Chuyên đề Giải pháp nâng cao quy trình giao nhận hàng hóa nhập khẩu bằng đường biển tại công ty TNHH Quốc Tế Delta

¹o cña c«ng ty. Môc tiªu n¨m 2010 cña dÞch vô nµy ë DELTA lµ ®¹t trªn 25 tû VND doanh thu. Môc tiªu nµy lµ cã c¬ së nÕu nh×n vµo xu h­íng ph¸t triÓn ë DELTA. Thªm vµo ®ã, xem xÐt bèi c¶nh chung cña thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn trong quý I/2010, hµng vËn chuyÓn tuyÕn Ch©u ¸ - Trung §«ng ®· t¨ng 17% so víi cïng kú n¨m ngo¸i, vµ ®Õn nay ®· t¨ng kho¶ng 21,4%. Sau khi chiÕn tranh t¹i Ir¨c kÕt thóc, hµng vËn chuyÓn sang Trung §«ng ngµy mét t¨ng m¹nh, ch­a kÓ th¸ng 7 vµ 3 th¸ng cuèi n¨m th­êng lµ nh÷ng th¸ng cã nhu cÇu vËn chuyÓn ®¹t møc cao trong n¨m. Tõ ®ã cã c¬ së tin t­ëng r»ng ho¹t ®éng nµy ë DELTA sÏ ngµy mét ph¸t triÓn vµ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao h¬n n÷a. 3.4.1.3 MÆt hµng giao nhËn trong vËn t¶i biÓn Ở c­¬ng vÞ lµ ng­êi giao nhËn, c«ng ty kh«ng lùa chän riªng mét mÆt hµng nµo. Nh­ng mét sè mÆt hµng chñ yÕu cña dÞch vô giao nhËn b»ng ®­êng biÓn cã thÓ kÓ ra lµ: hµng dÖt may, v¶i sîi, chÌ, g¹o, thiÕt bÞ y tÕ, thiÕt bÞ v¨n phßng, « t«, xe m¸y, m¸y n«ng nghiÖp, gµ con, gia sóc…Chóng ta cã thÓ ph©n lo¹i c¸c nhãm mÆt hµng chÝnh nh­ sau: B¶ng 3.4.1.3: C¬ cÊu mÆt hµng giao nhËn b»ng ®­êng biÓn t¹i DELTA §¬n vÞ: TriÖu VND N¨m MÆt hµng 2005 2007 2009 Gi¸ trÞ Tû träng Gi¸ trÞ Tû träng Gi¸ trÞ Tû träng DÖt may 4834 33,12 5593 33,37 5501 31,19 N«ng s¶n 3776 25,87 4389 26,19 4478 25,39 M¸y mãc thiÕt bÞ 2348 16,09 2946 17,58 3441 19,51 Linh kiÖn ®iÖn tö 2466 16,90 2242 13,38 2442 13,85 C¸c mÆt hµng kh¸c 1173 8,02 1592 9,48 1776 10,06 Tæng 14597 100,00 16762 100,00 17638 100,00 Nguån: B¸o c¸o nghiÖp vô c¸c phßng vËn t¶i biÓn Hµng dÖt may lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng thÕ m¹nh cña DELTA, chiÕm tû träng kh¸ lín trong c¬ cÊu mÆt hµng giao nhËn (kho¶ng 1/3). Chóng ta ®Òu biÕt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mÆt hµng nµy còng lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Nã ®em l¹i kh«ng chØ nguån ngo¹i tÖ to lín cho ®Êt n­íc mµ cßn ®ãng gãp vµo doanh thu cña c¸c c«ng ty giao nhËn vËn t¶i. H¬n thÕ DELTA l¹i cã ®­îc nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng lµ nh÷ng c«ng ty may mÆc lín nh­ Atege Bremen, S¬n Hµ, VÜnh Phó,… Tuy nhiªn, do viÖc kiÓm so¸t vµ cÊp h¹n ng¹ch h¹n chÕ cña Ch©u ¢u vµ Mü trong thêi gian gÇn ®©y nªn tû träng giao nhËn mÆt hµng nµy ë DELTA cã chiÒu h­íng gi¶m sót. Bï l¹i trong hai, ba n¨m trë l¹i ®©y, c«ng ty ký ®­îc nhiÒu hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn c¸c mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ, linh kiÖn ®iÖn tö nh­ mÆt hµng linh kiÖn xe m¸y, xe cøu ho¶, thiÕt bÞ y tÕ…Nh÷ng lo¹i hµng nµy l¹i ®em vÒ doanh thu cao do tÝnh chÊt phøc t¹p trong viÖc giao nhËn nªn tû träng lo¹i hµng nµy cã xu h­íng t¨ng lªn. 3.4.1.4 ThÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn Tõ mét sè thÞ tr­êng giíi h¹n chñ yÕu trong khèi XHCN cò, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, ngµy cµng më réng c¸c tuyÕn ®­êng míi, v­¬n ra nhiÒu c¶ng biÓn, nhiÒu thÞ tr­êng trªn thÕ giíi. C¸c thÞ tr­êng cã l­îng hµng giao nhËn lín cña DELTA hiÖn nay lµ: - Khu vùc §«ng Nam ¸: bao gåm mét sè n­íc trong khèi ASEAN nh­ Th¸i Lan, Singapore, Phillipin… - Khu vùc §«ng B¾c ¸: chñ yÕu lµ Hång K«ng, Trung Quèc, NhËt B¶n, §µi Loan. - Khu vùc Ch©u ¢u: Khèi EU - Khu vùc Ch©u Mü: Hoa Kú, Canada, CuBa Ta thÊy r»ng ®©y ®Òu lµ nh÷ng n­íc cã c¶ng biÓn lín, thuËn lîi cho viÖc ra vµo cña tµu bÌ. Nh­ng kh«ng cã nghÜa nh÷ng n­íc kh«ng cã c¶ng biÓn th× DELTA kh«ng nhËn hµng. C«ng ty vÉn cã thÓ lµm dÞch vô kÐo hµng tõ mét c¶ng vµo mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã trong néi ®Þa. Nhê vËy, thÞ tr­êng giao nhËn cña DELTA ngµy cµng ®­îc më réng. 3.4.2 Tån t¹i 3.4.2.1 ThÞ phÇn cßn h¹n chÕ HiÖn nay, DELTA míi chØ chiÕm ®­îc một phần rất nhỏ trong thÞ phÇn giao nhËn hµng hãa chuyªn chë b»ng ®­êng biÓn. So víi c¸c c«ng ty giao nhËn n­íc ngoµi hay liªn doanh th× thÞ phÇn nµy cµng trë nªn nhá bÐ mÆc dï c¸c c«ng ty nµy míi nh¶y vµo ViÖt Nam mét thêi gian ch­a l©u. §iÒu nµy ch­a h¼n n»m trong tÇm kiÓm so¸t cña DELTA còng nh­ c¸c DN kh¸c v× c¸c c«ng ty ®ã cã tiÒm lùc vÒ vèn vµ c«ng nghÖ, hä th­êng ®­a ra møc gi¸ thÊp h¬n víi dÞch vô còng rÊt hoµn h¶o. Mµ víi c¸c kh¸ch hµng th× ®«i khi møc gi¸ chµo ban ®Çu ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh. 3.4.2.2 C¬ cÊu giao nhËn cßn mÊt c©n ®èi T¹i DELTA, sù mÊt c©n ®èi vÒ c¬ cÊu hµng hãa giao nhËn b»ng ®­êng biÓn thÓ hiÖn ë sù kh«ng c©n b»ng trong s¶n l­îng còng nh­ gi¸ trÞ hµng xuÊt - hµng nhËp. Trong khi ViÖt Nam vÉn cßn lµ mét n­íc nhËp siªu th× tû träng giao nhËn hµng xuÊt t¹i DELTA l¹i lu«n chiÕm ­u thÕ, cßn hµng nhËp kh«ng chØ Ýt vÒ sè l­îng mµ gi¸ trÞ giao nhËn cßn nhá bÐ h¬n nhiÒu. B¶ng 3.4.2.2: C¬ cÊu giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®­êng biÓn t¹i DELTA ChØ Tiªu N¨m S¶n l­îng giao nhËn (TÊn) Gi¸ trÞ giao nhËn (TriÖu VND) S Hµng xuÊt Hµng nhËp S Hµng xuÊt Hµng nhËp SL TT (%) SL TT (%) GT TT (%) GT TT (%) 2005 84596 46189 54,60 38470 45,40 14597 9857 67,53 4740 32,47 2006 75965 38939 51,26 37026 48,74 14625 9920 67,83 4705 32,17 2007 83280 44625 53,58 38655 46,42 16762 11497 68,59 5265 31,41 2008 98497 53808 54,63 44689 45,37 15963 10989 68,84 4974 31,16 2009 96769 53087 54,86 43682 45,14 17638 12584 71,35 5054 28,65 Nguån: B¸o c¸o nghiÖp vô c¸c phßng vËn t¶i biÓn Hai biÓu ®å d­íi ®©y sÏ cho thÊy râ h¬n sù kh«ng c©n ®èi nµy. NÕu chØ nh×n vµo s¶n l­îng giao nhËn h¼n sÏ lµ qu¸ véi v· khi ®­a ra kÕt luËn nãi trªn v× tû träng hµng xuÊt trong tæng s¶n l­îng giao nhËn chØ chiÕm trung b×nh kho¶ng 53%, so víi møc trung b×nh cña hµng nhËp lµ 47% th× sù chªnh lÖch nµy lµ kh«ng qu¸ lín. Nh­ng nÕu xÐt c¬ cÊu gi¸ trÞ giao nhËn th× ®©y thùc sù lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m. Nh×n vµo biÓu ®å trªn ta thÊy gi¸ trÞ hµng xuÊt chiÕm ®Õn gÇn 70% tæng gi¸ trÞ giao nhËn, ®em vÒ nguån thu nhËp chñ yÕu cho doanh nghiÖp chø kh«ng ph¶i lµ hµng nhËp trong khi ViÖt Nam vÉn lµ mét n­íc nhËp siªu hµng triÖu ®« la Mü. §©y kh«ng chØ lµ tån t¹i cã ë riªng DELTA mµ ë hÇu hÕt c¸c c«ng ty giao nhËn cña ViÖt Nam. Së dÜ nh­ vËy v× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng cã thãi quen xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB, nhËp khÈu theo ®iÒu kiÖn CIF. Trong c¶ hai tr­êng hîp th× quyÒn vËn t¶i ®Òu do phÝa n­íc ngoµi quyÕt ®Þnh. Tuy nhiªn ®èi víi hµng xuÊt, trong thêi gian gÇn ®©y, nhiÒu nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam ®· dÇn nhËn thøc ®­îc ý nghÜa cña viÖc giµnh quyÒn vËn t¶i . Thªm vµo ®ã, ®èi víi hµng xuÊt, ng­êi giao nhËn dÔ dµng tiÕp cËn kh¸ch hµng h¬n. Cßn ®èi víi hµng nhËp, c¸c ®¹i diÖn hay ®¹i lý cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi do cã lîi thÕ vÒ am hiÓu thÞ tr­êng cïng tiÒm lùc vèn lín th­êng ®­a ra møc c­íc rÊt thÊp, do ®ã cho dï c¸c c«ng ty giao nhËn ViÖt Nam cã cè g¾ng thÕ nµo còng khã thuyÕt phôc ®­îc kh¸ch hµng. Nªn víi hµng nhËp ng­êi giao nhËn ViÖt Nam th­êng chØ cã nguån thu tõ phÝ giao nhËn tõ c¸c c¶ng chuyÓn t¶i vÒ ®Õn c¶ng ViÖt Nam. PhÝ nµy kh«ng thÓ cao b»ng nÕu giµnh ®­îc hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn ngay tõ ®Çu n­íc ngoµi vÒ. 3.4.2.3 HiÖu qu¶ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô cho ho¹t ®éng giao nhËn cßn thÊp XÐt vÒ ph­¬ng tiÖn phôc vô cho ho¹t ®éng giao nhËn th× DELTA kh«ng ph¶i lµ qu¸ thiÕu thèn vµ l¹c hËu thËm chÝ cßn ®­îc xÕp vµo lo¹i hiÖn ®¹i. B»ng chøng lµ c«ng ty cã hÖ thèng kho c¶ng réng kh¾p víi ®éi xe hïng hËu, ë mçi kho ®Òu cã xe n©ng h¹ng nhÑ, xe n©ng h¹ container cïng cÇn cÈu, xe kÐo… Nh­ng ®iÒu ®¸ng nãi ®ã lµ c¸c thiÕt bÞ ®ã cßn ch­a ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó, hiÖu qu¶ sö dông thÊp. Ch¼ng h¹n nh­ trong mét lÇn vËn chuyÓn hµng triÓn l·m, do hµng vÒ qu¸ muén, s¸ng h«m sau triÓn l·m ®· khai m¹c, nÕu chê xe n©ng cña c«ng ty th× sÏ kh«ng kÞp tiÕn ®é hµng v× xe cßn ®ang thùc hiÖn mét l« hµng kh¸c nªn nh©n viªn giao nhËn ph¶i thuª xe n©ng ë bªn ngoµi, m« h×nh chung khiÕn thiÕt bÞ kh«ng sö dông hÕt c«ng suÊt mµ c«ng ty cßn tèn thªm mét kho¶n tiÒn kh«ng nhá. Së dÜ nh­ vËy lµ do c«ng ty ch­a cã kÕ ho¹ch sö dông thiÕt bÞ mét c¸ch khoa häc, lóc th× kh«ng cã ®Ó sö dông lóc l¹i n»m kh«ng trong kho. Bªn c¹nh ®ã, c«ng t¸c b¶o qu¶n, duy tu b¶o d­ìng thiÕt bÞ cßn ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Do kh«ng ph©n tr¸ch nhiÖm nµy cho mét phßng ban cô thÓ nªn m¹nh ai nÊy dïng nh­ng kh«ng ai thÊy m×nh cã tr¸ch nhiÖm ph¶i gi÷ g×n cÈn thËn. MÆt kh¸c do ®Æc thï cña c«ng ty lµ ho¹t ®éng mang tÝnh thêi vô nªn vµo mïa hµng xuèng, thiÕt bÞ kh«ng dïng mµ vÉn ph¶i khÊu hao lµm cho hiÖu qu¶ sö dông gi¶m xuèng. 3.4.2.4 TÝnh thêi vô cña ho¹t ®éng giao nhËn Ho¹t ®éng giao nhËn mang tÝnh thêi vô nh­ trªn ®· nãi kh«ng chØ lµ ®Æc thï cña dÞch vô giao nhËn vËn t¶i biÓn mµ cßn ®­îc coi lµ mét tån t¹i cÇn kh¾c phôc. TÝnh thêi vô thÓ hiÖn vµo mïa hµng h¶i, l­îng hµng giao nhËn qu¸ lín, lµm kh«ng hÕt viÖc. NhiÒu khi thiÕu thiÕt bÞ, kh«ng cã container, kh«ng xin ®­îc chç tµu mÑ c«ng ty ph¶i tõ chèi nhËn hµng. Song ®Õn mïa hµng xuèng, khèi l­îng hµng gi¶m, c«ng viÖc v× thÕ mµ còng Ýt ®i. Kho¶ng thêi gian hµng nhiÒu th­êng lµ nh÷ng th¸ng gi÷a n¨m nh­ th¸ng 6 ®Õn gi÷a th¸ng 8 vµ nh÷ng th¸ng cuèi n¨m (dÞp LÔ Gi¸ng Sinh vµ TÕt D­¬ng lÞch). Nh÷ng th¸ng cßn l¹i viÖc kinh doanh gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. TÝnh thêi vô nµy khiÕn cho ho¹t ®éng cña c«ng ty kh«ng æn ®Þnh, kÕt qu¶ kinh doanh theo th¸ng kh«ng ®ång ®Òu. §iÒu nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc lµm vµ thu nhËp cña ng­êi lao ®éng, g©y ra nhËn thøc kh«ng ®óng ®¾n vÒ nghÒ nghiÖp. H¬n n÷a, trong nh÷ng kho¶ng thêi gian mïa hµng xuèng, c«ng ty vÉn ph¶i khÊu hao m¸y mãc, vÉn ph¶i tr¶ l­¬ng cho nh©n c«ng, khiÕn lîi nhuËn bÞ gi¶m sót. Tån t¹i nµy mang tÝnh kh¸ch quan, n»m ngoµi sù trï liÖu cña doanh nghiÖp nªn ®Ó kh¾c phôc kh«ng ®¬n gi¶n, nã cÇn sù vËn ®éng cña b¶n th©n doanh nghiÖp, h¬n thÕ lµ sù tin t­ëng, ñng hé cña kh¸ch hµng. 3.4.2.5 Tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé cßn h¹n chÕ, hiÖu qu¶ lµm viÖc ch­a cao Chóng ta ®Òu biÕt ho¹t ®éng giao nhËn lµ mét c«ng viÖc kh¸ phøc t¹p ®ßi hái ph¶i cã kiÕn thøc hiÓu biÕt rÊt ®a d¹ng. Khi giao dÞch víi kh¸ch hµng, ng­êi giao nhËn kh«ng chØ ph¶i giái nghiÖp vô, th«ng th¹o c¸c tuyÕn ®­êng, n¾m v÷ng møc c­íc trªn thÞ tr­êng víi tõng dÞch vô, tõng luång tuyÕn mµ cßn ph¶i th«ng t­êng luËt ph¸p, cã nh÷ng kiÕn thøc tæng qu¸t vÒ tÝnh chÊt hµng hãa, cã kh¶ n¨ng thuyÕt phôc kh¸ch hµng, h¬n thÕ ph¶i t­ vÊn cho kh¸ch hµng vÒ nhu cÇu thÞ tr­êng. Muèn vËy, ng­êi lµm giao nhËn ph¶i am hiÓu nghiÖp vô, th«ng th¹o ngo¹i ng÷, n¾m v÷ng ®Þa lý, cã nghÖ thuËt giao tiÕp víi kh¸ch hµng. T¹i DELTA, ®éi ngò lao ®éng ®­îc ®¸nh gi¸ so víi c¸c c«ng ty kh¸c lµ giái nghiÖp vô, giµu kinh nghiÖm. Nh­ng nÕu so s¸nh víi nh÷ng ng­êi ®ång nghiÖp trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th× tr×nh ®é cña c¸n bé nh©n viªn DELTA vÉn cßn non yÕu, ch­a thÓ ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp. §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë chç chØ cã kho¶ng 20% c¸n bé nh©n viªn cã b»ng trªn ®¹i häc, 27% th«ng th¹o tõ 2 ngo¹i ng÷ trë lªn, sè cßn l¹i chØ biÕt 1 ngo¹i ng÷, vÉn cßn nh÷ng nh©n viªn ch­a cã b»ng ®¹i häc chÝnh quy. §iÒu nµy g©y kh¸ nhiÒu c¶n trë trong ho¹t ®éng cña c«ng ty. Trong ®iÒu kiÖn mµ cã nhiÒu dÞch vô míi xuÊt hiÖn nh­ dÞch vô logistics th× nh÷ng yÕu kÐm trong ®éi ngò c¸n bé cµng béc lé râ. Thùc tÕ ho¹t ®éng ë DELTA cho thÊy r»ng nh÷ng sai sãt, thiÖt h¹i g©y ra cho c«ng ty hÇu hÕt lµ do c¸c nh©n viªn thiÕu kinh nghiÖm vµ h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n. Bªn c¹nh ®ã, hiÖu qu¶ lµm viÖc cßn ch­a ph¶n ¸nh ®óng thùc lùc cña c«ng ty. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®­îc trang bÞ nh­ vËy, lÏ ra DELTA ®· ph¶i tiÕn xa h¬n nÕu c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh khoa häc, mäi c¸n bé c«ng nh©n viªn lu«n ®oµn kÕt nhÊt trÝ, n©ng cao tinh thÇn tù gi¸c, tiÕt kiÖm, hÕt m×nh v× sù ph¸t triÓn cña c«ng ty. 3.4.3 Nguyªn nh©n 3.4.3.1 T×nh h×nh quèc tÕ cã nhiÒu bÊt lîi Trong kho¶ng thêi gian mÊy n¨m trë l¹i ®©y, bèi c¶nh quèc tÕ cã hµng lo¹t nh÷ng biÕn ®éng to lín g©y rÊt nhiÒu bÊt lîi cho kinh tÕ còng nh­ cuéc sèng cña ng­êi d©n trªn kh¾p thÕ giíi. §ã lµ nh÷ng cuéc chiÕn tranh s¾c téc, chiÕn tranh t«n gi¸o, néi chiÕn, xung ®ét, n¹n khñng bè, dÞch bÖnh hoµnh hµnh ®Èy ng­êi d©n v« téi vµo c¶nh sèng bÊt æn, kinh tÕ nhiÒu n­íc suy tho¸i, kiÖt quÖ. NÒn kinh tÕ toµn cÇu sôt gi¶m. Ngµnh giao nhËn vËn t¶i, trong ®ã cã DELTA còng kh«ng tr¸nh khái ¶nh h­ëng. 3.4.3.2 Nh©n tè gi¸ trªn thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn cã nhiÒu biÕn ®éng Ngoµi nh÷ng yÕu tè quèc tÕ bÊt lîi, kÕt qu¶ ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn cña DELTA cßn bÞ nh©n tè gi¸ lµm cho mÊt c©n ®èi. §ã chÝnh lµ gi¸ c­íc vËn t¶i vµ chi phÝ cho c¸c dÞch vô hµng h¶i. Bªn c¹nh ®ã, gi¸ c¸c lo¹i dÞch vô hµng h¶i còng kh«ng æn ®Þnh v× ch­a cã mét v¨n b¶n chÝnh thøc nµo cña Nhµ n­íc qu¶n lý vÊn ®Ò nµy. Gi¸ c¶ hÇu hÕt do c¸c c«ng ty tù quy ®Þnh cã c¨n cø vµo chi phÝ vµ møc gi¸ chung trªn thÞ tr­êng. Gi¸ nµy theo ®æi theo tõng quý, cã khi tõng th¸ng, theo tõng c«ng ty. Ngoµi ra, gi¸ cho dÞch vô giao nhËn hµng nhËp khÈu th­êng thÊp h¬n do nhËp theo ®iÒu kiÖn CIF. §ã lµ lý do mµ trong c¬ cÊu giao nhËn t¹i DELTA, hµng nhËp l¹i chiÕm phÇn Ýt h¬n. 3.4.3.3 C¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt KÓ tõ sau khi ViÖt Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, sè l­îng ng­êi lµm giao nhËn t¨ng cao, tuy ch­a thèng kª chÝnh thøc, hiÖn nay ­íc cã tíi 600 - 700 doanh nghiÖp trong c¶ n­íc bao gåm c¶ DNNN, doanh nghiÖp t­ nh©n, liªn doanh víi n­íc ngoµi khiÕn cho m«i tr­êng c¹nh tranh trong ngµnh nµy trë nªn quyÕt liÖt h¬n bao giê hÕt. Mét phÇn còng bëi ngµnh giao nhËn cña ta kh«ng m¹nh vµ d­êng nh­ ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t. Sè l­îng doanh nghiÖp t¨ng lªn å ¹t, ng­êi kinh doanh chØ cÇn bá ra Ýt vèn, liªn hÖ nhËn lµm thuª cho mét vµi chñ hµng, kiÕm hµng cho mét vµi chñ vËn t¶i lµ thµnh ng­êi giao nhËn. Mét sè ch¹y viÖc cho c«ng ty n­íc ngoµi kiÕm hoa hång, tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµng hãa ®· cã c«ng ty chÞu. Mét sè tõ tr­êng häc ra t¹m tró ch©n Ýt n¨m trong doanh nghiÖp Nhµ n­íc, häc hái c¸ch lµm ¨n giao dÞch, n¾m mét sè mèi hµng råi nh¶y ra lËp c«ng ty riªng, kh«ng Ýt ng­êi lµm ¨n kiÓu chôp giËt, tranh thñ lîi Ých tr­íc m¾t. Mét sè c«ng ty n­íc ngoµi lîi dông v¨n phßng ®¹i diÖn cña hä ë ViÖt Nam hoÆc c¸c c«ng ty ®¹i lý giao nhËn vËn t¶i yÕu n¨ng lùc cña ta ®Ó lµm cho hä, qua ®ã nhµ n­íc thÊt thu vÒ thuÕ, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ thuÕ c­íc. Ngoµi ra hä cßn lîi dông kÏ hë cña ta ®Ó bá tiÒn mua tªn mét sè c«ng ty ®¹i lý giao nhËn vËn t¶i ViÖt Nam ®Ó kinh doanh, lµm cho ta khã kh¨n trong kh©u qu¶n lý. Do trèn ®­îc thuÕ, hä l¹i th­êng chµo ®­îc gi¸ rÊt c¹nh tranh, mµ kh¸ch hµng l¹i th­êng chän gi¸ thÊp khiÕn c¸c DNNN khã cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hä. Nh­ vËy, DELTA kh«ng chØ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng c«ng ty m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ mµ cßn rÊt thñ ®o¹n trong c¹nh tranh khiÕn thÞ phÇn cña c«ng ty vÉn cßn khiªm tèn. 3.4.3.4 C¬ chÕ qu¶n lý cßn nhiÒu bÊt cËp Trong khèi kinh doanh, tr­íc ®©y cã rÊt nhiÒu phßng ban mµ ho¹t ®éng chång chÐo, g©y ra sù c¹nh tranh kh«ng hîp lý trong néi bé c«ng ty. §Õn nay tuy ®· ®­îc c¬ cÊu l¹i nh­ng vÉn ch­a ph¸t huy hiÖu qu¶. VÝ dô nh­ phßng Marketing cã nhiÖm vô ®Ò ra chiÕn l­îc ho¹t ®éng cho c«ng ty, giao dÞch víi kh¸ch hµng ®Ó ký c¸c hîp ®ång. Nh­ng do ch­a ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, thªm vµo ®ã khi c¸c phßng kh¸c ®­îc rãt viÖc xuèng l¹i lµm kh«ng chu ®¸o, ®«i lóc cßn g©y khã kh¨n cho kh¸ch hµng nªn khiÕn phßng Marketing mÊt uy tÝn, gÆp trë ng¹i trong nh÷ng lÇn giao dÞch tiÕp theo. 3.5 §¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®­êng biÓn t¹i c«ng ty 3.5.1 §¸nh gi¸ vÒ thÞ tr­êng giao nhËn Nh­ trªn ®· nãi, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, DELTA ngµy cµng më réng ph¹m vi thÞ tr­êng giao nhËn, ®¸p øng ngµy cµng nhiÒu nhu cÇu cña kh¸ch hµng. B¶ng 3.5.1: C¬ cÊu thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn cña DELTA §¬n vÞ: triÖu VND N¨m ThÞ tr­êng 2005 2007 2009 Gi¸ trÞ Tû träng Gi¸ trÞ Tû träng Gi¸ trÞ Tû träng Ch©u ©u 5872 40,23 6337 37,81 6194 35,12 Khu vùc ASEAN 2782 19,06 3602 21,49 3661 20,76 §«ng B¾c ¸ 3671 25,15 4488 26,78 5573 31,60 Ch©u Mü 1490 10,21 1314 7,84 1095 6,21 Khu vùc kh¸c 782 5,35 1021 6,08 1115 6,31 Tæng 14597 100,00 16762 100,00 17638 100,00 Nguån: Phßng tæng hîp DELTA DELTA cã thÞ tr­êng giao nhËn ë hÇu hÕt c¸c ch©u lôc trªn thÕ giíi nh­ng tËp trung chñ yÕu ë mét sè khu vùc chÝnh nh­ ASEAN, §«ng B¾c ¸, EU,… VÒ khu vùc Ch©u ¢u, tr­íc kia chiÕm tû träng rÊt lín, trªn 80% s¶n l­îng giao nhËn, chñ yÕu lµ vµo thÞ tr­êng Nga vµ SNG. §Õn nay, tuy gi¶m xuèng nh­ng vÉn lµ thÞ tr­êng giao nhËn lín nhÊt cña DELTA, chñ yÕu lµ mÆt hµng may mÆc vµo khèi EU. §©y lµ thÞ tr­êng mµ DELTA cã ­u thÕ vÒ kinh nghiÖm, b¹n hµng, h¬n thÕ, c¸c luång tuyÕn, møc c­íc ®· ®­îc x©y dùng hoµn chØnh, rÊt phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong thêi gian tíi, EU sÏ kÕt n¹p thªm c¸c thµnh viªn míi ë khu vùc §«ng ¢u, ®©y sÏ lµ mét c¬ héi lín cho DELTA. Khu vùc ASEAN lµ thÞ tr­êng kh¸ quen thuéc víi ViÖt Nam, l¹i cã lîi thÕ vÒ kho¶ng c¸ch ®Þa lý, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ v¨n ho¸, x· héi, luËt ph¸p t­¬ng ®èi t­¬ng ®ång. Tuy nhiªn, DELTA l¹i ch­a khai th¸c tèt m¶ng thÞ tr­êng nµy, gi¸ trÞ giao nhËn míi chØ chiÕm 20%. §ã lµ do giao nhËn vµo thÞ tr­êng nµy dÔ lµm vµ Ýt rñi ro nªn DELTA gÆp ph¶i sù c¹nh tranh cùc kú gay g¾t. Cßn khu vùc §«ng B¾c ¸ tuy chØ gåm vµi n­íc lµ Trung Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n, Hång K«ng nh­ng l¹i chiÕm tû träng rÊt lín (gÇn 30%) trong thÞ tr­êng giao nhËn cña c«ng ty. §ã kh«ng chØ lµ do ®©y lµ nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu lín cña ViÖt Nam mµ cßn do DELTA ®· thiÕt lËp ®­îc quan hÖ tèt víi c¸c kh¸ch hµng cã l­îng hµng lín vµ æn ®Þnh vµo thÞ tr­êng nµy. C«ng ty nªn khai th¸c tèt m¶ng thÞ tr­êng nµy. 3.5.2 §èi thñ c¹nh tranh Víi ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña vËn t¶i vµ bu«n b¸n quèc tÕ, c¸c dÞch vô giao nhËn ngµy cµng më réng, trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp. ë ViÖt Nam ngµnh nµy còng kh«ng ngõng ph¸t triÓn. Mét mÆt do ®ßi hái cÊp thiÕt cña viÖc giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu, mÆt kh¸c do kinh doanh dÞch vô giao nhËn kh«ng cÇn vèn ®Çu t­ lín mµ nÕu lµm tèt lîi nhuËn l¹i cao nªn hµng lo¹t c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc ®ang ®æ x« vµo kinh doanh dÞch vô nµy, lµm cho thÞ tr­êng giao nhËn trë nªn c¹nh tranh gay g¾t. HiÖn nay ë ViÖt Nam cã tíi hµng tr¨m doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh, c«ng ty t­ nh©n cïng c¹nh tranh víi DELTA trong lÜnh vùc giao nhËn. Trong bèi c¶nh nµy ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, DELTA ph¶i nh×n nhËn ®¸nh gi¸ l¹i c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó n¾m b¾t nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña hä nh»m rót kinh nghiÖm vµ häc hái, tõ ®ã ®­a ra chiÕn l­îc kinh doanh thÝch hîp. Mét ®èi thñ ®­îc coi lµ m¹nh trªn thÞ tr­êng giao nhËn hiÖn nay lµ GEMATRANS, doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc Bé Giao Th«ng VËn T¶i. §©y lµ mét c«ng ty cã thÕ m¹nh lµ ®éi tµu biÓn hïng hËu ch¹y th­êng xuyªn trªn c¸c tuyÕn H¶i Phßng, §µ N½ng, Quy Nh¬n, Sµi Gßn ®i Singapore, HongKong, KaoShiung. Nhê vËy, c«ng ty nµy cã ­u thÕ trong c¸c dÞch vô trän gãi, c¸c h×nh thøc vËn t¶i liªn hîp, vËn t¶i hµng c«ng tr×nh, hµng siªu tr­êng, siªu träng, ®Æc biÖt lµ dÞch vô gom hµng. Ngoµi ra GEMATRANS cã m¹ng l­íi trªn ph¹m vi toµn quèc. HiÖn nµy víi trªn 20% thÞ phÇn GEMATRANS ®ang lµ c«ng ty dÉn ®Çu thÞ tr­êng giao nhËn vËn t¶i biÓn ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn do GEMATRANS ®ang v­¬n ra qu¸ nhiÒu lÜnh vùc, dµn tr¶i nguån lùc máng trªn thÞ tr­êng nªn kh¶ n¨ng chuyªn m«n hãa sÏ gi¶m sót. DELTA cÇn khai th¸c yÕu ®iÓm nµy cña GEMATRANS. Trong sè c¸c c«ng ty giao nhËn n­íc ngoµi, ®¸ng chó ý lµ NISSHIN, PALNAPINA, ®©y lµ nh÷ng c«ng ty cã tiÒm lùc rÊt m¹nh, l¹i cã uy tÝn trªn toµn cÇu nªn sÏ lµ nh÷ng ®èi thñ m¹nh kh«ng chØ cña DELTA mµ cßn cña c¸c c«ng ty giao nhËn nãi chung ë ViÖt Nam. Ngoµi ra trªn thÞ tr­êng lµ lùc l­îng rÊt ®«ng ®¶o c¸c c«ng ty t­ nh©n, thùc sù còng trë thµnh mèi ®e däa víi DELTA. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta cã thÓ thÊy, DELTA ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh rÊt m¹nh trªn thÞ tr­êng. CHƯƠNG IV GIẢI PHÁP NÂNG CAO QUY TRÌNH GIAO NHẬN HÀNG HÓA BẰNG ĐƯỜNG BIỂN TẠI DELTA ­ Môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña c«ng ty trong thêi gian tíi Khi ®­a ra bÊt kú mét gi¶i ph¸p nµo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña mét c«ng ty th× ®Òu ph¶i dùa trªn môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty ®ã v× nÕu ®­a ra mét gi¶i ph¸p dï hay ®Õn mÊy mµ kh«ng phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn cña c«ng ty, kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng khã kh¨n cßn tån t¹i th× kh«ng lµ gi¶i ph¸p tèi ­u. Ch¼ng h¹n nh­ môc tiªu cña c«ng ty lµ më réng thÞ tr­êng mµ l¹i ®­a ra gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao lîi nhuËn th× gi¶i ph¸p ®ã lµ kh«ng hîp lý. Cã thÓ nãi cã x¸c ®Þnh ®­îc môc tiªu th× míi ®­a ra ®­îc gi¶i ph¸p, môc tiªu cã kh¶ thi, hîp lý th× míi cã gi¶i ph¸p hiÖu qu¶. ChÝnh v× vËy viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i chØ ra môc tiªu ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty, ®ång thêi kÕt hîp môc tiªu nµy víi nh÷ng tån t¹i cÇn th¸o gì, tõ ®ã míi cã thÓ ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp. 4.1 Nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng DÞch vô giao nhËn hµng hãa quèc tÕ lµ dÞch vô hç trî cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, mµ xÐt vÒ b¶n chÊt th× ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng mua vµ b¸n gi÷a c¸c quèc gia v× vËy viÖc giao nhËn hµng còng nh­ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kh¸c cã liªn quan kh«ng chØ diÔn ra trong ph¹m vi mét quèc gia mµ nã ®ång thêi diÔn ra ë nhiÒu n­íc kh¸c nhau trªn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng h­íng vµ môc tiªu ho¹t ®éng cña m×nh, DELTA cÇn dùa vµo triÓn väng ph¸t triÓn cña dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trªn thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng. 4.1.1 TriÓn väng ph¸t triÓn dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trªn thÕ giíi ViÖc øng dông ngµy cµng nhiÒu c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt ®· t¹o ra b­íc ®ét ph¸ vÒ khèi l­îng vµ chÊt l­îng hµng hãa. MÆt kh¸c sù ph©n c«ng lao ®éng ngµy cµng s©u s¾c ®· dÉn ®Õn viÖc hµng hãa ®­îc tËp trung s¶n xuÊt ë mét n¬i vµ ®em tiªu thô ë n¬i kh¸c. §Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc ®ã th× hµng ph¶i ®­îc vËn t¶i vµ giao nhËn tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu thô. Cã thÓ nãi ho¹t ®éng dÞch vô vËn t¶i kh¾c phôc ®­îc m©u thuÉn vÒ kh«ng gian vµ thêi gian gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, thóc ®Èy mËu dÞch ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i triÓn väng cña dÞch vô vËn t¶i phô thuéc rÊt lín vµo khèi l­îng hµng hãa cÇn vËn chuyÓn. Theo b¸o c¸o cña C¬ quan ph©n tÝch chÝnh s¸ch vµ th«ng tin kinh tÕ x· héi cña Liªn Hîp Quèc cho biÕt kinh tÕ thÕ giíi sÏ ph¸t triÓn víi tèc ®é 3%/n¨m. L­îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c quèc gia sÏ rÊt phong phó. Cßn theo viÖn khoa häc kinh tÕ Giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam, cô thÓ møc dù b¸o nh­ sau (sè liÖu dù b¸o ®­îc lÊy theo hai gi¸ trÞ: PA1 lµ møc dù b¸o nhá nhÊt cßn PA2 lµ møc dù b¸o lín nhÊt): B¶ng 4.1.1: Dù b¸o khèi l­îng hµng hãa vËn chuyÓn cña thÕ giíi §¬n vÞ: TriÖu TÊn ChØ tiªu N¨m 2010 N¨m 2020 PA1 PA2 PA1 PA2 Tæng l­îng hµng XNK 77000 100000 114129 165000 XuÊt khÈu 49500 64286 69000 99756 NhËp khÈu 27500 37514 45129 65244 C¸c lo¹i hµng vËn chuyÓn 77000 100000 114129 165000 Hµng láng 27500 35714 37000 53493 Hµng container 13000 16883 22000 31807 Hµng rêi 13040 16935 20000 28915 Hµng b¸ch hãa 16035 20818 19020 27490 Hµng kh« 7425 9650 16109 23295 Nguån: ViÖn khoa häc kinh tÕ Giao th«ng vËn t¶i Tõ b¶ng dù b¸o trªn ta thÊy trong nh÷ng n¨m tíi tèc ®é t¨ng cña tæng khèi l­îng hµng hãa l­u chuyÓn quèc tÕ lµ rÊt lín: N¨m 2020 t¨ng gÇn 1.7 lÇn so víi n¨m 2010 vµ gÇn gÊp 3 lÇn so víi hiÖn nay trong ®ã hµng container t¨ng víi tèc ®é m¹nh mÏ, n¨m 2020 t¨ng gÇn 90% so víi n¨m 2010. Møc t¨ng tr­ëng dù tÝnh n¨m 2020 cho khu vùc hµng rêi ®¹t 2,8 tû tÊn, hµng láng 5,3 tû tÊn, hµng container vµ b¸ch hãa ®¹t gÇn 6 tû tÊn. §©y lµ c¬ së ®Ó chóng ta tin vµo triÓn väng ph¸t triÓn cña dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trªn thÕ giíi. Nh­ng chØ nh×n vµo b¶ng dù b¸o trªn chóng ta ch­a thÓ ®­a ra mét kÕt luËn g× vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ngµnh nµy ë ViÖt Nam mµ ph¶i xem xÐt nh÷ng dù b¸o vÒ l­îng hµng hãa lu©n chuyÓn cña ViÖt Nam míi cã thÓ cã mét c¸i nh×n chÝnh x¸c. 4.1.2 TriÓn väng ph¸t triÓn cña ngµnh giao nhËn vËn t¶i ë ViÖt Nam Víi chÝnh s¸ch më cöa cña nÒn kinh tÕ quèc d©n tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI - 1986, l­îng hµng hãa s¶n xuÊt ra ngµy cµng nhiÒu, nhu cÇu trao ®æi víi thÕ giíi ngµy cµng lín lµm cho khèi l­îng hµng hãa l­u chuyÓn cña ViÖt Nam t¨ng lªn kh«ng ngõng. Mµ ®iÒu nµy cã t¸c ®éng rÊt tÝch cùc tíi ngµnh giao nhËn vËn t¶i. Cô thÓ, ta cã b¶ng dù b¸o t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam nh­ sau: B¶ng 4.1.2.1: Dù b¸o mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020 §¬n vÞ: 10.000 TÊn STT MÆt hµng N¨m 2010 N¨m 2020 PA1 PA2 PA1 PA2 1 DÇu th« 20000 25974 30000 43372 2 Than ®¸ 5500 7428 6500 9397 3 G¹o 2500 3247 3000 4337 4 Xi m¨ng 3000 3896 4000 5783 5 Gç vµ s¶n phÈm gç 500 649 760 1099 6 Cµ phª 260 338 370 535 7 Cao su 300 309 387 560 8 DÖt may 150 195 200 289 9 H¹t ®iÒu 100 130 160 231 10 T«m ®«ng l¹nh 110 143 150 217 11 H¹t tiªu 60 76 82 119 12 ChÌ 50 65 72 104 13 ThÞt chÕ biÕn 40 52 60 87 14 C¸c mÆt hµng kh¸c 16930 21987 23259 33626 Tæng 49500 64489 69000 99756 Nguån: ViÖn khoa häc kinh tÕ giao th«ng vËn t¶i Tõ b¶ng trªn ta thÊy, ®Õn 2020 nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam vÉn lµ dÇu th«, than ®¸, g¹o, cµ phª, cao su, dÖt may. HÇu hÕt c¸c mÆt hµng nµy ®Òu ë d¹ng hµng láng, hµng rêi, tû lÖ chÕ biÕn ®ang ngµy cµng ®­îc n©ng lªn nh­ng sÏ kh«ng thÓ b»ng c¸c n­íc kh¸c do c«ng nghÖ chÕ biÕn ch­a ph¸t triÓn. ChØ cã mÆt hµng dÖt may lµ ®iÒu kiÖn sö dông nh÷ng tiÕn bé cña cuéc c¸ch m¹ng container nh­ng t