Chuyên đề Hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ trên báo cáo tài chính tại Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán (AASC)

ua toàn quốc”. Mục tiêu hoạt động Với quan điểm vì lợi ích cao nhất của khách hàng, mục tiêu hoạt động của AASC là cung cấp các dịch vụ chuyên ngành và các thông tin đáng tin cậy nhằm giúp khách hàng ra các quyết định quản lý, tài chính và kinh tế một cách có hiệu quả. Hơn thế nữa, với kinh nghiệm thực tiễn về chuyên ngành, gần gũi với khách hàng, tận tình, thông thạo nghiệp vụ, AASC am hiểu các yêu cầu, các khó khăn mà khách hàng gặp phải khi tiến hành kinh doanh tại Việt Nam. Dựa trên cơ sở này, AASC sẽ hỗ trợ khách hàng giải quyết tốt cac vấn đề mà ít có một tổ chức dịch vụ chuyên ngành nào có thể làm được. Đội ngũ nhân viên Để hoạt động thành công và có hiệu quả chúng tôi luôn coi trọng vấn đề trình độ và kinh nghiệm đội ngũ nhân viên, hiện nay AASC có gần 200 cán bộ, kiểm toán viên, thầm định viên và kỹ thuật viên được đào tạo đại học và trên đại học chuyên ngành tài chính, ngân hàng - kế toán và kiểm toán, kỹ thuật xây dựng, công nghệ thông tin và thẩm định giá ở trong nước và ở nước ngoài, trong đó có 47 kiểm toán viên được cấp chứng chỉ kiểm toán cấp Nhà nước, 08 thẩm định viên về giá cấp Nhà nước và 15 Tiến sĩ, Thạc sĩ, đang theo học cao học, ACCA cùng hàng trăm cộng tác viên bao gồm các Giáo sư, Tiến sĩ, chuyên gia đầu ngành với kinh nghiệm và chuyên môn dày dặn chắc chắn sẽ đáp ứng những yêu cầu cao nhất của khách hàng. AASC với sự trợ giúp kỹ thuật và đào tạo nghiệp vụ của Liên minh châu Âu Từ năm 1996 đến năm 1999, đội ngũ các Kiểm toán viên của AASC đã được Liên minh Châu Âu trợ giúp kỹ thuật và đào tạo nghiệp vụ tại Việt Nam và các nước Anh, Pháp, Bỉ, Hà Lan, Ailen, Italia, Đức, Thụy Điển trong khuôn khổ Dự án kế toán và kiểm toán EURO - TAPVIET. Hàng năm, AASC thưởng kết hợp với một số công ty kiểm toán nước ngoài ( như Price Waterhouse, Ernst & Young, KPMG, Coopers) và các tổ chức kế toán kiểm toán khác tổ chức các khóa đào tạo và bồi dưỡng cho cán bộ của mình tại các nước Châu Âu ( như Anh, Pháp, Đức, Bỉ, Hà Lan, Italya) và các nước Châu á ( như Thái Lan, Malaixia, Singapo, Trung Quốc) Phương châm dịch vụ của AASC Nhằm đảm bảo cung cấp những dịch vụ có chất lượng tốt nhất, mọi hoạt động của AASC luôn tôn trọng nguyên tắc: độc lập, trung thực, khách quan và bảo mật, tuân thủ các quy định của Nhà nước Việt Nam, các Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam do Nhà nước ban hành cũng như các Chuẩn mực quốc tế được chấp nhận chung. Bên cạnh đó AASC cũng luônn nhận thức đặt lợi ích hợp pháp của khách hàng lên hàng đầu. Sự thừa nhận trong nước và quốc tế Cùng với sự phát triển và thành công qua 19 năm hoạt động, AASC đã có những bước tiến vững chắc và trở thành một Công ty Kiểm toán hàng đầu tại Việt Nam. Dịch vụ của AASC được biết đến và được tín nhiệm ở nhiều tổ chức trong và ngoài nước. AASC là một trong 12 Công ty Kiểm toán được ủy ban chứng khoán Nhà nước chấp thuận là tổ chức kiểm toán độc lập được phép tham gia kiểm toán các tổ chức phát hành và kinh doanh chứng khoán; AASC được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận là tổ chức kiểm toán độc lập được phép kiểm toán các tổ chức tín dụng trong nước. AASC là 1 trong 2 Công ty Kiểm toán Việt Nam cùng với 4 Công ty Kiểm toán Quốc tế hoạt động tại Việt Nam được phép tham gia kiểm toán các dự án tài trợ bởi các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển Châu á ( ADB) và các tổ chức khác...vv. Ngoài ra, AASC còn vinh dự là một Công ty Kiểm toán nằm trong danh sách chọn lọc được tham gia dự thầu hầu hết các Dự án tài trợ bởi nguồn vốn của các tổ chức Chính phủ và phi Chính phủ. Tháng 7 năm 2005, AASC được chính thức công nhận là thành viên của mạng lưới Quốc tế về Kế toán và Kiểm toán INPACT. AASC và các thành viên của INPACT cam kết hợp tác và phát triển với mục tiêu đem đến cho khách hàng những dịch vụ chuyên ngành đạt tiêu chuẩn quốc tế. Năng lực và tính chuyên nghiệp của AASC còn được thừa nhận tại tất cả các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế xã hội hoạt động tại Việt Nam như các tập đoàn kinh tế, các Tổng Công ty 90, 91, các doanh nghiệp các thành phần kinh tế khác...vv Khách hàng Do chất lượng dịch vụ cung cấp, hiện nay AASC đã có hàng nghìn khách hàng hoạt động trên mọi lĩnh vực. Góp phần vào sự phát triển chung của đất nước và cam kết đảm bảo chất lượng các dịch vụ cung cấp cho từng khách hàng, AASC luôn là người bạn đồng hành, luôn chia sẻ kinh nghiệm của mình với khách hàng và sự thành công của khách hàng luôn là mục tiêu phấn đấu của AASC. Với trình độ và những kinh nghiệm thực tiễn, AASC sẽ là đơn vị đi tiên phong, dẫn đầu trong hoạt động cung cấp dịch vụ chuyên ngành kiểm toán, kế toán, tư vấn tài chính, thuế tại Việt Nam và luôn đáp ứng mọi yêu cầu cao nhất của khách hàng. 2.1.2. Các dịch vụ chuyên ngành chủ yếu của AASC Kiểm toán Báo cáo tài chính Kiểm toán Báo cáo tài chính doanh nghiệp là một trong những yếu tố cơ bản làm nên thương hiệu AASC và là một trong những thế mạng của Công ty. Hoạt động này đã có sự phát triển không ngừng về cả số lượng và chất lượng. Hiện nay, trong lĩnh vực kiểm toán Báo cáo tài chính, AASC đã có gần 200 chuyên gia với kinh nghiệm chuyên sâu về tài chính, kế toán, kiểm toán, tín dụng, thuế. Hằng năm, đội ngũ này đã thực hiện kiểm toán rất nhiều hợp đồng kiểm toán Báo cáo tài chính cho các doanh nghiệp, các dự án tài trợ, vay vốn của các tổ chức quốc tế. Trong đó có nhiều doanh nghiệp Nhà nước hầu hết là các tập đoàn kinh tế lớn, các Tổng Công ty 91; Tổng Công ty 90, Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; các Ngân hàng thương mại, các tổ chức, các đơn vị hành chính sự nghiệp, các doanh nghiệp khác trong phạm vi cả nước. Đặc biệt Công ty có rất nhiều kinh nghiệm trong dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính cho các dự án do các tổ chức tài chính quốc tế tài trợ. Một số dự án tiêu biểu mà AASC đã cung cấp dịch vụ trong thời gian qua là: Dự án tăng cường Năng lực cho Kiểm toán nhà nước Việt Nam Dự án Phát triển ngành lâm nghiệp Dự án chăm sóc sức khỏe nhân dân các tỉnh Tây Nguyên Dự án Nâng cấp đô thị Thành phố Hải Phòng Dự án nâng cấp đô thị Thành phố Nam Định Dự án Cơ sỏ hạ tầng nông thôn dựa vào cộng đồng Dự án Phát triển du lịch đồng bằng sông Mê Kong Dự án Cấp nước Hải Phòng Dự án Giáo dục Kỹ thuật và dạy nghề Dự án cải thiện môi trường đô thị miền Trung Dự án Bổ sung chất sắt vào nước mắm Dự án nâng cao năng lực của Hội điều dưỡng Việt Nam Dự án Cấp nước Bắc Ninh Dự án phòng chống bệnh SARS Dự án An toàn giao thông đường bộ Việt Nam ... Qua hoạt động kiểm toán, Công ty đã giúp các doanh nghiệp khắc phục những điểm còn tồn tại, hoàn thiện hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ, từ đó nâng cao chất lượng công tác quản lý tài chính và điều hành doanh nghiệp. Kiểm toán Báo cáo Quyết toán vốn đầu tư Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về thực hành tiết kiệm chống lãng phí trong lĩnh vực XDCB, từ năm 1993, AASC đã tuyển chọn và đào tạo được đội ngũ cán bộ, kiểm toán viên có phẩm chất đạo đức tốt, có trình độc chuyên môn cao, trong đó gần 30 kỹ sư Xây dựng. Hoạt động kiểm toán Báo cáo quyết toán vốn đầu tư của AASC đã góp phần giúp các chủ đầu tư loại bỏ được các chi phí bất hợp lý, tiết kiệm cho Ngân sách Nhà nước và cho chủ đầu tư hàng ngàn tỉ đồng. Đặc biệt, Công ty đã góp phần thúc đẩy công tác quyết toán và phê duyệt quyết toán vốn đầu tư XDCB được kịp thời, hỗ trợ khách hàng hoàn thiện hệ thống kế toán và hệ thống kiểm toán nội bộ. Dịch vụ kế toán AASC được hình thành và phát triển tử khởi đầu là một đơn vị chuyên cung cấp các dịch vụ kế toán. Dịch vụ kế toán của Công ty đã được Bộ Tài Chính và đông đảo khách hàng tín nhiệm và đánh giá cao. Đây cũng là một trong các lĩnh vực mà AASC có các nguồn lực đông đảo và nhiều kinh nghiệm. AASC đã cung cấp cho các khách hàng nhiều loại dịch vụ kế toán bao gồm: Xây dựng các mô hình tổ chức bộ máy kế toán và tổ chức công tác kế toán cho các doanh nghiệp mới thành lập, xây dựng hệ thống thông tin kinh tế nội bộ phục vụ công tác quản trị kinh doanh. Rà soát, phân tích, cải tổ, hợp lý hóa bộ máy kế toán - tài chính đã sẵn có. Tư vấn giúp các doanh nghiệp thực hiện đúng cac qui định về việc lập chứng từ, luân chuyển chứng từ, mở và ghi sổ kế toán, việc tập hợp chi phí tính giá thành sản phẩm, soát xét, điều chỉnh số liệu kế toán và khóa sổ kế toán, lập báo cáo, lập báo cáo quyết toán vốn đầu tư theo quy định Đặc biệt AASC đã cùng cán bộ Tổng Cục Thuế và các Cục thuế ở Hà nội, TP Hồ Chí Minh , Hải Phòng, Nam Định, Hưng Yên giúp đỡ và hướng dẫn hàng vạn doanh nghiệp tư nhân, các hộ kinh doanh tư nhân mở và ghi chép sổ kế toán theo quy định của Nhà nước. Thông qua hoạt động này, Công ty đã hỗ trợ cơ quan thuế, cơ quan tài chính nắm bắt được tình hình hoạt động của các hộ kinh doanh từ đó có cơ sở để điều chỉnh mức thu và có căn cứ nghiên cứu chính sách thuể với khu vực kinh tế này. Dịch vụ tư vấn Với kinh nghiệm thực tiễn sâu sắc, AASC đã thực hiện đa dạng nhiều loại hình dịch vụ tư vấn được khách hàng đánh giá cao như: Tư vấn lập Báo cáo tài chính doanh nghiệp; tư vấn lập báo cáo dự án; tư vấn lập báo cáo quyết toán vốn đầu tư; lựa chọn mô hình kế toán doanh nghiệp; tư vấn chọn hình thức kế toán; tư vấn soạn thảo hồ sơ thành lập doanh nghiệp; tư vấn thực hiện các thủ tục đăng ký kế toán, tư vấn xây dựng quy chế tài chính; thuế; tư vấn tính và lập bảng kê khai thuế; tư vấn chọ phương án đầu tư; tư vấn thẩm định giá trị tài sản; tư vấn về cổ phần hóa doanh nghiệp; tư vấn soạn thảo hồ sơ mời thầu; tư vấn chấm và lựa chọn hồ sơ thầu, tư vấn quản trị tài chính doanh nghiệp. AASC đã khảo sát, nghiên cứu đưa ra các ý kiến tư vấn hoặc trực tiếp xây dựng giúp các doanh nghiệp sắp xếp lại tổ chức sản xuất kinh doanh, tổ chức quản lý, soạn thảo và hướng dẫn thực hiện các qui định về quản trị - kinh doanh, phân cấp quản lý, phân cấp tài chính, thực hiện cơ chế khoán phù hợp với từng loại hình hoạt động của các doanh nghiệp. Dịch vụ xác định giá trị doanh nghiệp và tư vấn cổ phần hóa Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc chuyển đổi hình thức sở hữu các doanh nghiệp Nhà Nước sang công ty cổ phần, từ năm 2003 đến nay AASC đã có những bước phát triển vượt bậc trong mọi hoạt động cung cấp dịch vụ xác định giá trị doanh nghiệp và tư vấn cổ phần hóa. AASC đã cung cấp dịch vụ cho phần lớn các doanh nghiệp thuộc Bộ Công nghiệp, Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Thuong mại, các thành viên của Tổng công ty Lương thực miền Nam, tổng Công ty Xuất nhập khẩu xây dựng Vinaconex, tổng Công ty Điện lực Việt Nam, tổng Công ty Hàng Hải, TCT Hàng Không, TCT Lắp máy Việt Nam, TCT Xi măng Việt Nam, TCT Thủy tinh và gốm XD, TCT Dâu tơ tằm, UBND thành phố Hà nội, UBND TP Hồ Chí Minh, UBND tỉnh Hải Dương, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Tiền Giang, Cà Mau và được đông đảo khách hàng trên cả nước tín nhiệm. Sau khi tiến hành xác định giá trị doanh nghiệp, hầu hết các đơn vị đã tín nhiệm và yêu cầu AASC cung cấp thêm các dịch vụ tư vấn cho doanh nghiệp để đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa, tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp giai đoạn 2 để phục vụ bàn giao giữa doanh nghiệp Nhà nước và công ty cổ phần sau khi đã chuyển. Trong những năm tới, theo yêu cầu của hội nhập và phát triển, AASC sẽ không ngừng cải thiện chất lượng dịch vụ và cung cấp cho khách hàng những dịch vụ xác định giá trị doanh nghiệp tốt nhất và tư vấn những phương pháp tối ưu nhất giúp khách hàng thực hiện thành công mục tiêu cổ phần hóa của mình. Dịch vụ đào tạo, hỗ trợ tuyển dụng AASC đã trực tiếp tổ chức thực hiện hoặc hợp tác với các trường đại học, các ngành, các địa phương ở trong nước và các tổ chức quốc tế, mở các khóa bồi dưỡng, đào tạo và nâng cao kiến thức về quản trị kinh doanh, về tài chính kế toán và kiểm toán, về phân tích đầu tư, chứng khoán, về thuế và bảo hiểm cho hàng trăm kế toán viên, kế toán trưởng và các kiểm toán viên nội bộ, qua đó góp phần nâng cao chất lượng công tác kế toán, kiểm toán nội bộ trong doanh nghiệp. AASC đã trực tiếp hỗ trợ các doanh nghiệp, các tổ chức trong lĩnh vực tuyển dụng nhân viên chuyên ngành tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán đáp ứng được yêu cầu công việc chuyên môn được khách hàng đánh giá cao về mặt chất lượng cán bộ. Hướng dẫn, cung cấp, giải thích và cung cấp các văn bản pháp luật, quản lý kinh tế tài chính kế toán và kiểm toán. AASC đã thực hiện chỉ dẫn, giải thích và cung cấp các văn bản pháp quy về chủ trương, chế độ và quy định về quản lý kinh tế tài chính kế toán, kiểm toán nhằm giúp cho các doanh nghiệp hiểu và áp dụng đúng chế độ, thể lệ tài chính, kế toán phù hợp với hoạt động của mình. AASC luôn duy trì mối quan hệ thường xuyên với khách hàng, thông báo và cung cấp các văn bản về tài chính, kế toán, pháp luật mới nhất, phù hợp với tình hình kinh doanh của doanh nghiệp và sẵn sàng giải đáp thỏa đáng những thắc mắc từ phía khách hàng. AASC đã soạn thảo và ban hành Quy chế quản lý tài chính, quy chế quản lý nội bộ cho nhiều doanh nghiệp góp phần thiết thực giúp doanh nghiệp có cơ sở để thực hiện đúng các quy định về tài chính và kế toán. 2.1.3. Văn phòng và các chi nhánh của AASC Website Công ty: Trụ sở chính Địa chỉ : Số 1 Lê Phụng Hiểu, Hoàn Kiếm, Hà Nội ĐT : 84-4-8241990/1 Fax : 84-4-8253973 Email : aasc-ndd@hn.vnn.vn Chi nhánh TP Hồ Chí Minh Địa chỉ : số 27 Lam Sơn, phường 2, TP HCM ĐT: 84-8-5265796/7 Fax: 84-8-8435590 Văn phòng đại diện tại Quảng Ninh Địa chỉ: Số 2 Nguyễn Văn Cừ, phường Hồng Hải – TP Hạ Long - Quảng Ninh ĐT: 84-033-0627571 Fax: 84-033-627572 Mạng lưới INPACT INPACT Quốc tế Địa chỉ: Audrey House - 16/20 Ely Place London -EC1N 6SN -Anh ĐT : +44 20 7404 7604 Fax: + 44 20 7831 5233 Email: inpact@inpactint.com INPACT Châu Mỹ Địa chỉ : PO Box 495 – Frederick-MD 21705-0495-Hoa Kỳ ĐT: + 1 301 694 8580 Fax: + 1 301 694 5804 Emaill : inpact@inpactam.com INPACT Châu á-Thái Bình Dương Địa chỉ Rooms A&B -12/F, Seabright Plaza-9-23 Shell Street, Hong Kong ĐT: 44 20 7404 7604 Fax: 44 20 7831 5233 Email: inpact@inpact.com 2.1.4 Quy trình kiểm toán chung tại AASC Quy trình kiểm toán tại công ty AASC gồm 5 bước: Khảo sát đánh giá khách hàng Ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ Lập kế hoạch kiểm toán và chương trình kiểm toán Thực hiện kiểm toán Soát xét chất lượng và phát hành báo cáo kiểm toán Bước 1: Khảo sát và đánh giá khách hàng. Đây là một bước quan trọng trong quá trình kiểm toán, nhằm cung cấp các thông tin tổng quan về khách hàng để đánh giá khả năng chấp nhận kiểm toán. Trong giai đoạn này, công ty cần thu thập được các thông tin sau như loại hình doanh nghiệp, cơ cấu tổ chức, các báo cáo tài chính, hồ sơ pháp lý… Bước 2: Kí kết hợp đồng cung cấp dịch vụ với khách hàng. Công việc này được thực hiện sau khi công ty đã thu thập được đầy đủ thông tin về khách hàng. Trong hợp đồng phải nêu rõ quyền lợi và trách nhiệm pháp lí của mỗi bên, đồng thời trong giai đoạn này phải xác định đựoc một thông tin quan trọng là giá phí của dịch vụ mà công ty cung cấp cho khách hàng. Bước 3: Lập kế hoạch và chương trình kiểm toán. Đây là một khâu đặc biệt trong quy trình kiểm toán, là cơ sở để tiến hành cung cấp dịch vụ kiểm toán cho khách hàng. Công việc này được thực hiện sau khi đã thu thập được các thông tin về khách hàng ở giai doạn 1. Căn cứ vào các tài liệu, kiểm toán viên sẽ tiến hành lập kiểm toán chi tiết cho từng công việc, cụ thể: Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng nhằm xác định mức trọng yếu và đánh giá ban đầu rủi ro kiểm toán của từng khoản mục trên Báo cáo tài chính. Tổng hợp rủi ro liên quan đến số dư tài khoản và sai sót tiềm tàng để xác định mục tiêu , nội dung kiểm toán cho từng khoản mục: xác định phương pháp kiểm toán, các thủ tục kiểm tra chi tiết, các thử nghiệm cơ bản. Tổng hợp và phổ biến kế hoạch kiểm toán: yêu cầu của công việc này là phải xác định được thời gian, phạm vi của cuộc kiểm toán, lực lượng tham gia, thời gian hoàn thành kiểm toán. Nếu việc lập kế hoạch và thiết kế chương trình kiểm toán được thực hiện một cách khoa học sẽ bảo đảm cho cuộc kiểm toán được thực hiện với chất lượng cao. Bước 4: Thực hiện kiểm toán: Sau khi đã lập kế hoạch và thiết kế chương trình kiểm toán phù hợp với từng khách hàng, kiểm toán viên sẽ tiến hành các thực hiện kiểm toán. Bước 5: Phát hành Báo cáo kiểm toán. Giai đoạn này bao gồm 2 công việc: Soát xét lại công việc kiểm toán đã thực hiện Phát hành Báo cáo kiểm toán Tùy thuộc vào đặc điểm của từng khách hàng, mà công ty thiết kế chương trình kiểm toán cho phù hợp. 2.1.5. Quy trình kiểm soát chất lượng tại Công ty AASC. Sau khi KTV hoặc trợ lý được phân công làm báo cáo hoàn thành báo cáo kiểm toán thì báo cáo sẽ được soát xét bởi trưởng/phó phòng phụ trách( soát xét cấp phòng), sau đó được Tổng giám đốc/ Phó tổng giám đốc phụ trách soát xét (soát xét cấp công ty) rồi mới được phát hành. Quá trình soát xét này được phản ánh trong hồ sơ kiểm toán của công ty, nó được coi là một giấy làm việc và làm cơ sở quan trọng đảm bảo chất lượng của cuộc kiểm toán đã thực hiện. 2.2. Thực trạng kiểm toán khoản mục doanh thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính tại công ty dịch vụ tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán. 2.2.1. Giới thiệu về khách hàng kiểm toán. Để tìm hiểu toàn diện về quy trình kiểm toán khoản mục doanh thu tại Công ty AASC, em đã lựa chọn một khách hàng để tìm hiểu và phân tích, đó là Công ty Cổ phần ABC. Công ty Cổ phần ABC là đơn vị được chuyển đổi từ một DNNN, được thành lập theo Quyết định của UBND Thành phố Hà Nội ngày năm 1995. Vốn điều lệ: 15.758.636đ. Trong đó, vốn NN: 10.550.632đ- Chiếm 73.3% Vốn khác: 4.208.004đ- Chiếm 26.7% Ngành nghề kinh doanh của đơn vị là: - Sản xuất, phối chế, thử nghiệm, sử dụng VLNCN. - Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất, phối chế, thử nghiệm, sử dụng VLNCN. - Xuất khẩu VLNCN, nguyên vật liệu, hóa chất để SXKD VLNCN. - Bảo quản, đóng gói, cung ứng, dự trữ quốc gia về VLNCN - Sản xuất, cung ứng vật tư kĩ thuật, dây diện, bao bì đóng gói thuốc nổ, giấy sinh hoạt, than sinh hoạt, vật liệu xây dựng. - Dịch vụ khoan nổ mìn, nổ mìn dưới nước. - Nhập khẩu vật tư thiết bị, nguyên liệu may mặc, cung ứng xăng dầu và vật tư thiết bị, gỗ trụ mỏ. - Vận tải đường bộ, đường sông, đường biển, vận tải quá cảnh, quản lí và khai thác cảng, sửa chữa các phương tiện vận tải, thi công cải tạo phương tiện cơ giới đường bộ. - Kinh doanh khách sạn, nhà nghỉ, dịch vụ ăn uống. 2.2.2 Thực trạng kiểm toán khoản mục doanh thu trong kiểm toán Báo cáo tài chính của Công ty AASC. 2.2.2.1. Khái quát về quy trình kiểm toán khoản mục doanh thu tại Công ty AASC Quy trình kiểm toán khoản mục Doanh thu của Công ty AASC cũng được tiến hành theo 3 bước: - Lập kế hoạch kiểm toán. - Thực hiện kiểm toán. - Kết thúc kiểm toán. Tuy nhiên tùy thuộc vào đặc điểm của từng khách hàng: là khách hàng mới hay khách hàng truyền thống, tùy thuộc vào hệ thống kế toán có được tổ chức chặt chẽ và khoa học không, hệ thống kiểm soát nội bộ có hoạt động hữu hiệu không mà các bước công việc phải thực hiện trong mỗi giai đoạn của quy trình kiểm toán khoản mục doanh thu cũng khác nhau. Do hạn chế về thời gian, em chỉ xin tìm hiểu về kiểm toán khoản mục Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ trên Báo cáo tài chính tại AASC. 2.2.2.2 Lập kế hoạch kiểm toán a). Kí kết hợp đồng kiểm toán. Trước khi tiến hành kí kết hợp đồng, kiểm toán viên cũng như Công ty kiểm toán phải tiến hành đánh giá một cách kĩ lưỡng đồng thời phải có được những hiểu biết nhất định về khách hàng. Việc thận trọng trong lựa chọn khách hàng sẽ đảm bảo khi hợp đồng được kí kết, Công ty sẽ cung cấp được những dịch vụ với uy tín và chất lượng cao nhất. Với những khách hàng mới, khi nhận được thư mời kiểm toán, Trưởng phòng sẽ tìm hiểu lí do mời kiểm toán của khách hàng, tiến hành thu thập các thông tin sơ bộ như giá phí của cuộc kiểm toán, thời gian kiểm toán, phạm vi kiểm toán, nghành nghề kinh doanh, đặc điểm về hệ thống kế toán. Một thông tin quan trọng mà kiểm toán viên phải tìm hiểu trước khi tiến hành kiểm toán là tìm hiểu xem đơn vị đã từng tiến hành kiểm toán cho năm tài chính nào hay chưa? Nếu có, vì sao lại có sự thay đổi kiểm toán viên. Đây là những thông tin cần thiết đảm bảo cho tính khả thi của hợp đồng kiểm toán. Đối với khách hàng truyền thống, trước khi tiến hành kí kết hợp đồng kiểm toán cho năm tài chính tiếp theo, Công ty cần dựa trên các Báo cáo kiểm toán đã phát hành năm trước, đồng thời dựa vào những sự kiện phát sinh trong năm để xây dựng những điều khoản mới trong hợp đồng cho phù hợp. Đối với Công ty Cổ phần ABC, phí kiểm toán BCTC 2009 là 90 triệu (đã bao gồm thuế GTGT), khách hàng sẽ thanh toán 100% giá trị hợp đồng khi nhận được Báo cáo kiểm toán. Thời gian tiến hành kiểm toán là 10 ngày, Báo cáo kiểm toán và thư quản lí (nếu có) về BCTC phát hành sẽ được lập thành 5 bộ, Công ty AASC giữ 2 bộ, khách hàng giữ 3 bộ, trong đó có một bộ bằng tiếg Anh. b) Lập kế hoạch kiểm toán tổng thể Sau khi đã thỏa thuận được sơ bộ với khách hàng, Trưởng phòng chuyên trách sẽ lựa chọn kiểm toán viên cho cuộc kiểm toán theo nguyên tắc: “Kiểm toán viên được thực hiện các dịch vụ kiểm toán cho các đươn vị khách hàng mà kiểm toán viên không có quan hệ về kinh tế và không có quan hệ họ hàng thân thuộc với người lãnh đạo đơn vị”. Danh sách nhân sự tham gia kiểm toán của Công ty đều đảm bảo tuân thủ quy chế kiểm toán độc lập và được khách hàng chấp nhận. Thực hiện kiểm toán tại Công ty Cổ phần ABC gồm 2 kiểm toán viên và 3 trợ lí kiểm toán. c). Đánh giá tính trọng yếu và rủi ro trong kiểm toán khoản mục doanh thu trên BCTC. Bảng 1: Mức trọng yếu với các khoản mục được quy định tai AASC Chỉ tiêu Mức trọng yếu Tỉ lệ Min Max Tổng tài sản 0.8% 1.0% TSLĐ&ĐTDH 1.5% 2.0% Doanh thu 0.4% 0.8% Lợi nhuận trước thuế 4.0% 8.0% Bảng 2: Bảng ước lượng mức trọng yếu đối với khoản mục Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Chỉ tiêu Số liệu năm 2009 Mức trọng yếu Tỉ lệ % Số tiền Min Max Min Max Doanh thu 45.992.882.500 0,4% 0,8% 183.971.530 367.943.060 Sau khi định dạng được mức sai số có thể cấp nhận được với từng khách hàng, kiểm toán viên sẽ tiến hành xem xét lại BCTC của khách hàng nếu phát hiện có sự sai sót cao hơn mức trọng yếu Max được đặt ra. d). Thu thập thông tin về hệ thống kế toán và đánh giá HTKSNB. Các khoản doanh thu của Công ty Cổ phần ABC được xác định theo quy định tại Chuẩn mực Kế toán số 14 “Doanh thu và thu nhập khác” ban hành theo QĐ số 149/2002/QĐ-BTC ngày 31/12/2001 của Bộ trưởng Bộ Tài Chính về ban hành và công bố Chuẩn mực kế toán (đợt 1) và các văn bản hướngdẫn thực hành chuẩn mực kế toán. Các BCTC như: BCĐKT, BCKQKD, BCLCTT và Thuyết minh BCTC đều được lập và trình bày phù hợp với Chuẩn mực và Chế độ kế toán Việt Nam. Công ty áp dụng hình thức Sổ Nhật kí chung và đã ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán, phần mềm kế toán sử dụng là phần mềm EFECT . Sau khi đã thu thập thông tin về hệ thống kế toán của khách hàng, Công ty tiến hành tìm hiểu và đánh giá HTKSNB. Đối với khoản mục doanh thu, kiểm toán viên sẽ tiến hành đánh giá như sau (trang sau). Bảng 3: Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ Nội dung Có Không N/A Ghi chú 1. Việc ghi sổ doanh thu có căn cứ vào các hóa đơn bán hàng (hoặc các chứng từ hợp lệ khác), các hợp đồng mua hàng hay không? P 2. Có chữ kí của khách hàng trên các hóa đơn giao hàng không? P 3. Việc sử dụng hóa đơn bán hàng có theo đúng quy định hiện hành (có số thứ tự hoá đơn, ngày trên hóa đơn) không? P 4. Các chức năng giao hàng và viết hóa đơn có tách biệt nhau không? P 5. Các khoản chiết khấu bán hàng, giảm giá hàng bán và hàng bán bị trả lại có sự phê chuẩn của người phụ trách hay không? P 6. Hàng gửi bán có được theo dõi không? P 7. Có sự phân loại khách hàng theo doanh thu không? P 8. Việc phản ánh doanh thu có theo đúng kỳ kế toán không? P Kết luận: HTKSNB của Công ty là: ă Khá ă Trung bình ă Yếu Sau khi đã tìm hiểu về hệ thống kế toán, có được những đánh giá ban đầu về mức trọng yếu và rủi ro, nhận định rằng HTKSNB được thiết lập đối với khoản mục doanh thu là tương đối tốt. Kiểm toán viên sẽ lập kế hoạch kiểm toán tổng thể, đối với mỗi khoản mục, kiểm toán viên căn cứ vào đặc điểm của của từng khách hàng để thiết kế nên chương trình kiểm toán cho phù hợp. Bảng 4: Bảng tổng hợp kế hoạch kiểm toán khoản mục doanh thu Tên khách hàng Chi tiết theo khoản mục Rủi to tiềm tàng Rủi ro kiểm soát Phương pháp kiểm toán Thủ tục kiểm toán Tham chiếu Công ty cổ phần ABC Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ Thấp TB Chọn mẫu Phân tích Phỏng vấn Đối chiếu công nợ Kiểm tra chi tiết Doanh thu hoạt động tài chính Cao TB Chọn mẫu Thu nhập khác Trung bình TB Chọn mẫu Qua đó, chương trình kiểm toán đối với khoản mục Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ được KTV xây dựng như sau: Mục tiêu - Tất cả các thu nhập từ việc bán sản phẩm và dịch vụ được hạch toán một cách chính xác. - Nguyên tắc hạch toán thu nhập được áp dụng chính xác và phù hợp với các chuẩn mực kế toán là cơ sở áp dụng để thực hiện kiểm toán. - Chia cắt niên độ dược thực hiện