Cho thuê tài sản và hoạt động cho thuê tài sản ở Việt Nam

vËn hµnh. III - C¸c lo¹i h×nh cho thuª tµi s¶n chđ yÕu : 1 - Thuª vËn hµnh : Thuª vËn hµnh cã hai ®Ỉc tr­ng chÝnh : - Thêi h¹n thuª rÊt ng¾n so víi toµn bé ®êi sèng h÷u Ých cđa tµi s¶n, ®iỊu kiƯn ®Ĩ chÊm døt hỵp ®ång chØ cÇn b¸o tr­íc trong 1 thêi gian ng¾n. - Ng­êi cho thuª ph¶i chÞu mäi chi phÝ vËn hµnh cđa tµi s¶n nh­ chi phÝ b¶o tr×, b¶o hiĨm, thuÕ tµi s¶n... cïng mäi rđi ro vµ sù sơt gi¶m cđa gi¸ trÞ tµi s¶n. MỈt kh¸c, ng­êi cho thuª ®­ỵc h­ëng tiỊn thuª vµ sù gia t¨ng gi¸ trÞ cđa tµi s¶n hay nh÷ng quyỊn lỵi do quyỊn së h÷u mang l¹i nh­ : nh÷ng ­u ®·i gi¶m thuÕ lỵi tøc, thuÕ doanh thu vµ nh÷ng kho¶n khÊu trõ do sù sơt gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n mang l¹i... Do thuª vËn hµnh lµ h×nh thøc cho thuª ng¾n h¹n nªn tỉng sè tiỊn mµ ng­êi thuª ph¶i tr¶ cho ng­êi cho thuª cã gi¸ trÞ thÊp h¬n nhiỊu so víi toµn bé gi¸ trÞ cđa tµi s¶n. Khi kÕt thĩc hỵp ®ång, ng­êi chđ së h÷u cã thĨ b¸n tµi s¶n ®ã, hoỈc gia h¹n hỵp ®ång cho thuª hay t×m mét kh¸ch hµng thuª míi. Ng­êi thuª cã quyỊn sư dơng tµi s¶n trong thêi gian ®· tháa thuËn vµ ph¶i cã bỉn phËn tr¶ tiỊn thuª. Ng­êi thuª kh«ng ph¶i chÞu c¸c chi phÝ b¶o tr×, vËn hµnh hay nh÷ng rđi ro liªn quan ®Õn tµi s¶n nÕu kh«ng ph¶i do lçi cđa hä g©y ra. H×nh thøc thuª vËn hµnh cã thĨ coi lµ mét lo¹i hỵp ®ång ®Ĩ chÊp hµnh, tµi s¶n kh«ng ®­ỵc ghi chÐp vµo sỉ s¸ch kÕ to¸n cđa ng­êi thuª mµ phÇn tiỊn tr¶ theo tháa thuËn ®­ỵc ghi nh­ mäi kho¶n chi phÝ b×nh th­êng kh¸c. Trong hỵp ®ång nµy kh«ng dù kiÕn chuyĨn giao quyỊn së h÷u thiÕt bÞ khi hÕt h¹n thuª, cho nªn thuª vËn hµnh kh«ng ph¶i lµ mét gi¶i ph¸p tµi trỵ cho hµnh ®éng mua tµi s¶n trong t­¬ng lai. 2 - Thuª tµi chÝnh (thuª mua) : Cho thuª tµi chÝnh lµ mét ph­¬ng thøc tµi trỵ tÝn dơng trung h¹n hay dµi h¹n kh«ng thĨ hđy ngang. Theo ph­¬ng thøc nµy, ng­êi cho thuª th­êng mua tµi s¶n, thiÕt bÞ mµ ng­êi thuª cÇn vµ ®· th­¬ng l­ỵng tõ tr­íc c¸c ®iỊu kiƯn mua tµi s¶n ®ã víi nhµ cung cÊp hoỈc ng­êi cho thuª cung cÊp tµi s¶n cđa hä cho ng­êi thuª. Tïy theo quy ®Þnh cđa tõng quèc gia, ®­ỵc coi lµ thuª mua thuÇn khi thêi h¹n thuª mua th­êng chiÕm phÇn lín ®êi sèng h÷u Ých cđa tµi s¶n vµ hiƯn gi¸ thuÇn cđa toµn bé c¸c kho¶n tiỊn thuª ph¶i ®đ ®Ĩ bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mua tµi s¶n t¹i thêi ®iĨm b¾t ®Çu hỵp ®ång. Th«ng th­êng, mét giao dÞch thuª mua th­êng ®­ỵc chia thµnh ba phÇn nh­ sau : a - Thêi h¹n thuª c¬ b¶n : Lµ thêi h¹n mµ ng­êi thuª tr¶ nh÷ng kho¶n tiỊn thuª cho ng­êi cho thuª ®Ĩ ®­ỵc quyỊn sư dơng tµi s¶n. Trong suèt giai ®o¹n nµy, ng­êi cho thuª th­êng kú väng thu håi ®đ sè tiỊn ®· bá ra ban ®Çu céng víi tiỊn l·i trªn sè vèn ®· tµi trỵ. §©y lµ thêi h¹n mµ tÊt c¶ c¸c bªn kh«ng ®­ỵc quyỊn hđy ngang hỵp ®ång nÕu kh«ng cã sù chÊp thuËn cđa bªn kia. b - Thêi h¹n gia h¹n tïy chän : Trong giai ®o¹n thø hai nµy, ng­êi thuª cã thĨ tiÕp tơc thuª thiÕt bÞ tïy theo ý muèn cđa hä. TiỊn thuª trong suèt giai ®o¹n nµy th­êng rÊt thÊp so víi tiỊn thuª trong thêi h¹n c¬ b¶n, th­êng chiÕm tû lƯ 1 - 2% tỉng sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu vµ th­êng ph¶i tr¶ tr­íc vµo ®Çu mçi kú thanh to¸n. c - PhÇn gi¸ trÞ cßn l¹i : Theo th«ng lƯ, t¹i thêi ®iĨm kÕt thĩc giao dÞch thuª mua, ng­êi cho thuª th­êng đy quyỊn cho ng­êi thuª lµm ®¹i lý b¸n tµi s¶n. Ng­êi thuª ®­ỵc phÐp h­ëng phÇn tiỊn b¸n tµi s¶n lín h¬n so víi gi¸ mµ ng­êi cho thuª ®­a ra, hoỈc ®­ỵc khÊu trõ vµo tiỊn thuª hay ®­ỵc coi nh­ mét kho¶n hoa hång b¸n hµng. C¸c lo¹i chi phÝ b¶o tr×, vËn hµnh, phÝ b¶o hiĨm, thuÕ tµi s¶n vµ mäi rđi ro th­êng do ng­êi thuª chÞu vµ tỉng sè tiỊn mµ ng­êi thuª tr¶ cho ng­êi cho thuª trong suèt thêi gian thuª th­êng ®đ ®Ĩ bï ®¾p l¹i toµn bé gi¸ gèc cđa tµi s¶n. Trong suèt thêi gian diƠn ra ho¹t ®éng thuª tµi s¶n, quyỊn së h÷u ph¸p lý ®èi víi tµi s¶n thuéc vỊ ng­êi cho thuª vµ quyỊn sư dơng tµi s¶n thuéc vỊ ng­êi thuª. Do gi÷ quyỊn së h÷u ph¸p lý ®èi víi tµi s¶n nªn mäi ­u ®·i vỊ thuÕ khãa vµ c¸c kho¶n tiỊn båi th­êng do c¬ quan b¶o hiĨm tr¶ cho tµi s¶n ®Ịu do ng­êi cho thuª h­ëng. Nh­ng ng­êi cho thuª th­êng chiÕt khÊu phÇn tiỊn khuyÕn khÝch vỊ thuÕ vµo kho¶n tiỊn thuª mµ ng­êi thuª ph¶i tr¶ theo ®Þnh kú, cßn kho¶n tiỊn båi th­êng cđa c«ng ty b¶o hiĨm th­êng ®­ỵc ng­êi cho thuª chuyĨn cho ng­êi thuª sau khi ng­êi thuª hoµn thµnh trän vĐn mäi nghÜa vơ theo quy ®Þnh cđa hỵp ®ång. Trong kho¶n tiỊn thuª mµ ng­êi thuª tr¶ ng­êi cho thuª theo ®Þnh kú bao gåm tiỊn vèn gèc, tiỊn l·i tÝn dơng, phÇn lỵi nhuËn hỵp lý, chi phÝ qu¶n lý ®· ®­ỵc khÊu trõ phÇn khuyÕn khÝch vỊ c¸c lo¹i thuÕ mµ tµi s¶n ®­ỵc h­ëng. Do ®ã, vỊ thùc chÊt, thuª mua thuÇn lµ mét h×nh thøc cđa sù vay m­ỵn nÕu xÐt theo ph­¬ng diƯn ng­êi thuª vµ lo¹i h×nh giao dÞch nµy cịng chÝnh lµ mét h×nh thøc tµi trỵ tÝn dơng nÕu xem xÐt tõ phÝa ng­êi cho thuª. Sù kh¸c biƯt so víi mét kho¶n vay nỵ vµ cịng chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n t¹o ra sù ph¸t triĨn m¹nh mÏ cđa h×nh thøc giao dÞch nµy lµ ng­êi cho thuª n¾m gi÷ quyỊn së h÷u ph¸p lý vµ cã quyỊn thu håi ngay lËp tøc nÕu cã nh÷ng ®e däa sù an toµn ®èi víi tµi s¶n. §ång thêi ng­êi cho thuª cã thĨ ®­ỵc h­ëng phÇn lỵi nhuËn do kho¶n tiỊn tiÕt kiƯm thuÕ lỵi tøc do khÊu hao tµi s¶n cho thuª mang l¹i sau khi ®· chiÕt khÊu cho ng­êi thuª theo thuÕ suÊt thuÕ lỵi tøc cđa hä. §èi víi ng­êi thuª, ngoµi c¸c lỵi Ých nh­ gia t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt trong ®iỊu kiƯn h¹n chÕ vỊ nguån vèn ®Çu t­, hä cßn ®­ỵc h­ëng c¸c lỵi thÕ nh­ tû sè vèn/nỵ kh«ng thay ®ỉi, ®­ỵc h­ëng dÞch vơ chuyªn m«n cao cđa C«ng ty cho thuª vµ gi¶i quyÕt ®­ỵc nh÷ng vÊn ®Ị c«ng nghƯ. §ång thêi, ngoµi nh÷ng kho¶n tiỊn chiÕt khÊu do ng­êi cho thuª chuyĨn cho, ng­êi thuª cßn ®­ỵc h­ëng kho¶n tiỊn ho·n thuÕ do tiỊn thuÕ lµm gi¶m thuÕ lỵi tøc. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động CTTC : * Môi trường, chính sách, luật pháp : Như bất kỳ hoạt động kinh doanh nào khác, CTTC cũng chịu sự tác động của môi trường pháp lý và các chính sách của Nhà nước. Ở Việt Nam CTTC là mét hình thức rất mới nên môi trường pháp lý vẫn còn đang trong giai đoạn thử nghiệm và hoàn thiện. Đến nay mới chỉ chính thức có các văn bản pháp lý sau dùng cho hoạt động CTTC: Quy chế tạm thời và tổ chức và hoạt động của Công ty CTTC tại Việt Nam ban hành kèm theo nghị định số 64/ CP ngày 9/1/1995 của chính phủ. Thông tư số 03/TT –NH5 ngày 9/2/1996 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn thực hiện “ Quy chế tạm thời về tổ chức và hoạt động của Công ty CTTC tại Việt Nam: Thông tư số 49/ 1999/TT/BTC ngày 6/5/1999 của Bộ tài chính về “ Hướng dẫn thực hiện luật thuế giá trị gia tăng đối với hoạt động cho thuê tài chính”. * Môi trường kinh tế : Vì là hoạt động tín dụng trung hạn và dài hạn với mục đích hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp đầu tư máy móc thiết bị cho sản xuất nên CTTC chịu tác động rất rõ ràng cuả môi trường kinh tế. Nếu nền kinh tế đang trong giai đoạn phát triển, nhu cầu đầu tư cho sản xuất lớn thì CTTC sẽ phát triển mạnh. Ngược lại, nếu nền kinh tế phát triển hoặc suy thoái thì nhu cầu đầu tư không lớn sẽ hạn chế sự phát triển của CTTC. * Lãi suất và chính sách tín dụng của Ngân hàng : CTTC là một kênh dẫn vốn mới so với hình thức cho vay cổ điển của Ngân hàng. Nếu lãi suất cho vay của ngân hàng thấp thì sẽ gây khó khăn cho hoạt động CTTC vì khách hàng sẽ chọn hình thức vay cổ điển. Ngược lại, lãi suất của ngận hàng cao sẽ làm CTTC có cơ hội phát triển. Bên cạnh đó, ưu thế của CTTC là việc không đòi hỏi thế chấp hay bảo lãnh phức tạp như ngân hàng. Nhưng nếu ngân hàng đơn giản hóa các thủ tục và điều kiện cho vay vốn thì CTTC sẽ gặp khó khăn. Hơn nữa, việc điều chỉnh lãi xuất ngân hàng cũng gây rủi ro cho hoạt động CTTC bởi lẽ việc xác định giá tiền thuê ban đuầ là dựa trên cơ sở lãi suất. Nếu trong quá trình cho thuê mà ngân hàng điều chỉnh lãi suất trong khi công ty CTTC không thể điều chỉnh đựợc giá thuê thì Công ty CTTC sẽ là người chịu rủi ro do việc điều chỉnh lãi suất này. * Tỷ giá hối đoái : Ở các nước đang phát triển như Việt Nam, các máy móc thiết bị cho thuê thường là các thiết bị nhập của nước ngoài nhằm mục đích trang bị công nghệ mới phát triển sản xuất do trong nước chứ đủ trình độ sản xuất được. Do phải nhập máy móc thiết bị bằng ngoại tệ mà lại thu tiền thuê và hoạch toán bằng nội tệ nên khi có biến động về tủ giá hối đoái sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động CTTC. ( Đến nay ở Việt Nam vẫn quy định tiền thuê phải thu bằng đồng Việt Nam, gây khó khăn cho các công ty CTTC khi phải nhập máy móc thiết bị từ nước ngoài). * Yếu tố tâm lý : CTTC là một hình thức mới, rất phổ biến ở các nước phát triển nhưng lại rất mới ở các nước đang phát triển, nhất là ở Việt Nam. Để chấp nhận hành thức CTTC đòi hỏi phải có một trình độ nhận thức cao về kinh tế, một tâm lý fám tiếp nhận cái mới mà không phải ai cũng có ngay được. Người Việt Nam, cũng như những nước Châu Á khác, ảnh hưởng bởi những quan niệm “ ăn chắc, mặc bền “ từ ngày trước để lại nên không dễ dàng chấp nhận thuê mướn như người Châu Aâu. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội, chắc chắn trong tương lai CTTC sẽ được nhận thức đúng đắn hơn, rộng rãi hơn và se có điệu kiện phát triển mạnh hơn. Các yếu tố cơ bản cấu thành nghiệp vụ CTTC : * Tài sản cho thuê : Đây là điểm khác biệt lớn của CTTC so với các hình thức tài trợ khác. Nếu các hình thức tài trợ khác được thực hiện dưới hình thức tiền tệ thì tài trợ cho thuê được thực hiện dưới hình thức tài sản. Thông thường các tái sản này có giá trị lớn và là các máy móc thiết bị dùng trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. * Quan hệ và ràng buộc trách nhiệm của các bên tham gia vào hợp đồng cho thuê : Trong hoạt động CTTC thường có 3 bên: Người cho thuê, người đi thuê và nhà cung cấp. Trách nhiệm của bên đi thuê: Đàm phán mua thiết bị trực tiếp với nhà cung cấp, thông báo đầy đủ các thông tin về dự án đầu tư cho người cho thuê, tiếp nhận thiết bị, bảo dưỡng để duy trì tính năng sử dụng của thiết bị đến hết thời hạn thuê, thanh toán tiền thuê định kỳ cho người cho thuê. Trách nhiệm của bên cho thuê: Đánh giá dự án tài trợ đảm bảo mức rủi ro ít nhất và khả năng sinh lợi, tư vấn cho bên đi thuê vào điều kiện chủ yếu của hợp đồng CTTC, trả tiền mua thiết bị cho nhà cung cấp, tiếp nhận , đăng ký thiết bị, chuyển giao thiết bị cho người đi thuê, kiểm tra giám sát định kỳ tình hình sử dụng thiết bị, làm các thủ tục thanh lý hợp đồng và chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho bên đi thuê khi hợp đồng kết thúc nếu bên đi thuê có nhu cầu. Trách nhiệm của nhà cung cấp Tư vấn cho người đi thuê về thiết bị, ký và thực hiện hợp đồng cung cấp thiết bị với người cho thuê, cùng với bên cho thuê bàn giao thiết bị đúng thời hạn và địa điểm quy định, thực hiện việc bảo hành và hợp đồng về bảo trì, bảo trì, bảo dưỡng, nâng cấp thiết bị. * Các nội dung chính của hợp đồng CTTC : Hợp đồng CTTC là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong số các thành phần của một nghiệp vụ CTTC. Nó chi phối tất cả các hoat động khác. Nội dung của nó phải bao hàm các điều kiện ràng buộc về mặt pháp lý, tài chính cũng như xác định rõ quyền và nghĩa vụ của các đối tác tham gia. Hợp đồng CTTC là một văn bản phức tạp, được soạn thảo hết sức tỷ mỷ đòi hỏi hai bên phải có trình độ để nắm được nội dung hợp đồng tránh những sai sót phát sinh. Văn bản hợp đồng CTTC phức tạp hơn nhiều so với văn bản hợp đồng thông thường vả về số lượng điều khoản và nội dung ràng buộc trong từng điều khoản. Nguyên tắc khi soạn thảo hợp đồng là tránh rủi ro cho người cho thuê( nhà cung cấp tài chính )đồng thời đảm bảo quyền sở hữu tài sản của bên cho thuê cũng như đảm bảo bên đi thuê nhận được thiết bị đúng thời hạn và đúng quy cách. Một hợp đồng CTTC sẽ có các nội dung cơ bản sau: + Các bên tham gia hợp đồng + Mô tả về tài sản cho thuê: Các đặc điểm nhận dạng, tính năng kỹ thuật, các chi tiết bộ phận + Tên, địa chỉ của nhà cung cấp + Nơi lắp đặt, cất giữ, vận hành tài sản cho thuê + Giá mua tài sản thuê. + Thời điểm giao hàng và thời hạn thuê, thời gian thuê bổ sung. + Các quy định về đặt cọc và bảo lãnh + Quy định tiền thuê, tiền thuê bổ sung, lãi suất, giá trị còn lại của tài sản + Quy định về phương thức thanh toán + Quy định về quyền lựa chọn mua của người đi thuê + Vấn đề bảo hiểm và tổn thất + Bên cạnh đó còn có các nội dung sau: Các định nghĩa và thuật ngữ Thỏa thuận thuê Vấn đề kiểm tra và giao nhận tài sản Các chi phí phải trả cho bên cho thuê Cấn đề sử dụng khai thác và bảo dưỡng tài sản Các quy định đảm bảo quyền sở hữu của bên cho thuê Quy định về sửa đổi, bổ xung tài sản Quy định về vấn đề hủy bỏ hợp đồng trước thời hạn Quy định về hòan trả tài sản Quy định về các trường hợp vi phạm của các bên Quy định về thông báo, thông tin liên lạc giữa hai bên trong qúa trình thực hiện hợp đồng Các điều khoản chung * Hạch toán kế toán trong CTTC: Hiện nay trên thế giới đang tồn tại hai quy tắc hạch toán dựa trên cơ sở là quyền sở hữu kinh tế hoặc quyền sở hữu pháp lý Nếu hoạch toán theo quyền sở hữu pháp lý thì người cho thuê được xem làchủ sở hữu để hoạch toán và tính thuế. Tiền thuê được trả tính là thu nhập và người cho thuê được quyền khấu hao tài sản. Như vậy, bên cho thuê chịu sức ép thu hồi vốn nhanhvà do chủ ý của bên đi thuê nên thời hạn thuê nên thời hạn thuê thường ngắn hơn tuổi thọ kinh tế của thiết bị cho thuê. Khi mãn hạn hợp đồng người thuê sẽ mua lại thiết bị với giá tượng trưng. Nếu hạch toán theo quyền sở hữu kinh tế thì bên thuê là người khấu hao tài sản. Cách giải quyết này dựa trên cơ sở là các giao dịch nên được hạch toán và tính thuế theo thực chất của giao dịch. Đây là một cách hạch toán tiến bộ hơn. Kết quả của phương pháp hạch toán này là cho phép người thuê khấu hao thiết bị trong thời gian thuê chứ không phải bằng thời gian hữu dụng của tài sản dẫn đến lợi được do việc trả chậm thuế. CHƯƠNG II : THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI s¶n TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY Kể từ khi Việt Nam chuyển sang cơ chế thị trường thì nhu cÇu ®ỉi míi m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c«ng nghƯ cđa c¸c doanh nghiƯp ViƯt Nam rÊt cÊp b¸ch vµ cã dung l­ỵng rÊt to lín. Trong khi ®ã c¸c nguån cung øng vèn ®Ĩ tho¶ m·n nhu cÇu nµy rÊt khã kh¨n, bëi tÝnh chÊt vµ ®iỊu kiƯn cđa c¸c h×nh thøc tµi trỵ nµy rÊt kh¾t khe nªn nhiỊu doanh nghiƯp ViƯt Nam sÏ kh«ng thĨ ®­ỵc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu ®ỉi míi c«ng nghƯ. Víi nh÷ng ®Ỉc ®iĨm ®Ỉc thï, sù ®a d¹ng vỊ ph­¬ng thøc giao dÞch vµ tÝnh ®¬n gi¶n vỊ thđ tơc, ®iỊu kiƯn so víi c¸c ph­¬ng thøc tµi trỵ kh¸c v.v..tÝn dơng thuª mua cã thĨ ®¸p øng ®­ỵc nhu cÇu cđa nhiỊu kh¸ch hµng - Doanh nghiƯp ViƯt Nam. Tuy nhiªn, sù thµnh c«ng cđa mét giao dÞch thuª tµi s¶n phơ thuéc rÊt nhiỊu vµo thµnh tÝch tÝn dơng cđa ng­êi nhËn tµi trỵ, gi¸ c¶ cho thuª, chđng lo¹i thiÕt bÞ, tr×nh ®é c«ng nghƯ vµ t×nh h×nh thÞ tr­êng. Do ®ã viƯc tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng cho thuª tµi s¶n cã ý nghÜa rÊt quan träng. I - NGHIÊN CỨU THỊ TRƯỜNG CTTS TẠI VIỆT NAM : 1 - Nghiªn cøu vỊ kh¸ch hµng : “Kh¸ch hµng – Doanh nghiƯp ViƯt Nam” ®a sè lµ nh÷ng doanh nghiƯp võa vµ nhá cã nhu cÇu rÊt ®a d¹ng ®èi víi c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ vµ tµi s¶n. Song, trong giai ®o¹n hiƯn nay, viƯc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu nµy cÇn ®­ỵc xem xÐt trªn nhiỊu ph­¬ng diƯn. - VỊ mỈt nhu cÇu : C¸c doanh nghiƯp ViƯt Nam hiƯn nay ®ang rÊt cÇn ®Çu t­ tõ mét nhµ m¸y víi d©y chuyỊn ®ång bé cho ®Õn ®Çu t­ ®ỉi míi riªng lỴ, tõng phÇn c¸c lo¹i m¸y c«ng t¸c, c¸c lo¹i ph­¬ng tiƯn vËn chuyĨn, c¸c lo¹i ph­¬ng tiƯn phơc vơ s¶n xuÊt, thiÕt bÞ ®iƯn tư, th«ng tin liªn l¹c v.v..cã tr×nh ®é trung b×nh kh¸ trë lªn so víi tr×nh ®é cđa thÕ giíi. Trong mét sè ngµnh kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i trang bÞ nh÷ng c«ng nghƯ hiƯn ®¹i nhÊt, bëi nh­ vËy sÏ kh«ng tËn dơng ®­ỵc “­u thÕ” cđa ViƯt Nam lµ lao ®éng dåi dµo, gi¸ rỴ so víi thÕ giíi, cã tr×nh ®é tay nghỊ kh¸.. ch¼ng h¹n nh­ ngµnh may, da, giµy... MỈt kh¸c, c¸c thiÕt bÞ, c«ng nghƯ ®­a vµo ViƯt Nam ®Ĩ cho thuª cÇn tËp trung vµo nh÷ng ngµnh ®ang cã khuynh h­íng ph¸t triĨn m¹nh vµ nh÷ng ngµnh c«ng nghiƯp, dÞch vơ h­íng vỊ xuÊt khÈu. Bëi trong nỊn kinh tÕ h­íng vỊ xuÊt khÈu cđa ViƯt Nam hiƯn nay, c¸c ngµnh nµy sÏ ph¸t triĨn rÊt nhanh chãng. Cơ thĨ lµ c¸c ngµnh: X©y dùng c¬ b¶n, ngµnh du lÞch – kh¸ch s¹n, ngµnh dƯt-da-giµy, ngµnh gèm sø, ngµnh vËn t¶i vµ c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ, tµi s¶n thuéc c¸c lÜnh vùc nh­ : C¸c lo¹i thiÕt bÞ v¨n phßng C¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ ®éng lùc C¸c lo¹i m¸y c«ng cơ C¸c lo¹i bÊt ®éng s¶n §©y lµ nh÷ng ngµnh cã nhu cÇu ph¸t triĨn rÊt to lín vµ ®a sè cã kh¶ n¨ng t¹o ra thu nhËp b»ng ngo¹i tƯ nªn cã kh¶ n¨ng thanh to¸n tèt. - Nghiªn cøu vỊ ph­¬ng thøc ®¸p øng nhu cÇu : Trong nh÷ng ®iỊu kiƯn cho phÐp, ph­¬ng thøc CCTS cÇn ®a d¹ng ho¸ ph­¬ng ph¸p thanh to¸n tiỊn thuª, bëi ®èi víi doanh nghiƯp do ngµnh nghỊ kinh doanh mang tÝnh thêi vơ nªn khã cã thĨ ®¸p øng c¸c ph­¬ng ph¸p thanh to¸n th«ng th­êng. Do ®ã, cã thĨ thiÕt lËp lÞch thanh to¸n tiỊn thuª phï hỵp víi ®Ỉc ®iĨm kinh doanh cđa hä. MỈt kh¸c, cÇn tỉ chøc tèt viƯc cung cÊp c¸c dÞch vơ kÌm theo thiÕt bÞ, m¸y mãc cho thuª: t­ vÊn lùa chän kü thuËt c«ng nghƯ, chuyĨn giao c«ng nghƯ, ®µo t¹o huÊn luyƯn, kü thuËt b¶o tr×, b¶o d­ìng, c¸ch thøc vËn hµnh, sư dơng, cung c¸ch qu¶n trÞ nh÷ng vÊn ®Ị phát sinh do thiết bị mang lại. 2 - Các nguồn cung tín dụng thuê mua ở Việt Nam : 2.1 Các nguồn cung trong nước - Ở phía Bắc, Công ty Lin co, được thành lập cuối năm 1994, là chi nhánh của Nhân hàng ngoại thương, hiện nay đang kinh doanh phục vụ các đối tượng khách háng chủ yếu là các DNNN phía Bắc. Phương thức kinh doanh của Linco chủ yếu áp dụng phương thức bán và tái thuê và thuê mua bắc cầu. - Tại TP Hồ Chí Minh. Tháng 7-1995 công ty thuê mua đầu tiên ở phía nam đã được chính thức thành lập là công ty VINALEASING ( vốn là Công ty Trường Thành ). - Ngoài hai công ty thuê mua đầu tiên đã nêu trên, các ngân hàng trong và ngoài quốc doanh cũng đang xúc tiến nghiên cứu, chuẩn bị cơ sở về mọi mặt để chính thức tham gia thị trường thuê mua: Như Ngân hàng Công thương Việt Nam, Ngân hàng Eximbank, Ngân hàng đầu tư phát triển, Ngân hàng Á Châu…. Và một số công ty tài chính khác. 2.2 Các nguồn cung quốc tế Các tổ chức này bao gồm: Công ty thuê mua Phương Đông ( Nhật Bản ). Các công ty thuê mua thuộc khối ASEAN. 3 - Các loại hàng hóa có thể thuê mua tại Việt Nam : Do mức độ rủi ro trong kinh doanh nói chung và hoạt động tín dụng thuê mua nói riêng ở Việt Nam hiện nay còn rất cao. Các hoạt động CTTC bước đầu có lẽ chỉ nên tập trung vào một số tài sản, thiết bị dễ di chuyển, có nhu cầu mang tính phổ biến ổn định hoặc dễ chuyển nhượng, mua bán như : Ngành xây dựng cơ bản: Máy móc, thiết bị thi công, xây dựng, đào lắp, máy ủi v.v. Ngành du lịch, khách sạn: Các loại xe du lịch, các loại thiết bị phòng phục vụ cho các khách sạn vừa và nhỏ. Ngành dệt, may, da, giầy v.v… Các loại máy dệt hiện đại, máy may, các loại máy nhuộm, cán láng, in hoa hiện đại v.v… Các loại thiết bị văn phòng: Máy vi tính, máy sao chụp, máy điện thoại. Các loại máy móc, thiết bị động lực ( Do nguồn điện Việt Nam không ổn định): Máy phát điện vừa và nhỏ, máy biến áp điện….. Các loại phương tiện vận tải đường bộ: Các loại xe chở khách, các loại xe tải, xe ôtô con, xe cẩu, xe nâng các cỡ v.v… Các loại máy công cụ: Các loại máy cắt, gọn kim loại, các loại máy rèn, dập, các loại máy hàn và các loại máy gia công đồ gỗ. Các loại máy Ngành gốm sứ : Các loại lò nung gas, lò nung điện, các loại máy khai thác, nhào trộn nguyên liệu, các loại khuôn mẫu. Các loại bất động sản: Nhà xưởng, văn phòng làm việc. II - NGHIÊN CỨU VỀ PHƯƠNG THỨC CTTS TẠI VIỆT NAM : 1 - Nh÷ng ph­¬ng thøc CTTS cã thĨ ¸p dơng ë ViƯt Nam : MỈc dï nhu cÇu vỊ ®ỉi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ gia t¨ng c¸c nguån vèn ®Ĩ ph¸t triĨn s¶n xuÊt cđa c¸c doanh nghiƯp ViƯt Nam hiƯn nay hÕt søc to lín vµ cÊp thiÕt. MỈt kh¸c, do tÝn dơng thuª mua lµ lo¹i h×nh kinh doanh cßn míi mỴ ®èi víi ngµnh ng©n hµng ViƯt Nam vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh quèc tÕ ch­a thùc sù tham gia nªn sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thuª mua hÇu nh­ ch­a x¶y ra. Song do hƯ thèng ph¸p lý cã liªn quan cßn thiÕu, cïng víi ®Ỉc ®iĨm m«i tr­êng kinh doanh ViƯt Nam rÊt phøc t¹p t¹o ra møc ®é rđi ro rÊt cao cho c¸c ho¹t ®éng thuª mua. Do ®ã cÇn cã sù chän lùa nh÷ng ph­¬ng thøc CTTS cã ®é an toµn cao vµ phï hỵp víi c¸c lo¹i hµng ho¸ ®· nªu ë ®iĨm 4, mơc III, ch­¬ng nµy. V× thÕ, t¹i ViƯt Nam, ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n khëi ®Çu cã lÏ chØ nªn triĨn khai c¸c ph­¬ng thøc tµi trỵ trong ph¹m vi c¸c lo¹i giao dÞch t­¬ng xøng víi tong lo¹i hµng ho¸ nh­ sau: 1.1 - Áp dơng ph­¬ng thøc thuª vËn hµnh ®èi víi c¸c lo¹i nhµ ë, v¨n phßng lµm viƯc vµ c¸c lo¹i ph­¬ng tiƯn vËn t¶i. 1.2 - Áp dơng ph­¬ng thøc b¸n vµ t¸i cho thuª ®èi víi c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ (cßn ®êi sèng h÷u Ých thùc tÕ) vµ nhµ x­ëng, v¨n phßng cđa c¸c doanh nghiƯp, nhÊt lµ c¸c doanh nghiƯp võa vµ nhá s¶n xuÊt gia c«ng hµng xuÊt khÈu. 1.3 - Áp dơng ph­¬ng thøc thuª mua b¾c cÇu ®èi víi c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ míi, hiªn ®¹i ph¶i nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. Chđ yÕu sư dơng nguån vèn cho vay cđa c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi, c¸c tỉ chøc tµi chÝnh quèc tÕ trong khi nguån vèn cđa c¸c ng©n hµng ViƯt Nam cßn h¹n chÕ. §©y cịng chÝnh lµ h×nh thøc gãp phÇn thu hĩt nguån vèn n­íc ngoµi ®Çu t­ cho nỊn kinh tÕ ®Êt n­íc. 2 - C¸c d¹ng hỵp ®ång CTTS t¹i ViƯt Nam : Do ViƯt Nam ch­a cã thÞ tr­êng mua b¸n c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ cị vµ nhÊt lµ c¸c thđ tơc xuÊt nhËp khÈu kh¸ phøc t¹p, do ®ã ®èi víi c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ nªn ¸p dơng lo¹i hỵp ®ång hoµn tr¶ toµn bé. Trªn c¬ së ®ã, h×nh thµnh c¶ nh÷ng hỵp ®ång theo ph­¬ng thøc b¸n vµ t¸i thuª, cã sù tµi trỵ vèn cđa mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh vµ ®­ỵc kh¸ch hµng hoµn tr¶ toµn bé gi¸ trÞ hỵp ®ång trong thêi gian c¬ b¶n hoỈc nh÷ng hỵp ®ång ®an xen gi÷a thuª mua b¾c cÇu víi hoµn tr¶ toµn bé v.v... III - §¸NH GI¸ VỊ CHO THU£ TµI S¶N T¹I VI£T NAM : 1 - Thuận lợi khi Việt Nam áp dụng CTTS : a - Đối với nền kinh tế: CTTS làm gia tăng sự cạnh tranh của các nguồn tài chính thúc đẩy thị trường tài chính quốc gia phát triển. CTTS có độ rủi ro thấp lại không yêu cầu thế chấp nhiều nên có vai trò quan trọng trong việc tài trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp tư nhân không được sự ưu đãi nhiều như các doanh nghiệp nhà nước. CTTS giúp cho việc hiện đại hóa năng lực công nghệ quốc gia, bắt kịp với các công nghệ tiên tiến hiện đại trên thế giới đồng thời thúc đẩy việc sử dụng với đa công suất thiết bị để trả tiền thuê. CTTS giúp gia tăng đầu tư chung của xã hội, làm tăng thu nhập quốc dân, tăng thu nhân sách quốc gia và thúc đẩy quá trình tái đầu tư cho nền kinh te.á Trên phương diện quốc tế, CTTS là một kênh góp phần thu hút vốn đầu tư và công nghệ hiện đại của nước ngoài. b - Đối với bên cho thuê : Thuận lợi về tài chính : + Họ không cần có ngay một số vốn lớn để mua tài sản, cũng như họ cón có thể thay thế nguòn vốn vay từ các tổ chức tín dụng với những điều kiện khắt khe hơn như thế chấp hay phải có năng lực tài chính. Lợi thế này càng có tác dụng hơn khi ở Việt Nam đang diễn ra tình trạng nhân hàng ứ đọng vốn còn các doanh nghiệp lại đang thiếu vốn. + Các công ty tăng thêm lợi nhuận, mở rộng sản xuất trong khi khả năng tín dụng từ phía ngân hàng không thay đổi ngay cả khi không có nghiệp vụ này. + Các doanh nghiệp thuận tiện trong công tác hạch toán. Chỉ cần hạch toán tiền thuê trên báo c¸o có tài chính, chủ động hoạch định dòng ngân quỹ theo thỏa thuận thanh toán , tránh được thuế vốn