Chuyên đề Hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở công ty cơ khí chính xác số I

Öch do thay ®æi ®Þnh møc - Chªnh lÖch so víi ®Þnh møc Tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm nh­ sau: Z thùc tÕ s¶n phÈm Z ®Þnh møc s¶n phÈm Chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc = ± ± 3.4. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc lµ doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm bao gåm nhiÒu b­íc nèi tiÕp nhau theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh, mçi b­íc t¹o ra mét lo¹i b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña b­íc nµy lµ nguyªn liÖu hay ®èi t­îng chÕ biÕn cña b­íc tiÕp theo. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n mµ c¸c doanh nghiÖp nµy th­êng sö dông lµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo b­íc chÕ biÕn (giai ®o¹n c«ng nghÖ). Do ®ã chi phÝ ph¸t sinh thuéc giai ®o¹n nµo sÏ ®­îc tËp hîp trùc tiÕp cho giai ®o¹n ®ã. Cßn ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi tËp hîp sÏ ®­îc ph©n bæ cho tõng giai ®o¹n theo tiªu thøc thÝch hîp. Tuú theo tÝnh chÊt hµng ho¸ cña s¶n phÈm vµ yªu cÇu cña qu¶n lý hay h¹ch to¸n néi bé mµ chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®­îc tËp hîp theo ph­¬ng ¸n cã b¸n thµnh phÈm hay ph­¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Cßn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh th­êng lµ ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p tû lÖ hay ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ. ¨ TÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc theo ph­¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm Ph­¬ng ¸n nµy ¸p dông thÝch hîp trong tr­êng hîp ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm. Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm ë giai ®o¹n tr­íc lµ chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm ë giai ®o¹n sau vµ lÇn l­ît kÕt chuyÓn kÕ tiÕp cho ®Õn thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi cïng. Quy tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ¸n nµy nh­ sau: Zbtp ë giai ®o¹n 1 + = ± CF NVL chÝnh CF chÕ biÕn ë giai ®o¹n 1 Chªnh lÖch gi¸ trÞ spdd ®k, ck giai ®o¹n 1 Zbtp ë giai ®o¹n 1 = Zbtp giai ®o¹n 1 chuyÓn sang + CF chÕ biÕn ë giai ®o¹n 1 ± Chªnh lÖch gi¸ trÞ spdd ®k, ck giai ®o¹n 2 Zsp ë giai ®o¹n 1 = Zbtp giai ®o¹n n-1 chuyÓn sang + CF chÕ biÕn ë giai ®o¹n n ± Chªnh lÖch gi¸ trÞ spdd ®k,ck giai ®o¹n n ¨ TÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc theo ph­¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Theo ph­¬ng ph¸p nµy ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ thµnh phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh ë giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng vµ viÖc kÕt chuyÓn chi phÝ gi÷a c¸c giai ®o¹n tÝnh vµo gi¸ thµnh cña tõng thµnh phÈm ®­îc thùc hiÖn theo tr×nh tù sau: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n n Chi phÝ NVL chÝnh ph©n bæ cho s¶n phÈm hoµn thµnh Chi phÝ b­íc 1 ph©n bæ cho s¶n phÈm hoµn thµnh .v.v. Chi phÝ b­íc n ph©n bæ cho s¶n phÈm hoµn thµnh VI. H¹ch to¸n chi phÝ ë mét sè n­íc trªn thÕ giíi 1. H¹ch to¸n chi phÝ t¹i B¾c Mü 1.1. kh¸i niÖm Chi phÝ ®­îc hiÓu theo nhiÒu nghÜa kh¸c nhau trong nh÷ng t×nh huèng kh¸c nhau. ThuËt ng÷ “chi phÝ” th­êng ®­îc sö dông g¾n liÒn víi c¸c lo¹i chi phÝ cô thÓ cho c¸c môc ®Ých nhÊt ®Þnh. Riªng ®èi víi kÕ to¸n tµi chÝnh, th× chi phÝ ®­îc hiÓu lµ: Chi phÝ lµ thuËt ng÷ ®­îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña c¸c nguån lùc ®· hao phÝ ®Ó cã ®­îc c¸c hµng ho¸ hoÆc dÞch vô. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ ë B¾c Mü ng­êi ta ph©n chi phÝ ra lµm hai lo¹i: chi phÝ s¶n phÈm vµ chi phÝ thêi kú. §èi víi chi phÝ s¶n phÈm nã bao gåm c¸c lo¹i sau: Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: lµ nh÷ng phÝ tæn vÒ nguyªn, vËt liÖu cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch trùc tiÕp vµ dÔ dµng cho s¶n phÈm s¶n xuÊt. Tuy nhiªn cã mét ®iÓm kh¸c biÖt so víi kÕ to¸n ViÖt Nam ®ã lµ kh«ng tÝnh nh÷ng hao phÝ vÒ vËt liÖu phô vµo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp mµ hä cho ®ã lµ c¸c chi phÝ vËt liÖu gi¸n tiÕp vµ tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ c¸c kho¶n thï lao cho nh÷ng ng­êi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ ch­a tÝnh vµo chi nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ nh©n c«ng trùc tiÕp. Nã th­êng bao gåm chi phÝ vËt liÖu gi¸n tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng gi¸n tiÕp, khÇu hao m¸y mãc thiÕt bÞ... Tãm l¹i, vÒ c¬ b¶n chi phÝ s¶n phÈm lµ t­¬ng ®èi gièng kÕ to¸n ViÖt Nam, kh«ng cã sù kh¸c biÖt qu¨ lín gi÷a chóng ta vµ hä. NÕu cã th× còng chØ lµ c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau, cßn vÒ tæng chi phÝ cho s¶n xuÊt s¶n phÈm th× vÉn nh­ nhau. Chi phÝ thêi kú: Còng gièng nh­ ViÖt Nam, chi phÝ thêi kú gåm cã hai lo¹i ®ã lµ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý. 1.3. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n T¹i B¾c Mü, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ còng ®­îc tiÕn hµnh theo mét trong hai hÖ thèng KKTX hoÆc KK§K. Nh­ vËy cã thÓ nãi viÖc h¹ch to¸n gi÷a chóng ta vµ hä lµ t­¬ng ®èi ®ång nhÊt. Tuy nhiªn cã mét ®iÓm mµ theo b¶n th©n em nghÜ lµ hä lµm hay h¬n chóng ta. §ã lµ ®èi víi c¸c chi phÝ trùc tiÕp, kÕ to¸n chØ sö dông mét tµi kho¶n - TK “S¶n phÈm dë dang” ®Ó ph¶n ¸nh. S¬ ®å 9: H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo hÖ thèng KKTX TK “NVL” TK “CPSX chung TK “Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n” TK “KhÊu hao luü kÕ” TK “Ph¶i tr¶ CNV TK “S¶n phÈm dë dang” TK “Thµnh phÈm” TK “ Gi¸ vèn hµng b¸n Gi¸ trÞ s¶n phÈm hoµn thµnh CP NVL trùc tiÕp CPNVL gi¸n tiÕp CP dÞch vô mua ngoµi dïng cho SX CP nh©n c«ng trùc tiÕp gi¸n tiÕp CP nh©n c«ng dïng cho SX KhÊu hao TSC§ phÈm tiªu thô Gi¸ vèn thµnh Cßn ®èi víi ph­¬ng ph¸p KK§K ®­îc h¹ch to¸n t­¬ng tù nh­ chóng ta. S¬ ®å 10: H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo hÖ thèng KK§K TK “NVL” TK “CPSX chung” TK “Thµnh phÈm” TK “SF dë dang” TK “Mua NVL” TK “CP mua NVL” TK “Ph¶i tr¶ CNV” TK “Dù tr÷ cho nhµ m¸y” TK “KhÊu hao luü kÕ” TK “Tæng hîp s¶n xuÊt” TK “Gi¸ vèn hµng b¸n” Gi¸ trÞ TP tiªu thô trong kú Gi¸ trÞ NVL tån kho ®Çu kú Gi¸ trÞ NVL tån kho cuèi kú Gi¸ trÞ SPDD ®Çu kú Gi¸ trÞ NVL mua trong kú CP mua NVL trong kú CP nh©n c«ng trùc tiÕp Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú dïng cho SX KhÊu hao TSC§ CP VL gi¸n tiÕp CP SXC gi¸n tiÕp CP nh©n c«ng Gi¸ trÞ thµnh phÈm SX trong kú tån kho ®Çu kú Gi¸ trÞ TP Gi¸ trÞ T.phÈm tån kho cuèi kú 2. H¹ch to¸n chi phÝ t¹i Ph¸p 2.1. Kh¸i niÖm Chi phÝ lµ sè tiÒn bá ra ®Ó mua c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh kinh doanh nh»m sinh lêi cho doanh nghiÖp. C¸c chi phÝ bao gåm: Chi phÝ mua nguyªn vËt liÖu, dù tr÷ s¶n xuÊt kh¸c... Chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh: Chi phÝ tiÒn ®iÖn, n­íc, chi phÝ nh©n viªn, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi... 2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ Theo chÕ ®é hiÖn hµnh cña Ph¸p, chi phÝ ®­îc chia lµm 3 lo¹i: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: Lµ chi phÝ bá ra dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ chi phÝ mua NVL, chi phÝ nh©n viªn... Chi phÝ tµi chÝnh: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh cho ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh­ l·i tr¶ tiÒn vay, chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng h­ëng... Chi phÝ ®Æc biÖt: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh cho ho¹t ®éng ®Æc biÖt cña doanh nghiÖp nh­ chi phÝ nép ph¹t do doanh nghiÖp vi ph¹m hîp ®ång, tiÒn ph¹t vÒ thuÕ... 2.3. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n So víi kÕ to¸n hiÖn hµnh cña chóng ta, kÕ to¸n Ph¸p cã mét sè ®iÓm kh¸c biÖt sau: HÖ thèng tµi kho¶n gi÷a hai n­íc lµ kh«ng gièng nhau. KÕ to¸n Ph¸p chØ sö dông ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho theo KKTX, cßn ph­¬ng ph¸p KK§K kh«ng thÊy ®­îc sö dông. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng nh­ chóng ta vµ mét sè n­íc B½c Mü ®ã lµ th«ng qua ba kho¶n môc chÝnh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung (tËp hîp theo kho¶n môc). T¹i Ph¸p l¹i ®­îc tËp hîp theo yÕu tè nh­: chi mua nguyªn vËt liÖu, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ nh©n viªn, chi phÝ khÊu hao... PhÇn thø 2 T×nh h×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty c¬ khÝ chÝnh x¸c sè I I. Mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty c¬ khÝ chÝnh x¸c sè I 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty c¬ khÝ chÝnh x¸c sè 1 n»m t¹i trung t©m c«ng nghiÖp Th­îng §×nh - mét trung t©m c«ng nghiÖp lín phÝa nam cña Hµ Néi. C«ng ty lµ doanh nghiÖp Hµ Néi cã trô së chÝnh t¹i sè 275 ®­êng NguyÔn Tr·i - Thanh Xu©n - Hµ Néi, ®­îc thµnh lËp ngµy 4/12/1978 trªn c¬ së s¸p nhËp nhµ m¸y c¬ khÝ ®iÖn ¶nh vµ ph©n x­ëng cÊu t¹o c¬ khÝ thuû lùc thuéc nhµ m¸y chÕ t¹o m¸y c«ng cô sè 1. H¬n 20 n¨m qua, mÆc dï ®· tr¶i qua nhiÒu b­íc th¨ng trÇm nh­ng víi sù nç lùc cña tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn, c«ng ty ®· tõng b­íc lín m¹nh. Tõ chç c¬ së vËt chÊt cßn nghÌo nµn, c¸n bé kü thuËt cßn Ýt, m¸y mãc thiÕt bÞ ch­a ®ång bé ®Õn nay c«ng ty ®· cã ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸n bé kü thuËt giái vÒ chuyªn m«n, c¬ së vËt chÊt t­¬ng hiÖn ®¹i, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu trong giai ®o¹n hiÖn nay. Thêi kú míi thµnh lËp (1979 - 1981), tõ mét xÝ nghiÖp nhá ®i lªn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn nghÌo nµn, s¶n xuÊt ch­a æn ®Þnh, ch­a cã ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ nhiÖm vô cña c«ng ty. Do ®ã s¶n phÈm s¶n xuÊt ch­a cã gi¸ trÞ cao, hiÖu qu¶ kinh doanh cßn thÊp. Lóc nµy gi¸ trÞ s¶n l­îng chØ ®¹t tõ 1,5 ®Õn 2 triÖu s¶n phÈm / 1 n¨m. Tuy nhiªn b»ng sù nç lùc cña ban l·nh ®¹o vµ tËp thÓ c¸n c«ng nh©n viªn, c«ng ty ®· t×m ®­îc lo¹i s¶n phÈm míi phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng. §ã lµ qu¹t ®iÖn vµ mét sè s¶n phÈm kh¸c nh­ m¸y næ, pa nen thuû lùc, bé khÐp cöa tù ®éng... N¨m 1986 lµ n¨m ®¸nh dÊu b­íc ngoÆt trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, tõ c¬ chÕ bao cÊp chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. Sù xuÊt hiÖn cña c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ mét b­íc thö th¸ch lín lao ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù h¹ch to¸n kinh tÕ, tù lo c«ng ¨n viÖc lµm ®Ó thÝch øng víi thÞ tr­êng chø kh«ng lµm theo chØ tiªu ph¸p lÖnh nh­ tr­íc ®©y. Trong bèi c¶nh ®ã c«ng ty gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng, vèn, tµi s¶n..., tµi chÝnh c¹n kiÖt, nhµ x­ëng l©u ®êi, m¸y mãc cò kü, l¹c hËu, c«ng nh©n thiÕu viÖc lµm. Song cïng víi nh÷ng khã kh¨n trªn, c¬ chÕ thÞ tr­êng còng më ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi, nh÷ng nh©n tè míi t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ty ph¸t triÓn. Víi sù nh¹y bÐn, linh ho¹t c«ng ty ®· nhanh chãng tù thay ®æi m×nh ®Ó thÝch øng víi c¬ chÕ míi, ®­a c«ng ty ph¸t triÓn. Víi ph­¬ng ch©m tù thay ®æi m×nh, lÊy chÊt l­îng, gi¸ c¶ lµm ®Çu vµ gi÷ uy tÝn víi kh¸ch hµng. C«ng ty ®· thùc hiÖn mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch nh»m cñng cè, ®æi míi c«ng ty. Mét mÆt, c«ng ty tiÕn hµnh ®æi míi, hiÖn ®¹i mét sè thiÕt bÞ m¸y mãc. MÆt kh¸c, thay ®æi tinh gi¶n bé m¸y qu¶n lý mét c¸ch hîp lý, sö dông c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ khuyÕn khÝch lao ®éng, thùc hµnh tiÕt kiÖm, tæ chøc l¹i lùc l­îng lao ®éng, ®µo t¹o l¹i c¸n bé qu¶n lý nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ më réng thÞ tr­êng. B»ng tÊt c¶ nh÷ng cè g¾ng nãi trªn, c«ng ty ®· tõng b­íc kh¼ng ®Þnh m×nh vµ t×m ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng, t¨ng nhanh nguån vèn, n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau: Quy m« vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång ChØ tiªu 1997 1998 1999 2000 2001 KH 2002 1, Gi¸ trÞ ∑s¶n l­îng 16500 17200 19500 21700 33466 37500 2, Doanh thu 11500 14200 15200 16700 27000 30450 3, NVKD 7106 7125 7140 7640 8050 9104 4, Nép ng©n s¸ch 290 354 630 780 650 710 5,Lîi nhuËn 50 120 158 175 187 210 6,Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi/th¸ng 0.460 0.48 0.515 0.542 0.72 1 HiÖn nay, tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty lµ 524 ng­êi. Trong ®ã 460 ng­êi lµ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. §a sè lao ®éng cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm , kû luËt tèt, chuyªn m«n tay nghÒ cao. §©y lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó c«ng ty thùc hiÖn ph¸t triÓn theo chiÒu s©u.Trong suèt h¬n 20 n¨m qua c«ng ty ®· ®¹t vµ v­ît chØ tiªu gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc. Tuy nhiªn do c«ng ty bÞ c¸c ®¬n vÞ b¹n chiÕm dông vèn kh¸ nhiÒu ®iÒu nµy dÉn ®Õn tèc ®é chu chuyÓn vèn bÞ chËm l¹i. Râ rµng c«ng ty ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó thu håi vèn, ®Èy nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn kinh doanh. 2. Tæ chøc bé m¸y cña c«ng ty Lµ c«ng ty c¬ khÝ chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i qu¹t ®iÖn, m¸y b¬m vµ mét sè s¶n phÈm kh¸c nh­ tñ ®ùng hå s¬, chi tiÕt xe m¸y nªn viÖc thiÕt lËp mét bé m¸y qu¶n lý riªng phï hîp víi doanh nghiÖp m×nh lµ rÊt quan träng. C¬ cÊu bé m¸y cña c«ng ty c¬ khÝ chÝnh x¸c sè I gän nhÑ, linh ho¹t, cã ph©n cÊp râ rµng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho Ban gi¸m ®èc c«ng ty ®iÒu hµnh hiÖu qu¶ vµ khai th¸c tèi ®a tiÒm n¨ng cña c¶ hÖ thèng. ®iÒu ®ã ®­îc minh ho¹ qua s¬ ®å 9. Theo ®iÒu lÖ vÒ tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty c¬ khÝ chÝnh x¸c sè 1 th× bé m¸y qu¶n lÝ cã 1 gi¸m ®èc, 2 phã gi¸m ®èc vµ c¸c phßng ban chøc n¨ng. M« h×nh qu¶n lÝ cña c«ng ty dùa theo m« h×nh trùc tuyÕn - chøc n¨ng. Gi¸m ®èc lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ, chÞu tr¸ch nhiÖm toµn bé c¸c mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh. Gióp viÖc cho gi¸m ®èc lµ 2 phã gi¸m ®èc, mét ng­êi phô tr¸ch kü thuËt, mét ng­êi phô tr¸ch hµnh chÝnh , kinh doanh vµ qu¶n trÞ. §Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ty ®· tæ chøc thµnh 7 phßng ban, trong ®ã mçi phßng ban cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô riªng. Cô thÓ nh­ sau: 2.1. V¨n phßng gi¸m ®èc Cã nhiÖm vô tiÕp kh¸ch, ngo¹i giao, tiÕp nhËn c«ng v¨n, tæ chøc héi nghÞ. Ngoµi ra cßn cã bé phËn qu¶n trÞ, y tÕ cã nhiÖm vô ch¨m lo ®êi sèng søc khoÎ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Theo dâi, gi¸m s¸t phÇn x©y dùng c¬ b¶n cña c«ng ty, cöa hµng giíi thiÖu s¶n phÈm vµ b¸n lÎ s¶n phÈm ®­îc triÓn khai däc theo cæng cña c«ng ty. 2.2. Phßng tæ chøc lao ®éng, tiÒn l­¬ng Qu¶n lÝ vµ ®iÒu hµnh toµn bé c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc c¸n bé, tæ chøc lao ®éng vµ c«ng t¸c tiÒn l­¬ng. X©y dùng c¸c ®Þnh møc lao ®éng, h×nh thøc tr¶ l­¬ng vµ tÝnh l­¬ng, lËp b¸o c¸o tiÒn l­¬ng theo quy ®Þnh. 2.3. Phßng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt LËp c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n vµ dµi h¹n cña c«ng ty. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt tõng lo¹i trong n¨m, ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch. §ång thêi khai th¸c thÞ tr­êng, t×m kiÕm viÖc lµm, ký kÕt hîp ®ång s¶n xuÊt vµ cung øng vËt t­, lao ®éng, qu¶n lÝ kho b¸n thµnh phÈm cña c«ng ty. 2.4. Phßng kü thuËt ThiÕt kÕ s¶n phÈm, chän läc mÉu m· trªn thÞ tr­êng ®ang ®­îc ­a chuéng. Tõ ®ã x©y dùng quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. X©y dùng ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt ban ®Çu. §Çu t­ chiÒu s©u, më réng s¶n xuÊt, tÝch cùc ph¸t huy s¸ng kiÕn ®ång thêi kh«ng ngõng båi d­ìng c¸n bé c«ng nh©n viªn, n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n. Qu¶n lý c¸c kho tµng, khu«n mÉu vµ g¸ l¸p dông cô, kiÓm tra chÊt l­îng s¶n xuÊt s¶n phÈm. 2.5. Phßng kinh doanh T¹o thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm do c«ng ty s¶n xuÊt. Giíi thiÖu vµ qu¶ng c¸o s¶n phÈm. LËp kÕ ho¹ch l­u chuyÓn hµng ho¸ tiªu thô, qu¶n lý kho thµnh phÈm; lµm c«ng t¸c v¨n th­, ®ãng dÊu; thùc hiÖn b¸n lÎ s¶n phÈm... 2.6. Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh Qu¶n lÝ toµn bé ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty (c«ng t¸c gi¸m ®èc ®ång tiÒn). ®ång thêi qu¶n lÝ c¸c lo¹i vèn vµ tµi s¶n cña C«ng ty; theo gi¸ thµnh s¶n phÈm; thùc hiÖn theo chÕ ®é, chÝnh s¸ch kÕ to¸n hiÖn h¹nh vµ quy ®Þnh cña C«ng ty. LËp b¸o c¸o kÕ to¸n theo ®Þnh kú vµ ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña c«ng ty nh­ gi¸ thµnh, hiÖu qu¶, lîi nhuËn... ®¶m b¶o chÕ ®é thu nép ng©n s¸ch, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn... 2.7. Phßng b¶o vÖ Cã chøc n¨ng b¶o vÖ s¶n xuÊt, phßng chèng ch¸y næ, phßng chèng tÖ n¹n x· héi, lµm c«ng t¸c tù vÖ, c«ng t¸c quèc phßng; b¶o vÖ tµi s¶n cña C«ng ty vµ cña kh¸ch ®Õn quan hÖ c«ng t¸c. Phßng b¶o vÖ cã chøc n¨ng duy tr× viÖc mang mÆc vµ chÊp hµnh giê giÊc lao ®éng cña c«ng nh©n. 3. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ Quy tr×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty lµ quy tr×nh s¶n xuÊt kiÓu liªn tôc, khÐp kÝn. S¶n phÈm ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u s¶n xuÊt, ngoµi ra mét sè chi tiÕt ph¶i ®Æt gia c«ng ngoµi. Do ®ã, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c«ng ty ®ßi hái c¸c bé phËn s¶n xuÊt ph¶i phèi hîp tæ chøc thËt hîp lý vµ khoa häc. S¶n phÈm sau khi s¶n xuÊt xong ph¶i cã dÊu x¸c nhËn ®ñ tiªu chuÈn cña bé phËn KCS míi ®­îc nhËp kho. Quy tr×nh c«ng nghÖ cña c«ng ty cã thÓ kh¸i qu¸t nh­ sau: S¬ ®å 12: s¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ Nguyªn vËt liÖu §ãng gãi L¾p r¸p Kho b¸n thµnh phÈm L¾p m« t¬ T¹o ph«i S¬n m¹ Gia c«ng c¬ khÝ Chi tiÕt mua ngoµi Kho thµnh phÈm 4. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ c«ng t¸c kÕ to¸n 4.1. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n thèng kª cã chøc n¨ng tæ chøc thu thËp, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, tõ ®ã kiÓm tra, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch, kiÓm tra viÖc sö dông vËt t­, tiÒn vèn vµ tµi s¶n, gióp c«ng ty chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ biªn chÕ, phßng kÕ to¸n cña c«ng ty gåm cã 6 ng­êi. KÕ to¸n tr­ëng: Trùc tiÕp phô tr¸ch phßng kÕ to¸n cña c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vÒ mäi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty; chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nguyªn t¾c tµi chÝnh ®èi víi c¸c c¬ quan tµi chÝnh cÊp trªn, víi thanh tra, kiÓm to¸n nhµ n­íc. KiÓm tra, ph¶n ¸nh c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cña c«ng ty theo ®óng chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n mµ nhµ n­íc ban hµnh. KÕ to¸n phã: Theo dâi viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã phô tr¸ch lu«n kÕ to¸n tæng hîp vµ cïng víi kÕ to¸n tr­ëng thùc hiÖn c¸c kho¶n thanh quyÕt to¸n, kiÓm tra c«ng t¸c tµi chÝnh cña c«ng ty. KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn, c«ng nî néi bé: Theo dâi viÖc h¹ch to¸n thu chi tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, tiÒn vay ng©n hµng. §ång thêi theo dâi c¸c kho¶n c«ng nî víi c¸n bé c«ng nh©n viªn (c¸c kho¶n t¹m øng cña c«ng nh©n viªn). KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, c«ng nî: Th­êng xuyªn theo dâi t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt t­, c«ng cô, dông cô vµ thùc hiÖn h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh, ®ång thêi h¹ch to¸n c¸c kho¶n c«ng nî ph¶i tr¶. KÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô vµ tiÒn l­¬ng: Theo dâi h¹ch to¸n kho thµnh phÈm tiªu thô, t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho, theo dâi c«ng nî ph¶i thu, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tiªu thô theo th¸ng, quý, n¨m vµ lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. §ång thêi kiªm kÕ to¸n tiÒn l­¬ng, ghi chÐp theo dâi, ph¶n ¸nh thêi gian lao ®éng cña c«ng nh©n viªn, tÝnh to¸n ph©n bæ tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ kinh phÝ c«ng ®oµn. Thñ quü: ChÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lÝ vµ b¶o qu¶n toµn bé l­îng tiÒn mÆt, h¹ch to¸n râ rµng vÒ néi dung t¨ng gi¶m tiÒn mÆt cña c«ng ty, ®ång thêi kiªm kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh. S¬ ®å 11: S¬ ®å tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, c«ng nî ph¶i tr¶ KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn, c«ng nî néi bé Thñ quü kiªm KÕ to¸n TSC§ KÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô c«ng nî ph¶i thu vµ tiÒn l­¬ng KÕ to¸n phã, kÕ to¸n tæng hîp 4.2. H×nh thøc sæ kÕ to¸n C«ng ty ®· sö dông c¸c chøng tõ, tµi kho¶n kÕ to¸n vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh theo chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 1141/BTC/C§KT ngµy 1/11/1996 cña Bé tµi chÝnh. C«ng ty ®· ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n cña c«ng ty nh­ sau: Tr×nh tù ghi sæ KÕ to¸n chi phÝ Theo h×nh thøc Nk - Ct Chøng tõ gèc B¶ng kª sè 6 NK-CT sè 7 Sæ c¸i TK154 vµ lo¹i 6 B¸o c¸o tµi chÝnh B¶ng kª sè 4 ThÎ tÝnh gi¸ thµnh Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng B¶ng kª sè 5 II. §Æc ®iÓm vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng ty §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi viÖc sö dông tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Qu¶n lý chi phÝ thùc chÊt lµ qu¶n lý viÖc sö dômg tµi s¶n sao cho hîp lý, tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶. MÆt kh¸c chi phÝ s¶n xuÊt lµ yÕu tè cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn gi¶m chi phÝ thùc chÊt chÝnh lµ c¬ së ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm . Yªu cÇu h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nãi riªng vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n trÞ nãi chung ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sao cho hîp lý, khoa häc vµ cã hiÖu qu¶. X¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c«ng ty c¬ khÝ chÝnh x¸c sè I. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c«ng ty lµ quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, gåm nhiÒu giai ®o¹n, s¶n phÈm ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ty lµ c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt (c«ng ty cã 6 ph©n x­ëng chÝnh vµ 1 ph©n x­ëng phô). Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ghi chung cho c¶ ph©n x­ëng kh«ng t¸ch ®­îc cho tõng bé phËn s¶n xuÊt nh­ tæ s¶n xuÊt. Cuèi mçi th¸ng, dùa vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc, kÕ to¸n tËp hîp nhËt ký chøng tõ sè 7 ghi vµo c¸c sæ C¸i liªn quan. HÕt th¸ng, ®ång thêi lµ kú tÝnh gi¸ thµnh, tõ nhËt ký chøng tõ sè 7 trong th¸ng vµ sæ C¸i, kÕ to¸n lËp b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong th¸ng vµ lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh hµng th¸ng. §Ó thuËn tiÖn vµ ®¶m b¶o sù phï hîp gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm , hiÖn nay chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cña c«ng ty ®­îc chia ra c¸c kho¶n môc sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phi s¶n xuÊt chung 2. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 2.1. Mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ NVL cña c«ng ty Nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty c¬ khÝ chÝnh x¸c sè I bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, song c¨n cø vµo vai trß, t¸c dông cña nã trong s¶n xuÊt kinh doanh, nguyªn vËt liÖu ®­îc chia thµnh vËt liÖu chÝnh vµ vËt liÖu phô. §èi víi c«ng ty c¬ khÝ chÝnh x¸c sè I, chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh th­êng chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (80 - 85%). Nã bao gåm: ®ång, nh«m, d©y ®iÖn tõ, c¸c chi tiÕt nhùa... VËt liÖu phô ®­îc sö dông kÕt hîp víi vËt liÖu chÝnh nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng cña s¶n phÈm. MÆc dï vËt liÖu phô cÊu thµnh nªn thµnh phÇn chÝnh cña s¶n phÈm, song nÕu thiÕu nã th× kh«ng thÓ s¶n xuÊt ra ®­îc s¶n phÈm ®¸p øng ®óng yªu cÇu, tiªu chuÈn kü thuËt, chÊt l­îng. Do ®Æc ®iÓm cña c«ng ty s¶n xuÊt qu¹t nªn vËt liÖu phô cña c«ng ty th­êng lµ: s¬n, tói ni l«ng, nh·n m¸c, hép bao b×, x¨ng dÇu... Khi cã nhu cÇu vÒ vËt liÖu mua ngoµi th× viÖc thu mua sÏ do bé phËn cung tiªu ®¶m nhiÖm. Hµng nhËp kho do mua ngoµi ph¶i qua kiÓm nghiÖm cña phßng kü thuËt. C«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph­¬ng ph¸p thÎ song song vµ sö dông ph­¬ng ph¸p KKTX ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho, ®ång thêi sö dông TK 152 “ Nguyªn vËt liÖu” ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp. Toµn bé t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho ®­îc c«ng ty theo dâi trªn sæ chi tiÕt vËt liÖu. 2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp lµ lo¹i chi phÝ cã tû träng lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm . Do vËy, viÖc h¹ch to¸n cã chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ hay kh«ng ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh. §Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp , kÕ to¸n c«ng ty sö dông tµi kho¶n 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp “. Tµi kho¶n nµy ®­îc chi tiÕt cho tõng s¶n phÈm . Lµ lo¹i chi phÝ trùc tiÕp nªn chi phÝ nguyªn liÖu ®­îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo tõng ®èi t­îng sö dông (c¸c ph©n x­ëng theo gi¸ thùc tÕ cña tõng lo¹i nguyªn liÖu ®ã). C¨n cø vµo kÕ h¹ch s¶n xuÊt ®· ®­îc lËp tõ ®Çu niªn ®é, phßng KÕ h¹ch - S¶n xuÊt sÏ cã kÕ h¹ch cÊp ph¸t vËt t­ cho c¸c ph©n x­ëng trong tõng th¸ng. C¸c ph©n x­ëng sÏ xuèng kho lÜnh vËt t­ theo phiÕu xuÊt kho cña phßng KÕ h¹ch lËp. T¹i kho, Thñ kho sÏ ghi sè thùc xuÊt vµo phiÕu xuÊt kho vµ chuyÓn lªn phßng kÕ to¸n ®Ó kÕ to¸n vËt liÖu ghi ®¬n gi¸, thµnh tiÒn vµ ghi sæ. PhiÕu xuÊt kho cã mÉu nh­ sau: BiÓu sè 1 C«ng ty c¬ khÝ chÝnh PhiÕu xuÊt kho x¸c sè I Ngµy 7 th¸ng 1 n¨m 2002 Sè: 14 Nî: Hä tªn ng­êi nhËn hµng: Lª Thu H»ng Cã: §Þa chØ: Ph©n x­ëng l¾p r¸p I Lý do xuÊt kho: XuÊt cho s¶n xuÊt qu¹t c©y XuÊt t¹i kho: II §¬n vÞ : ®ång Stt Tªn nh·n hiÖu quy c¸ch phÈm chÊt vËt t­ M· sè §vÞ tÝnh Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn Yªu cÇu Thùc xuÊt 1 VÝt gç 4 x 15 c¸i 3500 3500 27 94500 2 VÝt gç 4 x 12 c¸i 5500 5500 25 137500 3 VÝt r¨ng anh 4 x 10 c¸i 2000 1700 32 54400 4 VÝt r¨ng anh 5 x 15 c¸i 500 500 40 20000 Céng 306400 Céng thµnh tiÒn: Ba tr¨m linh s¸u ngh×n bèn tr¨m ®ång ch½n XuÊt ngµy 7 th¸ng 1 n¨m 2002 Thñ tr­ëng ®¬n vÞ KÕ to¸n tr­ëng Phô tr¸ch cung tiªu Ng­êi nhËn Thñ kho Gi¸ cña vËt t­ ghi trong phiÕu xuÊt kho lµ gi¸ h¹ch to¸n, hµng kú kÕ to¸n vËt liÖu tæng hîp phiÕu nhËp, xuÊt ®Ó ghi vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu. Trªn c¬ së sè liÖu tÝnh ®­îc trªn b¶ng xuÊt vËt t­ chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng sö dông, kÕ to¸n sÏ tæng hîp vµ tÝnh ra trÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho. TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho trong th¸ng TrÞ gi¸ h¹ch to¸n vËt liÖu xuÊt kho trong th¸ng = HÖ sè gi¸ x Trong ®ã hÖ sè gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh cho tõng lo¹i vËt liÖu b»ng c«ng thøc: Gi¸ h¹ch to¸n vËt liÖu nhËp trong th¸ng Gi¸ h¹ch to¸n vËt liÖu tån ®Çu th¸ng HÖ sè gi¸ vËt liÖu Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu tån ®Çu th¸ng Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu nhËp trong th¸ng + + = Gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu ®­îc x¸c ®Þnh lµ gi¸ ho¸ ®¬n céng chi phÝ thu mua, cßn gÝa h¹ch to¸n vËt liÖu do c«ng ty Ên ®Þnh tõ ®Çu niªn ®é. Qu¸ tr×nh theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån vËt liÖu ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng kª sè 3 cã d¹ng nh­ sau: BiÓu sè 2 B¶ng kª sè 3 TÝnh gi¸ thµnh vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô Th¸ng 1/ 2002 ChØ tiªu TK 152- NVL TK 153 - CCDC Gi¸ h¹ch to¸n Gi¸ thùc tÕ Gi¸ h¹ch to¸n Gi¸ thùc tÕ I. Sè d­