Chuyên đề Một số biện pháp đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Châu Âu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam

ư trực tiếp nước ngoài tại Việt nam vẫn giữ được mức tăng trưởng khá (khoảng 11%). 2.2. Kết quả hoạt động xuất khẩu năm 1999. Theo báo cáo của Bộ Thương mại ngày 20/3/1999 nhận định: Năm 1999, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt nam vẫn còn tiếp tục đối mặt với những khó khăn do cuộc khủng hoảng tài chính trong khu vực gây ra. Giá cả thị trường thế giới vẫn tiếp tục biến động theo hướng không có lợi cho hàng xuất khẩu của Việt nam. - Theo kế hoạch, xuất khẩu năm 1999 phải phấn đấu đạt 10 tỷ USD, tăng 6,8% so với năm 1998 cơ cấu hàng xuất khẩu dự kiến như sau: + Hàng nông lâm thuỷ sản chiếm 37,3 % và tăng 10% so với năm 1998. + Hàng công nghiệp nhẹ và tiểu thủ công nghiệp chiếm 38,2%, tăng 7% so với năm 1998. + Hàng công nghiệp nặng, khoáng sản chiếm 24,5% tăng 2,2% so với năm 1998. Hàng xuất khẩu chủ yếu bao gồm: + Dầu thô: 14,3 triệu tấn, tăng 17,7% so với năm 1998. + Than: 0,3 triệu tấn, giảm 5%. + Gạo 3,9 triệu tấn, tăng 4% so với năm 1998. + Cà phê: 380000 tấn, xấp xỉ bằng năm 1998. + Cao su: 200000 tấn, tăng 4,7% + Chè: 35000 tấn, tăng 5,4% + Lạc nhân: 110000 tấn, tăng 26,7% + Hạt điều nhân: 30000 tấn, tăng 1,7% + Hàng rau quả: 80 triệu USD, tăng 49% + Hàng thuỷ sản: 950 triệu USD, tăng 10,7% + Hàng dệt may: 1560 triệu USD, tăng 7,6% + Hàng dầy dép: 1200 triệu USD, tăng 16,4% + Hàng điện tử: 600 triệu USD, tăng 10% Các biện pháp khuyến khích bao gồm: + Giải quyết triệt để những vướng mắc về quyền kinh doanh để phát huy đầy đủ tác dụng của Nghị định 57/1998 NĐ-CP + Mở rộng thêm phạm vi được phép kinh doanh xuất nhập khẩu cho khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. + Hỗ trợ tín dụng cho các dự án sản xuất kinh doanh xuất nhập khẩu. + Triển khai các biện pháp mở rộng thị trường nước ngoài năm 1999, tập trung vào các thị trường lớn như thị trường EU, thị trường Châu á, thị trường Mỹ + Gắn chỉ tiêu nhập khẩu một số mặt hàng có tỷ trọng lợi nhuận cao với khả năng xuất khẩu. + Nghiên cứu để điều chỉnh những bất hợp lý về thuế giá trị gia tăng. Kết quả đạt được: Mặc dù nền kinh tế nước ta vẫn còn bị ảnh hưởng đáng kể bởi cơn bão tài chính tiền tệ trong khu vực làm cho vốn đầu tư cho các ngành trong nền kinh tế quốc dân giảm sút dẫn tới tỷ trọng tăng trưởng trong sản suất thấp, hàng hoá sản xuất ra tiêu thụ chậm, ảnh hưởng trực tiếp đến xuất nhập khẩu của nước nhà. Nhưng với tiềm năng sẵn có của nền kinh tế trong nước kết hợp với đà phục hồi của hầu hết các nền sản xuất trong khu vực Đông Nam á nên hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta cũng đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ. Theo báo cáo của Bộ Thương mại ngày 15/11/1999: “Xuất nhập khẩu hàng hoá tiếp tục có bước chuyển biến tích cực, trước hết là nhịp độ xuất khẩu tăng dần, vượt mức dự kiến và nhập siêu giảm mạnh. Tổng kim ngạch đạt 11 tỷ USD, tăng 17,5% so với năm 1998 và vượt 10,5% so với chỉ tiêu quốc hội đề ra, trong đó doanh nghiệp trong nước đạt 8,55 tỷ USD, doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 2,54 tỷ USD, các mặt hàng chủ lực vẫn giữ được vai trò đáng kể trong tổng kim ngạch xuất khẩu năm 1999. 2.3. Kết quả hoạt động xuất khẩu năm 2000. Bảng 4: Hoạt động xuất khẩu năm 2000 Đơn vị tính :Triệu USD Kế hoạch Thực hiện Thực hiện 2000/KH Tổng giá trị xuất khẩu 12800 14.448,7 112,8 Tổng giá trị nhập khẩu 13200 15.637,2 118,4 Nguồn: Báo cáo của Vụ Kế hoạch Thống kê- Bộ Thương mại 12/2000 Bảng 5: Một số mặt hàng xuất nhập khẩu chủ yếu năm 2000 Đơn vị tính Kế hoạch Thực hiện Trị giá Hàng xuất khẩu 1. Cao su Nghìn tấn 280 290 43 2. Cà phê Nghìn tấn 500 670 480 3. Chè các loại Nghìn tấn 38 44 51 4. Gạo Nghìn tấn 4400 3600 686 5. Dầu thô Nghìn tấn 16800 15400 3534 6. Thuỷ sản Triệu USD 1100 - 1470 7. Hàng dệt và may mặc Triệu USD 1950 - 1820 8. Giầy dép các loại Triệu USD 1650 - 1410 9. Hàng điện tử và linh kiện     máy tính Triệu USD 700 - 815 10. Hàng thủ công mỹ nghệ Triệu USD 180 - 235 Hàng nhập khẩu 1.Ôtô nguyên chiếc các loại Chiếc 13000 15500 132 2.Thép thành phẩm Nghìn tấn 1100 1630 576 3.Xăng dầu Nghìn tấn 8000 8400 1971 4.Chất dẻo nguyên liệu Nghìn tấn 600 680 505 5.Tân dược Triệu USD 300 290 Nguồn: Vụ Kế hoạch Thống kê- Bộ Thương mại Ta nhận thấy rằng hầu như xuất nhập khẩu của năm 2000 (gồm tất cả các mặt hàng) đều vượt dự kiến. Điều này là một tín hiệu đáng mừng cho nền kinh tế nước nhà. Tổng giá trị xuất khẩu đạt 112,8% và tổng giá trị nhập khẩu đạt 118,4% sản phẩm với kế hoạch.Năm 2000 xuất nhập khẩu không chỉ tăng so với kế hoạch mà còn tăng so với năm 1999. 2.4. Kết quả hoạt động xuất khẩu năm 2001. Bảng 6: Hoạt động xuất khẩu năm 2001 Đơn vị tính :Triệu USD Kế hoạch Thực hiện Thực hiện 2000/KH Tổng giá trị xuất khẩu 3.500.000 3.953.515 112,95 Tổng giá trị nhập khẩu 2.690.000 2.980.325 110,79 Nguồn: Báo cáo của Vụ Kế hoạch Thống kê- Bộ Thương mại 12/2001 Bảng 7: Xuất khẩu vào các thị trường năm 2001 Đơn vị tính :Triệu USD Thị trường Trị giá Tỷ lệ % Châu âu 1.006.181 26,8 ASEAN 700.419 18,66 Mỹ, Nga, Nhật 1.051.252 28 Thị trường khác 995.663 26,54 Tổng số 3.753.515 100 Nguồn: Báo cáo của Vụ Kế hoạch Thống kê- Bộ Thương mại 12/2001 Ta nhận thấy rằng hầu như xuất nhập khẩu của năm 2001 (gồm tất cả các mặt hàng) đều vượt dự kiến. Điều này là một tín hiệu đáng mừng cho nền kinh tế nước nhà. Tổng giá trị xuất khẩu đạt 112,95% và tổnh giá trị nhập khẩu đạt 110,79% sp với kế hoạch. Năm 2001 xuất nhập khẩu không chỉ tăng so với kế hoạch mà còn tăng so với năm 2000. Bảng 8: Cơ cấu thị trường xuất khẩu từ năm 1998-2001 Đơn vị tính: triệu USD Năm 1998 1999 2000 2001 Khu vực Trị giá Tỷ lệ % Trị giá Tỷ lệ % Trị giá Tỷ lệ % Trị giá Tỷ lệ % Châu âu 455.915 22,99 673.451 25,1367 901.354 27,250594 1.006.181 25,450289 ASEAN 559.405 28,2 721.435 26,92772 808.084 24,430766 900.419 22,775151 Mỹ, Nga, Nhật 438.956 22,13 600.314 22,40685 852.943 25,786986 1.051.252 26,590313 Thị trường khác 528.854 26,68 683.954 25,52873 745.268 22,531653 995.663 25,184247 Tổng kim ngạch 1.983.130 100 2.679.154 100 3.307.649 100 3.953.515 100 Nguồn: Báo cáo của Vụ Kế hoạch Thống kê- Bộ Thương mại 12/2001 Bảng 9: Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu từ năm 1998-2001 Đơn vị tính: triệu USD Năm 1998 1999 2000 2001 Mặt hàng Trị giá Tỷ lệ % Trị giá Tỷ lệ % Trị giá Tỷ lệ % Trị giá Tỷ lệ % Giày dép 183.393 40,225 286.945 42,60815 403.025 44,713287 477.319 47,438682 Dệt may 88.263 19,36 92.365 13,71518 100.717 11,173967 124.808 12,40413 Điện tử 21.765 4,7739 30.014 4,456746 37.147 4,1212443 42.586 4,2324393 Cà phê 7.285 1,5979 8.957 1,330015 10.372 1,1507133 11.847 1,1774224 Hải sản 999 0,2191 1.780 0,26431 2.541 0,2819092 4.114 0,4088728 Cao su 176 0,0386 432 0,064147 705 0,0782157 795 0,0790116 Hàng khác 154.034 33,786 252.958 37,56146 346.847 38,480664 344.712 34,259442 Tổng 455.915 100 673.451 100 901.354 100 1.006.181 100 Nguồn: Báo cáo của Vụ Kế hoạch Thống kê- Bộ Thương mại 12/2001 II. Những thành công và hạn chế trong hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam. 1.Những thành công đã đạt được 1.1.Tổng quan Các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài triển khai hoạt động kinh doanh trên đất nước Việt Nam chịu sự điều chỉnh của pháp luật Việt Nam, trứơc hết đó là luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và các căn bản dưới luật về hợp tác đầu tư và và các văn bản pháp qui khác do Nhà nước ban hành liên quan đến các lĩnh vực sản xuất kinh doanh. So vơí các doanh nghiệp trong nước , các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam được Nhà Nước cho hưởng các chính sách ưu đãi hơn các doanh nghiệp trong nước, nhưng cũng có một số điều không bằng doanh nghiệp trong nước. Do đó có những tác động đáng kể đến hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp này ra nước ngoài. Một số chính sách của Đảng và Nhà nước khuyến khích hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài hiện nay. Văn bản quan trọng nhất về đầu tư nước ngoài tại Việt Nam là Luật Đầu tư nước ngoài năm 1996 và nghị định 12CP ngày 18/2/1997 của Chính phủ qui định chi tiết thi hành Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam . Từ năm 1997 đến nay Nhà Nước ban hành nhiều văn bản qui phạm pháp luật nhằm giải thích rõ hơn về những qui định của luật đầu tư năm 1996 và nghị định 12CP với mục đích làm rõ hơn sự thông thoáng và hấp dẫn của môi truờng đầu tư tại Việt Nam. Những bước đi tiếp theo là Chính phủ đã tổ chức các cuộc trao đổi giữa Chính phủ với các nhà đầu tư nước ngoài. Đây là một diễn đàn trao đổi thông tin hai chiều, tạo cho các nhà đầu tư nuớc ngoài hiểu rõ hơn những chủ trương, chính sách về đầu tư nước ngoài của Đảng và Nhà nuớc ta. Mặt khác cũng tạo nên cơ hội để Chính phủ tháo gỡ những khó khăn vướng mắc mà các doanh nghiệp nước ngoài thưòng hay gặp phải trong quá trình đầu tư tạI Việt Nam để sửa đổi những chính sách về đầu tư cho phù hợp. Tiếp theo Nghị Định 12CP ngày 18/2/1997 là Nghị định số 10/1998NĐ-CP ngày 23/1/1998 về một số biện pháp khuyến khích và bảo trợ hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.Một số điểm tại Nghị Định này có phần thông thoáng hơn so với luật đầu tư nước ngoài năm 1996 và nghị định 12CP ngày 18/2/1997 và cụ thể như sau:”Cho phép doanh nghiệp được mua hàng hoá tại Việt Nam để gia công xuất khẩu sản phẩm hoặc nhập khẩu theo qui định của Bộ Thương mại”.(11). Qui định này giải quyết được hai vấn đề : Thứ nhất nhằm đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam ra nước ngoài, tạo đầu tư cho sản xuất trong nước; Thứ hai nhằm góp phần giải quyết những khó khăn về ngoại tệ cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong trường hợp doanh nghiệp không xuất khẩu được sản phẩm doanh nghiệp sản xuất và tái tạo lại được ngoại tệ để nhập khẩu nguyên liệu cho sản xuất. Tiếp theo là quyết định số 53/1999 QĐ- TTg ngày 26/3/ 1999 của Thủ tướng Chính phủ là một bước đột phá về chính sách thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của Việt Nam. Nội dung của quyết định này bao gồm những điểm chính sau: Giảm chi phí và lệ phí bao gồm giá điện, giá cước phí bưu điện cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam và tạm không thu thuế VAT đối với nguyên liệu sản xuất hàng xuất khẩu và đây cũng là biện pháp giảm chi phí cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và tăng thêm khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam. Mở rộng một số lĩnh vực đầu tư được hưởng ưu đãi như dự án đầu tư hàng xuất khẩu, dự án đầu tư công nghệ cao và dự án chế biến nông lâm sản. Để triển khai các Nghị định và Quyết định của Chính phủ, Bộ Thương mại đã ra quyết định số 1921/QĐ-TM ngày 01/09/1999 về việc bãi bỏ việc duyệt kế hoạch xuất khẩu đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài(12). Và lần gần đây nhất là vào kỳ họp thứ 7 khoá X của Quốc hội nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tại lần sửa đổi này đã có một số điều luật được viết mới, bổ sung hoặc sửa đổi như: Tại chương 3: Biện pháp bảo đảm đầu tư, điều 2 đã nêu rõ: 1.Trong trường hợp do thay đổi qui định của phap luật Việt Namlàm thiệt hại đến lợi ích của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và các bên tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh thì doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và các bên tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh tiếp tục đuợc hưởng các ưu đãi được qui định trong giấy phéo đầu tư và luật này hoặc được Nhà nước giải quyết thoả đáng theo các biện pháp sau đây Thay đổi mục tiêu hoạt động của dự án. Miễn giảm thuế rong khuôn khổ pháp luật Thiệt hại của doanh nghiệp có vốn đâù tư nước ngoài, các bên tham gia họp đồng hợp tác kinh doanh được khấu trừ vào thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp. Được xem xét bồi thường thoả đáng trong một số trường hợp cần thiết. 2. Các qui định mới ưu đãi hơn được ban hành sau khi được cấp giấy phép đầu tư sẽ được áp dụng cho doanh nghiệp và các bên tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh.(13) hay tại chương 4 :Quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư nước ngoài và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, tại điều 34 trong luật cũ qui định :” Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có quyền chuyển nhượng vốn của mình, nhưng phải ưu tiên cho các doanh nghiệp Việt Nam” thì nay qui định là:” Nhà đầu tư nước ngoài trong doanh nghiệp 100%vốn đầu tư nước ngoài có quyền chuyển nhượng vốn của mình” (13) . Kể từ khi có luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1987, đến nay đã được hơn 13 năm và trong khoảng thời gian này đã có hàng nghìn nhà đầu tư nước ngoài vào đầu tư ở nước ta, họ xây dựng cơ sở sản xuất tại nước ta và làm ra những sản phẩm để phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và cho xuất khẩu. Bảng 10: Số dự án đầu tư vào Việt Nam 1998-2001 1998 1999 2000 2001 Tổng số dự án cả nước(dự án) 275 278 321 468 Trong đó vốn đăng ký(triệu USD) 3.897,4 1.696 1.907 2.113 Và vốn pháp định(Triệu USD) 1.795,2 820 953 939 Nguồn:- Niên giám thống kê 2001 Bảng 11: Kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam 1998-2001 Đơn vị tính: triệu USD 1998 1999 2000 2001 Giá trị nhập khẩu 2.900 3.382 4.352 5.232 Giá trị xuất khẩu 1.983 2.590 3.307 4.793 Tổng kim ngạch 4883 5972 7659 10025 Chỉ số nhập khẩu/ xuất khẩu 146,24 130,58 131,60 109,16 Nhập siêu 917 792 1.045 439 Nguồn :- Niên giám thống kê 2001 Biểu đồ Kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam 1998-2001 -Báo cáo tình hình thực hiện năm 2000 Vụ Đầu tư- Bộ Thương mại Bên cạnh việc giảm sút trên thì khu vực có vốn đầu tư nước ngoài hoạt động xuất nhập khẩu tiếp tục tăng trưởng khá, trong đó nhập khẩu được kiểm soát và xuất khẩu tăng trưởng mạnh( gần 24% ). Đây là sự đóng góp đáng kể của đầu tư nước ngoài vào trương trình phát triển xuất khẩu của nước nhà. Năm 1999 là năm Nhà nước ta ban hành nhiều văn bản khuyến khích mạnh mẽ hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài tại Việt Nam, từ việc đơn giản các thủ tục hành chính đến việc cho phép các doanh nghiệp này có một điều kiện hoạt động mạnh rộnh hơn như được phép mua hàng trong nước để chế biến hàng xuất khẩu , các điều kiện về lao động cũng thông thoáng hơn , điều kiện về thuế cũng khuyến khích hơn đối với việc sản xuất hàng xuất khẩu. Năm 1999, đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt được những kết quả sau: Tổng số dự án cả nước:278 dự án. Tổng số vốn đăng kí đạt :1.696 triệu USD. Trong đó vốn pháp định: 820 triệu USD Hoạt động nhập khẩu đạt :3.382 triệu USD Hoạt động xuất khẩu đạt: 2.590 triệu USD Chỉ số nhập khẩu so với xuất khẩu là: 130% Nhập siêu ở khu vực đầu tư nước ngoài :792 triệu USD (10). Sang năm 1999, số dự án nước ngoài vào Việt Nam tuy có nhỉnh hơn đôi chút nhưng tổng số vốn đăng ký lại giảm đi rất nhiều, chưa được một nửa so với số vốn đăng ký của năm 1998. Điều này chứng tỏ qui mô của dự án là nhỏ. Nhưng nếu nhìn vào kết quả của hoạt động xuất nhập khẩu thì ta lại thấy một điều rằng kim ngạch xuất nhập khẩu tăng lên tương đối nhiều. Nếu năm 1998 kim ngạch xuất nhập khẩu là 4.883 triệu USD thì năm 1999 là 5.972 triệu USD, chiếm 122% so với năm 1998. Điều này cho thấy sự ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ Châu á đã bắt đầu giảm bớt ảnh hưởng tới nền kinh tế nước ta đặc biệt là khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Năm 2000, đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt được những kết quả sau: Tổng số dự án cả nước : 321 dự án. Tổng số vốn đăng ký đạt: 1.097 triệu USD (trong đó có một dự án điều                chỉnh dầu khí =507 triệu USD) Trong đó vốn pháp định: 953 triệu USD Hoạt động nhập khẩu đạt: 4.352 triệu USD Hoạt động xuất khẩu đạt: 3.307 triệu USD Chỉ số nhập khẩu so với xuất khẩu là:131% Nhập siêu ở khu vực đầu tư nước ngoài :1.045 triệu USD Năm 2000, tổng số vốn dự án cả nước lại tiếp tục tăng so với năm 1999.Kim ngạch xuất nhập khẩu cũng tăng theo. Đây có thể là kết quả của việc ban hành một loạt các văn bản khuyến khích mạnh mẽ hoạt động xuất khẩu của các doang nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài được đưa ra vào năm 1999 như đã trình bày ở trên. Đồng thời năm 2000 cũng là năm sửa đổi luật đầu tư nước ngoài, có nhiều điều thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư nên kết quả có phần khả quan hơn. 1.2. Cơ cấu đầu tư trong các lĩnh vực kinh tế và cơ cấu mặt hàng xuất                khẩu. Theo số liệu của Bộ Kế hoạch đầu tư tổng kết tình hình đầu tư nước ngoài trong những năm qua, tính từ 01/01/1988 đến ngày 31/12/1999 cơ cấu trong từng lĩnh vực như sau : Bảng 12 : Tình hình đầu tư nước ngoài 1990-2001 Lĩnh vực kinh tế Số dự án Trị giá Vốn đầu tư (1000USD) Tỷ lệ% vốn ĐT Doanh thu (1000USD) Trị giá Xuất khẩu (1000USD ) 1.Công nghiệp 1.203 12.642.512 35,2 11.659.257 5.021.565 Công ngiệp nặng 500 6.474.370 5.715.376 1.997.524 Công nghiệp nhẹ 577 3.774.759 3.389.864 2.656.922 Công nghiệp thực phẩm 126 2.393.383 2.554.017 367.119 2.Dầu khí 23 2.558.268 7,2 3.Nông lâm thuỷ sản 294 2.030.477 5,7 1.391.764 371.259 Nông lâm nghiệp 245 1.874.827 1.227.743 309.714 Thuỷ sản 49 155.650 164.021 61.815 4.Dịch vụ-khách sạn-du lịch 351 9.059.044 25,3 1221.007 Khách sạn- DL- VP căn hộ 156 8.099.955 841.405 Văn hoá -Y tế–giáo dục 76 433.107 258.450 Dịch vụ 119 525.982 121.152 5. Xây dựng 221 4.204.727 11,7 679.906 Xây dựng 208 3.401.187 621.322 XD hạ tầng KCX - KCN 13 803.540 8.284 6. Giao thông - vận tải - bưu điện 97 2.804.627 7,8 1.882.956 7.Tài chính- ngân hàng 48 542.250 1,5 261.409 Nguồn :Bộ Kế hoạch - Đầu tư tư. Tổng cộng 2.339 35.786.144 17.197.492 1.248.000 Về cơ cấu đầu tư: Theo bảng số liệu trên ta thấy cơ cấu đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp lớn nhất ( chiếm 35,2% tổng số vốn đầu tư). Doanh thu, doanh số xuất khẩu hàng hoá của lĩnh vực công nghiệp cũng chiếm phần lớn. Tuy vậy, lĩnh vực khách sạn, dịch vụ trị giá đầu tư lớn, chỉ đứng sau Khối công nghiệp nhưng doanh thu khối này lại nhỏ, khả năng xuất khẩu ít. Cơ cấu đầu tư vào lĩnh vực nông lâm thuỷ sản còn ít và doanh số xuất khẩu cũng nhỏ. Về cơ cấu mặt hàng xuất khẩu: Cơ cấu đầu tư quyết định cơ cấu và tỷ trọng hàng hoá xuất khẩu. Hay nói cụ thể hơn, tỷ lệ đầu tư vào lĩnh vực công nghiẹp càng cao thì tỷ lệ xuất khẩu hàng hoá càng lớn ( giá trị xuất khẩu hàng công nghiệp chiếm khoảng 44,6% giá trị xuất khẩu chung của khối FDI). Vì vậy chủ trương của nhà nước ta khuyến khích đầu tư nhiều hơn vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp là chủ trương đầu tư đúng đắn góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế đất nước. Theo thống kê của Bộ Kế hoạch đầu tư ở bảng trên, nếu xem xét về cơ cấu nhóm hàng xuất khẩu trong khối FDI thì: + Hàng xuất khẩu chủ yếu là hàng công nghiệp nhẹ: 2.656,9 triệu USD chiếm 52,9% trị giá hàng xuất khẩu và chiếm 23,6%trị giá xuất khẩu chung của khối. + Hàng nông lâm, hải sản chế biến mà ta đang khuyến khích đầu tư sản xuất để xuất khẩu mới chỉ đạt 371,5 triệu USD chiếm tỷ lệ thấp. Chỉ bằng 3,3% giá trị xuất khẩu của khối và bằng 7,4% trị giá xuất khẩu hàng công nghiệp. Trong khi đó hàng công nghiệp nhẹ xuất khẩu chiếm tới 52,9% và công nghiệp nặng xuất khẩu chiếm 17,7% trị giá xuất khẩu của khối. Theo số liệu bản “Báo cáo tình hình thực hiện năm 2000 – các doanh nghiệp FDI ” của Vụ Đầu tư-Bộ Thương mại về một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (tính cả khu chế xuất ) năm 1999 và 2000 như sau: Bảng 13: Một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của khu                    vực có vốn đầu tư nước ngoài năm 1999-2000 Đơn vị tính : triệu USD Mặt hàng TH 09 tháng/1999 TH 09 tháng/2000 Tỷ lệ 2000/1999 Điện tử 447,060 528,401 118,1 Giầy các loại 449,069 494,792 110,2 May 158,852 201,193 126,4 Hàng dệt 76,261 92,117 120,8 Điên dân dụng 49,507 75,256 150 Ô tô và phụ tùng 47,530 67,081 139,6 Mì chính 42,207 44,515 107,1 Chế tác đá quí 24,385 37,831 155,1 Xe đạp 29,620 35,442 115,1 Túi xách 28,646 32,786 114,7 Gỗ chế biến 23,731 23,967 101,3 Văn phòng phẩm 20,566 22,350 108,2 Cao su chế biến 11,780 11,679 99,2 Gạo chế biến 3,912 10,792 119,6 Tổng số 1.855.843 2.421.665 130,5 Nguồn : Vụ Đầu tư - Bộ Thương mại. Như vậy, đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam không những làm tăng kim ngạch xuất khẩu của cả nước mà làm thay đổi cơ cấu hàng xuất khẩu, làm tăng tỷ lệ xuất khẩu hàng công nghiệp, có hàm lượng kỹ thuật công nghệ cao trong cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam. Doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam đã góp phần tạo ra những mặt hàng mới trong danh mục hàng xuất khẩu của Việt Nam như : ô tô và phụ tùng, chế tác đá quí, văn phòng phẩmLàm tăng kim nhạch những mặt hàng đã có trong danh mục hàng xuất khẩu của ta. 1.3. Cơ cấu thị trường xuất khẩu. Đầu tư nước ngoài vào Việt nam có đến 75% từ các nước Châu á. Cơ cấu đầu tư này xẽ quyết định cơ cấu thị trường xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp FDI. Theo số liệu thống kê của tổng cục hải quan qua các năm 1998 vad 1999: ã Năm 1998 xuất khẩu của các doanh nghiệp FDI đạt 1.983 triệu USD ( không kể dầu khí) thì xuất khẩu sang thị trường Châu á là lớn nhất, cụ thể là: - Xuất khẩu sang thị trường Nhật bản và các nước ASEAN là 886,9 triệu USD chiếm 44,7%. - Các nước ASEAN đạt 559,4 triệu USD, chiếm 28%. - Nhật Bản đạt 327,5 triệu USD, chiếm 16,5%. - EU đạt 456 triệu USD, chiếm 30%. - Hoa Kì đạt 107,4 triệu USD, chiếm 5,4%. - Các nước khác (bao gồm các châu lục) đạt 528,4 triệu USD, chiếm 26%. Nếu xét về tỷ trọng các thi trường xuất khẩu chung của cả nước thời kì 1991-1998 cũng cho thấy Nhật bản và ASEAN đóng vai trò lớn. Thời kì 1991-1995, Nhật bản thường xuyên chiếm trên 30% tổng kim ngạch chung, nhưng giảm đều qua các năm. Tới năm 1998 chỉ còn chiếm 15,8% kim ngạch xuất khẩu. Tỷ trọng của các nước ASEAN không có sự thay đổi lớn trong suốt thời kì 1991-1998 ( năm 1991 chiếm 25,1%, năm1998 cũng chiếm 25,1%) và tỷ trọng này chỉ có sự thay đổi lớn khi xem xét cả kim ngạch xuất khẩu lẫn nhập khẩu. Tỷ trọng xuất khẩu vào EU tăng khá đều trong các năm qua. Năm 1991, EU mới chiếm 5,7% kim ngạch xuất khẩu của ta, nhưng tới năm 1998 đã chiếm 22,5%. Riêng trong khối FDI, tỷ lệ xuất khẩu vào EU cũng chiếm 30% kim ngạch của khối. Cơ cấu xuất khẩu một số mặt hàng chính vào các thị trường chủ yếu năm 1998 như sau: Bảng 14: Xuất khẩu vào thị trường ASEAN Đơn vị tính: 1000 USD Thị trường Gạo Hải sản Cà phê Cao su Giầy dép Dệt may Điện tử Hàng khác Tổng giá trị Brunary - - - - - - - 183 182 Cambodia - - - - - 9 - 8.086 8.095 Indonesia 7.890 - 97 - 707 3 164 7.897 16.757 Lào - - - - - - 225 1.419 1.644 Malaysia 250 - - 262 342 288 601 29.232 30.975 Mianma - - - - 8 - - 1.026 1.034 Philippin - - - - 683 71 - 231.814 232.567 Singapore 2.828 1.499 259 82 1.881 7.670 3.827 57.494 75.540 Thái Lan - 168 138 - 1.131 2.615 67 188.492 192.611 Cộng 10.968 1.667 494 344 4.752 10.655 4.884 525.642 559.405 Nguồn: Vụ đầu tư – Bộ Thương mại Bảng 15: Xuất khẩu vào thị trường Nhật, Mỹ, Nga Đơn vị tính: 1000 USD Thị trường Gạo Hải sản Cà phê Cao su Giầy dép Dệt may Điện tử Hàng khác Tổng giá trị Nhật 3.553 19.660 4 - 16.049 90.809 3.452 193.942 327.468 Mỹ 411 553 703 - 82.956 16.204 479 6.071 107.378 Nga - - - 66 1.106 549 - 2.388 4.109 Cộng 3.963 20.213 707 66 100.111 107.563 3.931 202.401 438.956 Nguồn: Vụ đầu tư – Bộ Thương mại ảng 14: Xuất khẩu vào thị trường EU. Đơn vị tính: 1000 USD Thị trường Hải sản Cà phê Cao su Giầy dép Dệt may Điện tử Hàng khác Tổng giá trị Anh - 6.515 136 27.571 7.272 1.623 16.210 59.326 áo - - - 390 122 38 915 1.464 Bỉ 107 - - 77.989 6.468 25 28.421 113.009 Bồ đào nha - - - 206 41 28 803 1.077 Đan mạch - - - 986 865 1.159 3.296 6.305 Đức 41 569 - 21.176 32.144 9.264 33.032 96.239 Hà lan 199 - 27 13.302 8.196 4.143 11.008 36.875 Hy lạp 1.289 - - 1.188 183 - 1.085 2.585 Italia 459 - - 18.637 5.312 1.746 10.470 36.637 Phần lan - - - 2.076 833 212 1.788 4.909 Pháp - - - 11.658 21.268 357 31.359 64.641 Tây ban nha 20 - - 4.505 2.674 681 8.580 16.459 Thụy điển 45 - - 2.456 1.889 2.490 4.149 11.028 Thụy sỹ - 202 - 1.253 999 - 2.907 5.361 Cộng 999 7.285 176 183.393 88.263 21.765 154.021 455.915 Nguồn: Vụ đầu tư – Bộ Thương mại Thị trường khác: 528.363.854 USD ã Năm 1999: Kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp khối FDI (không kể dầu thô) năm 1999 là 2.590 triệu USD thì cơ cấu thị trường xuất khẩu của các doanh nghiệp cũng không thay đổi lớn so với năm 1998. Thị trường xuất khẩu chủ yếu cũng vẫn là các nước Châu á mà chiếm lớn nhất vẫn là thị trường Nhật bản và các nước ASEAN: 975 triệu USD, chiếm 37,6% kim ngạch của khối (không kể dầu thô). Trong đó: - Nhật Bản: 426 triệu USD, chiếm 16,5% - ASEAN: 547 triệu USD, chiếm 21,1% - Các nước EU: 684 triệu, chiế