồ Chí Minh và một công ty con với tên gọi Công ty TNHH dịch vụ và tư vấn Đồng Khởi. Chi nhánh Hà Nội được thành lập và hoạt động như một văn phòng đại diện của công ty Kiểm toán và Tư vấn TP.Hồ Chí Minh đặt tại 41B Lý Thái Tổ - Q.Hoàn Kiếm - Hà Nội. Văn phòng đại diện chỉ chính thức trở thành chi nhánh hoạt động độc lập từ năm 2001 theo Quyết định số 1144/QĐUB của UBNN TP.Hà Nội và hoạt động theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 312448 do sở Kế hoạch và đầu tư TP.Hà Nội cấp ngày 16/03/2001. Chi nhánh Hà Nội chính thức đi vào hoạt động đã thực sự là một mốc đánh dấu cho sự mở rộng về quy mô hoạt động của A&C, công tác kiểm toán được mở rộng hơn và phục vụ khách hàng tại Hà Nội tốt hơn, đồng thời giảm thiểu được chi phí kiểm toán. Vào năm 2003, khi công ty chuyển đổi hình thức sở hữu thành công ty cổ phần, chi nhánh cũng được hoạt động theo giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh mới số 0113003559 do Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.Hà Nội cấp ngày 15/01/2004. Và vào năm 2005, khi công ty tiến hành chuyển đổi hình thức sở hữu làn 2 từ công ty cổ phần thành công ty TNHH cho đến nay, chi nhánh hoạt động theo giấy chứng nhận đăng kí kinh doanh số 0112030013 do Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.Hà Nội cấp ngày 14/02/2007. Hà Nội là một thị trường lớn, là nơi tập trung của rất nhiều các doanh nghiệp lớn, đống thời cũng là nơi có rất nhiều công ty cũng như chi nhánh của các công ty kiểm toán trong và ngoài nước. Điều này đặt ra cho các thành viên chi nhánh một gánh nặng, một thách thức trước những cơ hội mới. A&C đã có được một vị thế khá ổn định nhưng trước sự phát triển của thị trường kiểm toán thì chi nhánh Hà Nội cũng phải đặt ra cho mình những chỉ tiêu ngày càng cao hơn. Năm vừa qua chỉ riêng doanh thu của chi nhánh Hà Nội là 14,52 tỷ đồng chiếm gần 26% trên tổng doanh thu của cả công ty, con số này tuy chưa phải là quá lớn so với các chi nhánh còn lại nhưng hứa hẹn sẽ còn tăng cao trong thời gian tới. Các nhân viên của A&C đang ngày càng nỗ lực để đưa chi nhánh Hà Nội trở nên ngày một lớn mạnh hơn. 2. Đặc điểm tổ chức kinh doanh và tổ chức quản lý: 2.1. Đặc điểm về lĩnh vực kinh doanh: Công ty A&C thực hiện Kiểm toán và Tư vấn với lĩnh vực chủ yếu là Kiểm toán Báo cáo tài chính, bên cạnh đó cùng vơí xu thế chung và đa dạng hoá của thị trường công ty cũng đã cung cấp thêm nhiều dịch vụ khác với chất lượng tốt nhất có thể. Hiện nay công ty cung cấp 6 dịch vụ chính, bao gồm: Dịch vụ kiểm toán Báo cáo tài chính; Dịch vụ Thẩm định, kiểm toán đầu tư và xây dựng cơ bản; Dịch vụ tư vấn; Đào tạo; Dịch vụ kế toán; Quản lý dự án. Tuỳ vào mỗi loại hình dịch vụ cụ thể cung cấp mà công ty đã xây dựng những quy trình riêng phù hợp, tạo điều kiện chuyên môn hoá trong đa dạng hoá dịch vụ của mình. Trong năm 2007 các thành phần dịch vụ cung cấp này đã mang lại doanh thu rất cao cho công ty trong vài năm trở lại đây. Có thể thấy được đóng góp của mỗi loại hình dịch vụ cung cấp do chi nhánh Hà Nội và các chi nhánh khác đối với toàn công ty qua bảng tổng hợp doanh thu năm 2007. Bảng 2: Bảng tổng hợp doanh thu năm 2007 Doanh thu Chi nhánh HN VP công ty và chi nhánh khác Tổng doanh thu của công ty Kiểm toán BCTC 12.583 30.559 43.142 Kiểm toán XDCB, xác định GTDN 1.713 7.030 8.743 Đào tạo, tư vấn 164 2.980 3.144 Dịch vụ khác 58 2.123 2.181 Cộng 14.520 42.692 57.212 * Dịch vụ kiểm toán Báo cáo tài chính: Đây có thể xem là lĩnh vực kinh doanh đóng vai trò chủ chốt đối với công ty. Loại hình dịch vụ này đã mang về cho công ty hơn 1000 khách hàng ở nhiều loại hình, nhiều ngành nghề khác nhau và hơn 50% doanh thu mỗi năm. Đối với loại dịch vụ này công ty đã có chương trình kiểm toán cụ thể do chính công ty xây dựng và áp dụng, tuy nhiên từ năm 2008 công ty chính thức hoạt động theo chương trình kiểm toán mới được thiết lập bởi chương trình kiểm toán Quốc tế do HLB cung cấp trên cơ sở phù hợp với các chuẩn mực cũng như luật pháp Việt Nam và Quốc tế. Bên cạnh kiểm toán Báo cáo tài chính, theo yêu cầu của khách hàng, công ty cũng đã thực hiện các dịch vụ kiểm toán hoạt động, kiểm toán tuân thủ, kiểm toán nội bộ và kiểm toán thông tin tài chính. Và cùng với quá trình kiểm toán, công ty luôn cố gắng hỗ trợ khách hàng như tư vấn, cung cấp các thông tin góp phần hoàn thiện Hệ thống kiểm soát, công tác tổ chức kế toán, quản lý tài chính của khách hàng. Mỗi cuộc kiểm toán được thực hiện là đã giúp cho khách hàng tìm hiểu, quản lý tôt hơn về mặt tài chính của mình, đồng thời còn giúp khách hàng tạo dựng niềm tin cho các nhà đầu tư cũng như những người quan tâm. * Dịch vụ thẩm định, kiểm toán đầu tư và xây dựng cơ bản: Hoạt động thẩm định, kiểm toán vốn đầu tư và quyết toán các công trình xây dựng cơ bản cũng là một hoạt động nổi trội của A&C. Hoạt động này bao gồm một số dịch vụ cụ thể như: Thẩm tra dự án, lập và thẩm tra dự toán công trình; tư vấn xây dựng; tư vấn các mặt hoạt động, chuyển đổi,.. trong doanh nghiệp; định giá tài sản; kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư;… * Dịch vụ tư vấn: Bên cạnh thực hiện tư vấn trong cho khách hàng trong từng cuộc kiểm toán nhằm cải thiện hoạt động kinh doanh, A&C cũng thực hiện thêm lĩnh vực tư vấn cho các khách hàng có nhu cầu. Đối với A&C đây là hoạt động được khách hàng rất tín nhiệm, A&C đã có hơn 15 năm hoạt động và một đội ngũ kiểm toán viên dày dạn kinh nghiệm, kiến thức thực tế phong phú, điều này là một thuận lợi rất lớn cho chính công ty và cả khách hàng. Hoạt động tư vấn của A&C bao gồm các mặt tư vấn chính: Tư vấn về thuế; Tư vấn các vấn đề liên quan đến kế toán; Tư vấn tài chính và quản trị doanh nghiệp; Tư vấn về dịch vụ pháp lý; Tư vấn ứng dụng công nghệ thông tin; Các hoạt động tư vấn khác theo yêu cầu của khách hàng như các vấn đề về pháp luật, đầu tư,... * Đào tạo: Kiểm toán viên luôn là nguồn lực quan trọng nhất của bất cứ một công ty kiểm toán nào, đội ngũ kiểm toán quyết định đến chất lượng các cuộc kiểm toán cũng như sự tồn tại và phát triển của công ty kiểm toán. Hiểu rõ điều này A&C luôn cố gắng nâng cao chất lượng đội ngũ nhân viên của mình. Với thế mạnh của một công ty kiểm toán hàng đầu Việt Nam và hoạt động lâu năm trên thị trường, A&C đã kết hợp với các giáo viên, thạc sỹ, giáo sư, các chuyên gia trong lĩnh vực Kiểm toán và Tư vấn cùng với ban lãnh đạo A&C tổ chức các khoá học, các chương trình huấn luyện nhằm đào tạo nâng cao kĩ năng nghề nghiệp cho nhân viên cũng như các khoá học theo yêu cầu khác. Hoạt động đào tạo của A&C bao gồm 4 mảng chính: Đào tạo các lớp kế toán trưởng; Đào tạo chuyên đề về Kế toán tài chính, kế toán quản trị, kinh doanh chứng khoán,…; Tổ chức sinh hoạt chuyên môn và cung cấp những thông tin văn bản của Nhà nước mới ban hành; Đào tạo nội bộ. * Dịch vụ kế toán: Với dịch vụ kế toán A&C cung cấp bao gồm: Ghi sổ kế toán, lập báo cáo tài chính, soát xét báo cáo tài chính, thiết kế, triển khai và vận hành hệ thống kế toán, hệ thống kiểm soát nội bộ,…. Đây là một dịch vụ mang tính chất thiết thực, giúp cho khách hàng triển khai tốt hơn hệ thống kế toán tại doanh nghiệp. * Quản lý dự án: Đây là một lĩnh vực đòi hỏi phải có lực lượng nhân viên có chuyên môn cao về thẩm định giá, và một lực lượng kỹ sư giỏi. Đáp ứng nhu cầu của thị trường, A&C đã tổ chức dịch vụ quản lý dự án trong nhiều năm và đã nhận được sự tín nhiệm cao từ khách hàng. Hoạt động quản lý dự án bao gồm: Quản lý chung; tổ chức công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, tổ chức thẩm định dự án vốn đầu tư, tổ chức công tác thẩm định thiết kế,… 2.2. Khách hàng của A&C: Cùng với sự đa dạng hoá trong các dịch vụ cung cấp, A&C đã mở cho mình một lượng khách hàng lớn quen thuộc trong mọi lĩnh vực. Đặc biệt trong lĩnh vực kiểm toán Báo cáo tài chính, công ty đã xây dựng cho mình một mạng lưới lớn với hơn 2.000 khách hàng trong 3 năm trở lại đây và hứa hẹn sẽ còn phát triển trong những năm tới. Khách hàng của A&C bao gồm các doanh nghiệp Việt Nam thuộc mọi thành phần kinh tế từ các ngành sản xuất cho tới thương mại, dịch vụ, du lịch,… Bên cạnh đó A&C còn có thêm một lượng khách hàng lớn là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các hợp đồng hợp tác kinh doanh hoạt động theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, các cơ quan và tổ chức của Quốc tế trong và ngoài nước, các dự án, các văn phòng đại diện, các cá nhân có nhu cầu cung cấp dịch vụ. Hiện nay công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn đã có một trụ sở chính khang trang và một hệ thống 3 chi nhánh rải dọc theo chiều dài đất nước cùng một công ty con gồm: Chi nhánh tại Hà Nội Chi nhánh tại Cần Thơ Chi nhánh tại Nha Trang - Khánh Hoà Công ty TNHH Đồng Khởi tại TP.Hồ Chí Minh Trụ sở chính tại TP.Hồ Chí Minh 2.3.Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý: Bộ máy quản lý của A&C được xây dựng theo mô hình tập trung, ban Tổng giám đốc trực tiếp điều hành tại trụ sở chính và các chi nhánh, tại mỗi chi nhánh có bộ máy hoạt động độc lập và đều trực thuộc quyền quản lý của một thành viên trong ban tổng giám đốc. Có thể khái quát bộ máy quản lý của A&C theo sơ đồ 1. Trong đó chức năng của từng bộ phận được phân định rõ: Sơ đồ 1: Bộ máy quản lý của công ty A&C HỘI ĐỒNG THÀNH VIÊN BAN TỐNG GIÁM ĐỐC PHÒNG QUẢN TRỊ TỔNG HỢP PHÒNG KẾ TOÁN PHÒNG TƯ VẤN, ĐÀO TẠO PHÒNG KIỂM TOÁN XDCB CÁC PHÒNG KIỂM TOÁN BCTC (Phòng 1,2,34, 5,6) PHÒNG DỊCH VỤ PHÒNG KẾ TOÁN PHÒNG TƯ VẤN, ĐÀO TẠO CHI NHÁNH TẠI HÀ NỘI CHI NHÁNH TẠI NHA TRANG CHI NHÁNH TẠI CẦN THƠ CÔNG TY TNHH ĐỒNG KHỞI Quan hệ chỉ đạo - Hội đồng thành viên của công ty A&C bao gồm 22 thành viên là cơ quan quản lý cao nhất của công ty, có toàn quyền nhân danh công ty quyết định mọi vấn đề liên quan đến lợi ích và hoạt động, sự phát triển của công ty. - Ban tổng giám đốc là đại diện pháp nhân của công ty trước pháp luật, chịu trách nhiệm trước pháp luật, Hội đồng thành viên về toàn bộ hoạt động của công ty. Ban giám đốc cũng trực tiếp điều hành mọi hoạt động kinh doanh của công ty. - Phòng quản trị tổng hợp thực hiện các chức năng như hành chính, thư ký, … - Phòng Kế toán của công ty thực hiện chức năng của một phòng kế toán tổng hợp. Phòng kế toán của tổng công ty chịu trách nhiệm tổng hợp kết quả kinh doanh của các chi nhánh cũng như của toàn công ty đồng thời lên báo cáo về kết quả hoạt động kinh doanh của toàn công ty để trình lên Ban tổng giám đốc. - Phòng kiểm toán XDCB chịu trách nhiệm phân công và thực hiện các cuộc kiểm toán XDCB. - Các phòng kiểm toán BCTC (Gồm 6 phòng ) thực hiện phân công và thực hiện các cuộc kiểm toán BCTC. Vì kiểm toán BCTC là hoạt động chính của công ty nên số lượng phòng đưcợ tăng cường nhằm đáp ứng cho yêu cầu kiểm toán của khách hàng. - Phòng dịch vụ là phòng trực tiếp điều hành và chịu trách nhiệm tiến hành các hoạt động cung cấp dịch vụ của công ty. - Các chi nhánh công ty hiện có 3 chi nhánh và một công ty con được quản lý trực tiếp bởi các Giám đốc chi nhánh, và quản lý từ xa bởi Ban tổng giám đốc. * Về chi nhánh Hà Nội: Chi nhánh Hà Nội được thành lập và hoạt động như một công ty con độc lập, được hạch toán kết quả kinh doanh riêng dưới sự quản lý của Ban giám đốc.Chi nhánh Hà Nội do một giám đốc chi nhánh chịu trách nhiệm, Giám đốc chi nhánh kiêm Phó tổng giám đốc của công ty A&C. Có thể khái quát bộ máy quản lý của A&C Hà Nội theo sơ đồ sau: Sơ đồ 2: Bộ máy quản lý chi nhánh A&C tại Hà Nội PHÓ GIÁM ĐỐC PHÓ GIÁM ĐỐC BỘ PHẬN TƯ VẤN, KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN PHÒNG NGHIỆP VỤ 3 (KIỂM TOÁN XDCB) CÁC PHÒNG KIỂM TOÁN BCTC (PHÒNG NGHIỆP VỤ 1, 2,4) BỘ PHẬN KẾ TOÁN PHÒNG QUẢN TRỊ TỔNG HỢP GIÁM ĐỐC CHI NHÁNH Quan hệ chỉ đạo Các phòng ban trực thuộc quản lý của ban giám đốc chi nhánh bao gồm Giám đốc và 2 Phó giám đốc. Giám đốc chi nhánh đống thời là Phó tổng giám đốc công ty, uỷ viên của hội đồng thành viên của A&C. Giám đốc chi nhánh trực tiếp điều hành và chịu trách nhiệm về hoạt động của chi nhánh trước Hội đồng thành viên. Hai phó giám đốc vừa trực tiếp điều hành hoạt động tại các bộ phận vừa chịu trách nhiệm trực tiếp đối với giám đốc Phòng quản trị tổng hợp đây là phòng tập hợp quản lý các công tác hành chính, thư kí, phiên dịch, văn thư, tin học, lái xe, bảo vệ. Các phòng nghiệp vụ kiểm toán Báo cáo tài chính Các phòng này thực hiện trực tiếp công tác kiểm toán Báo cáo tài chính. Mỗi phòng nghiệp vụ có một trưởng phòng chịu trách nhiệm quản lý. Phòng nghiệp vụ kiểm toán XDCB Phòng này thực hiện công tác kiểm toán các báo cáo quyết toán XDCB, thẩm định đầu tư, … Bộ phận kế toán Thực hiện các công tác về ghi sổ kế toán trong doanh nghiệp, lập báo cáo định kì cho công ty mẹ. Bộ phận tư vấn - kiểm soát chất lượng Bộ phận này do các kiểm toán viên có chuyên môn, trình độ cao đảm trách. Đây là bộ phận quan trọng của công ty, thực hiện việc soát xét, kiểm tra nhằm đảm bảo chất lượng của các cuộc kiểm toán. Đồng thời đây cũng là bộ phận thực hiện các dịch vụ tư vấn khách hàng. 2.4. Tổ chức công tác kế toán: Công ty tổ chức công tác kế toán theo mô hình tập trung. Quản lý tài chính của cả công ty nằm ở trụ sở chính va định kì các chi nhánh lập báo cáo gửi về tổng công ty. Tại các chi nhánh và công ty con có bộ phận kế toán hạch toán riêng nhưng thực hiện theo chế độ hạch toán phụ thuộc của tổng công ty. Về hình thức sổ kế toán áp dụng: Nhật ký chung trên máy vi tính. Về niên độ kế toán: từ 1/10 đến 30/9. 2.5. Đội ngũ nhân viên: A&C cũng như bất kì một công ty kiểm toán nào, hiểu rõ rằng kiểm toán viên là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại cũng như phát triển của công ty. Qua 15 năm hoạt động công ty đã tìm được cho mình một đội ngũ kiểm toán viên giỏi và yêu nghề, cùng gắn bó vì sự phát triển của A&C. Đến nay với 280/300 nhân viên trực tiếp phục vụ khách hàng, A&C đã tạo dựng được lòng tin cho hàng nghìn khách hàng và có được một nền tảng phát triển khá vững chắc. Trong quá trình hoạt động, công ty luôn chú trọng đào tạo cũng như nâng cao kĩ năng nghề nghiệp cho nhân viên của mình, bản thân ban lãnh đạo của A&C đều là những kiểm toán viên giỏi có bằng cấp cao. Đến nay trong đội ngũ của mình A&C có thể tự hào vì có 12 thạc sĩ kinh tế và kiểm toán viên quốc tế; 71 kiểm toán viên được cấp chứng chỉ KTV của Bộ tài chính; 13 thẩm định viên có thẻ thẩm định viên về giá; 57 cử nhân có 2 bằng đại học; 45 cử nhân đại học Luật và 44 kĩ sư xây dựng, cử nhân đại học, cao đẳng khác. Hàng năm công ty đều tổ chức tuyển chọn nhân viên mới, bên cạnh đó cũng tổ chức các đợt tập huấn cho nhân viên. Ngoài các đợt tập huấn trong nước, công ty cũng kết hợp với các chương trình hỗ trợ của Bộ tài chính, EURO TAPVIET và các tổ chức nghề nghiệp quốc tế khác tổ chức cho các kiểm toán viên đi tu nghiệp và đào tạo qua các hình thức khảo sát, huấn luyện, thực hành tại nước ngoài như Anh, Pháp, Bỉ, Singapore,… PHẦN II TỔ CHỨC THỰC HIỆN KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY A&C 1. Tổ chức thực hiện một cuộc kiểm toán Để tổ chức thực hịên một cuộc kỉêm toán, tại chi nhánh A&C Hà Nội được thực hiện theo một quy trình bao gồm các bước được thực hiện theo thứ tự (sơ đồ 3). Sơ đồ 3: Quy trình kiểm toán tại chi nhánh Hà Nội Khảo sát và chấp nhận khách hàng Lập kế hoạch kiểm toán Chứng kiến kiểm kê (nếu có) Thực hiện kiểm toán tại khách hàng Tổng hợp, lập Báo cáo kiểm toán Quan hệ chuyển tiếp * Tìm hiểu khách hàng Trong tổ chức kiểm toán của A&C, đây là bước quan trọng để đánh giá tổng quan và lên kế hoạch kiểm toán tổng quát. Khi nhận được yêu cấu từ phía khách hàng công ty sẽ cử cán bộ là người thuộc ban lãnh đạo công ty hoặc kiểm toán viên đến gặp trực tiếp khách hàng để tìm hiểu sơ bộ về khách hàng như: ngành nghề kinh doanh, doanh thu các năm, kết quả kiểm toán các năm trước ( nếu có ),… Quá trình thu thập thông tin ban đầu sẽ được tiến nhành một cách nhanh chóng và cán bộ được cử đi sẽ phải lập Báo cáo khảo sát để báo cáo lại tình hình cho người phụ trách. Cũng trên cơ sở Báo cáo khảo sát đã lập, người đi khảo sát cũng phải tính toán và đề xuất mức phí để trình lên Giám đốc duyệt. Việc để người khảo sát lập các báo cáo, đề xuất và tính toán mức phí sẽ tiết kiệm được công sức và tính toán sát thực hơn bởi vì người đi khảo sát chính là người hiểu hơn cả về tình hình tổng quan của khách hàng. Mức phí và Báo cáo tổng quan được trình lên giám đốc , nếu Giám đốc xét thấy mức phí là phù hợp và quá trình tìm hiểu tổng quan là tương đối phù hợp, chính xác thì sẽ phê duyệt quyết định đồng ý thực hiện kiểm toán và chuyển qua Phòng Quản trị tổng hợp. Phòng quản trị tổng hợp sẽ tiếp nhận và lập thư báo phí gửi khách hàng. Sau khi được sự chấp thuận của khách hàng với mức phí đưa ra Phòng Quản trị tổng hợp sẽ tiến hành soạn thảo hợp đồng và thực hiện kí kết hợp đồng với khách hàng. Hợp đồng sau khi ký kết được Giám đốc phân về các phòng nghiệp vụ phù hợp và các trưởng phòng chịu trách nhiệm phân công các kiểm toán viên thực hiện. * Lập kế hoạch kiểm toán Các kiểm toán viên sau khi được phân công sẽ liên hệ với khách hàng để tìm hiểu kĩ hơn về đặc điểm, hoạt động kinh doanh của khách hàng. Đồng thời các kiểm toán viên sẽ chuẩn bị Bộ hồ sơ kiểm toán bao gồm hồ sơ kiểm toán chung và hồ sơ kiểm toán năm; lựa chọn đội ngũ trợ lý, thực hiện các thủ tục phân tích, đánh giá trọng yếu rủi ro, thẩm tra và đánh giá hệ thống KSNB,… từ đó triển khai kế hoạch cũng như chương trình kiểm toán cụ thể cho khách hàng. Đối với khách hàng thường niên thì công việc này có thể được giảm nhẹ hơn rất nhiều và thường chỉ thu thập về các thông tin mới. Kế hoạch kiểm toán đã được lên xong, kiểm toán viên sẽ liên hệ với khách hàng về thời gian kiểm kê, thời gian thực hiện kiểm toán đồng thời cũng phải gửi trước cho khách hàng danh sách tài liệu cần cung cấp để khách hàng chuẩn bị trước nhằm giảm thiểu thời gian kiểm toán từ đó giảm thiểu chi phí kiểm toán. * Chứng kiến kiểm kê (nếu có) Kiểm kê là công việc được thực hiện trước khi chính thức kiểm toán, công việc này được thực hiện khi kiểm toán viên nhận thấy cần tiến hành kiểm kê đối với một số phần hành cần thiết để bổ sung cho bằng chứng kiểm toán. Qua trình chứng kiến kiểm kê được thực hiện thông qua nhiều các bước nhằm bảo đảm việc chứng kiến kiểm kê là tin cậy và khách quan nhất. Có 3 bước cơ bản khi thực hiện mọi cuộc kiểm kê: Chuẩn bị kiểm kê: kiểm toán viên phải thu thập về kế hoạch kiểm kê, phương thức kiểm kê của khách hàng, yêu cầu khách hàng chuẩn bị các tài liệu cần thiết như sổ cái tài khoản liên quan, danh mục hàng hoá, tài sản (đối với kiểm kê hàng tồn kho và TSCĐHH) và chuẩn bị chứng từ khi cần thiết. Chứng kiến kiểm kê: để chứng kiến kiểm kê đảm bảo khách quan, kiểm toán viên phải để khách hàng kiểm kê, mình đóng vai trò là người quan sát quá trình kiểm kê có chính xác không đặc biệt là trong kiểm kê tiền. Đối với kiểm kê hàng tồn kho kiểm toán viên có thể chọn mẫu để khách hàng kiểm kê. Kết thúc và lập báo cáo kiểm kê: Kiểm toán viên phải lập báo cáo về cuộc kiểm kê của khách hàng, xem kết quả kiểm kê có đáng tin cậy hay không, nêu ý kiến của mình về cuộc kiểm kê, thu thập các tài liệu liên quan để lưu hồ sơ kiểm toán. * Thực hiện kiểm toán tại khách hàng + Họp triển khai: Trước khi tiến hành đến kiểm toán tại khách hàng, nhóm kiểm toán và Ban giám đốc, phòng kế toán và đại diện các phòng ban chức năng tiến hành họp để thông qua về mục tiêu, nội dung kiểm toán, trách nhiệm của các bộ phận liên quan đến cuộc kiểm toán. Cuộc họp này được tổ chức giúp cho Ban giám đốc nắm được tình hình một cách sát sao hơn. + Thực hiện kiểm toán: Việc thực hiện kiểm toán ở A&C được chia theo từng phần hành. Theo đó nhóm trưởng sẽ phân công công việc cho các thành viên trong nhóm kiểm toán. Thực hiện kiểm toán là quá trình kiểm toán viên áp dụng các phương pháp kiểm toán chứng từ và ngoài chứng từ để thu thập bằng chứng tin cậy nhằm đưa ra kết luận về Báo cáo tài chính của khách hàng. Mỗi thành viên theo phân công sẽ thực hiện kiểm toán phần hành mà mình thực hiện bên cạnh đó cũng sẽ liên hệ với các thành viên khác cùng đối chiếu, kiểm tra các phần hành có liên quan với nhau. Một số các công việc mà kiểm toán viên tiến hành: Tổng hợp số liệu trên sổ cái, Báo cáo tài chính của đơn vị Thu thập các tài liệu liên quan: sổ sách, chứng từ, hợp đồng,… Kiểm tra chi tiết, đối chiếu số liệu, phát hiện những chênh lệch, sai sót Kiểm tra chứng từ gốc nhằm xác minh lại tính phát sinh, có thật của nghiệp vụ được ghi nhận Phỏng vấn khách hàng Thực hiện các thủ tục kiểm toán cần thiết khác như: gửi thư xác nhận,quan sát, bút toán điều chỉnh …. Mỗi thành viên của nhóm kiểm toán sau khi thực hiện xong phần hành của mình đều phải chuyển lại cho nhóm trưởng kiểm tra, soát xét và nếu cần sẽ phải thực hiện thêm các thủ tục cần thiết để hoàn thiện theo yêu cầu của nhóm trưởng. Vào ngày cuối cùng của đợt kiểm toán, kiểm toán viên điều hành (nếu có) sẽ xuống làm việc cùng nhóm kiểm toán để tổng hợp lại các nội dung tồn tại, các bút toán điều chỉnh đống thời soát xét lại toàn bộ kết quả kiểm toán trước khi báo cáo kết quả kiểm toán với khách hàng. + Họp kết thúc: Cuối mỗi cuộc kiểm toán, nhóm kiểm toán và cả kiểm toán viên điều hành (nếu có) sẽ họp công bố kết quả kiểm toán với khách hàng. Cuộc họp phải có mặt Ban giám đốc, bộ phận kế toán và đại diện các phòng ban của khách hàng. Cuộc họp nhằm mục đích báo cáo kết quả kiểm toán, nêu lên những vấn đề tồn tại, đề xuất các xử lý, các điều chỉnh cũng như các biện pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ,… của khách hàng. Kiểm toán viên phải thống nhất với khách hàng về các bút toán điều chỉnh. * Tổng hợp, lập Báo cáo kiểm toán Bước cuối cùng này được thực hiện hoàn toàn tại văn phòng công ty kiểm toán. Nhóm trưởng nhóm kiểm toán sẽ là người đọc lại hồ sơ kiểm toán, ghi nhận các vấn đề tồn tại và hướng xử lý. Nhóm trưởng cũng sẽ chính là người lập Báo cáo kiểm toán. Hồ sơ kiểm toán và Báo cáo kiểm toán sau khi lập sẽ được kiểm toán viên điều hành soát xét lại. Nếu phát hiện thấy vấn đề còn tồn tại, kiểm toán viên điều hành sẽ chuyển trả lại cho nhóm trưởng nhóm kiểm toán để trả lời và hoàn thiện, nếu không thì chuyển sang cho bộ phận kiểm soát chất lượng. Nếu Bộ phận kiểm soát chất lượng xét thấy báo cáo chưa hoàn thiện, còn vấn đề tồn tại thì tiếp tục gửi trả lại cho trưởng nhóm kiểm toán hoàn thiện, nếu không tiếp tục gửi lên Ban giám đốc xét duyệt lần cuối trước khi gửi cho khách hàng. Sau khi đã nhận được sự đồng ý của Ban giám đốc, nhóm trưởng sẽ lập phiếu lấy ý kiến khách hàng và gửi cho khách hàng kèm theo báo cáo đã phê duyệt. Khi nhận đựơc phản hồi từ phía khách hàng, nếu có ý kiến của khách hàng về việc sử đổi Báo cáo kiểm toán nhóm trưởng sẽ phải đệ trình lên kiểm toán viên điều hành và Ban giám đốc xem xét, cho ý kiến. Còn trường hợp khách hàng đồng ý phát hành báo cáo, nhóm trưởng sẽ phải lập Phiếu yêu cầu phát hành trình giám đốc ký duyệt và sau đó chuyển sang cho Phòng quản trị tổng hợp để phát hành báo cáo. 2. Kiểm soát chất lượng một cuộc kiểm toán 2.1. Kiểm soát chung một cuộc kiểm toán Tại chi nhánh Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn A&C Hà Nội, việc kiểm soát chất lượng một cuộc kiểm toán được tiến hành từ lúc lên kế hoạch kiểm toán. Tại chi nhánh công ty có Bộ phận kiểm soát chất lượng, tuy nhiên bộ phận này không theo sát cuộc kiểm toán mà công việc kiểm soát chất lượng trực tiếp do chính nhóm trưởng và kiểm toán viên điều hành thực hiện. Quy trình kiểm soát chất lượng tại chi nhánh công ty tại Hà Nội có thể khái quát: Sơ đồ 4: Kiểm soát chất lượng một cuộc kiểm toán Nhóm trưởng (kiểm toán viên phụ trách) Kiểm toán viên điều hành (Trưởng, phó phòng) Bộ phận kiểm soát chất lượng Partner ( Phó giám đốc, Giám đốc) Tại chi nhánh có tổ chức bộ phận kiểm soát chất lượng còn nhằm hỗ trợ cho kiểm toán viên điều hành khi không thể phụ trách. Tuy nhiên ở tổng công ty tại TP.Hồ Chí Minh công ty không tổ chức bộ phận kiểm soát chất lượng riêng mà có một Phó giám đốc chuyên làm công việc kiểm soát tại công ty, phụ trách kiểm soát kết quả do kiểm toán viên điều hành đã thực hiện kiểm soát trước đó. 2.2. Kiểm soát trong một cuộc kiểm toán cụ thể Để đảm bảo chất lượng một cuộc kiểm toán, trưởng nhóm kiểm toán chính là người chịu trách nhiệm kiểm soát chất lượng cuộc kiểm toán đó. Việc kiểm soát chất lượng được thể hiện từ khâu lập chương trình tới các quy định về nhân sự, về giấy tờ làm việc, thu thập bằng chứng, lưu hồ sơ,… Từ khâu lập chương trình kiểm toán, công ty đã chú trọng chi tiết hoá các bước công việc cần thực hiện, từ thu thập các tài liệu liên quan đến kiểm tra đối chiếu chi tiết đều được cụ thể hoá trong từng phần hành kiểm toán. Về giấy tờ làm việc, công ty có 4 loại giấy làm v