Chuyên đề Đánh giá hiệu quả các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp ở Việt Nam trong giai đoạn 2001-2006

hiÖn 4 lÇn vµo c¸c n¨m 1990, 1992, 1996 vµ n¨m 2000 tr­íc khi nã ®­îc thay thÕ b»ng LuËt §Çu t­ n¨m 2005 ¸p dông chung cho ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Xu h­íng chung cña thay ®æi chÝnh s¸ch ®Çu t­ n­íc ngoµi cña ViÖt Nam lµ ngµy cµng níi réng quyÒn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ thu hÑp sù kh¸c biÖt vÒ chÝnh s¸ch ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ®Çu t­ trong n­íc. Nh÷ng thay ®æi ®ã nh»m h­íng tíi viÖc t¹o lËp m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, hÊp dÉn, mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng, minh b¹ch h¬n, ®¶m b¶o c¹nh tranh c«ng b»ng h¬n vµ ®¸p øng tèt h¬n yªu cÇu cña héi nhËp quèc tÕ. Trong giai đoạn 2001-2006 , ngành nông - lâm - ngư nghiệp Việt Nam phát triển tương đối toàn diện , đạt được nhiều thành tựu quan trọng mở ra nhiều triển vọng phát triển ngành trong năm 2007 . Bảng 2 : Kết quả sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp giai đoạn 2001-2006. Chỉ tiêu Đơn vị 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Tốc độ tăng GTSX % 4,7 6,5 5,5 5,6 4,9 4,2 1.Sản lượng cây trồng -Lương thực có hạt Nghìn tấn 34.270 36.958 37.771 39.323 39.549 39.648 Trong đó +Lúa # 32.108 34.447 34.569 35.868 35.791 35.827 +Ngô # 2.162 2.511 3.136 3.454 3.756 3.819 -Khoai # 1.654 1.704 1.577 1.536 1.461 1.455 -Sắn # 3.509 4.438 5.837 5.573 6.646 7.714 Bông # 34 40 35 28 33,5 25,9 Đay # 15 20 12 13 12,6 10,5 Cói # 65 88 96 90 81 93 Mía # 14.657 17.120 16.855 15.649 14.949 15.679 Lạc # 363 400 406 469 489 465 Đậu tương # 174 206 220 246 293 258 Thuốc lá # 32 33 32 23 26 43 Chè # 76 94 95 - 570 612 Cà phê # 841 700 794 836 752 854 Cao su # 313 298 364 419 428 546 Hồ tiêu # 44 47 69 73 80 83 Điều # - - 164 205 240 235 2.Sản lượng chăn nuôi Trâu Nghìn con 2.808 2.814 2.835 2.870 2.922 2.921 Bò # 3.900 4.063 4.394 4.908 5.541 6.511 Lợn # 21.800 2.317 24.885 26.143 27.435 26.855 Gia cầm # 218 233 255 218 220 215 3.Lâm nghiệp Diện tích rừng tập trung Nghìn ha 191 190 181 184 177 184 Sản lượng gỗ khai thác Nghìn m3 2.397 2.504 2.436 628 2.996 3.011 4.Thuỷ sản Sản lượng Nghìn tấn 2.435 2.648 2.855 3.143 3.466 3.696 +Khai thác # 1.725 1.803 1.857 1.940 1.988 2.002 +Nuôi trồng # 710 845 998 1.203 1.478 1.694 Diện tích mặt nước nuôi trồng TS Nghìn ha 755 820 - 920 960 992 Nguồn : Kinh tế Việt Nam -Thế giới 2006-2007-Thời báo Kinh tế Việt Nam. Trong những năm qua khu vực sản xuất Nông-lâm-ngư nghiệp vẫn tiếp tục phát triển với tốc độ tăng trưởng tương đối cao và ổn định , góp phần quan trọng vào ổn định kinh tế chính trị , xã hội . Tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành năm 2006 đạt khoảng 4,2% : Trong đó trồng trọt tăng 1,9% , chăn nuôi tăng 7,7% , lâm nghiệp tăng 1,1% , dịch vụ nông nghiệp tăng 2,7% .Tổng sản phẩm trong nước của ngành nông nghiệp đạt 180 nghìn tỷ đồng tăng 40 nghìn tỷ đồng so với năm 2005 . Sản lượng lúa đạt 36,2 triệu tấn tăng 440 nghìn tấn so với năm 2005 ( trong đó miền Bắc tăng 687,2 nghìn tấn , miền Nam giảm 283 nghìn tấn ) . Diện tích tròng lúa là 7,347 triệu ha tăng 17,7 nghìn ha ; năng suất 49,3 tạ/ha tăng 0,9% so với năm 2005 . Cơ cấu sản xuất nông nghiệp đang tiếp tục chuyển dịch theo hướng công nghiệp hoá-hiện đại hoá , phù hợp với xu thế chung hiện nay . Ngành chăn nuôi phát triển tương đối mạnh , quy mô và chất lượng ngày càng tăng . Tuy gặp nhiều khó khăn như dịch cúm gia cầm , dịch lở mồm long móng … nhưng ngành chăn nuôi cũng đạt tốc độ tăng trưởng khá cao . Đàn lợn tăng bình quân 5%/năm ( năm 2006 tổng đàn lợn cả nước đạt 26,8 triệu con giảm 2,1% so với năm 2005 trong đó có 22,5 triệu lợn thịt giảm 2% ) còn quy mô đàn gia cầm năm 2006 giảm nghiêm trọng do bùng nổ dịch cúm gia cầm H5N1. Đàn bò là 6,5 triệu con tăng 17,5% nhất là vùng Đông Nam Bộ tăng 60% , vùng ĐBSH tăng trên 52% . Đàn trâu 2,9 triệu côn bằng so với năm 2005 . Ngựa có 87 nghìn côn đê là 1,5 triệu con , ong có 679 nghìn tổ … Ngành lâm nghiệp tiếp tục chú trọng vào vấn đề bảo vệ ừng tự nhiên và trồng rừng mới . Hoạt động lâm nghiệp ngày càng được xã hội quan tâm . Diện tích trồng rừng mới qua các năm tăng lên rõ rệt , tăng bình quân gần 1%/năm . Độ che phủ rừng tăng từ 33,7% năm 2000 lên khoảng 38,5% năm 2006 . Ngành thuỷ sản tăng nhanh nhất , đặc biệt là trong lĩnh vực nuôi trồng . Quá trình chuyển dịch cơ cấu sản xuất trong nội bộ ngành diễn ra khá mạnh , chuyển từ khai thác tự nhiên sang hình thức nuôi trồng . Nghề nuôi trồng thuỷ sản cơ bản đã chuyển sang sản xuất hàng hoá , nuôi các loại hải sản có giá trị xuất khẩu cao , giải quyết việc làm tăng thu nhập cho người sản xuất . Tỷ trọng giá trị sản xuất thuỷ sản trong toàn ngành Nông-lâm-ngư nghiệp tăng từ 15,6% năm 2000 lên đến khoảng 22,6% năm 2006 . Sản lượng thuỷ sản năm 2006 tăng gần 1,5 lần so với năm 2000. Tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành Nông-lâm-ngư nghiệp năm 2006 đạt 7 tỷ USD tăng 17.3% so với năm 2005 . Trong ngành Nông-lâm-ngư nghiệp đã có 5 lĩnh vực xuất khẩu tham gia vào Câu lạc bộ 1 tỷ USD đó là : cà phê 1,101 tỷ USD , cao su 1,723 tỷ USD , Gạo 1,306 tỷ USD,sản phẩm gỗ 1,904 tỷ USD , thuỷ sản 3,364 tỷ USD . Kinh tế nông thôn trong các năm qua tiếp tục chuyển dịch theo hướng công nghiệp hoá-hiện đại hoá nông thôn , đa dạng hóa các ngành nghề .Trong 5 năm qua tỷ trọng công nghiệp trong kinh tế nông thôn tăng bình quân 6% năm , tỷ trọng dịch vụ tăng hơn 4%/ năm trong khi tỷ trọng Nông-lâm-ngư nghiệp giảm khoảng 10% . Quan hệ sản xuất cũng có sự chuyển biến theo hướng tích cực . Kinh tế trang trại được hình thành và phát triển với quy mô đa dạng phù hợp với đặc điểm của từng vùng . Nhiều làng nghề được khôi phục và phát triển cùng với sự ra dời của các khu công nghiệp đã góp phần thu hút được nhiều nguồn lực của xã hội góp phần vào chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp và nông thôn . Năng lực sản xuất , cơ sở hạ tầng vật chất từng bước được tăng cường mở rộng . Bên cạnh đó quá trình phát triển nông nghiệp nông thôn ở nước ta vẫn còn hạn chế : như phương thức sản xuất chậm phát triển , năng suất phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên ; công tác quy hoạch tiến hành chậm , công nghiệp chế biến phát triển theo hướng tự phát chưa có quy hoạch cụ thể … 2.Chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. 2.1.Chính sách thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam. + Ưu ®·i vÒ thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp : Ph¸p luËt hiÖn hµnh quy ®Þnh thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ­u ®·i (20% trong 10 n¨m, miÔn trong 2 n¨m vµ gi¶m 50% trong 3 n¨m tiÕp theo) ®èi víi c¸c dù ¸n: - C¸c dù ¸n trång rõng , khoanh nu«i t¸i sinh rõng ; trång rõng l©u n¨m trªn ®Êt hoang hãa , ®åi , nói träc ; khai hoang ; lµm muèi : trång , ch¨m sãc rõng ; trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy , c©y ¨n qu¶ trªn ®Êt hoang hãa , ®åi , nói träc ; khai hoang phôc vô s¶n xu¾t n«ng , l©m nghiÖp ; s¶n xuÊt , khai th¸c , tinh chÕ muèi ; nu«i trång thñy s¶n ë vïng n­íc ch­a ®­îc khai th¸c . - C¸c dù ¸n chÕ biÕn n«ng s¶n , l©m s¶n ; dÞch vô kü thuËt trùc tiÕp phôc vô s¶n xuÊt n«ng , l©m nghiÖp , gåm : chÕ biÕn n«ng s¶n tõ nguån nguyªn liÖu trong n­íc , chÕ biÕn gia sóc gia cÇm ; chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n rau qu¶ ; s¶n xuÊt dÇu , tinh dÇu , chÊt bÐo tõ thùc vËt ; s¶n xuÊt s÷a láng vµ c¸c s¶n phÈm chiÕt xuÊt tõ s÷a ; s¶n xuÊt bét th« ; s¶n xuÊt thøc ¨n gia sóc , gia cÇm , thñy s¶n ; s¶n xuÊt n­íc uèng ®ãng chai , ®ãng hép tõ hoa qu¶ ; s¶n xuÊt bét giÊy , giÊy b×a , v¸n nh©n t¹o trùc tiÕp tõ nguån nguyªn liÖu n«ng , l©m s¶n trong n­íc ; chÕ biÕn , b¶o qu¶n thñy s¶n tõ nguån nguyªn liÖu trong n­íc. - C¸c dù ¸n cung cÊp dÞch vô hç trî trång c©y n«ng nghiÖp , c©y c«ng nghiÖp vµ c©y l©m nghiÖp ; ho¹t ®éng hç trî ch¨n nu«i ; ho¹t ®éng hç trî l©m nghiÖp ; dÞch vô thñy s¶n ; dÞch vô b¶o vÖ vËt nu«i ; nh©n vµ lai t¹o gièng ; dÞch vô b¶o qu¶n n«ng s¶n , l©m s¶n , thñy s¶n ; x©y dùng kho b¶o qu¶n n«ng , l©m , thñy s¶n . - C¸c dù ¸n øng dông c«ng nghÖ míi vÒ sinh häc trong s¶n xuÊt c©y gièng , ph©n bãn sinh häc , thuèc trõ s©u sinh häc , v¾c xin thó y . - Nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c : trång mÝa , trång b«ng , trång chÌ phôc vô c«ng nghiÖp chÕ biÕn ; trång c©y d­îc liÖu ; s¶n xuÊt gièng c©y trång , vËt nu«i ; s¶n xuÊt t¬ sîi c¸c lo¹i ; thuéc , s¬ chÕ da ; ch¨n nu«i gia sóc gia cÇm , nu«i trång thñy s¶n theo ch­¬ng tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp cã quy m« trang tr¹i trë lªn ; ®Çu t­ s¶n xuÊt thuèc b¶o vÖ thùc vËt , thuèc phßng , ch÷a bÖnh cho ®éng vËt vµ thñy s¶n ; ®Çu t­ s¶n xuÊt m¸y phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng , l©m nghiÖp ; m¸y chÕ biÕn thùc phÈm ; s¶n xuÊt vËt liÖu tæng hîp thay gç , than ho¹t tÝnh , s¶n xuÊt ph©n bãn ; c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ truyÒn thèng . Ngoµi ra, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ­u ®·i h¬n trong lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp (15% trong 12 n¨m , miÔn 2 n¨m vµ gi¶m 50% trong 7 n¨m tiÕp theo) cßn ®­îc ¸p dông víi nh÷ng dù ¸n nãi trªn nÕu thùc hiÖn t¹i ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi khã kh¨n ; tr­êng hîp ®Çu t­ t¹i ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n , ®­îc h­ëng ­u ®·i cao nhÊt (10% trong 15 n¨m, miÔn 4 n¨m vµ gi¶m 50% trong 8 n¨m tiÕp theo). + Ưu ®·i vÒ thuÕ nhËp khÈu : Ưu ®·i thuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong lÜnh vùc nªu trªn ®­îc quy ®Þnh nh­ sau : - MiÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn liÖu, vËt t­ nhËp khÈu ®Ó thùc hiÖn dù ¸n s¶n xuÊt gièng c©y trång , vËt nu«i , n«ng d­îc ®Æc chñng ®­îc phÐp nhËp khÈu ®Ó thùc hiÖn dù ¸n n«ng , l©m nghiÖp. - MiÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong 5 n¨m kÓ tõ khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt ®èi víi mét sè dù ¸n n«ng, l©m nghiÖp thuéc danh môc dù ¸n ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ hoÆc ®Çu t­ vµo nh÷ng ®Þa bµn kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n. - MiÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn liÖu, bé phËn rêi, phô tïng vµ vËt t­ nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. + Ưu ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt theo ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai : - UBND ®Þa ph­¬ng t¹o ®iÒu kiÖn vÒ mÆt b»ng kinh doanh khi dù ¸n ®­îc duyÖt . - Nhµ ®Çu t­ trực tiếp n­íc ngoµi ®­îc thÕ chÊp tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt vµ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt . 2.2.Những cam kết của Việt Nam khi gia nhập WTO trong lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp. Hợp tác tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư nước ngoài là một trong những nội dung cơ bản của hội nhập kinh tế quốc tế nói chung và WTO nói riêng. Các cam kết và nghĩa vụ về tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư và các cam kết mở cửa thị trường hàng hoá, dịch vụ ... của Việt Nam trong khuôn khổ song phương, khu vực và đa phương tác động đến nền kinh tế của Việt Nam. Việc phải thực hiện những cam kết đó sẽ tạo thuận lợi cho hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, làm cho môi trường đầu tư của Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài. Qua đó góp phần thúc đẩy tiến trình đổi mới và phát triển kinh tế đất nước.Vì vậy khi gia nhập WTO Việt Nam cam kết rằng : - Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì và giữ vững sự ổn định chính trị, xã hội : Một trong những việc làm quan trọng nhất là tạo môi trường thể chế ổn định, nhất quán để các nhà đầu tư trong và ngoài nước yên tâm làm ăn lâu dài. Khi môi trường vĩ mô ổn định sẽ kéo theo các môi trường vi mô ổn định theo. Một số tỉnh thành của vùng trong thời gian vừa qua có hiện tượng nông dân làm khó dễ các nhà đầu tư trong việc giải phóng mặt bằng như Hà Tây, hay vùng nguyên liệu rừng của các nhà đầu tư nước ngoài bị xâm phậm như Quảng Ninh, quyền lợi chính đáng của chủ đầu tư không được đảm bảo gây nên tâm lý e ngại khi đầu tư vào các vùng, và thiệt nhất chính là người dân vùng đó . - Trung ương và các tỉnh nên có chính sách thu hút đầu tư FDI cụ thể, rõ ràng, minh bạch và công khai. Tránh tình trạng, luật nay thế này mai thế khác gây sự nản lòng các nhà đầu tư. Có một sự thật là thủ tục hành chính của Việt Nam so với nhiều nước trong khu vực vẫn còn tương đối rườm rà, phức tạp dễ gây tâm lý chán nản cho nhà đầu tư. Một vấn đề khác là một số chính sách còn có biểu hiện thiếu nhất quán, minh bạch; khi nhận được sự phản hồi từ phía nhà đầu tư thì việc sửa đổi thường rất chậm. - Các tỉnh nên ngồi lại thống nhất bàn bạc để đưa ra các sản phẩm chuyên môn hoá nông nghiệp của vùng mình có lợi thế so sánh để kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài. Ví dụ Hưng Yên kêu gọi đầu tư vào chế biến các sản phẩm từ cây nhãn. Quảng Ninh thì kêu gọi các dự án đầu tư vào lâm nghiệp và thuỷ sản. Hải Phòng quy hoạch các khu chế biến hàng nông sản xuất khẩu. Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền cho người nông dân hiểu về tầm quan trọng, vai trò của vốn FDI đầu tư vào nông nghiệpMặt khác, phải tăng cường hệ thống thông tin, công khai, minh bạch các định hướng phát triển, quy hoạch và kế hoạch ngành để nhiều chủ thể được tham gia, thực hiện và giám sát thực hiện. Các thông tin chính xác sẽ giúp các chủ đầu tư tự tin để đầu tư vào một vùng nào đó, tạo tâm lý thoải mái cho các nhà đầu tư lựa chọn loại hình và đối tác đầu tư Chống tham nhũng quyết liệt và hiệu quả.Tham nhũng đang “đánh” trực tiếp vào nguồn vốn FDI khi nhiều nhà đầu tư kêu quá trời về khả năng moi tiền các doanh nghiệp của các cấp chính quyền . Tích cực trong việc chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương hành chính, đẩy mạnh cải cách hành chính , giảm phiền hà, nhũng nhiễu cho người dân nói chung và doanh nghiệp FDI nói riêng theo nguyên tắc “ nhanh, thuận tiện, chắc chắn”. Khẩn trương truyên truyền, tập huấn kịp thời cho các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp về nội dung của các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Đầu tư nước ngoài , Luật Doanh nghiệp. Sớm ban hành Thông tư hướng dẫn về các vấn đề chưa được quy định cụ thể trong Nghị định 108 thi hành Luật Đầu tư. Rất nhiều nhà kinh tế học dự báo, việc Việt Nam gia nhập WTO sẽ tạo đà thuận lợi hơn cho thương mại và dòng chảy đầu tư nước ngoài, thậm chí thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam hơn cả Trung Quốc trong năm nay. Trước khi trở thành thành viên của WTO, Việt Nam đã có lợi thế hơn nhiều trong cuộc cạnh tranh thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) so với những quốc gia láng giềng như Thái Lan, Indonesia, Malaysia và Philippines. Tuy vậy, kinh tế Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn quá độ chuyển từ tập trung sang hệ thống thị trường tự do. Nhiều doanh nghiệp địa phương trong khi hào hứng với viễn cảnh thành viên của WTO, vẫn đang phải vật lộn với những kiến thức kinh doanh quốc tế thực tế. Cùng lúc ấy, cạnh tranh gia tăng, nhập khẩu nước ngoài nhiều hơn sẽ tạo ra sự thay đổi lớn, có tính bước ngoặt ở nhiều ngành công nghiệp, tạo ra áp lực tiềm năng về mặt xã hội với chính phủ. Trong lĩnh vực nông nghiệp, chiếm gần 20% GDP và nơi tập trung hơn nửa dân số lao động, theo quy định của WTO, Việt Nam sẽ phải giảm mức trợ cấp với nhiều sản phẩm nông nghiệp, dẫn tới thực tế là giảm sức cạnh tranh của rất nhiều mặt hàng xuất khẩu. 3.Tình hình đầu tư trực tiếp nước ngoài lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp. 3.1.Tình hình chung . Trong nh÷ng n¨m võa qua, nÒn n«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ, mét trong nh÷ng yÕu tè ®ãng gãp vµo sù t¨ng tr­ëng ®ã ph¶i kÓ ®Õn nguån vèn §TNN vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n. §TNN trong n«ng nghiÖp ®· bæ sung thªm nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp, t¹o thªm nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. T¸c ®éng tÝch cùc ®Õn thùc hiÖn chñ tr­¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt theo h­íng th©m canh, ®a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n, ®ång thêi tiÕp thu ®­îc mét sè c«ng nghÖ s¶n xuÊt, c«ng nghÖ qu¶n lý míi. ViÖc triÓn khai c¸c dù ¸n §TNN ®· gãp phÇn t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm míi, t¨ng thu nhËp cho d©n c­, c¶i thiÖn ®êi sèng cho nhiÒu vïng n«ng th«n. MÆc dï nguån vèn §TNN trong n«ng nghiÖp cã vai trß quan träng cña mét ngo¹i lùc t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam, nh­ng trong nh÷ng n¨m võa qua, luång vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp cßn rÊt thÊp vµ thiÕu æn ®Þnh. TÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 2006, sè dù ¸n §TNN trong n«ng nghiÖp lµ 876 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký trªn 4,5 tû USD, trong ®ã cã 702 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký kho¶ng 3,6 tû USD, chØ chiÕm 10,6% sè dù ¸n vµ 6,5% vèn ®Çu t­ ®¨ng ký cña khu vùc vèn §TNN c¶ n­íc. HiÖn t¹i, cã kh¸ nhiÒu dù ¸n §TNN ®ang trong t×nh tr¹ng kinh doanh thua lç hoÆc chËm triÓn khai. Tû lÖ dù ¸n bÞ gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n kh¸ cao so víi c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ kh¸c (trªn 20% so víi møc b×nh qu©n chung lµ 30%). §iÓm ®¸ng l­u ý lµ c¸c dù ¸n §TNN th­êng cã quy m« nhá vµ ®­îc triÓn khai chñ yÕu ë c¸c ®Þa ph­¬ng ®· cã s½n vïng nguyªn liÖu truyÒn thèng, ®èi t¸c n­íc ngoµi rÊt e ng¹i ®Çu t­ ®Ó t¹o vïng nguyªn liÖu míi g¾n víi nhµ m¸y chÕ biÕn. Sù ph©n bæ nguån vèn §TNN gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng kh«ng ®ång ®Òu, chñ yÕu tËp trung ë vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam vµ B¾c, rÊt h¹n chÕ ë khu vùc miÒn nói phÝa B¾c, mét sè tØnh miÒn Trung, T©y Nguyªn. TÝnh ®a d¹ng cña ®èi t¸c ®Çu t­ cßn thÊp, chñ yÕu ®Õn tõ ch©u ¸, ch­a cã søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ ë mét sè n­íc, khu vùc cã tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh to lín trong n«ng nghiÖp nh­ Canada, Mü, Australia vµ c¸c n­íc ch©u ¢u. Cã thÓ thÊy kÕt qu¶ thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n qua c¸c b¶ng sè liÖu d­íi ®©y: Bảng 3 : Vèn FDI trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp giai ®o¹n 2001- 2006 §¬n vÞ:Nghìn USD N¨m 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Tæng N«ng,l©m nghiÖp 282.013 290.836 239.631 445.599 159.615 161.380 1579.074 Thñy s¶n 40.605 34.329 52.808 10.874 19.675 3.130 161.420 Tæng 322.618 325.165 292.439 456.473 179.290 164.510 1740.494 Nguån: Côc §TNN, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Qua bảng số liệu trên ta thấy vốn đầu trực tiếp nước ngoài vào ngành Nông-lâm-ngư nghiệp có xu hướng giảm dần qua các năm . Cao nhất là năm 2004 với tổng vốn đầu tư cho cả ngành là hơn 456 triệu USD ; năm 2006 tuy vốn đầu tư vào Việt Nam là cao nhất so với các năm trước nhưng vốn FDI vào ngành Nông-lâm-ngư nghiệp lại là thấp nhất so với cùng kỳ các năm trước . Đây là sự thay đổi theo hướng tích cực phù hợp với yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá hiện đại hoá . Biểu 5 : Tổng vốn đầu tư FDI trong lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp . Đơn vị : Triệu USD .  Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến tháng 9/2006, có 1.095 dự án với tổng vốn đăng ký 5,2 tỷ USD, đầu tư vào lĩnh vực nông - lâm - ngư nghiệp. Nhưng, hiện có 805 dự án còn hiệu lực, với tổng vốn đăng ký là 3,9 tỷ USD.Cơ cấu đầu tư theo ngành là: trồng trọt 8,2%, chế biến nông sản thực phẩm 49,2%, chăn nuôi và chế biến thức ăn gia súc 11,6%, trồng rừng và chế biến lâm sản 22,6%, nuôi trồng và chế biến thuỷ sản 8,4%. Trong ngành trồng trọt và chế biến nông sản, có 180 dự án với 1,3 tỷ USD, rất thấp so với các lĩnh vực khác, trừ có một công ty liên doanh Tate&Lyte mía đường ở Nghệ An có mức vốn đầu tư 90 triệu USD. Một số dự án đầu tư nước ngoài hoạt động tương đối có hiệu quả như chế biến mía đường, gạo, xay xát bột mì, sắn, rau, hoa… Chỉ có các nước và lãnh thổ có nền nông nghiệp phát triển mới mạnh dạn bỏ vốn đầu tư, như Đài Loan, Pháp, Mỹ, Singapore, đo Virgin, và chỉ riêng 5 đối tác này đã đầu tư 872 triệu USD. Bình quân mỗi năm ngành NN&PTNT thu hút gần 50 dự án tương ứng khoảng 200 triệu USD. Nhìn chung, các dự án FDI trong nông nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, chủ yếu gắn với nguồn nguyên liệu địa phương. Năm 2003, các doanh nghiệp FDI trong ngành đang sử dụng khoảng 75.000 lao động công nghiệp và hàng vạn lao động nông nghiệp, nộp ngân sách trên 17 triệu USD, tạo ra kim ngạch xuất khẩu xấp xỉ 500 triệu USD. 88 dự án đang hoạt động trong ngành chăn nuôi và chế biến thức ăn gia súc, có quy mô vốn đầu tư 11 triệu USD/dự án, so với 7 triệu USD/dự án trồng trọt và chế biến nông sản. Vẫn là các nước và vùng lãnh thổ có thế mạnh về nông nghiệp vào đầu tư, như Thái Lan, Đài Loan, Trung Quốc, Hà Lan, Pháp, Singapore, Đảo Virgin. Nhưng họ cũng chỉ đầu tư vào các khu vực có thuận lợi về điều kiện tự nhiên và hạ tầng, có chính sách đầu tư thông thoáng, có thị trường tiêu thụ lớn. Tập trung lớn nhất ở tam giác động lực phía nam là Tp.HCM - Đồng Nai - Bình Dương, một phần nữa ở ĐBSH. Ngành trồng rừng và chế biến gỗ xem ra có nhiều tiềm năng phát triển, do có lợi thế về thị trường trong nước và xuất khẩu. Có 420 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn 1,3 tỷ USD, vốn thực hiện đạt 332 triệu USD. Phần lớn dự án vẫn tập trung vào Đông Nam Bộ, và gần 90% tổng vốn thuộc về Đài Loan, Malaysia, Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, một vài nước châu Âu. Do ta đóng cửa rừng và cho phép nhập khẩu gỗ, nên hầu hết các dự án đầu tư nước ngoài tập trung vào chế biến sản phẩm từ nguyên liệu gỗ nhập khẩu. Mới đây, có một số doanh nghiệp mạnh dạn lập dự án trồng rừng để chế biến gỗ dăm xuất khẩu. Như vậy, cho đến nay việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào khu vực nông nghiệp, nông thôn vẫn còn rất nhiều hạn chế. Theo TS Lê Văn Minh, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), báo động về tình trạng có "khá nhiều dự án đầu tư nước ngoài đang trong tình trạng kinh doanh thua lỗ hoặc triển khai chậm. Hiện có đến 1/3 số dự án đang tiến hành xây dựng cơ bản và triển khai các thủ tục khác, có đến trên 30% số dự án bị giải thể trước thời hạn, là mức quá cao so với mức bình quân 20%". Trong những năm gần đây vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp có xu hướng giảm mạnh . Tuy nhà nước đã có những điều chỉnh như khuyến khích và ưu đãi đầu tư nhưng do đầu tư và ngành nông nghiệp có tỷ suất lợi nhuận không cao , độ rủi ro lớn , điều kiện cơ sở hạ tầng còn nhiều yếu kém . Nên mức thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài không được sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài . 3.2.Cơ cấu đầu tư trực tiếp nước ngoài trong ngành Nông-lâm-ngư nghiệp. Nông nghiệp Việt Nam thời kỳ đổi mới phát triển toàn diện cả trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và nuôi trồng thủy sản . Cơ sở hạ tầng nông thôn được tăng cường mặc dù còn nhiều yếu kém nhưng nó có vai trò không nhỏ trong việc thúc đẩy sự phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam . Hiện nay, có 4 luồng vốn đầu tư vào nông nghiệp Việt Nam là : Vốn ngân sách nhà nước, vốn ODA, vốn FDI và các nguồn vốn tín dụng khác đầu tư vào xây dựng cơ bản, nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản.... Trong 5 năm 1996- 2000, tổng vốn đầu tư phát triển ước thực hiện khoảng 397 nghìn tỷ đồng (tuơng đương 36.100 triệu USD) gấp 1,74 lần thực hiện thời kỳ 1991-1995, tốc độ tăng bình quân hàng năm là 6,4%, trong đó vốn ngân sách nhà nước tăng bình quân 6,4%, vốn tín dụng đầu tư tăng 42% (trong đó nguồn vốn ODA cho vay khoảng 3.000 triệu USD), vốn đầu tư của doanh nghiệp nhà nuớc tăng 20,2%, vốn đầu tư của dân và tư nhân tăng 1,4%, vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài duy trì ở mức độ khoảng trên 2 tỷ USD/năm. Vùng Đồng bằng sông Hồng chiếm 25,5% vốn đầu tư phát triển( khoảng 101,235 nghìn tỉ đồng), trong đó vốn đầu tư cho nông nghiệp vùng này chiếm khoảng 11,41% tổng vốn đầu tư . Mặc dù tỷ trọng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp so với cả nước có xu hướng tăng nhưng không đáng kể . Đặc biệt trong giai đoạn 2004 – nay, vốn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này có xu hướng giảm . Tuy Nhà nước đã có nhiều chính sách khuyến khích và ưu đãi đầu tư nhưng do đầu tư vào nông nghiệpthường có tỷ suất lợi nhuận không cao, độ rủi ro lớn, cơ sở hạ tầng nhất là hệ thống giao thông nối giữa các vùng chưa thuận tiện … Điều này càng làm cho lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp ngày càng trở lên kém hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư nước ngoài , khiến cho dòng vốn FDI vào ngành trong những năm gần đây ngày càng giảm mạnh . Bảng 4 : Sè dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc n«ng nghiÖp giai ®o¹n 2001-2006 §¬n vÞ: Dù ¸n N¨m 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Tổng N«ng,l©m nghiÖp 62 81 82 97 90 64 476 Thñy s¶n 18 16 19 7 11 2 73 Tổng 80 97 101 104 101 66 549 Nguån: Côc §TNN, Bé KÕ Hoạch v à Đ ầu T ư . Trong những năm gần đây , cơ cấu thu hút đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp đã thay đổi theo hướng tích cực , đáp ứng được yêu cầu chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá . Giai đoạn đầu khi Việt Nam bắt đầu thực hiện chính sách mở cửa nền kinh tế và ban hành Luật đầu tư nước ngoài, thì phần lớn các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài đều tập trung chủ yếu vào lĩnh vực chế biến gỗ và chế biến lâm sản . Còn lĩnh vực thuỷ sản thì chiếm tỷ trọng không đáng kể ( thời kỳ 2001-2006 có 476 dự án đầu tư vào lĩnh vực nông , lâm nghiệp và chỉ có 73 dự án đầu tư vào lĩnh vực thuỷ sản) . Bảng 5 : C¸c h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong n«ng nghiÖp §¬n vÞ: Dù ¸n N¨m H×nh thøc §T 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Tæng 100% vèn n­íc ngoµi 61 76 84 87 82 55 445 Liªn doanh 16 18 15 12 13 11 85 Hîp ®ång hîp t¸c KD 3 3 2 5 6 19 Tæng 80 97 101 104 101 66 549 Nguån: Côc §TNN, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Biểu 6 : Cơ cấu FDI theo hình thức đầu tư trong lĩnh vực Nông-lâm-ngư nghiệp. Ta có thể thấy nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào ngành Nông-lâm-ngư nghiệpở nướcta chủ yếu được thực hiện dưới hình thức doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài . Trong đó hình thức doanh nghiệp liên doanh chiếm 82% số lượng dự án , doanh nghiệp liên doanh chiếm 15% tổng số