Chuyên đề Đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế nhằm thực hiện mục tiêu xoá đói giảm nghèo tại huyện Mộc Châu - Tỉnh Sơn La

ợng chăn nuôi như đàn bò sữa, bò lai Sind, bò thịt địa phương, đàn lợn hướng nạc, các giống gia cầm như gà tam hoàng, vịt siêu thịt, siêu trứng, ngan pháp… đang được nhân rộng. + Chăn nuôi bò sữa: Với lợi thế về khí hậu, đất đồng cỏ huyện Mộc Châu xác định đây là lợi thế để phát triển đàn bò sữa, năm 1980 đàn bò sữa của huyện đã có 1.855 con, tuy nhiên do gặp khó khăn trong chế biến và tiêu thụ sản phẩm cũng như trong quản lý nên đàn bò sữa bị suy giảm, đến năm 1991 còn 1.326 con. Trong những năm gần đây cùng với việc đổi mới quản lý chuyển đàn bò cho hộ gia đình chăn nuôi và việc đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại của Pháp và New Zeland chuyền sản xuất sữa tươi thanh trùng công suất 6,5 tấn/ngày và các sản phẩm khác như sữa khô đặc, bơ tươi, kem đạt 500 tấn sản phẩm/năm nên đàn bò sữa đã được phát triển. Năm 2009 đàn bò sữa đã phát triển lên 5.237 con, sản lượng sữa đạt trên 11.000 tấn/năm. Cùng với việc gia tăng tổng đàn, chất lượng đàn bò cũng được nâng lên nhờ cải tạo giống với việc lai tạo bò mẹ giống Hà Lan (Hostein Frisian) với bò đực Zêcxây và AFF của Australia cho phép tạo ra giống mới có năng suất cao: 4.000 - 4.200kg/chu kỳ 305 ngày. Quy mô phát triển bò sữa hiện đang được nghiên cứu mở rộng đến các xã, thị trấn có điều kiện chăn nuôi bò sữa trong toàn huyện, chăn nuôi bò sữa thực sự đã trở thành nguồn thu nhập quan trọng cho hàng trăm hộ gia đình, với giá thu mua sữa tươi như hiện nay mỗi con bò sữa sẽ mang lại thu nhập từ 10 -20 triệu đồng/con/năm. Tuy nhiên, việc chăn nuôi bò và sản xuất sữa hiện còn gặp một số hạn chế như đòi hỏi kỹ thuật và vốn đầu tư cao, thị trường tiêu thụ sữa của địa phương không lớn do đại đa số dân cư chưa có tập quán dùng sữa thường xuyên, thị trường chính là Hà Nội và các trung tâm đô thị lớn lại ở xa, chi phí vận chuyển sữa tươi đòi hỏi phương tiện chuyên dùng làm tăng giá thành. Đây là yếu tố hạn chế khả năng phát triển mạnh và rộng khắp đàn bò sữa trong huyện. b. Thuỷ sản: Toàn huyện đến năm 2009 có 95,5 ha diện tích mặt nước ao hồ, đã khai thác để nuôi thả cá, sản lượng đạt 164,7 tấn, tăng 12,65% so với năm 2000. Ngoài diện tích nuôi thả, huyện còn có diện tích mặt nước hồ thủy điện Sông Đà dọc theo 7 xã vùng lòng hồ Sông Đà có thể khai thác thuỷ sản theo phương thức đánh bắt và nuôi cá lồng. Sản lượng thủy sản khai thác tự nhiên trên sông suối năm 2008 đạt 96,3 tấn, tăng bình quân 2,85 %/năm. Mộc Châu là một huyện miền núi nhưng có quy mô mặt nước lớn để phát triển thuỷ sản (cả nuôi trồng và đánh bắt), có nhiều ưu thế để đưa thuỷ sản trở thành một ngành quan trọng trong cơ cấu sản xuất nông nghiệp nếu như có được những giải pháp đồng bộ về vốn và kỹ thuật như cung cấp thức ăn chế biến, sản xuất con giống, phòng trừ dịch bệnh, các phương tiện nuôi thả cá đánh bắt… thì có thể phát triển và đem lại hiệu quả kinh tế cao cho nhân dân vùng lòng hồ Sông Đà trong thời kỳ 2011- 2015 và những năm tiếp theo. c. Lâm nghiệp Công tác quản lý, bảo vệ và phát triển vốn rừng đã được đặt ra ngay từ những năm đầu 1990. Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành, huyện đã triển khai nhiều biện pháp nhằm thực hiện tốt luật bảo vệ và phát triển rừng với các dự án 219, 747 và 327, 661... Lâm nghiệp đã có chuyển biến rõ nét từ lâm nghiệp quốc doanh độc quyền quản lý kinh doanh rừng sang lâm nghiệp xã hội, đã giao đất khoán rừng đến hộ gia đình, các Lâm trường đã chuyển hoạt động từ khai thác lợi dụng rừng là chính sang khoanh nuôi, bảo vệ, xây dựng vốn rừng và dịch vụ 2 đầu cho các hộ gia đình. Hệ thống rừng trồng, vườn ươm bước đầu được xây dựng, củng cố. Đã bảo vệ và phát triển được vốn rừng qua các chương trình dự án 327,7 47, chương trình trồng 5 triệu ha rừng và thực hiện có hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục. . .vì vậy, đã ngăn chặn có hiệu quả tình trạng phá rừng làm nương rẫy, trong 10 năm qua (2000- 2009) đã trồng mới được 7.412,55 ha rừng, tốc độ tăng bình quân 12,26 %/năm. Khoanh nuôi tái sinh và bảo vệ rừng hiện được trên 200 ngàn ha, nâng độ che phủ của rừng từ 36,5% năm 2000 lên 38,3% năm 2003 và 47,5% năm 2009. Về công tác quản lý khai thác lâm sản: Trong những năm gần đây do tăng cường công tác quản lý, bảo vệ và thực hiện đóng cửa rừng nên khối lượng khai thác lâm sản đã giảm dần: So với bình quân thời kỳ (1991 - 2000) sản lượng gỗ khai thác giảm 2,71%/năm, tình trạng khai thác trái phép, phát nương làm rẫy và cháy rừng ngày càng được hạn chế. Đặc điểm tài nguyên rừng tự nhiên của huyện Mộc Châu vẫn là rừng nghèo và rừng phục hồi, trữ lượng gỗ và tre nứa còn thấp so với khả năng phát triển. Diện tích đất trống đồi núi trọc có khả năng lâm nghiệp còn rất lớn điều đó cho thấy Mộc Châu vẫn còn có tiềm năng rất lớn về phát triển lâm nghiệp. Vì vậy, cần phải phát huy được thế mạnh đó và đầu tư có hiệu quả về phát triển nghề rừng trong những năm tới. 2.2.3.2. Ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp Đầu những năm 1990, khi chuyển đổi sang cơ chế mới, sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp của huyện Mộc Châu gặp rất nhiều khó khăn: Cơ sở vật chất kỹ thuật nghèo nàn, máy móc thiết bị cũ kỹ, lạc hậu, giá trị tài sản cố định qúa ít ỏi, vốn sản xuất thiếu, cơ sở hạ tầng không đủ điều kiện để giao lưu tiếp cận với thị trường bên ngoài. Sau khi sắp xếp và tổ chức lại các doanh nghiệp, tăng cường đầu tư đổi mới thiết bị và công nghệ hiện đại tiên tiến, đến nay sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp của huyện đang đi dần vào thế ổn định và từng bước phát triển. Thời kỳ (1991 - 2000) sản xuất công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp phát triển cả về quy mô và chất lượng sản phẩm, đã góp phần quan trọng tạo bước chuyển dịch cơ cấu theo hướng phát triển kinh tế hàng hoá gắn với thị trường. Nhịp độ tăng trưởng ngành công nghiệp bình quân 10 năm (1991 - 2000) là 32,21%. Đến năm 2009 giá trị sản xuất CN-TTCN ước đạt 1.018,7 tỷ đồng, tăng 14,61% so với năm 2008 (Giá so sánh). Trong đó: khu vực kinh tế Nhà nước 289,3 tỷ đồng tăng 28,4%, kinh tế ngoài nhà nước 76,4 tỷ đồng tăng 7,5% so với cùng kỳ năm 2008; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt 1.870 triệu đồng, tăng 1,4%. Một số sản phẩm thuộc ngành công nghiệp chế biến vẫn được giữ thế ổn định và tăng so với cùng kỳ năm trước như sản phẩm sữa thanh trùng tăng 51,5%, sữa UHT tăng 82,8%, sữa cô đặc tăng 12,6%; thức ăn gia súc 51,9%; điện thương phẩm tăng 37,9%, gạch tuy nel tăng 9%, gạch đất nung tăng 6,3%...Bên cạnh đó một số sản phẩm chủ yếu sản lượng giảm so với cùng kỳ năm trước như quần áo các loại, chè khô các loại giảm 2,6%.... Trong thời gian qua tuy có những tiến bộ đáng kể, đã tạo thêm được một số cơ sở công nghiệp như: Nhà máy gạch tuy nen 10 triệu viên/năm, chế biến gỗ, xây dựng được 2 nhà máy thuỷ điện nhỏ tại xã Chiềng Khoa, Hua Păng, lắp ráp và đưa vào hoạt động 2 dây chuyền chế biến chè Đài Loan và Nhật bản, nâng cấp dây chuyền chế biến sữa. Một số chỉ tiêu đã thực hiện tăng so với quy hoạch khẳng định sự phát triển ngành công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp đã thúc đẩy bộ mặt xã hội không ngừng đổi mới, khoảng cách đô thị và nông thôn được từng bước cải thiện rút ngắn, tỷ lệ hộ được sử dụng điện năm 2009 đạt 85% tăng 20% so với năm 2003. Song tỷ trọng công nghiệp trong tổng GDP của huyện đạt còn thấp, sản phẩm một số ngành chế biến chưa nhiều, ngành sản xuất vật liệu xây dựng phát triển chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có của huyện. Nhiệm vụ đặt ra cho công tác quy hoạch cần có định hướng để tập trung đầu tư cho công nghiệp chế biến nông lâm sản như: Chè, sữa, tơ tằm, bột giấy và gỗ xuất khẩu nhập thiết bị hiện đại, công nghệ cao, đào tạo cán bộ quản lý giỏi, công nhân có tay nghề cao, nâng cao chất lượng sản phẩm, cải tiến mẫu mã bao bì... và công tác tiếp thị, để sản phẩm công nghiệp của huyện có thể cạnh tranh được, có chỗ đứng trên thị trường trong nước cũng như tham gia vào xuất khẩu. 2.2.3.3. Về dịch vụ, du lịch Hoạt động thương mại phát triển mạnh, hàng hoá phong phú đa dạng, đã đáp ứng được nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùng, lưu thông vật tư hàng hoá có nhiều tiến bộ và ngày càng thông thoáng hơn. Giá trị sản xuất ngành thương mại - dịch vụ năm 2000 đạt 103.113,9 triệu đồng tăng lên 147.557 triệu đồng vào năm 2003 và 293.126 triệu đồng năm 2009 ; tốc độ tăng bình quân (1996 - 2000) là 7,85 %/năm, (2000 - 2009) là 15,24%/năm. Trong những năm gần đây, do hoạt động thương mại tăng nhanh nên đã góp phần đưa thị trường của huyện hoà nhập với thị trường chung của cả tỉnh, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của huyện, là cầu nối giữa sản xuất với tiêu dùng, góp phần bình ổn giá cả thị trường ngày càng đa dạng, phong phú, giá cả tương đối ổn định, song sức mua của dân còn thấp. Hàng nông lâm sản, hàng công nghiệp địa phương chất lượng chưa cao, chưa tạo được nguồn sản phẩm hàng hoá ổn định cho huyện. - Dịch vụ thương mại: Tổng mức lưu chuyển hàng hoá năm 2009 ước đạt 607,5 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước, đảm bảo cung ứng kịp thời và đầy đủ các mặt hàng thiết yếu như muối i ốt, dầu hoả... phục vụ đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng tái định cư nhất là trong dịp lễ, tết; tăng cường công tác kiểm tra thị trường, kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm. Tổ chức Hội chợ thương mại lần thứ 6, với tổng doanh thu khoảng 5 tỷ đồng, thu hút được khoảng 60.000 lượt người từ các nơi đến trao đổi mua bán hàng hoá, tăng sức quảng bá sản phẩm hội nhập thị trường. UBND huyện đã tăng cường chỉ đạo áp dụng các biện pháp quản lý thị trường, bình ổn giá cả, kiểm tra và xử lý các trường hợp buôn bán và gian lận thương mại, phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả. - Dịch vụ vận tải: Theo kết quả điều tra vận tải, tổng doanh thu ngành vận tải (cá thể) năm 2009 ước đạt 89.681 triệu đồng, trong đó doanh thu vận tải hàng hoá tăng 7,6%, vận tải hành khách tăng 9,6%. Tổng mức luân chuyển hàng hoá đạt 59.784,2 ngàn tấn.km, tăng 5,5% so với cùng kỳ. Khối lượng vận chuyển hành khách đạt 127,4 ngàn người, khối lượng luân chuyển hành khách đạt 3.544 ngàn người.km, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2008. - Dịch vụ du lịch: được quan tâm khai thác và phát triển gắn với các hoạt động văn hoá đặc trưng của các dân tộc, nâng cao chất lượng phục vụ của khách sạn, nhà hàng. Tiếp tục tuyên truyền quảng bá du lịch nhằm thu hút khách du lịch trong và ngoài nước. Năm 2009, đón khoảng 15.000 lượt khách du lịch, doanh thu ước đạt 13,5 tỷ đồng, tăng 3,8% so với năm 2008. - Bưu chính viễn thông: Tổng doanh thu bưu chính viễn thông năm 2009 ước đạt 20.969 triệu đồng tăng 9,2% so với cùng kỳ năm 2008. Trong đó: Doanh thu viễn thông tăng 10%, doanh thu bưu chính tăng 6,5% so với cùng kỳ. Tổng số máy điện thoại thuê bao khoảng 20.100 chiếc, tăng 12% so với cùng kỳ, bình quân toàn huyện đạt 131 máy/1.000 dân. - Dịch vụ tín dụng, ngân hàng: đã có nhiều tiến bộ trong việc huy động nguồn vốn sản xuất, đời sống, góp phần ổn định giá cả thị trường, thực hiện cho vay vốn sản xuất cho trên 20 ngàn hộ, tạo việc làm cho khoảng 40 ngàn lao động, xoá đói giảm nghèo cho trên 25 ngàn hộ. - Dịch vụ khách sạn nhà hàng: trong những năm gần đây, hệ thống các cơ sở kinh doanh thương mại khách sạn nhà hàng của huyện tăng đột biến. Tính đến ngày 1/7/2009, toàn huyện có 3.021 cơ sở kinh doanh với tổng số 4.146 người kinh doanh. Cùng với sự gia tăng về số lượng, chất lượng các dịch vụ này cũng tăng theo, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của nhân dân trong huyện và phục vụ du khách từ mọi miền. Doanh thu từ các loại hình kinh doanh này ngày càng cao, góp phần đáng kể vào tăng GDP của huyện. 2.3. Thực trạng đời sống và vấn đề nghèo đói ở huyện Mộc Châu 2.3.1. Thực trạng về đời sống 2.3.1.1. Mức sống nói chung Trong những năm qua, cùng với sự gia tăng của tổng sản lượng kinh tế, thu nhập bình quân đầu người cũng được nâng lên qua các năm. Thu nhập tăng đã làm cho mức sống của người dân được cải thịên, mức hưởng thụ văn hoá xã hội ngày càng cao. Biểu 2.3. Một số chỉ tiêu tổng hợp huyện Mộc Châu Chỉ tiêu Đơn vị Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009 Thu nhập bình quân đầu người Trđ 6,5 7,5 8,2 8,9 10,5 Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng % 27,5 26,5 25 24,5 23 Dân số được dùng nước sạch % 75 78 79 80 82 Tỷ lệ hộ được dùng điện % 60 65 70 75 85 Tỷ lệ hộ được xem truyền hình % 70 75 80 85 86 Nguồn: Số liệu phòng thống kê huyện Mộc Châu cung cấp Tuy nhiên, mức tăng thu nhập không nhiều và thu nhập bình quân đầu người của huyện thấp so với mức chung của cả nước. Năm 2009, mức thu nhập bình quân đầu người ở huyện là 10,5 triệu đồng/người/năm trong khi đó của cả nước là hơn 20 triệu đồng/người/năm Theo nguồn: . Thu nhập thấp khiến cho mức sống của phần lớn người dân nơi đây là thấp. Tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng là 23% năm 2009, cao hơn mức trung bình của cả nước. Tỷ lệ dân số được dùng nước sạch là 82% trong khi của cả nước là gần 90% Theo nguồn: . 2.3.1.2. Vấn đề việc làm Trong những năm gần đây, nguồn lao động của huyện rất dồi dào và tăng nhanh. Với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế và các nhà máy, doanh nghiệp tư nhân đã tạo việc làm cho hàng ngàn lao động mỗi năm. Tuy nhiên, phần lớn lao động ở huyện có trình độ chuyên môn kĩ thuật thấp hoặc không qua đào tạo, chỉ có khoảng 10% lao động có trình độ chuyên môn từ cao đẳng trở lên. Đặc biệt ở những vùng khó khăn, người dân không có cơ hội kiếm được việc làm khác ngoài nông - lâm nghiệp do những vùng kém phát triển, nhu cầu lao động không có hoặc rất ít nhưng lao động nông nghiệp rất căng thẳng do tính thời vụ nghiêm ngặt, mỗi vụ trong năm nông dân hường tập trung vào 2 tháng (1 tháng gieo cấy, 1 tháng thu hoạch) và những ngày đó thời gian lao động lên tới 12 – 14 giờ/ngày, khi hết thời vụ thì nông dân thường nghỉ hoặc đi lấy củi, làm thuê… Lao động của huyện chủ yếu là lao động nông nghiệp nên khi qua mùa vụ thường có nhiều hộ gia đình thiếu hoặc không có việc làm – đây là một gánh nặng lớn (trong khi đó 1 lao động phải nuôi 2,1 người kể cả bản thân trong điều kiện năng suất lao đông còn rất thấp). 2.3.1.3. Sức khoẻ Trong những năm qua huyện đã thực hiện tốt công tác thăm, khám, chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân, chất lượng khám, chữa bệnh ngày càng được nâng cao, công tác tiêm chủng mở rộng, bảo vệ bà mẹ, trẻ em và kế hoạch hoá gia đình được quan tâm thực hiện thường xuyên và ổn định. Sức khoẻ của nhân dân ngày càng được cải thiện, tuổi thọ trung bình đạt 72 tuổi năm 2009, 100% số trạm y tế xã có đủ điều kiện hoạt động, 55% trạm y tế có bác sỹ, tỷ lệ người mắc các bệnh xã hội ngày càng giảm. Tuy nhiên, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng vẫn còn cao (23% năm 2009), đặc biệt ở những xã đặc biệt khó khăn, tỷ lệ này vào khoảng trên 40%. Tỷ lệ chết của trẻ sơ sinh cũng khá cao (24%) do là huyện miền núi, điều kiện sống của rất nhiều bà con dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp và công tác tuyên truyền chăm sóc sức khoẻ cộng đồng chưa được đẩy mạnh. 2.3.1.4. Giáo dục Trong những năm qua, số lượng học sinh phổ thông ở huyện tiếp tục tăng nhất là học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông; học sinh Tiểu học trong 5 năm tăng bình quân 4,5%/năm, trung học cơ sở tăng 18%, trung học phổ thông tăng 23,3%. Đến hết năm 2008: 100% xã, thị trấn đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học; đến năm 2009 có 8/29 xã thị trấn đạt chuẩn phổ cập THCS. Thực hiện phong trào khuyến dạy, khuyến học, tăng cường công tác xoá mù chữ, thực hiện có hiệu quả cuộc vận động “hai không” với 4 nội dung trong dạy và học. Tuy nhiên, chất lượng dạy và học ở hầu hết các cấp là chưa cao, trình độ văn hoá của đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa của huyện còn nhiều hạn chế. Đa số họ mù chữ hoặc tái mù chữ, rất ít hộ có văn hoá lớp 8-9. Tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi không được đi học khá cao (khoảng 50%). Nguyên nhân của hiện tượng này là do gia đình các em rất nghèo, phần nữa là do trường lớp xa thôn bản các em sinh sống, điều kiện đi lại gặp nhiều khó khăn. 2.3.1.5. Nhà ở và vệ sinh Nhà ở là một trong ba nhu cầu thiết yếu nhất của con người (ăn, ở, mặc), mức sống của hộ gia đình cũng một phần được thể hiện qua sự kiên cố, hiện đại của ngôi nhà. Những năm gần đây, ở huyện mọc lên vô số những nhà cao tầng, khang trang, sạch đẹp, điều đó chứng tỏ một điều đời sống của nhân dân đã có nhiều khởi sắc. Tỷ lệ hộ gia đình trong huyện có nhà cao tầng là 26,2%, nhà ngói và nhà cấp IV là 73,5%, tỷ lệ hộ ở lều nán tạm bợ là 1,3%. Hầu hết các hộ gia đình nghèo tiện nghi trong gia đình thường không có gì ngoài bàn ghế, giường, tủ… còn các gia đình giàu có, khá giả thì tiện nghi đầy đủ, hiện đại. Tỷ lệ dân số được dùng nước sạch sinh hoạt ngày càng tăng (75% năm 2005 lên 82% năm 2009). Số còn lại sử dụng nước ao, ngòi, sông, suối. Trong mùa khô nhiều nơi không có nước sinh hoạt. Số hộ đủ công trình vệ sinh (nhà tắm, hố tiêu) ở vùng thị trấn là 96%, ở vùng sâu, vùng xa là 41%. 2.3.2. Thực trạng nghèo đói Là một huyện miền núi nghèo, nội lực kinh tế còn yếu kém, lợi thế so sánh trong đầu tư và phát triển kém, song những năm qua, công tác xóa đói giảm nghèo của huyện Mộc Châu đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần không nhỏ vào sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Đời sống nhân dân từng bước được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm đáng kể qua các năm. Năm 2001, tỷ lệ hộ nghèo của huyện là 45,2%, giảm xuống 38,14% năm 2005 và 25,2% năm 2009. Hình 2.3: Tỷ lệ hộ nghèo huyện Mộc Châu giai đoạn 2001– 2010 (theo tiêu chuẩn của bộ LĐTBXH) (Đơn vị tính: Tỷ lệ %) Nguồn: Niên giám thống kê huyện Mộc Châu các năm 2003, 2005, 2007, 2009 Theo số liệu thống kê, số hộ nghèo đói của huyện năm 2009 là 8.795 hộ - chiếm 25,2% tổng số hộ dân cư. Theo đánh giá sơ bộ thì trong tổng số 8.795 hộ nghèo đói thì số hộ là dân tộc H’Mông và dân tộc Thái chiếm tỷ lệ lớn nhất. Thu nhập chính của các hộ này là sản phẩm của nông – lâm nghiệp (trong nông nghiệp thì sản phẩm trồng trọt là chính, trong lâm nghiệp thì sản phẩm nghề rừng là chính). Giá trị ngày công lao động của nông dân rất thấp (khoảng 10-15 nghìn đồng một người/ngày). Với mức này thì lao động của họ cũng chỉ đủ ăn từng bữa mà không có tích luỹ, tái sản xuất. Biểu 2.4: Tỷ lệ hộ nghèo của huyện Mộc Châu so với cả nước và của vùng Tây Bắc (Đơn vị tính: Tỷ lệ %) Năm 2002 2004 2006 2007 2008 2009 Cả nước 28,9 18,1 15,47 14,75 12,1 11 Vùng Tây Bắc 68 58,6 53,5 33,8 28,7 24 Huyện Mộc Châu 44,7 40,6 33,1 30,5 25,38 25,2 Nguồn:- Niên giám thống kê năm 2004 và 2008 - Niên giám thống kê huyện Mộc Châu các năm 2004,2007, 2009 - Báo cáo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội huyện Mộc Châu đến năm 2020 Qua bảng số liệu ta thấy rằng, tỷ lệ hộ nghèo của huyện Mộc Châu luôn cao hơn tỷ lệ hộ nghèo của cả nước. Năm 2002, tỷ lệ nghèo của huyện là 44,7% trong khi của cả nước là 28,9%. Đến năm 2009, tỷ lệ hộ nghèo của huyện giảm xuống còn 25,2% nhưng vẫn cao gấp hơn 2 lần tỷ lệ hộ nghèo của cả nước (11%). Tuy nhiên, tỷ lệ hộ nghèo của huyện Mộc Châu lại thấp hơn so với tỷ lệ hộ nghèo của vùng Tây bắc. Năm 2004, tỷ lệ hộ nghèo của vùng Tây Bắc là 58,6% trong khi của Mộc Châu là 40,6% (thấp hơn 18%), năm 2008, tỷ lệ hộ nghèo của Tây Bắc là 28,7%, của Mộc Châu là 25,8% (thấp hơn 2,9%). Đến năm 2009, tỷ lệ hộ nghèo của Mộc Châu là 25,2%, cao hơn 1,2% so với tỷ lệ hộ nghèo vùng Tây bắc. Điều đó cho thấy, tuy tỷ lệ hộ nghèo của Mộc Châu nhìn chung là thấp hơn so với tỷ lệ hộ nghèo vùng Tây bắc nhưng tốc độ giảm nghèo lại chậm hơn nhiều, sự phân bố nghèo đói ở huyện cũng không đồng đều: Biểu 2.5: Phân bố nghèo đói ở huyện Mộc Châu Số TT Tên xã Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009 Số hộ Số hộ nghèo % hộ nghèo số hộ Số hộ nghèo % hộ nghèo số hộ Số hộ nghèo % hộ nghèo Số hộ Số hộ nghèo % hộ nghèo Số hộ Số hộ nghèo % hộ nghèo TOÀN HUYỆN 32,029 11,761 36.72 32,868 10,436 31.75 33,669 10,274 30.51 35,755 8,795 24.60 35,755 9,009 25.20 I Vùng dọc quốc lộ 6 20,549 5,827 28.36 20,979 4,880 23.26 21,435 4,653 21.71 22,417 4,048 18.06 22,417 4,111 18.34 1 Tân Lập 1,864 581 31.17 1,904 530 27.84 1,983 463 23.35 2,009 194 9.66 151 7.52 2 Vân Hồ 1,401 553 39.47 1,495 520 34.78 1,549 344 22.21 1,641 346 21.08 346 21.08 3 Mường Sang 1,184 412 34.80 1,203 385 32.00 1,228 317 25.81 1,276 204 15.99 180 14.11 4 Đông Sang 944 367 38.88 978 335 34.25 995 342 34.37 1,017 324 31.86 324 31.86 5 Phiêng Luông 653 224 34.30 669 190 28.40 673 221 32.84 679 175 25.77 100 14.73 6 Chiềng Khoa 933 380 40.73 958 330 34.45 953 411 43.13 1,057 338 31.98 440 41.63 7 Tô Múa 940 408 43.40 981 395 40.27 1,022 408 39.92 1,101 429 38.96 416 37.78 8 Hua Păng 832 346 41.59 907 305 33.63 936 300 32.05 968 312 32.23 306 31.61 9 TT Nông trường 6,354 1,052 16.56 6,358 850 13.37 6,362 643 10.11 6,488 527 8.12 538 8.29 10 Chiềng Yên 842 477 56.65 825 145 17.58 859 487 56.69 867 609 70.24 624 71.97 11 TT Mộc Châu 2,429 216 8.89 2,472 150 6.07 2,510 76 3.03 2,811 45 1.60 38 1.35 12 Lóng Luông 837 339 40.50 887 315 35.51 941 348 36.98 1,005 281 27.96 329 32.74 13 Chiềng Hắc 1,336 472 35.33 1,342 430 32.04 1,424 293 20.58 1,498 264 17.62 319 21.30 II Vùng dọc Sông Đà 6,942 3,510 50.56 7,135 3,298 46.22 7,223 3,243 44.90 7,806 2,956 37.87 7,806 3,020 38.69 1 Tân Hợp 986 514 52.13 1,040 450 43.27 1,071 526 49.11 1,152 578 50.17 606 52.60 2 Nà Mường 871 369 42.37 890 335 37.64 908 203 22.36 946 186 19.66 171 18.08 3 Tà Lại 570 232 40.70 586 215 36.69 587 210 35.78 747 190 25.44 183 24.50 4 Suối Bàng 654 469 71.71 650 440 67.69 658 476 72.34 725 381 52.55 430 59.31 5 Quy Hướng 756 338 44.71 765 316 41.31 781 339 43.41 862 310 35.96 339 39.33 6 Song Khủa 1,011 481 47.58 1,040 435 41.83 1,065 466 43.76 1,103 351 31.82 348 31.55 7 Liên Hoà 555 331 59.64 574 312 54.36 584 293 50.17 624 354 56.73 381 61.06 8 Mường Tè 736 301 40.90 765 455 59.48 786 342 43.51 820 276 33.66 202 24.63 9 Quang Minh 402 178 44.28 415 160 38.55 426 167 39.20 442 121 27.38 109 24.66 10 Mường Men 401 297 74.06 410 180 43.90 357 221 61.90 385 209 54.29 251 65.19 III Vùng cao biên giới 4,538 2,424 53.42 4,754 2,258 47.50 5,011 2,378 47.46 5,532 1,791 32.38 5,532 1,878 33.95 1 Chiềng Xuân 1,668 1,088 65.23 439 1,033 235.31 474 344 72.57 510 246 48.24 211 41.37 2 Xuân Nha 698 0.00 714 417 58.40 781 320 40.97 509 65.17 3 Tân Xuân 611 0.00 659 526 79.82 728 528 72.53 567 77.88 4 Lóng Sập 675 408 60.00 728 370 50.82 742 408 54.99 850 260 30.59 232 27.29 5 Chiềng Khừa 531 291 59.88 579 275 47.50 605 266 43.97 609 121 19.87 141 27.29 6 Chiềng Sơn 1,664 637 39.96 1,699 580 34.14 1,817 417 22.95 2,054 316 15.38 218 10.61 Nguồn: Báo cáo tình hình nghèo đói – UBND huyện Mộc Châu Từ biểu trên ta thấy tiến bộ đạt được trong xoá đói, giảm nghèo là không đồng đều. Các xã vùng sâu vùng xa, có tỷ lệ đói nghèo khá cao. Tỷ lệ hộ nghèo ở các vùng này cao gấp từ 2 – 3 lần so với các xã vùng II, và các thị trấn. Huyện có 16 xã thuộc chương trình 135 có tỷ lệ hộ đói nghèo trên 50%: Chiềng Khừa, Lóng Sập, Xuân Nha, Tân Hợp, Suối Bàng, Mường Men… Ở các xã này, trên 40% dân số chưa được sử dụng điện, nước sạch sinh hoạt; sản xuất nông nghiệp chậm phát triển, năng suất chỉ đạt trên 30 tạ/ha, thu nhập bình quân đạt 120 USD/năm. Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách, dành nhiều nguồn lực để ưu tiên phát triển vùng này nhưng mức độ chuyển biến chậm, đời sống của đồng bào còn nhiều khó khăn. Có nhiều nguyên nhân, chủ yếu ở các xã là do diện tích đất tự nhiên rộng, đất nông nghiệp chỉ chiếm 6%, trình độ sản xuất lạc hậu, kết cấu hạ tầng vừa thiếu, vừa yếu. Các nguồn hỗ trợ của Nhà nước đầu tư còn phân tán, thiếu đồng bộ, hiệu quả thấp; đội ngũ cán bộ cơ sở yếu, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, thiếu cán bộ khoa học kỹ thuật. Bên cạnh đó người dân ỷ lại, trông chờ vào sự đầu tư của Nhà nước, cán bộ thiếu sự năng động, không phát huy nội lực và nỗ lực vươn lên, nhiều người không muốn vươn lên để thoát nghèo. 2.4. Thực trạng công tác xoá đói giảm nghèo ở huyện Mộc Châu Trong những năm qua, công tác xóa đói giảm nghèo của huyện Mộc Châu đã được triển khai thực hiện một cách tích cực. Huyện đã thực hiện lồng ghép các chương trình,