Chuyên đề Hoàn thiện công tác trả lương theo sản phẩm tại Công Ty xây dựng số 1- Vinaconex 1

lượng công việc rất đa dạng nên mỗi công việc được định mức rất khác nhau. Thậm chí ngay cả cùng một công việc nhưng ở mỗi công trình khác nhau cũng được định mức khác nhau tuỳ thuộc vào vị trí địa lý, và mức độ thắng thầu của các công trình. Từ việc định mức mức khác nhau dẫn đến các đơn giá khoán cũng khác nhau. *Bố trí và phục vụ nơi làm việc: Nơi làm việc là nơi diễn ra hầu hết quá trình làm việc của người lao động, là nơi người lao động thể hiện hết toàn bộ sức sáng tạo của mình để hoàn thành một công việc hoặc một khối lượng công việc nào đó. Tổ chức phục vụ nơi làm việc là cung cấp cho nơi làm việc các loại vật chất và những phương tiện cần thiết tạo mọi điều kiện để tiến hành công việc Tổ chức phục vụ nơi làm việc tốt tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện công việc, giảm thời gian hao phí do phải chờ nguyên vật liệu, máy móc, thiết bị, hỏng hóc… từ đó tạo điều kiện để nâng cao năng suất lao động. Tổ chức phục vụ nơi làm việc là khâu đầu tiên quan trọngvà nó được tiến hành trong suốt quá trình làm việc của người lao động. Đội ngũ công nhân được cung cấp đầy đủ nguyên vật liệu, công cụ làm việc. Trong quá trình làm việc, được trang bị thiết bị bảo hộ lao động để đảm bảo an toàn lao động nhằm tránh những tai nạn lao động đáng tiếc xảy ra. Trong quá trình thi công, Công ty bố trí một bộ phận vận chuyển nguyên vật liệu phục vụ cho việc thi công, vận chuyển đến tận công trình, đúng ngày, đúng nhu cầu, không để người lao động phải chờ đợi, đảm bảo tiến độ sản xuất, tinh thần hăng say lao động, các loại máy móc thiết bị cũng được đảm bảo sẵn sàng hoạt động. Số lượng và chủng loại các phương tiện đều được bàn giao rõ ràng, cụ thể đến từng nơi kàm việc, tổ chức sản xuất, sử dụng trang thiết bị có trình tự, nguyên tắc. Các điều kiện khác về lao động như ánh sáng, tiếng ồn do đặc thù của ngành xây dựng nên cũng được chú ý để tạo điều kiện tốt cho người lao động. Vấn đề bảo vệ công trường thi công được chú ý sát sao, thực hiện tốt, tránh được thất thoát nguyên vật liệu, chống được các tác động xấu từ bên ngoài gây tổn hại đến công trình. Tuy nhiên việc tổ chức phục vụ nơi làm việc ở Công ty hiện nay vẫn còn một số thiếu sót, chưa đáp ứng được hết nhu cầu của công việc. Do đó chưa đem lại được hiệu quả cao nhất cho Công ty. *Công tác nghiệm thu sản phẩm: Kiểm tra nghiệm thu sản phẩm để xác định xem cách tiến hành công việc có đạt yêu cầu không, đánh giá từng công đoạn xem bố trí người đã hợp lý hay chưa. Công tác nghiệm thu sản phẩm còn nhằm mục đích kiểm tra tinh thần làm việc của công nhân, cán bộ ở công trường xem có đạt hiệu quả tốt hay không. Cán bộ kiểm tra chất lượng của các đội tự kiểm tra và nghiệm thu sản phẩm và tự chịu trách nhiệm đối với chất lượng sản phẩm của mình. Công việc kiểm tra đòi hỏi cán bộ chuyên môn phải có trình độ cao, có các phương tiện máy móc tiến tiến, hiện đại để đảm bảo độ chính xác khi nghiệm thu. Hàng tháng, quý, năm dựa vào kết quả này để bình xét trả lương. Hiện nay, đội ngũ làm công tác nghiệm thu sản phẩm ở Công ty chưa được chú ý đúng mức, các cán bộ đánh giá chất lượng công trình chủ yếu dựa vào trực quan. Do đó, tiền lương của công nhân chưa thực sự phản ánh đúng hiệu quả làm việc của họ, nhất là đối với công nhân có sản phẩm không đạt yêu cầu. 2.2.Qui chế trả lương sản phẩm tại Công ty. Căn cứ vào NĐ số 26/CP ngày 23/05/1993 qui định tạm thời về chế độ tiền lương mới trong các doanh nghiệp Nhà nước. Căn cứ NĐ số 28/CP ngày 28/03/1997 về đổi mới quản lý tiền lương, thu nhập trong các doanh nghiệp nhà nước. Thông tư hướng dẫn số 13/LĐ- TBXH-Trả Lương ngày 29/12/1998 của Bộ LĐTB-XH. Hướng dẫn số 592/ CV- HĐQT ngày 1/1/2002 về việc xây dựng qui chế trả lương của Tổng Công Ty Xây Dựng Hà Nội. Công ty xây dựng số 1 đã áp dụng qui chế trả lương với những nội dung chính như sau: - Phù hợp với qui chế trả lương của Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội. - Việc trả lương được thực hiện trên nguyên tắc phân phối theo lao động. Mức độ hao phí lao động của từng người được thể hiện qua chức danh công việc mà họ đảm nhận và chế độ tiền lương do nhà nước qui định. - Nguồn hình thành quĩ lương là từ hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ của Công ty. Quỹ lương được chia làm 2 phần là quỹ lương cho bộ máy quản lý gián tiếp và quỹ lương cho công nhân trực tiếp sản xuất. - Quỹ lương của bộ máy quản lý được hình thành từ chi phí chung cấu thành trong giá bán sản phẩm. Việc xác định tỷ lệ quỹ lương cho bộ phận quản lý tuỳ thuộc vào từng công trình thực hiện và mức độ chi phí chung của bộ phận quản lý. - Quỹ lương của công nhân trực tiếp sản xuất được hình thành từ đơn giá nhân công cấu thành trong gía bán sản phẩm. 2.3. Các hình thức trả lương theo sản phẩm tại Công ty 2.4.1. Lương sản phẩm cá nhân trực tiếp không hạn chế * H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n ®­îc ¸p dông réng r¶i ®èi víi ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt, cã thÓ kiÓm tra vµ nghiÖm thu s¶n phÈm mét c¸ch cô thÓ vµ riªng biÖt. Theo h×nh thøc nµy th× c¸ch tÝnh tiÒn l­¬ng ®­îc thùc hiÖn nh­ sau : B­íc 1 : TÝnh ®¬n gi¸ s¶n phÈm §¬n gi¸ s¶n phÈm lµ l­îng tiÒn l­¬ng dïng ®Ó tr¶ cho mét ®¬n vÞ c«ng viÖc s¶n xuÊt ra ®óng quy c¸ch ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh nh­ sau: §G =  HoÆc §G = LCBCV x T Trong ®ã: §G : §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng tr¶ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm LCBCV : L­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc (th¸ng, ngµy) Q : Møc s¶n l­îng cña c«ng nh©n trong kú T: Møc thêi gian hoµn thµnh 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm B­íc 2 : TÝnh tiÒn l­¬ng trong kú mµ mét c«ng nh©n h­ëng theo chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n ®­îc tÝnh nh­ sau : L1 = §G x Q1 Trong ®ã: L1: TiÒn l­¬ng thùc tÕ mµ c«ng nh©n nhËn ®­îc Q1: Sè l­îng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh H×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy cã ­u nh­îc ®iÓm sau : ¦u ®iÓm : + DÔ dµng tÝnh ®­îc tiÒn l­¬ng trùc tiÕp trong kú + KhuyÕn khÝch c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng tiÒn l­¬ng mét c¸ch trùc tiÕp. Nh­îc ®iÓm : + DÔ lµm cho c«ng nh©n chØ quan t©m ®Õn sè l­îng mµ Ýt chó ý ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm + NÕu kh«ng cã th¸i ®é vµ ý thøc lµm viÖc tèt sÏ Ýt chó ý ®Õn tiÕt kiÖm vËt t­, nguyªn vËt liÖu hay sö dông hiÖu qu¶ m¸y mãc thiÕt bÞ. 2.4.2. Trả lương sản phẩm tập thể - Nguyªn t¾c chia l­¬ng: Tæng sè tiÒn cña c¶ phßng thùc hiÖn nhËn ®­îc sÏ chia cho ng­êi lao ®éng: + L­¬ng cøng: b»ng mét lÇn l­¬ng c¬ b¶n cña mçi ng­êi theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc, theo bËc l­¬ng vµ thêi gian lµm viÖc cña hä vµ phô cÊp c¸c lo¹i nÕu cã. V1 = L­¬ng c¬ b¶n + phô cÊp c¸c lo¹i C«ng ty lµ mét doanh nghiÖp kinh tÕ quèc phßng, c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty chñ yÕu lµ sÜ quan qu©n ®éi, c«ng nh©n viªn quèc phßng. Do ®ã, c«ng ty sö dông b¶ng l­¬ng cÊp hµm, b¶ng l­¬ng qu©n nh©n viªn chuyªn nghiÖp trong hÖ thèng tiÒn l­¬ng lùc l­¬ng vò trang. Ngoµi ra, c«ng ty sö dông b¶ng A2, A6 trong hÖ thèng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp. §èi víi phô cÊp chøc vô ®­îc c¨n cø quyÕt ®Þnh sè 99/Q§-TCT ngµy 11/3/2005 cña tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty X©y dùng Tr­êng S¬n - Tr­ëng phßng: 0,7 LTT - Phã phßng, ®éi tr­ëng, tr­ëng ban thuéc c«ng ty : 0,5 LTT - §éi phã, phã ban, ®éi tr­ëng, tr­ëng ban thuéc phßng : 0,4LTT - §éi phã, phã ban thuéc phßng : 0,3LTT - Tæ tr­ëng s¶n xuÊt: 0,25 LTT + L­¬ng mÒm: lµ phÇn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm ( Tm = T – Tc) dùa trªn kÕt qu¶ lao ®éng cña mçi c¸ nh©n, ®­îc ®¸nh gi¸ ®Þnh l­îng th«ng qua c¸c hÖ sè thÓ hiÖn chÊt l­îng, khèi l­îng, tiÕn ®é vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng mµ kh«ng phô thuéc vµo thang, bËc l­¬ng cña hä. §Ó tÝnh phÇn l­¬ng cøng cho ng­êi lao ®éng cÇn c¨n cø vµo B¶ng tæng hîp c«ng TKKT c«ng tr×nhPa-U«ng-MinhTh¾ng Stt Hä vµ tªn C«ng HÖ sè quy ®æi Tæng c«ng ®· quy ®æi Hµnh qu©n Ngo¹i nghiÖp Néi nghiÖp (hs:0,7) §ªm (hs:0,5) 1 Phan B¸ Liªm 4 24 - - 1.5 24.00 2 TrÇn Quèc TrÞnh 4 76 11.5 - 1.5 84.05 3 HoµngV¨n §¨ng 4 74 23.5 3.00 1.4 91.95 4 NguyÔn V¨n Th­êng 4 24 8 - 1.2 29.60 5 NguyÔn V¨n L©m 4 67 12 - 1.2 75.40 6 NguyÔn Quang Kú 4 47 4 3.00 1.1 51.30 7 Hoµng Xu©n ChuyÓn 4 67 4.5 1.00 1.2 70.65 8 NguyÔn V¨n Hoan 4 62.5 69.5 26.00 1.3 124.15 9 TrÇn Minh Thanh 4 62.5 - - 1.1 62.50 10 NguyÔn §¹t Tr¸ng 4 67 - - 1.1 67.00 … …………………. … …. …… ….. …. …….... … ………………….. … ….. ……. …… …. ……… Nguån: Sæ thanh to¸n l­¬ng n¨m 2004 -Tõ b¶ng tæng hîp c«ng vµ dùa vµo hÖ sè cÊp bËc tÝnh ®­îc l­¬ng V1 cña mçi ng­êi - TÝnh l­¬ng V2 cña mçi ng­êi lao ®éng TiÒn l­¬ng V2 ®­îc ph©n chia theo c«ng thøc sau V2i = ni x Ki x Trong ®ã: V2: L­¬ng V2 cña ®¬n vÞ n : ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ cña ng­êi lao ®éng thø i trong ®¬n vÞ  V2i: L­¬ng mÒm cña c¸n bé c«ng nh©n viªn i K i: HÖ sè quy ®æi xÐt ®Õn hiÖu qu¶, tiÕn ®é, ngo¹i nghiÖp, tr¸ch nhiÖm, thi ®ua cña ng­êi lao ®éng thø i trong ®¬n vÞ Ki bao gåm hÖ sè khèi l­îng c«ng viÖc Kti; hÖ sè chÊt l­îng vµ tiÕn ®é Kcti; hÖ sè tr¸ch nhiÖm Ktni Ki = KHQi x KNNi HÖ sè tr¸ch nhiÖm, hiÖu qu¶(KHQi= 0,8-1,5) thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm vµ hiÖu qu¶ c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng i tham gia ®ãng gãp vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt chung cña ®¬n vÞ s¶n xuÊt. §¬n vÞ s¶n xuÊt c¨n cø vµo khèi l­îng, tiÕn ®é vµ chÊt l­îng c«ng viÖc thùc hiÖn trong mét ngµy c«ng cña ng­êi lao ®éng ®Ó b×nh bÇu. HÖ sè ngo¹i nghiÖp (KNNi =1,0-1,2) kÓ ®Õn khã kh¨n khi tiÕn hµnh c«ng viÖc t¹i hiÖn tr­êng. VÝ dô: tÝnh l­¬ng cho ®ång chÝ Phan B¸ Liªm lµ L­¬ng V1 = TLmin * hi + Phô cÊp th©m niªn = + 290000*5.35*0,26 =1840716 ®ång L­¬ng V2 = sè ngµy c«ng ®· quy ®æi * tiÒn l­¬ng mét ngµy c«ng quy ®æi = 36* 34026,25 = 1224945 ®ång L­¬ng tr¸ch nhiÖm CN§A = TLmin* hÖ sè tr¸ch nhiÖm = 290000*1,6= 462680 ®ång L­¬ng hµnh qu©n = 25000*4 + chi phÝ ®i l¹i =282286 ®ång Tæng tiÒn l­¬ng ®ång chÝ Phan B¸ Liªm ®­îc lÜnh L­¬ng V1+ L­¬ng V2+ L­¬ng tr¸ch nhiÖm CN§A+ L­¬ng hµnh qu©n =1840716 + 1224945 + 462680+282286 = 3851301 ®ång *NhËn xÐt: * ưu điểm C«ng ty thùc hiÖn chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã t¸c dông n©ng cao ý thøc, tr¸ch nhiÖm, t×nh thÇn hîp t¸c hiÖu qu¶ gi÷a c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong tæ. MÆt kh¸c, ®ã còng lµ do yªu cÇu cña c«ng viÖc kh¶o s¸t, thiÕt kÕ ®ßi hái sù kÕt hîp gi÷a c¸c nh©n viªn trong phßng, c¸c phßng víi nhau. Quü l­¬ng kho¸n cña c¶ tæ ®­îc bao nhiªu chia hÕt cho ng­êi lao ®éng ®¶m b¶o tiÒn l­¬ng cho mçi ng­êi lao ®éng. Ng­êi lao ®éng tham gia hoµn thµnh tiÕn ®é c«ng viÖc ®­îc giao v× hiÖu qu¶ lµm viÖc cña hä kh«ng chØ ¶nh h­ëng ®Õn b¶n th©n hä mµ cßn ¶nh h­ëng ®Õn c¶ phßng, tæ m×nh. NÕu ng­êi lao ®éng kh«ng lµm tèt c«ng viÖc ®­îc giao ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm hoÆc tiÕn ®é giao th× hä sÏ kh«ng ®­îc h­ëng hÖ sè tiÕn ®é, thËm chÝ cßn bÞ ph¹t trõ tõ 5-10% quü l­¬ng trong hîp ®éng giao kho¸n (trong ®ã chØ huy phßng 30%; tæ chñ nhiÖm ®å ¸n 30%, ng­êi thùc hiÖn 40%). Do ®ã, c«ng ty khuyÕn khÝch ng­êi c«ng nh©n hoµn thµnh tèt, sím nhiÖm vô ®­îc giao nh­ng vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. *Nh­îc ®iÓm: cña chÕ ®é nµy khi thùc hiÖn ë c«ng ty: L­¬ng cña ng­êi lao ®éng trong c«ng ty ®­îc chia lµm nhiÒu phÇn lµm cho qu¸ tr×nh tÝnh to¸n l­¬ng phøc t¹p. Trong l­¬ng cña ng­êi lao ®éng vÉn phô thuéc vµo l­¬ng cÊp bËc c«ng nh©n, ngµy c«ng lµm viÖc dÉn ®Õn viÖc h¹n chÕ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña nh©n viªn. MÆt kh¸c, ng­êi lao ®éng th­êng ®­îc lªn bËc l­¬ng sau khi ®ñ sè n¨m theo nhµ n­íc quy ®Þnh nªn ng­êi lao ®ång lµm viÖc ch­a quan t©m ®Õn n©ng cao tay nghÒ thùc sù cña hä. HÖ sè cña ng­êi lao ®éng ®Ó tÝnh phÇn l­¬ng mÒm ®a phÇn ®· ®­îc quy ®Þnh tõ tr­íc chØ cã mét sè c«ng tr×nh míi tæ chøc b×nh bÇu hÖ sè Ki Do ®ã, tiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc kh«ng trùc tiÕp g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng. Mét vÊn ®Ò n÷a, tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc kh«ng chØ phô thuéc vµo b¶n th©n ng­êi lao ®éng mµ cßn phô thuéc møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña c¶ tæ vµ cã nhiÒu c¸ch chia l­¬ng cho tõng c¸ nh©n trong tæ ®èi víi mét sè c«ng tr×nh cã thÓ dÉn ®Õn sù thiÕu c«ng b»ng trong c¸c c¸ch chia l­¬ng ®ã. KÕt luËn: H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ®­îc ¸p dông t¹i c«ng ty ®· ®¹t ®­îc mét kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong viÖc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc, gi¶m thêi gian lao ®éng hoµn thµnh sím c«ng viÖc ®­îc giao...Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã cßn mét sè h¹n chÕ nh­ nªu ë trªn mµ c«ng ty cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh»m hoµn thiÖn h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. 2.4.3. Trả lương sản phẩm luỹ tiến H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn th­êng ®­îc ¸p dông ë nh÷ng “ kh©u yÕu” trong c¸c ®éi x©y dùng. §ã lµ kh©u cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn toµn bé qu¸ tr×nh x©y dùng. Trong h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy dïng hai lo¹i ®¬n gi¸: - §¬n gi¸ cè ®Þnh: Dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng h¹ng môc thùc tÕ ®· hoµn thµnh. - §¬n gi¸ luü tiÕn: Dïng ®Ó tÝnh l­¬ng cho nh÷ng c«ng viÖc v­ît møc khëi ®iÓm. §¬n gi¸ luü tiÕn lµ ®¬n gi¸ cè ®Þnh nh©n víi tû lÖ t¨ng ®¬n gi¸. TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: LLT = §G x Q1 + §G x k (Q1 - Q0) Trong ®ã: LLT: Tæng tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm luü tiÕn §G: §¬n gi¸ cè ®Þnh tÝnh theo s¶n phÈm Q1: S¶n l­îng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh Q0: S¶n l­îng ®¹t møc khëi ®iÓm k: Tû lÖ t¨ng thªm ®Ó cã ®­îc ®¬n gi¸ luü tiÕn Trong h×nh thøc tr¶ l­¬ng luü tiÕn, tû lÖ t¨ng ®¬n gi¸ hîp lý ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo phÇn t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh. Tû lÖ nµy ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: k = x 100% Trong ®ã: k: Tû lÖ t¨ng ®¬n gi¸ hîp lý ddc: Tû träng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm tc: Tû lÖ cña sè tiÒn tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh dïng ®Ó t¨ng ®¬n gi¸ dL: Tû träng tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm khi hoµn thµnh v­ît møc s¶n l­îng ¦u ®iÓm ViÖc t¨ng ®¬n gi¸ cho nh÷ng c«ng tr×nh v­ît møc khëi ®iÓm lµm cho c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc dÉn ®Õn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Nh­îc ®iÓm ¸p dông h×nh thøc nµy dÔ lµm cho tèc ®é t¨ng cña tiÒn l­¬ng lín h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cña nh÷ng kh©u ¸p dông tr¶ l­¬ng luü tiÕn §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy cÇn l­u ý mét sè ®iÓm sau ®©y: Mét lµ thêi gian tr¶ l­¬ng: Kh«ng nªn quy ®Þnh qu¸ ng¾n (hµng ngµy) ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng kh«ng hoµn thµnh møc lao ®éng hµng th¸ng mµ h­ëng tiÒn l­¬ng cao do tr¶ l­¬ng luü tiÕn. Hai lµ ®¬n gi¸ ®­îc n©ng cao nhiÒu hay Ýt cho nh÷ng s¶n phÈm v­ît møc khëi ®iÓm lµ do møc ®é quan träng cña bé phËn s¶n xuÊt ®ã quyÕt ®Þnh. Ba lµ Khi dù kiÕn vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña h×nh thøc tiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm luü tiÕn, kh«ng thÓ chØ dùa vµo kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, mµ cßn dùa vµo nhiÖm vô s¶n xuÊt cÇn ph¶i hoµn thµnh. Bèn lµ, ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy, tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n th­êng lín h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Do ®ã kh«ng nªn ¸p dông mét c¸ch réng r·i trµn lan. 2.4.4. Trả lương sản phẩm gián tiếp cho công nhân phục vụ và bộ phận quản lý gián tiếp tại công trường. Do đặc điểm của Công ty xây dựng có thời gian sản xuất kéo dài, giá trị của mỗi sản phẩm cũng rất khác nhau. Vì thế tiền lương trả cho người lao động phụ thuộc chặt chẽ vào tính chất, giá trị và đặc điểm của mỗi công trình khác nhau. Hàng tháng các chủ nhiệm công trình sẽ phải lập một bản trình duyệt tiền lương để Ban lãnh đạo Công ty xét duyệt dựa trên cơ sở: - Sản lượng dự kiến thực hiện trong tháng - Quỹ lương của công trường - Công việc của từng người được giao Cuối tháng, mỗi đội trưởng công trình sẽ dựa vào bảng chấm công, mức lương tháng dự kiến và bình xét kết quả lao động theo các hạng để làm cơ sở tính ra tiền lương hàng tháng cho cán bộ quản lý công trình. Công thức tính: ML TLQLCT = ------------x N i + LLĐ + LL,P 26 Trong đó: TLQLCT: Tiền lương hàng tháng của cán bộ quản lý công trường ML: Mức lương được Công ty duyệt hàng tháng của từng người. Mức lương này được tính căn cứ vào quỹ lương của cán bộ gián tiếp công trường, căn cứ vào khối lượng công việc được giao cho từng người, sản lượng thực hiện trong tháng của cả đội. Chủ nhiệm công trình sẽ ước tính ra tiền lương cho từng nguời và trình duyệt lên ban lãnh đạo Công ty. N i : số ngày công làm việc thực tế trong tháng của người thứ i. 26: Số ngày công áp dụng đối với CB QLGT tại công trường LLĐ: Tiền lương làm đêm LL,P: Tiền lương hưởng ngày lễ, phép Các khoản khấu trừ BHYT và BHXH được trích giống như đối với cán bộ quản lý tại các phòng ban. Ngoài ra, tiền lương tháng của bộ phận QLGT tại công trường còn phụ thuộc vào kết quả bình xét, xếp loại vào cuối tháng. Loại A: Hưởng 100% lương Loại B: Hưởng 90% lương Loại C: Hưởng 70% lương Loại D: Hưởng 50% lương Tiêu chuẩn xếp loại giống như tiêu chuẩn xếp loại cho cán bộ quản lý ở các phòng ban. Tính lương tháng 2/2004 cho đội xây dựng công trình Nhà máy Cửu Long do chủ nhiệm công trình Nguyễn Huy Bàng đảm nhiệm. Quỹ lương của cán bộ gián tiếp tại công trường = 1.7% tổng giá trị sản lượng của công trường. Căn cứ vào khối lượng công việc được giao cho từng người, sản lượng thực hiện trong tháng và quỹ lương cho cán bộ QL gián tiếp tại công trường,Chủ nhiệm công trình Nguyễn Huy Bàng đã lập bản trình duyệt tiền lương cho ban lãnh đạo và đã được duyệt với mức lương thể hiện qua biểu 12: Biểu 12: Bảng dự kiến số tiền duyệt cho đội quản lý công trình nhà máy Cửu Long Căn cứ vào mức lương được duyệt và căn cứ vào bảng chấm công, đội trưởng tính ra số tiền lương trả cho bộ phận quản lý gián tiếp. Biểu 13: Bảng chấm công tháng 2/2004 cho cán bộ QLGT công trình Nhà máy Cửu Long Tiền lương cho cán bộ quản lý tại công trình nhà máy Cửu Long được tính như trong bảng sau: Biểu14: Bảng thanh toán lương Tháng 2/2004 cho cán bộ QLGT tại công trường Giả sử tính lương cho anh Đào Thanh Hải như sau: Hệ số lương: 2,72 Số ngày công làm việc thực tế trong tháng là: 25 ngày Số ngày nghỉ phép: 0 Số ngày làm đêm: 0 Mức lương được duyệt: 1.600.000 đồng Tiền lương của anh Hải trong tháng là: 1.600.00 TL = ---------------- x 25 = 1.538.500 đồng 26 Anh Hải được xếp loại A nên tiền lương trong tháng của anh được hưởng 100% tức là được hưởng 1.538.500 đồng. Các khoản BHYT + BHXH phải trừ là: 6% x 290.000 x 2,72 = 37.200 đồng Vậy tiền lương thực lĩnh của anh Hải còn lại là: 1.538.500 - 37.200 = 1.501.300 đồng Tiền lương của những người khác cũng được tính tương tự như trên. Nhận xét: *Ưu điểm: Phương pháp trả lương này có ưu điểm là đã gắn được tiền lương hàng tháng của nhân viên với mức độ hoàn thành và tính chất phức tạp của công trình. Đồng thời nó cũng gắn được với hiệu quả làm việc của từng người thông qua xếp loại. Điều này làm cho người lao động phát huy tinh thần làm việc tốt hơn, đem lại hiệu quả cao trong lao động. *Nhược điểm: Việc xác định mức lương còn mang tính chất chủ quan của chủ nhiệm công trình, do đó khó tránh khỏi những sai sót.Tính chủ quan trong cách tính lương là nó không dựa vào một công thức nào mà tính theo ước lượng của chủ nhiệm công trình, điều này dễ gây bất bình cho người lao động. Mức lương không dựa vào hệ số lương cơ bản và hệ số lương chức danh của người lao động. Hệ số lương cơ bản chỉ dùng để xác định mức BHYT và BHXH. Mức lương được tính vào đầu tháng, do đó nó mang tính chất kế hoạch, không phản được chính xác tình hình sản xuất thực tế trong tháng. Cách tính quỹ lương gián tiếp của công trường = 1.7% tổng giá trị sản lượng của công trường là tương đối hợp lý, tuy nhiên dùng mức này để áp dụng cho mọi công trình lại là không hợp lý vì mỗi công trình có một đặc điểm, tính chất khác nhau do đó cần có sự khác biệt về tỷ lệ chia lương. 2.4.5. Trả lương theo sản phẩm có thưởng Thực chất, trả lương theo sản phẩm có thưởng là sự kết hợp giữa các chế độ trả lương kể trên với các hình thức tiền thưởng. * Điều kiện áp dụng: Toàn bộ hạng mục được áp dụng theo đơn giá cố định, còn tiền thưởng sẽ căn cứ vào trình độ hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu về số lượng của tiền thưởng quy định. Tiền lương trả theo sản phẩm có thưởng(Lth) theo công thức: L (m,h) Lth = L + 100 Trong đ ó: L: Tiền lương trả theo sản phẩm với đơn giá cố định. M: % tiền thưởng cho 1% hoàn thành vượt mức chi tiêu thưởng h: % hoàn thành vượt mức chỉ tiêu thưởng * Yêu cầu: Phải quy định đúng đắn các chỉ tiêu, điều kiện thưởng và tỷ lệ thưởng bình quân. 2.4.6.Chế độ trả lương sản phẩm khoán a. ChÕ ®é l­¬ng s¶n phÈm kho¸n - §èi t­îng ¸p dông: ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ¸p dông cho c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn, lao ®éng hîp ®ång trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh lµm ra s¶n phÈm (bao gåm hå s¬ thiÕt kÕ, hå s¬ kh¶o s¸t, t­ vÊn gi¸m s¸t, x©y l¾p c«ng tr×nh) cña mçi c«ng tr×nh. -Ph¹m vi ¸p dông kho¸n ®èi víi c¸c phßng, ban tham gia vµo viÖc thùc hiÖn kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, kiÓm ®Þnh c«ng tr×nh ®ã. -§iÒu kiÖn ¸p dông: + CÊp bËc c«ng viÖc t­¬ng ®èi phï hîp víi cÊp bËc c«ng nh©n + C«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é lµnh nghÒ cao, kü thuËt kh«ng qu¸ phøc t¹p. -Møc kho¸n: TT H¹ng môc kho¸n Tû lÖ % theo h×nh thøc kho¸n QL QL+VL QL+VL+M 1 Kh¶o s¸t ®­êng bé, ®­êng s¾t, ®Þa h×nh, thuû, h¶i v¨n, ®Þa chÊt 22 30 35-40 2 C«ng t¸c thÝ nghiÖm trong phßng 20 3 LËp BCNC tiÒn kh¶ thi, BCNC kh¶ thi, TKKT (gåm c¶ TK CCGPMB), TK BVTC 18 20 4 ThiÕt kÕ kü thuËt thi c«ng (gåm c¶ TK CCGPMB) 16 18 5 LËp hå s¬ mêi thÇu 18 6 ThÈm ®Þnh BCNCKT, TKKT, dù to¸n 18 7 C¾m cäc GPMB, lé giíi, HSHC, NT bµn giao (c¶ VL) 60-70 8 TriÓn ®iÓm phôc vô c¾m cäc GPMB 22 9 KCS hå s¬ cÊp c«ng ty Kho¸n gän 10 Kh«i phôc bµn giao cäc Kho¸n gän 11 §o E Kho¸n gän 12 C«ng t¸c t­ vÊn gi¸m s¸t L­¬ng khèi qu¶n lý - C¸ch tÝnh tiÒn l­¬ng cho phßng, ®¬n vÞ s¶n xuÊt cña c«ng ty: TiÒn l­¬ng cña c¶ phßng, ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: TLtt = §Gi * Qi Trong ®ã TLtt: TiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c¶ phßng §Gi: §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng kho¸n cña c«ng viÖc i do phßng, ®¬n vÞ s¶n xuÊt thùc hiÖn Qi: Khèi l­îng c«ng viÖc i ph¶i thùc hiÖn C¨n cø vµo viÖc tÝnh to¸n l­¬ng cña tõng ®¬n vÞ s¶n xuÊt theo quý dùa trªn hîp ®ång kho¸n vµ b¶n nghiÖm thu khèi l­îng thùc hiÖn, c«ng ty tiÕn hµnh t¹m øng tiÒn l­¬ng cho c¸c ®¬n vÞ theo tû lÖ gÊp 2,5 lÇn l­¬ng c¬ b¶n. Sau khi nhËn ®­îc tæng sè tiÒn l­¬ng kho¸n, phßng thùc hiÖn viÖc chia l­¬ng cho ng­êi lao ®éng theo chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ NhËn xÐt: Do c«ng viÖc kh¶o s¸t, thiÕt kÕ ®ßi hái khi thùc hiÖn ph¶i cã nhiÒu ng­êi tham gia mµ c«ng viÖc cña mçi c¸ nh©n cã liªn quan ®Õn nhau. V× vËy, chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm kho¸n ®· cã t¸c dông n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm, tinh thÇn hîp t¸c vµ phèi hîp cã hiÖu qu¶ gi÷a nh÷ng ng­êi lao ®éng trong phßng, tæ ®Ó c¶ phßng, tæ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n. Do toµn bé khèi l­îng c«ng viÖc ®­îc giao hoµn toµn cho tËp thÓ ng­êi lao ®éng, tù hä ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt l­îng, thêi gian hoµn thµnh nªn ng­êi lao ®éng ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ gi¶m thêi gian thùc hiÖn c«ng tr×nh, nhanh chãng hoµn thµnh viÖc giao kho¸n. Bëi v×, thêi gian lµm viÖc rót gän, chÊt l­îng c«ng tr×nh ®¶m b¶o th× ngµy c«ng b×nh qu©n cña nh©n viªn t¨ng. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty còng khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt hoµn thµnh v­ît tiÕn ®é, ®¶m b¶o chÊt l­îng sÏ ®­îc th­ëng 5% quü l­¬ng trong hîp ®ång kho¸n. Do ®ã, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Tuy nhiªn, nh­îc ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm kho¸n cho tËp thÓ ¸p dông t¹i c«ng ty lµ tiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc kh«ng trùc tiÕp g¾n víi kÕt qu¶ lao ®éng cña b¶n th©n hä. C«ng ty thùc hiÖn kho¸n quü l­¬ng cho tËp thÓ lao ®éng cho nªn dÔ dÉn ®Õn viÖc thiÕu nhiÖt t×nh, ®ïn ®Èy c«ng viÖc trong tËp thÓ lao ®éng.MÆt kh¸c, do c«ng ty thùc hiÖn viÖc kho¸n tiÒn l­¬ng cho c¶ tæ, phßng theo tiÕn ®é thùc hiÖn b×nh th­êng. §èi víi nh÷ng c«ng tr×nh ®ßi hái tiÕn ®é gÊp, ng­êi lao ®éng ph¶i lµm thªm ngoµi giê mµ kh«ng ®­îc h­ëng phô cÊp theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc. Mét h¹n chÕ n÷a lµ viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng do mét sè nguyªn nh©n ®· tr×nh bµy ë trªn nªn ch­a cã tÝnh chÝnh x¸c cao. §iÒu nµy g©y ¶nh h­ëng ®Õn viÖc tÝnh to¸n tiÒn l­¬ng cho c¶ tËp thÓ lao ®éng. Do yêu cầu của công việc đòi hỏi tính tập thể. Đại diện của Công ty sẽ ký kết hợp đồng với các tổ thợ. * Căn cứ: Sau khi nhận được hợp đồng khoán, tổ trưởng căn cứ vào tình hình thực tế để phân công công việc cho từng người. Tiền lương mà người lao động nhận được căn cứ vào: - Số công thực tế trong tháng được theo dõi qua bảng tính công. - Mức lương của mỗi người được hưởng, tính theo mức độ phức tạp của công việc mà họ đảm nhiệm. Mức lương này có sự thoả thuận của các công nhân trực tiếp sản xuất trong tổ. - Giá trị sản lượng hoàn thành trong tháng. Cuối tháng, Công ty tiến hành nghiệm thu công việc căn cứ vào: + Hợp đồng giao việc + Bảng kê khai khối lượng công việc hoàn thành + Biên bản nghiệm thu thanh toán *Căn cứ vào đó, tổ trưởng tiến hành tính lương cho cả tổ. Công thức tính lương của cả tổ: LK = Đi x Mi Trong đó: LK: Lương khoán việc trong tháng của cả tổ ĐGi : Đơn giá của công việc i. M i : Khối lượng công việc i được hoàn thành Căn cứ vào tổng lương này, tổ trưởng tiến hành chia lương cho từng cá nhân trong tổ dựa vào mức lương và ngày công thực tế của từng người. Tổ trưởng dựa vào kinh nghiệm của bản thân để tính ra đơn giá ngày công áp dụn