Báo cáo Tình hình thực hiện chế độ hưu trí tại huyện Thọ Xuân tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2003-2008

ồ sơ hưởng lương hưu của người lao động, thực hiện thống nhất việc xét duyệt hồ sơ và quản lý đối tượng hưởng BHXH bằng công nghệ thông tin trong toàn hệ thống nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao của toàn ngành. Bên cạnh đó, BHXH huyện Thọ Xuân là một trong 3 huyện ở tỉnh Thanh Hóa đang thực hiện thí điểm in thẻ BHYT trực tiếp tại huyện đối với cả 3 trường hợp in mới, in sai, mất thẻ…Đây là bước tiến quan trọng trong việc thực hiện chính sách BHXH, đảm bảo quyền lợi cho người lao động nói chung và người hưởng lương hưu nói riêng khi khám, chữa bệnh. - Về đội ngũ cán bộ, nhân viên: Cán bộ, nhân viên trong cơ quan ngoài trình độ chuyên môn, kinh nghiệm nghề nghiệp tích lũy được còn có lòng nhiệt huyết với nghề. Bên cạnh đó tất cả cán bộ nhân viên hiện đang làm việc tại BHXH đều sinh ra và lớn lên trên mảnh đất Thọ Xuân giàu truyền thống, nên am hiểu về đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội, đặc thù về địa lý và người dân trong huyện, do đó rất thuận tiện trong việc thực hiện tốt BHXH cho người lao động. 2.2.2. Khó khăn - Đối tượng hưởng lương hưu trên địa bàn huyện lớn: Huyện Thọ Xuân có tổng số 41 xã, thị trấn, 5 xã miền núi trên một địa bàn rộng 29.670 ha với khoảng 2,3 vạn người , có có hơn 100 doanh nghiệp vừa và nhỏ, các tổ hợp sản xuất, các làng nghề truyền thống được khôi phục và phát triển, hàng ngàn các cơ sở cá thể đang hoạt động. Hiện nay, số đơn vị sử dụng lao động, số lao động và số đối tượng hưởng các chế độ BHXH đông so với các huyện khác trong tỉnh và cùng với sự phát triển chung của kinh tế xã hội đất nước, số đối tượng sẽ không ngừng tăng lên. Có thể nói đây là khó khăn lớn nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng quản lý và thực hiện các chế độ BHXH. - Về điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội: Là vùng bán sơn địa của tỉnh với địa hình tương đối phức tạp, thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh, khiến đời sống của đại bộ phận người dân làm nông nghiệp gặp nhiều khó khăn. Lao động trong ngành nông nghiệp là: 60.484 người chiếm 50,6% số lao động đang làm việc trong các ngành kinh tế và chiếm 25,1% dân số bình quân của huyện. Nhiều lao động, chủ yếu là lao động trẻ đến các thành phố lớn, các khu công nghiệp làm việc, khi nghỉ việc do điều kiện kinh tế khó khăn nên gần như không có trường hợp nào tiếp tục tham gia BHXH để đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng. Đa số 12 tháng sau khi nghỉ việc người lao động đều làm đơn xin hưởng BHXH một lần. - Về thủ tục hưởng chế độ hưu trí: Hiện nay chưa có quy định cụ thể và chặt chẽ trong hồ sơ hưởng BHXH của người lao động. Sổ BHXH chưa là căn cứ quan trọng nhất khi xét duyệt hồ sơ bởi dù sổ BHXH đã được ghi đầy đủ, chính xác, đã được chốt sổ tại BHXH huyện thì BHXH tỉnh vẫn yêu cầu người lao động có đầy đủ hồ sơ gốc kèm theo. Một số trường hợp người lao động bị mất, hư hỏng hồ sơ rất mất thời gian và công sức trong việc khôi phục hoặc xin xác nhận của đơn vị sử dụng lao động cũ. Điều này là không cần thiết, trừ trường hợp sổ BHXH ghi không rõ ràng mới yêu cầu có hồ sơ gốc để giảm hồ sơ, thủ tục cho người lao động. Quy định này mặc dù có thể đảm bảo tính pháp lý, chặt chẽ song gây không ít khó khăn cho người lao động, đặc biệt là đối tượng bộ đội chuyển ngành, thanh niên xung phong, đối tượng đã thay đổi nhiều đơn vị trong quá trình công tác… - Về trách nhiệm của người sử dụng lao động: Khi ghi sổ BHXH cho người lao động các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn huyện chưa quan tâm đúng mức, không ghi bổ sung khi có bất kỳ thay đổi về tiền lương, chức vụ, đơn vị công tác, có những đơn vị được cấp sổ BHXH từ năm 1996 đến nay vẫn chưa đối chiếu chốt sổ với cơ quan BHXH, có đơn vị ghi bổ sung thì ghi sai mốc thời gian đóng, mức tiền lương, viết tắt, tẩy xóa…Khi giải quyết chế độ chính sách bị vướng mắc phải chờ đính chính và đổi lại sổ nên kéo dài thời gian giải quyết làm chậm thời gian được hưởng chế độ BHXH của người lao động. - Hệ thống ngân hàng tại huyện chưa phát triển. Hiện trên địa bàn huyện mới chỉ có chi nhánh Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ngân hàng chính sách. Các ngân hàng khác đang cung ứng dịch vụ chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH qua tài khoản thẻ ATM như Ngân hàng Đông Á, Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam, ngân hàng Ngoại thương Việt Nam chưa có chi nhánh tại huyện. Thêm vào đó, ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn chi nhánh Thọ Xuân mới có 1 máy ATM đặt tại trị trấn Lam Sơn, trong khi Thọ Xuân là huyện lớn, có địa bàn rộng, nên sẽ rất khó khăn cho người dân khi nhận lương hưu qua ATM. Mặt khác, hiểu biết chung về tài khoản, mật mã cá nhân, nguyên tắc hoạt động…của thẻ ATM của người lao động, đặc biệt là người có độ tuổi cao như đối tượng hưởng lương hưu còn hạn chế cùng với thói quen sử dụng tiền mặt là chủ yếu nên việc ứng dụng trả lương hưu qua thẻ ATM chưa và khó đưa vào thực hiện 2.3. Thực trạng thực hiện chế độ hưu trí tại BHXH huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa. 2.3.1. Chế độ hưu trí hằng tháng. 2.3.1.1. Công tác xét duyệt hồ sơ hưởng hưu trí Công tác xét duyệt hồ sơ hưởng hưu trí là khâu quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người lao động. BHXH huyện luôn coi trọng việc hướng dẫn thủ tục hồ sơ cho các đối tượng để giải quyết chế độ. Đối với người lao động được hưởng lương hưu hàng tháng, một số hồ sơ, giấy tờ cần thiết như: - Sổ BHXH - Quyết định nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí của người sử dụng lao động - Các giấy tờ khác liên quan đến quá trình đóng BHXH như quyết định nâng lương, chuyển ngạch bậc, quyết định bổ nhiệm… - Bản quá trình đóng BHXH Và một số giấy tờ khác theo quy định của Pháp luật Những giấy tờ, biểu mẫu theo quy định của Pháp luật được in thành mẫu sẵn để tiện hướng dẫn cho người lao động làm theo, tránh cho người lao động phải làm đi làm lại nhiều lần. Sau khi kiểm tra, tiếp nhận hồ sơ, BHXH huyện chuyển cho BHXH tỉnh thụ lý hồ sơ. 2.3.1.2. Công tác chi trả lương hưu Để thực hiện tốt phương châm chi trả kịp thời, đầy đủ, đúng đối tượng, đúng chế độ BHXH và an toàn tiền mặt trong quá trình chi trả. Hiện nay BHXH huyện Thọ Xuân thực hiện song song 2 hình thức chi trả là chi trả trực tiếp và chi trả gián tiếp. Mô hình chi trả trực tiếp mới xuất hiện từ khi có tổ chức BHXH Việt Nam. Định kỳ hàng tháng, cán bộ, công chức BHXH cùng với Ban đại diện chi trả của các xã đến tận các đại diện, xã, phường, thị trấn để chi trả trực tiếp cho đối tượng, đặc biệt đối với những đối tượng là lão thành cách mạng,người cao tuổi, người bị bệnh nặng….Cơ quan BHXH tổ chức đến nhà để chi trả tận tay đối tượng. Thông qua công tác chi trả còn nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của đối tượng, đồng thời tuyên truyền chính sách của Đảng và Nhà nước có liên quan đến quyền lợi BHXH cho đối tượng. Huyện Thọ Xuân là huyện có tới 41 xã, phường, thị trấn, trong đó có 5 xã miền núi đối tượng hưởng chế độ BHXH ít, quãng đường xa, địa hình phức tạp do vậy công tác tổ chức chi trả cho đối tượng này gặp nhiều khó khăn. Với 11 cán bộ, nhân viên, BHXH huyện không thể chi trả trực tiếp cho tất cả các đối tượng được mà phải ký hợp đồng chi trả thông qua các xã, phường, thị trấn. Đó là mô hình chi trả gián tiếp, mô hình này đã được kế thừa từ ngành Lao động - thương binh và Xã hội. Với hình thức chi trả này, BHXh huyện vẫn thực hiện tốt phương châm chi trả kịp thời đầy đủ và tận tay đối tượng. Là huyện có số đối tượng hưởng lương hưu hàng tháng và trợ cấp BHXH một lần nhiều, kinh phí chi trả lớn (bình quân hàng năm từ năm 1996 đến năm 2007 chi trả 47,708 tỷ đồng, năm 2008 gần 160 tỷ đồng), tổng chi từ khi thành lập đến nay là 732,404 tỷ đồng. Theo quy trình chi trả lương hưu và BHXH hàng tháng, BHXH tỉnh Thanh Hóa thực hiện cấp phát cho BHXH huyện qua Ngân hàng huyện, sau đó BHXH huyện đến nhận tiền về giao cho các đại diện chi trả tại trụ sở BHXH để chi trả cho đối tượng. Để đảm bảo an toàn tiền mặt, BHXH huyện sử dụng phương tiện là xe ô tô để chuyên chở tiền đến tận địa điểm chi trả, phương tiện bảo quản tiền mặt là những hộp làm bằng tôn, có khóa. Mặc dù cho đến nay BHXH huyện chưa xảy ra tình trạng thất thoát, mất mát tiền trong quá trình chuyên chở song là huyện có địa bàn rộng, nhiều xã ở xa trụ sở BHXH huyện, lại thêm tình hình an ninh chính trị một số địa phương như xã Xuân Tín… thời gian gần đây không tốt dẫn đến với phương thức cấp phát bằng tiền mặt, và phương tiện vận chuyển, bảo quản tiền mặt chưa có sự phối hợp của công an như trên là chưa đảm bảo an toàn Theo quy định của BHXH Việt Nam, việc lựa chọn phương thức chi trả nào sẽ tuỳ thuộc vào tình hình cụ thể. Tuy rằng cho đến nay công tác chi trả chưa có thất thoát và mất mát lớn nhưng xét về độ an toàn thì phương thức chi trả trực tiếp và gián tiếp độ an toàn chưa cao và khối lượng công việc dồn hết vào những ngày đầu tháng, đòi hỏi một lượng tiền mặt rất lớn trong khâu lưu thông và cần một số lượng người tương đối để phục vụ công tác chi trả. Đây là yếu tố khách quan đòi hỏi BHXH huyện nghiên cứu ứng dụng phương thức chi trả qua ATM, đảm bảo tốt nhất quyền lợi của người lao động 2.3.2. Bảo hiểm xã hội 1 lần BHXH một lần là chế độ nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động không có điều kiện tiếp tục tham gia cho đến khi đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng. Là huyện thuần nông, số lượng lao động trong độ tuổi lao động nhiều, đời sống kinh tế còn khó khăn do đó nhiều lao động đến các thành phố lớn, các khu công nghiệp tập trung để làm việc. Do xa quê, lại thêm ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế nên số lượng người lao động về xin hưởng trợ cấp BHXH một lần thuộc trường hợp 12 tháng sau khi nghỉ việc không có việc mới, có nhu cầu hưởng BHXH được quy định tại khoản 1 điều 55 Luật BHXH năm 2006 tăng đột biến. Nếu như năm 2007 có 85 đối tượng xin hưởng trợ cấp BHXH một lần thì đến năm 2008, con số này đã tăng lên 519 người. Đặc biệt quý I năm 2009, đã có tới hơn 100 đối tượng xin hưởng BHXH 1 lần Về thủ tục hưởng BHXH một lần, BHXH huyện tuân thủ nghiêm túc các loại giấy tờ, biểu mẫu theo quy định hiện hành, cụ thể như sau: Bảng 1: Các loại giấy tờ, biểu mẫu hưởng trợ cấp BHXH một lần STT Loại giấy tờ, biểu mẫu Số lượng 1 Sổ BHXH đã xác định thời gian đóng đến tháng nghỉ việc 01 quyển 2 Đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH 1 lần theo mẫu 14- HSB có xác nhận của chính quyền địa phương nơi cư trú tại huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa 1 bản 3 Quyết định nghỉ việc hưởng chế độ BHXH hoặc văn bản chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng lao động hết thời hạn 1 bản 4 Biên bản giám định y khoa kết luận suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên 3 bản (nếu có) 5 Bản photocopy dịch sang tiếng Việt có xác nhận của cơ quan dịch thuật, hộ chiếu, vé máy bay (nếu thuộc diện xuất cảnh) 1 bản (nếu có) 6 Bản photocopy công chứng hộ khẩu đối với trường hợp người lao động có địa chỉ thường trú ghi trên sổ BHXH khác với địa chỉ thường trú hiện tại 1 bản (nếu có) 7 Giấy ủy quyền có thị thực của chính quyền địa phương nơi cư trú nếu đến nhận thay 1 bản (nếu có) Hầu hết đối tượng đều không biết những giấy tờ cần thiết trên, song khi đến BHXH huyện đã được cán bộ, nhân viên phụ trách hướng dẫn cụ thể. Mẫu đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần đã được BHXH huyện in sẵn và phát miễn phí cho người lao động có nhu cầu hưởng BHXH một lần. Ngoài ra, Giấy ủy quyền có thị thực của chính quyền địa phương nơi cư trú nếu đến nhận thay do không có mẫu sẵn nên thường không đủ căn cứ pháp lý như chưa có chữ ký của cả 2 người: người ủy quyền và người được ủy quyền, chưa thể hiện rõ mối quan hệ giữa người ủy quyền và người được ủy quyền... Để thuận tiện cho người lao động, cơ quan BHXH đã thống nhất mẫu giấy ủy quyền cấp cho người lao động nếu có nhu cầu. Tuy nhiên vẫn còn một số trường hợp người lao động tẩy xóa, ghi sai nội dung trong đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần… phải làm đi làm lại nhiều lần. 2.3.3. Trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu Đây là quyền lợi bổ sung đối với người lao động có thời gian tham gia BHXH từ năm thứ 31 trở lên đối với nam và năm thứ 26 trở lên đối với nữ, để đảm bảo công bằng giữa đóng và hưởng, công bằng giữa những người tham gia BHXH. Trong tổng số 6.141 người lao động hưởng hưu trí trên địa bàn huyện, có khoảng 4.418 đối tượng đủ điều kiện hưởng trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu. Về mặt chính trị, với khoảng 2/3 số cán bộ hưu trí đủ điều kiện hưởng trợ cấp lần đầu đã khẳng định chế độ trợ cấp BHXH lần đầu của Đảng và Nhà nước là đúng đắn và vô cùng cần thiết. Về mặt kinh tế, đây là khoản bổ sung ngoài mức lương hưu mà người lao động định kỳ nhận hàng tháng, đảm bảo công bằng, đóng nhiều hưởng nhiều, đóng ít hưởng ít, từ đó khuyến khích người lao động tham gia BHXH. 2.4. Đánh giá tình hình thực hiện chế độ hưu trí tại BHXH huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa 2.4.1. Kết quả đạt được Công tác quản lý và chi trả các chế độ BHXH cho đối tượng là một trong những nhiệm vụ chủ yếu của ngành BHXH, luôn được BHXH các cấp xác định việc đảm bảo chi trả đầy đủ, kịp thời và an toàn, góp phần không nhỏ đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Trong giai đoạn 2003- 2008, BHXH huyện đã đạt được nhiều kết quả khả quan, cụ thể như sau: - Chi trả đầy đủ, kịp thời và đúng chế độ chính sách cho các đối tượng hưởng lương hưu hàng tháng và trợ cấp BHXH 1 lần. Trong giai đoạn từ năm 2003 đến năm 2008, BHXH huyện đã chi trả cho 6.679 người nghỉ hưởng lương hưu hàng tháng, 604 người hưởng trợ cấp BHXH một lần, với số tiền chi trả lớn (hơn 160 tỷ đồng năm 2008) cho các đối tượng thụ hưởng chính sách BHXH từ nguồn NSNN và nguồn quỹ BHXH. Bảng 2: Kết quả chi trả chế độ hưu trí giai đoạn 2003-2008 Đơn vị tính: Người, đồng Năm Đối tượng chi trả Chi trả Bảo hiểm xã hội Tổng số Trong đó Số người Số tiền Ngân sách NN Quỹ BHXH Số người Số tiền Số người Số tiền (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) 2003 Hưu trí 9411 33.211.966.000 4740 27.889.340.000 634 5.322.626.000 Trợ cấp BHXH 1 lần 2005 Hưu trí 6.003 55.134.552.000 4.575 41.959.584.000 1.428 13.173.968.000 Trợ cấp BHXH 1 lần 2006 Hưu trí 6.270 56.416.331.000 4.457 54.046.580.000 1.813 2.470.751.000 Trợ cấp BHXH 1 lần 2007 Hưu trí 6521 100.547.968.000 4363 67.429.987.000 2158 33.118.071.000 Trợ cấp BHXH 1 lần 85 214.620.988 85 214.620.988 2008 Hưu trí 6.679 164.799.145.000 4.249 115.370.223.000 2.430 48.428.922.000 Trợ cấp BHXH 1 lần 604 6.466.442.700 604 6.466.442.700 (Nguồn Bảo hiểm xã hội Thọ Xuân) Nhìn vào Bảng số liệu trên ta thấy, đối tượng hưởng lương hưu hàng tháng do nguồn NSNN đảm bảo có xu hướng ngày càng giảm, chủ yếu do các đối tượng chết, hết hạn hưởng. Nếu như năm 2003 có 4.740 người hưởng chế độ hưu trí hàng tháng thì đến năm 2008 còn 3.249 người. Tuy vậy số tiền chi từ NSNN cho đối tượng này vẫn tăng mạnh qua các năm do sự điều chỉnh tiền lương tối thiểu của Nhà nước trong các năm 2003, 2005 và 2006. Ngược lại với sự giảm dần qua các năm của các đối tượng hưởng lương hưu do nguồn NSNN đảm bảo thì các đối tượng hưởng lương hưu do nguồn quỹ BHXH đảm bảo tăng rõ rệt qua các năm. Năm 2003 chỉ có 634 người hưởng chế độ hưu trí hàng tháng từ nguồn quỹ BHXH thì đến năm 2008 con số này đã lên tới 2.430 người, tăng 1.996 người. Tốc độ tăng nhanh số người hưởng lương hưu từ nguồn Quỹ BHXH do nhiều lí do trong đó quan trọng nhất là do Nhà nước ban hành chính sách về tinh giản biên chế, sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, khuyến khích người lao động nghỉ hưu bằng cách nới lỏng một số quy định chẳng hạn như giảm tuổi nghỉ hưu của một số đối tượng trong một số trường hợp (nam nghỉ trước 60 tuổi, nữ nghỉ trước 55 tuổi không bị trừ tỷ lệ hưởng), cách tính thời gian để giải quyết chế độ được mở rộng hơn: đối tượng có thời gian đóng BHXH từ đủ 3 tháng đến 6 tháng được tính là nửa năm; từ trên 6 tháng được tính tròn là 1 năm, nên có nhiều đối tượng trước đây không đủ năm nhưng theo cách tính mới thì được đủ năm công tác để nghỉ hưu Đối với chế độ trợ cấp BHXH 1 lần, do từ giữa năm 2007, BHXH tỉnh mới phân cấp cho BHXH huyện thực hiện chi trả trợ cấp BHXH, còn những năm trước đó người lao động trực tiếp nộp hồ sơ và nhận tiền tại BHXH tỉnh. Qua số liệu năm 2007, năm 2008 ta nhận thấy số lao động hưởng BHXH tăng nhanh. Tuy mới thực hiện chi trả BHXH từ năm 2007 song BHXH huyện đã nhanh chóng tìm hiểu, rút kinh nghiệm và thực hiện tốt công tác chi trả chế độ trợ cấp BHXH cho người lao động, không để xảy ra sai sót. - Về việc thực hiện chi trả: Nhận thức được vai trò quan trọng của công tác chi trả, BHXH huyện đã thực hiện nhiều biện pháp đảm bảo an toàn trong việc cấp phát tiền cho Ban đại diện chi trả tại các xã, phường, thị trấn trên địa bàn huyện. Hàng tháng, BHXH huyện đều thuê xe ô tô vận chuyển tiền đến tận địa điểm chi trả, đồng thời bảo quản tiền bằng hộp tôn có khóa. Nhìn chung, công tác chi trả đã đi vào nề nếp và tạo được niềm tin cho các đối tượng tham gia và hưởng bảo hiểm xã hội. Chế độ hưu trí hàng tháng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi chế độ của đơn vị. Trong những năm qua, chế độ hưu trí đã góp phần đảm bảo ổn định cuộc sống của hàng triệu người lao động, thông qua đó góp phần ổn định xã hội và công bằng xã hội 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân 2.4.2.1. Hạn chế a. Những hạn chế do chính sách - Chế độ tiền lương ở nước ta chưa hoàn thiện: Tiền lương hưu gắn liền với chế độ tiền lương khi còn công tác. Trong khi đó chế độ tiền lương nước ta hiện nay vẫn còn nhiều vấn đề phải hoàn thiện cũng như hệ thống thang bảng lương theo từng loại công việc. Do đó khi tiền lương của người lao động có sự thay đổi thì lương hưu cũng phải thay đổi theo. Hơn nữa hiện nay trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, các đối tượng BHXH được mở rộng cho người lao động thuộc các thành phần kinh tế, người lao động tự do di chuyển trong thị trường lao động và do đó thu nhập từ nghề nghiệp của họ luôn biến động. Vì thế nếu xây dựng cách tính lương hưu phụ thuộc vào tiền lương một cách tuyệt đối sẽ rất phức tạp. - Số tiền chi trả BHXH ngày càng nhiều, ảnh hưởng đến khả năng cân đối quỹ .Chính sách bảo hiểm xã hội ở nước ta thực hiện theo nguyên tắc đóng hưởng, nhưng vẫn thực hiện một số chính sách xã hội trong giai đoạn chuyển đổi. Việc quy định mức đóng bằng 15% quỹ lương và sau 20 năm làm việc sẽ được hưởng 75% của mức lương bình quân đóng bảo hiểm xã hội trước khi nghỉ hưu, nếu xét về khía cạnh kinh tế là chưa phù hợp. Bởi nếu một người lao động đóng bảo hiểm xã hội trong suốt 20 năm thì số tiền đóng góp của người đó, kể cả ước tính tăng trưởng là 6%/ năm cũng chỉ đủ chi lương hưu cho bản thân người đó khoảng 6-8 năm sau khi nghỉ hưu. Tuổi nghỉ hưu theo quy định hiện nay là 60 tuổi đối với nam và 55 tuổi đối với nữ. Trong khi đó cùng với sự phát triển kinh tế, đời sống vật chất tinh thần được đảm bảo, tuổi thọ bình quân của người Việt Nam là 72 tuổi, tuổi thọ bình quân của người nghỉ hưu ít nhất là 75 tuổi. Tuổi nghỉ hưu thực tế trong 30 năm qua là 52,5 tuổi đối với nam và 51 tuổi đối với nữ. Nguyên nhân là do trong những năm qua, do việc thực hiện một số chính sách xã hội như: giảm tuổi nghỉ hưu cho một số đối tượng lao động nặng nhọc, độc hại , nguy hiểm, nơi có nhiều khó khăn; tinh giản biên chế khu vực hành chính sự nghiệp, sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước, cho về hưu một số đối tượngt một số chính sách xã hội khác đã làm giảm nguồn thu và tăng chi trả từ quỹ BHXH Đây là vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng cân đối quỹ BHXH bởi một người về hưu trước tuổi quỹ BHXH thiệt hại 10,8 tháng lương, trong đó có: + Khoản tiền người lao động không phải đóng định kỳ vào quỹ BHXH: 12 x 0,16 = 1,92 tháng + Khoản tiền lương hưu quỹ BHXH phải chi trả cho người lao động: 12 x 0,74 = 0,88 tháng - Mối quan hệ giữa chế độ hưu trí và những chế độ liên quan chưa được hướng dẫn cụ thể, gây khó khăn cho người lao động. Chế độ BHXH nói chung và chế độ hưu trí nói riêng được áp dụng cho các đối tượng thuộc mọi thành phần kinh tế, mọi ngành nghề, công việc. Mỗi ngành nghề lại có những đặc thù riêng, đôi khi không thể áp dụng quy định chung của BHXH cho những trường hợp này. Chẳng hạn: Một người là giáo viên, sinh ngày 22/06/1953. Dạy đủ năm học từ tháng 9/2008 đến hết tháng 5/2009. Nghỉ hưu từ 1/7/2009 Điều 73 Luật giáo dục quy định những quyền của Nhà giáo "được nghỉ hè, nghỉ tết âm lịch, nghỉ học kỳ theo quy định của Bộ giáo dục đào tạo và các ngày nghỉ khác theo quy định của Luật lao động” Về chế độ nghỉ hè của giáo viên, mục I phần 2 thông tư số 25-1985-TT-GD ngày 30/7/1985 của Bộ giáo dục (nay là bộ giáo dục, đào tạo) quy định: "Sau 1 năm công tác giáo dục và giảng dạy, mọi giáo viên (kể cả giáo viên đang trong thời kỳ tập sự) được nghỉ hè 60 ngày và hưởng nguyên lương kể cả phụ cấp nếu có”. Như vậy người này sẽ được nghỉ tháng 6, tháng 7 hưởng nguyên lương, từ 1/8/2009 mới bắt đầu hưởng lương hưu. Nếu máy móc áp dụng quy định của Luật BHXH sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động. Tuy nhiên hiện nay Pháp luật chưa có quy định, hướng dẫn cụ thể về những trường hợp có sự khác nhau giữa các điều luật liên quan đến người lao động. b. Những hạn chế do việc tổ chức thực hiện - Việc quản lý chi cho đối tượng hưởng lương hưu và trợ cấp hàng tháng chưa chặt chẽ. Trong thời gian qua, trên địa bàn huyện đã xảy ra một số trường hợp người lao động đã mất nhưng Ban đại diện chi trả không báo giảm kịp thời. Việc quyết toán kinh phí chi trả thực hiện còn chưa được chặt chẽ, còn mang tính hình thức: chủ yếu căn cứ vào mức trợ cấp, số lượng đối tượng theo danh sách chi trả và số tiền đã được cấp mà khó có thể tiến hành kiểm tra, đối chiếu cụ thể số đối tượng thực hiện đã nhận trợ cấp của tất cả các xã, thị trấn. Từ năm 2003 đến năm 2008, BHXH huyện đã thực hiện 298 cuộc kiểm tra, trong đó tại các địa điểm chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH là 285 cuộc. Qua công tác thanh tra, kiểm tra, BHXH huyện đã phát hiện một số xã, thị trấn trong huyện vẫn còn tình trạng ký thay nhận hộ không có giấy uỷ quyền hoặc giấy ủy quyền chưa đủ những nội dung cần thiết để đảm bảo tính pháp lý. Ngoài ra, có trường hợp Ban đại diện chi trả cấp xã, thị trấn và thân nhân người lao động thống nhất không báo giảm khi người lao động chết, chịu hình phạt tù...Khi đối chiếu với Tư pháp xã mới phát hiện vi phạm. Tuy đây là những trường hợp cá biệt, ít xảy ra song đã cho thấy việc quản lý chi chưa chặt chẽ. Nếu ban đại diện chi trả, thân nhân và Tư pháp xã cùng phối hợp để lách Luật thì BHXH khó có thể phát hiện và xử lý kịp thời. - Vấn đề quản lý đối tượng chưa chặt chẽ: Đến nay đã trải qua gần 14 năm thực hiện nhưng vẫn còn một số trường hợp thiếu hồ sơ đối tượng hưởng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng. Chủ yếu là đối tượng thuộc nguồn NSNN đảm bảo; Công tác tạm trú tạm vắng của các xã, thị trấn thực hiện chưa đồng bộ; Hiện tượng cắt giảm đối tượng chết, hết hạn hưởng chậm làm cho công tác chi trả thiếu chính xác, mất thời gian thu hồi khi phát hiện chi trả sai hoặc làm thất thoát quỹ - Về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chi BHXH: Việc ứng dụng công nghệ thông tin chưa được thực hiện đồng bộ, nhất quán Hiện vẫn còn quá nhiều biểu mẫu liên quan đến chi, tốn thời gian và công sức (khoảng 60 biểu mẫu chi). Mặt khác, việc lập danh sách chi trả hàng tháng chủ yếu làm thủ công, chưa phát huy hết hiệu quả ứng dụng của Công nghệ thông tin. Phần mềm xét duyệt chế độ hưu trí đã được cài đặt ở BHXH huyện xong do cấu hình máy tính tại cơ quan chưa đảm bảo nên chưa cài đặt tại bộ phận xét duyệt chế độ chính sách. BHXH huyện chưa được phân cấp để thực hiện xét duyệt chế độ hưu trí cho người lao động nghỉ hưu trên địa bàn huyện mà chỉ trực tiếp tiếp nhận hồ sơ và chuyển cho BHXH tỉnh xét duyệt. - Về thủ tục hưởng BHXH: Thủ tục để đối tượng nhận trợ cấp 1 lần chưa thuận tiện: đối tượng phải đi lại nhiều lần, cơ quan BHXH mất nhiều thời gian. Bên cạnh đó, việc quản lý chưa được chặt chẽ. Số người vào số tiền chi trợ cấp BHXH một lần hiện nay là rất lớn, có xu hướng ngày càng tăng. Nếu như năm 2007 có 85 đối tượng hưởng trợ cấp một lần với số tiền là 214.620.988 triệu đồng thì đến năm 2008 BHXH huyện đã chi trả cho 604 đối tượng với số tiền chi trả gần 6.466.442.700 triệu đồng. Trong khi đó việc theo dõi, quản lý các đối tượng này tương đối phức tạp. Có đối tượng lĩnh tiền ngay sau khi có kết quả được duyệt, nhưng có đối tượng kéo dài một thời gian sau mới lĩnh, cá biệt có nhiều đối tượng được hưởng trợ cấp BHXH từ năm 2007 đến nay vẫn chưa đến lĩnh, trong khi số tiền của các đối tượng tương đối lớn (năm 2008 BHXH huyện đã chi trả gần 6,5 tỷ đồng tiền trợ cấp BHXH một lần của người lao động), có đối tượng số tiền trợ cấp 1 lần lên đến gần 26.000.000 đồng. Ngoài những khó khăn trên, BHXH huyện mới được phân