Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức và văn minh cộng sản trong xây dựng đảng cộng sản Việt Nam

CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC VÀ VĂN MINH CỘNG SẢNTRONG XÂY DỰNG ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM Trong bảy lăm năm tồn tại và phát triển, Đảng Cộng sản Việt Nam đã tích luỹ nhiều bài học quý giá về xây dựng Đảng ngang tầm với yêu cầu lãnh đạo cách mạng, xứng đáng là đội tiền phong của giai cấp công nhân, dân tộc Việt Nam và vươn tới vị trí tiên phong trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Trong quá trình đó, cán bộ, đảng viên của toàn Đảng đã không ngừng phấn đấu theo tiêu chí đạo đức và văn minh cộng sản theo sự rèn luyện giáo dục của Chủ tịch Hồ Chí Minh và coi đó như là nhân tố quyết định sự trưởng thành, lớn mạnh của Đảng ta, là cội nguồn làm nên các thành tựu vĩ đại trong lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Mặt khác, trong xây dựng Đảng hiện nay, từ Trung ương đến cơ sở, Đảng ta phải giải quyết nhiều vấn đề quan trọng; trong đó việc nâng cao trình độ đạo đức, văn minh cho tổ chức Đảng và toàn thể cán bộ, đảng viên theo Di chúc của Bác là nhiệm vụ có vị trí đặc biệt quan trọng. 1. Đạo đức và văn minh cộng sản vừa là thuộc tính căn bản của Đảng Cộng sản, vừa là yêu cầu có tính nguyên tắc trong xây dựng Đảng. Các nhà sáng lập ra học thuyết về xây dựng xã hội mới - xã hội cộng sản thay thế cho chủ nghĩa tư bản đã khẳng định rằng, xã hội cần xây dựng là một hình thái phát triển cao của lịch sử, là kết quả phát triển tất yếu của sản xuất vật chất, của văn hoá và khoa học. Để có một xã hội phát triển cao như vậy, các nhà kinh điển cho rằng phải có lực lượng tiên phong làm nòng cốt cho giai cấp công nhân và toàn xã hội. Trong tác phẩm "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản", C.Mác và Ph.Ăng-ghen, đã lập luận sự khác nhau về bản chất giữa đảng chính trị tư sản và đảng cộng sản. Hai ông đã làm nổi bật thuộc tính căn bản với sự phát triển cao của đạo đức và văn minh của những người cộng sản và tổ chức của họ. Theo các ông thì nhờ hai phẩm chất cao quý, hai giá trị văn hoá hàng đầu đó mà người cộng sản mới được quần chúng nhân dân tôn vinh làm người lãnh đạo và chấp nhận họ là người đầy tớ của nhân dân. Lịch sử nhân loại cũng đã chứng minh, từ khi xã hội phân chia giai cấp, sự xuất hiện của các chính đảng thì chưa có một đảng chính trị nào vượt qua được trình độ phát triển đạo đức và văn minh của những người cộng sản. Sự hình thành và phát triển đạo đức và văn minh cộng sản là tất yếu khách quan. Trước hết, do nhu cầu xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn ngàn lần xã hội tư bản, xã hội đó là kết quả tích luỹ của loài người về lực lượng sản xuất, về khoa học, về văn hoá, về quan hệ tốt đẹp giữa người và người. Theo đó, muốn trở thành người cộng sản để lãnh đạo quần chúng xây dựng xã hội mới phải thâu tóm toàn bộ tri thức nhân loại và tổng hoà những đức tính tốt đẹp của con người và loài người đã xây tạo. Do vậy, không phải một lần các lãnh tụ của giai cấp vô sản đã cảnh tỉnh rằng, nếu ai không có phẩm chất đạo đức và trí tuệ khoa học thì không nên tự nhân danh mình là người cộng sản. Các ông không cho phép sự giả danh cộng sản, dùng vỏ bọc của đạo đức và văn minh cộng sản để buôn bán chính trị, tìm kiếm các lợi ích cá nhân tầm thường. Do yêu cầu rất cao về đạo đức và văn minh cộng sản nên trong các nguyên lý xây dựng đảng kiểu mới của giai cấp công nhân C.Mác, Ph.Ăng-ghen, V.I. Lê-nin rất coi trọng xây dựng tính tiền phong gương mẫu của đảng viên và tổ chức đảng và coi đó là nhân tố quyết định sự trưởng thành và hoàn thành sứ mệnh lịch sử của Đảng Cộng sản. Chủ tịch Hồ Chí Minh, người tổ chức, lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện Đảng Cộng sản Việt Nam thường xuyên chăm lo xây dựng Đảng ta toàn diện về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Song, Người đã có sự quan tâm đặc biệt đến xây dựng đạo đức và văn minh cho cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng. Theo Người, Đảng Cộng sản thật sự vĩ đại, vì đó là tổ chức của những người có đạo đức và văn minh cao, nhờ vậy mà những người cộng sản mới làm tròn vai trò chiến sĩ tiên phong trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội và giải phóng con người. Suốt cả cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu một tấm gương mẫu mực về đạo đức và văn minh cộng sản nhưng thấm đậm bản sắc dân tộc Việt Nam. Nhờ có sự phát triển cao về đạo đức và văn minh cộng sản của chiến sĩ cộng sản quốc tế lỗi lạc, lãnh tụ vĩ đại của Đảng Cộng sản Việt Nam mà Người đã trở thành anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới, Người đã làm rạng rỡ non sông, đất nước ta, đưa dân tộc ta, Đảng ta vào hàng ngũ những người tiên phong trong đấu tranh giải phóng dân tộc, lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa trong sự phát triển và kiên trì chủ nghĩa xã hội với sự đổi mới vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, phấn đấu để dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh trong hoàn cảnh lịch sử cực kỳ khó khăn và phức tạp. 2. Đạo đức và văn minh theo tư tưởng Hồ Chí Minh là nhân tố quyết định sự trưởng thành và lớn mạnh, của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trình độ phát triển đạo đức và văn minh của Đảng Cộng sản Việt Nam trải qua một quá trình lâu dài từ ngày thành lập đến nay. Đạo đức cộng sản là tổng hoà các giá trị về tinh thần yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tình thương yêu người cùng giai cấp, dân tộc; tình thương yêu đồng chí, đồng đội; tinh thần quốc tế vô sản trong sáng; lối sống trong sạch lành mạnh; thái độ đấu tranh không khoan nhượng với mọi loại kẻ thù. Tổng hoà các phẩm chất trên là cơ sở tinh thần của những người cộng sản trong đấu tranh cách mạng, trong sống, học tập và làm việc. Còn văn minh cộng sản là hình thức phát triển cao nhất của văn minh nhân loại. Trong đó có sự thâu tóm tổng thể tri thức văn hoá, khoa học mà nhân loại đã tích luỹ, có trình độ học vấn theo cương vị công tác, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ giỏi, có năng lực lãnh đạo quần chúng, có khả năng phát huy các giá trị truyền thống dân tộc và tiếp thu tinh hoa văn hoá, khoa học nhân loại và có năng lực sáng tạo trong mọi hoạt động. Hai phẩm chất trên có mối quan hệ biện chứng, tương tác lẫn nhau; bổ sung cho nhau trong thực hiện vai trò của tổ chức cộng sản và người cộng sản. Đạo đức và văn minh cộng sản được biểu hiện cụ thể ở đức - tài, hồng - chuyên của cán bộ, đảng viên của Đảng trong từng giai đoạn lịch sử, trong thực hiện nhiệm vụ, trong sống, học tập. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng dạy: có đức mà không có tài thì chẳng có ích gì, có tài mà không có đức cũng vô dụng thậm chí có hại. Do vậy, mà Người yêu cầu cán bộ, đảng viên vừa phải có phẩm chất của người lãnh đạo, vừa  phải có phẩm chất của người đầy tớ trung thành của nhân dân. Thực tiễn lịch sử đã chứng minh rằng, nhờ có đạo đức và văn minh cộng sản mà Đảng Cộng sản Việt Nam đã không ngừng lớn mạnh, hoàn thành xuất sắc vai trò đội tiền phong của giai cấp công nhân và toàn dân tộc. Vừa mới ra đời, Đảng ta đã dũng cảm làm nên Xô viết Nghệ Tĩnh. Mười lăm tuổi, với 5000 đảng viên đã lãnh đạo thành cộng Cách mạng Tháng Tám, thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hoà - Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Đạo đức và văn minh cộng sản đã giúp cho Đảng ta cùng cả dân tộc đánh thắng thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong thử thách nghiệt ngã của lịch sử, Đảng Cộng sản Việt Nam đã có bản lĩnh vững vàng và trí tuệ sáng suốt để đưa đất nước ta vượt qua khủng hoảng, thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Nói tóm lại, các thành tựu vĩ đại của dân tộc ta trong thế kỷ XX là dấu ấn lịch sử sâu sắc, là sự hội tụ của các phẩm chất cách mạng, sự thông minh, sáng tạo của Đảng ta và dân tộc ta. Đó là thực tiễn sinh động chứng minh mối quan hệ nhân quả giữa đạo đức, văn minh cộng sản và sự trưởng thành lớn mạnh của Đảng Cộng sản Việt Nam. 3. Những vấn đề bất cập về đạo đức và văn minh cộng sản theo tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng Đảng ta hiện nay. Trong nhiều Nghị quyết của Đảng ta đã chỉ rõ sự suy thoái về tư tưởng chính trị; sự xói mòn đạo đức truyền thống; tình trạng tham nhũng, quan liêu, lãng phí; sự yếu kém về năng lực của một bộ phận cán bộ của Đảng và Nhà nước đang là cản trở lớn trong xây dựng Đảng ngang tầm với tình hình mới. Tình trạng đó làm cho bốn nguy cơ không được đẩy lùi, đang cản trở việc thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình thế giới và trong nước diễn biến phức tạp, khó dự lường.  Để Đảng Cộng sản Việt Nam trong sạch vững mạnh trước hết, cần có những biện pháp nhằm khắc phục sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức lối sống của một bộ phận cán bộ có chức, có quyền. Sự suy thoái trên được thể hiện qua các hành vi như: hoài nghi chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thiếu tin tưởng nhất trí với đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước. Lợi dụng chức quyền để tham nhũng, lãng phí tiền tài của cải, nhân lực của nhân dân, tư tưởng cục bộ địa phương, gia đình trị, bè cánh thiếu lành mạnh trong thực hiện nhiệm vụ và các hoạt động khác. Tình trạng mua, bán chức quyền, đào tạo sử dụng cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ Đảng và Nhà nước thiếu căn cứ vào thực chất đức, tài của cán bộ. Sự xâm nhập của lối sống thực dụng, hưởng thụ làm suy thoái thuần phong, mĩ tục của Đảng, của dân tộc. Quan hệ với nhân dân mang tác phong quan liêu, mệnh lệnh, thiếu dân chủ, trù dập những người trung thực… Theo đó cần đánh giá đúng trình độ văn minh cộng sản, năng lực thực tế của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Hiện nay, không ít những cán bộ có chức, có quyền trong bộ máy Đảng, Nhà nước chưa đạt được yêu cầu văn minh cộng sản. Trong đó, điều nổi bật trước hết là sự hiểu biết của họ về chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm đường lối của Đảng còn quá nông cạn, hời hợt do lười học tập, lười suy nghĩ, do tình trạng "tráng mác" trong đào tạo cán bộ. Sự hiểu biết thiếu toàn diện, trình độ chuyên môn nghiệp vụ của một bộ phận cán bộ, đảng viên yếu do việc đào tạo hạn chế về chất lượng, do mua bán bằng cấp, không có kiểm tra đánh giá nghiêm túc về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, về năng lực lãnh đạo; công tác lựa chọn, đề bạt, bổ nhiệm còn theo cách định tính chung chung nên có nhiều chỗ hổng cho hành vi tiêu cực, làm sai lệch việc cân nhắc cán bộ. Việc tự học tập của cán bộ để nâng cao trình độ lý luận, khoa học và văn hoá thiếu thường xuyên không tích cực, kém hiệu quả và hình như cán bộ có chức vụ càng cao thì việc tự học tập càng hạn chế… Những bật cập trên là nguyên nhân quan trọng làm suy yếu sức mạnh của Đảng, làm suy giảm lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và hiệu lực quản lý của Nhà nước. Đó chính cũng là sự vi phạm yêu cầu có tính nguyên tắc trong xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân trong tình hình đầy biến động phức tạp hiện nay. Để chuẩn bị hành trang đầy đủ cho Đảng Cộng sản Việt Nam ngang tầm với một Đảng Cộng sản cầm quyền, có nhiệm vụ lãnh đạo dân tộc Việt Nam giữ vững độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trước thời cơ lớn và thách thức nghiệt ngã của thời đại và của dân tộc, cần tiếp tục quán triệt sâu sắc yêu cầu của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đạo đức, văn minh cộng sản và tập trung giải quyết các vấn đề cấp thiết sau: Thứ nhất, đánh giá khách quan, trung thực, nghiêm túc chất lượng đảng viên, tổ chức đảng theo yêu cầu của đạo đức và văn minh cộng sản để đưa ra khỏi bộ máy Đảng và Nhà nước những cán bộ, đảng viên suy thoái về đạo đức và yếu kém về năng lực. Thứ hai, từng cán bộ, đảng viên, đặc biệt là những người có chức, có quyền phải thực sự nghiêm túc tự trau dồi đạo đức cộng sản, coi trọng tính tiền phong, gương mẫu trong thực hiện mọi nhiệm vụ và cuộc sống công dân. Thứ ba, mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên nâng cao trình độ về mọi mặt, học tập chuyên môn nghiệp vụ để hoàn thành tốt nhiệm vụ mình phụ trách. Thứ tư, nâng cao trình độ văn hoá lãnh đạo, phong cách làm việc khoa học, bám sát thực tiễn, nói đi đôi với làm, biết tôn trọng và phát huy sức mạnh của quần chúng nhân dân .