Chuyên đề Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở Xí nghiệp Xây Dựng Tân Thành

nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ chÊt l­îng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nhê thay ®æi m¸y mãc n©ng cao c«ng nghÖ thi c«ng. MÆt kh¸c ®iÒu nµy còng thÓ hiÖn r»ng l­îng vèn mµ XÝ nghiÖp cÇn ngµy cµng t¨ng do vËy ph¶i dïng nî ng¾n h¹n ®Ó bï ®¾p. Do vËy, nguån vèn ng¾n h¹n do vay nî cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong c¬ cÊu nguån vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp . ViÖc qu¶n lý vµ sö dông sè vèn nµy ph¶i ®­îc ph©n bæ cho hîp lý ®Ó cã thÓ thu håi vèn tr¶ nî, thanh to¸n c¸c kho¶n chi phÝ sö dông vèn, nép nghÜa vô thuÕ cho Nhµ n­íc mµ vÉn thu ®­îc lîi nhËn cho doanh nghiÖp th× míi lµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶. - HÖ sè tù tµi trî gi¶m lµ do trong n¨m 2002 tû träng nguån vèn chñ së h÷u gi¶m ®i. §iÒu nµy cho thÊy tÝnh tù chñ vÒ tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp cã xu h­íng gi¶m, rñi ro vÒ tµi chÝnh t¨ng lªn. Qua ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ trªn th× ta thÊy vèn kinh doanh cña XÝ nghiÖp ph¸t triÓn rÊt tèt, quy m« kinh doanh cña XÝ nghiÖp ngµy cµng ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn. Vèn chñ së h÷u ®­îc t¨ng lªn nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. Song, nÕu chØ dõng l¹i ph©n tÝch ë ®©y th× vÉn ch­a biÕt ®­îc sù biÕn ®éng vÒ vèn l­u ®éng vµ vèn cè ®Þnh nh­ thÕ nµo? vµ nguån gèc sù t¨ng gi¶m ®ã lµ do ®©u? V× vËy ta cÇn ph¶i ph©n tÝch s©u h¬n. 1.2. T×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh: Trong c¸c doanh nghiÖp, vèn cè ®Þnh lµ bé phËn quan träng cña vèn ®Çu t­ nãi riªng vµ vèn s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung. Quy m« cña vèn cè ®Þnh tr×nh ®é qu¶n lý sö dông nã lµ nh©n tè ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt cña s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy, qu¶n lý vèn cè ®Þnh ®­îc coi lµ träng ®iÓm cña c«ng t¸c tµi chÝnh doanh nghiÖp. §Ó qu¶n lý vèn cè ®Þnh cã hiÖu qu¶ ta cÇn xem xÐt c¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh cña XÝ nghiÖp qua sè liÖu biÓu 2: B¶ng 2: C¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh §¬n vÞ tÝnh: 1000® Stt ChØ tiªu §Çu n¨m Cuèi n¨m Chªnh lÖch Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % A TSC§ dïng cho môc ®Ých KD 36.908.577 100 53.934.813 100 17.026.236 46,13 I TSC§ h÷u h×nh 36.908.577 100 53.934.813 100 17.026.236 46,13 1 Nhµ cöa, VKT 10.998.756 29,8 11.595.985 21,5 597.229 5,43 2 MM – TB 22.576.977 61,17 28.844.338 53,48 13.818.234 61,2 3 PTVT 2.934.232 7,95 13.036.044 24,17 2.550.939 86,94 4 DC QL 361.704 0,98 393.724 0,73 32.020 8,85 5 TSC§ kh¸c 36.909 0,1 64.722 0,12 27.813 75,36 II TSC§ v« h×nh 0 0 0 B TSC§ chê xö lý 0 0 0 1 TSC§ kh«ng cÇn dïng 0 0 0 Tæng 36.908.577 100 53.934.813 100 17.026.236 46,13 Nguån: TrÝch tõ sè liÖu sæ kÕ to¸n cña c«ng ty T©n Thµnh. Qua sè liÖu b¶ng 2 cho thÊy quy m« TSC§ ngµy cµng t¨ng chøng tá XÝ nghiÖp tÝch cùc ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ, më réng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh vµ chiÕm 100% tæng gi¸ trÞ TSC§ ®ang dïng. Thùc tÕ cho thÊy kÕt cÊu nµy kh¸ hîp lý, toµn bé TSC§ cña XÝ nghiÖp ®­îc huy ®éng cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh, sè TSC§ ch­a cÇn dïng vµ kh«ng cÇn dïng chê thanh lý lµ hoµn toµn kh«ng cã. N¨m 2002 tæng nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng thªm lµ 17.026.236 ngh×n ®ång víi tû lÖ t¨ng lµ 46,13%. Nh­ vËy,viÖc ®Çu t­ thªm nhiÒu lo¹i tµi s¶n phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh ®· lµm t¨ng quy m« vèn kinh doanh nãi chung vµ vèn cè ®Þnh nãi riªng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Trong n¨m, XÝ nghiÖp ®· m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo dù ¸n n©ng cao n¨ng lùc thiÕt bÞ thi c«ng víi nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i thay thÕ dÇn nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ cò kü, l¹c hËu, n¨ng suÊt thÊp. Song, ®Ó biÕt râ c¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh (tøc lµ h×nh thøc mua s¾m thiÕt bÞ) nh­ thÕ nµo trong n¨m qua vµ nguyªn nh©n lµm t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh, do ®ã cÇn t×m hiÓu s©u h¬n, dùa vµo b¶ng 2 ta thÊy nguyªn gi¸ cña TSC§ t¨ng lªn lµ do: - Nguyªn gi¸ cña nhµ cöa, vËt kiÕn tróc dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng 579.229 ngh×n ®ång víi tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 5,43%. ViÖc t¨ng nguyªn gi¸ nµy lµ do trong n¨m XÝ nghiÖp ®· x©y dùng thªm mét sè v¨n phßng. - Nguyªn gi¸ cña m¸y mãc thiÕt bÞ vµ dông cô qu¶n lý dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh còng t¨ng lªn cô thÓ lµ m¸y mãc thiÕt bÞ t¨ng 13.818.234 ngh×n ®ång t­¬ng øng víi 61,2%,dông cô qu¶n lý t¨ng 32.020 ngh×n ®ång tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 8,85% viÖc t¨ng nguyªn gi¸ nµy lµ do trong n¨m XÝ nghiÖp ®· ®Çu t­ mua s¾m thªm m¸y mãc thiÕt bÞ míi vµ mét sè c«ng cô qu¶n lý míi nh­ mua thªm m¸y vi tÝnh cho phßng kÕ to¸n, m¸y kiÓm tra chÊt l­îng cho phßng kü thuËt. - Nguyªn gi¸ cña ph­¬ng tiÖn vËn t¶i t¨ng 2.550.939 ngh×n ®ång víi tû lÖ t¨ng lµ 86.94%. Nh­ vËy n¨m 2002, m¸y mãc thiÕt bÞ chiÕm tû träng cao nhÊt chøng tá XÝ nghiÖp ®· ®Çu t­ thªm m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy rÊt cã lîi cho XÝ nghiÖp trong thÞ tr­êng c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay. 1.3. T×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng: Vèn l­u ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña TSC§ s¶n xuÊt vµ TSL§ l­u th«ng, nã lµ ®iÒu liÖn vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Do ®ã viÖc qu¶n lý vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. §Ó qu¶n lý vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ ta cÇn xem xÐt t×nh h×nh c¬ cÊu vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp qua b¶ng sau: B¶ng 3: C¬ cÊu vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp §¬n vÞ: 1000 ®ång N¨m ChØ tiªu 31/12/2001 31/12/2002 2002 so víi 2001 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % Vèn l­u ®éng 48.774.333 100 51.939.131 100 3.164.798 6,49 1. Vèn b»ng tiÒn 4.431.510 9,09 18.896.668 36,38 14.465.152 326,42 2. §T ng¾n h¹n 200.000 0,41 200.000 0,39 0 3. C¸c kho¶n ph¶i thu 37.023.722 75,91 25.114.570 48,35 -11.909.152 - 32,17 4. Hµng tån kho 6.251.004 12,82 6.291.411 12,11 40.407 0,56 5. TSL§ kh¸c 868.097 1,77 1.436.482 2,77 568.385 65,48 Nguån : Sè liÖu tõ sæ kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp X©y Dùng T©n Thµnh Qua sè liÖu b¶ng trªn ta thÊy: Sè vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp n¨m 2002 ®· t¨ng 3.164.798 ngh×n ®ång víi tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 6,49% so víi n¨m 2001. Nguyªn nh©n dÉn tíi sù t¨ng gi¶m cña VL§ chñ yÕu lµ do sù biÕn ®éng cña vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu vµ hµng tån kho, cô thÓ: * Vèn b»ng tiÒn: Vèn b»ng tiÒn n¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 14.465.152 ngh×n ®ång. Nguyªn nh©n lµ do trong n¨m XÝ nghiÖp ®· nghiÖm thu mét sè c«ng tr×nh vµ kh¸ch hµng tr¶ nî cña nh÷ng n¨m tr­íc. Vµ ®©y còng lµ thuËn lîi cña XÝ nghiÖp trong viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî nh­ng ®Ó xÐt kh¶ n¨ng XÝ nghiÖp cã thÓ thanh to¸n ®­îc c¸c kho¶n nî hay kh«ng ta sÏ ®i s©u ph©n tÝch ë phÇn sau (hÖ sè thanh to¸n). * C¸c kho¶n ph¶i thu: N¨m 2002 gi¶m so víi n¨m 2001 lµ 11.909.152 ngh×n ®ång t­¬ng øng víi tû lÖ gi¶m lµ 32,17%. Cho thÊy XÝ nghiÖp gÆp thuËn lîi trong viÖc thu håi c¸c kho¶n nî. VÒ c¸c kho¶n ph¶i thu th× c¸c C«ng ty x©y dùng nãi chung vµ XÝ nghiÖp X©y dùng T©n Thµnh cña c«ng ty T©n Thµnh nãi riªng khã ®iÒu chØnh ®­îc v× ®©y chÝnh lµ nh÷ng kho¶n bªn A (chñ c«ng tr×nh) ph¶i tr¶ th× ®· ®­îc quy ®Þnh râ tõng thêi h¹n trong b¶n hîp ®ång x©y dùng råi. §©y chÝnh lµ t×nh tr¹ng XÝ nghiÖp bÞ chiÕm dông vèn t¹m thêi mét c¸ch hîp ph¸p trong thêi h¹n cña hîp ®ång x©y dùng. Chøng tá XÝ nghiÖp ®· lµm tèt c«ng t¸c thu håi vèn. §©y lµ dÊu hiÖu tèt cho XÝ nghiÖp v× nã lµm t¨ng kh¶ n¨ng thanh to¸n cña XÝ nghiÖp vµ bít ®i mét phÇn vèn “chÕt” cho XÝ nghiÖp. Tuy nhiªn ta vÉn thÊy r»ng c¸c kho¶n ph¶i thu cña XÝ nghiÖp vÉn cßn rÊt lín do ®ã XÝ nghiÖp cÇn ph¶i thu håi vèn tèt h¬n n÷a c¸c kho¶n nî cña kh¸ch hµng ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ chiÕm dông vèn l©u dµi vµ lµm gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn cña XÝ nghiÖp. * Hµng tån kho: Qua b¶ng trªn ta thÊy n¨m 2001 l­îng dù tr÷ hµng tån kho lµ 6.251.004 ngh×n ®ång chiÕm 12,82 % trong tæng vèn l­u ®éng, n¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 40.407 ngh×n ®ång vµ tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 0,65%. Víi møc dù tr÷ nµy cã g©y ø ®äng vèn vµ ph¸t sinh ra chi phÝ l­u kho. Tuy nhiªn nÕu dù tr÷ hµng tån kho qu¸ Ýt sÏ lµm cho ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp bÞ ngõng trÖ kh«ng cung øng kÞp nguyªn vËt liÖu lµm gi¸n ®o¹n c«ng tr×nh tõ ®ã sÏ ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é thi c«ng, mÊt uy tÝn víi kh¸ch hµng. V× vËy XÝ nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh møc tån kho an toµn ®Ó tr¸nh rñi ro vµ c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt mµ vÉn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh diÔn ra mét c¸ch nhÞp nhµng liªn tôc. Møc tån kho an toµn = Nhu cÇu dù tr÷ tån kho trong ngµy x Sè ngµy tån kho an toµn dù kiÕn Tµi s¶n l­u ®éng kh¸c: trong hai n¨m gÇn ®©y t¨ng cô thÓ lµ n¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 568.385 ngh×n ®ång t­¬ng øng víi tû lÖ t¨ng lµ 65,48%. Nh­ vËy qua sù ph©n tÝch trªn ta cã thÓ t×m ®­îc nguyªn nh©n lµm t¨ng vèn l­u ®éng, ®ång thêi biÕt ®­îc kÕt cÊu vèn l­u ®éng, x¸c ®Þnh ®­îc t×nh h×nh ph©n bæ vµ tû träng mçi lo¹i vèn bÞ chiÕm dông trong c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn. 2. Thùc tr¹ng t×nh h×nh tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mét doanh nghiÖp cã thÓ giao dÞch víi nhiÒu ®èi t¸c kinh doanh. Do vËy c¸c giao dÞch kinh tÕ tµi chÝnh th­êng ph¸t sinh c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ mµ cÇn ph¶i cã mét thêi gian nhÊt ®Þnh míi thanh to¸n ®­îc. Ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n cña XÝ nghiÖp X©y dùng T©n Thµnh chÝnh lµ xem xÐt sù biÕn ®éng cña c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n c¸c kho¶n nî ch­a ®ßi ®­îc cña XÝ nghiÖp hoÆc nguyªn nh©n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n ch­a ®ßi ®­îc ®Ó t×m hiÓu thªm ta ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp qua b¶ng d­íi ®©y: B¶ng 4: T×nh h×nh thanh to¸n Cña XÝ nghiÖp X©y dùng t©n thµnh. §¬n vÞ: 1000 ®ång. ChØ tiªu 31/12 2001 31/12/2002 2002 so víi 2001 Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % I. C¸c kho¶n ph¶i thu 37.023.722 100 25.114.570 100 - 11.909.152 - 32,17 1. Ph¶i thu cña KH 34.628.534 93,53 23.437.084 93,32 - 11.191.450 - 32,32 2. Tr¶ tr­íc cho NB 1.673.921 4,52 698.792 2,78 - 974.949 - 58,24 3. Ph¶i thu néi bé 3.770 0,01 3.770 0,02 0 4. Ph¶i thu kh¸c 345.767 0,93 412.560 1,64 66.793 19,32 5.ThuÕ VAT ®­îc KT 371.730 1,00 562.364 2.24 190.634 51,28 II. C¸c kho¶n ph¶i tr¶ 39.998.947 100 49.533.351 100 9.534.404 23,84 1. Nî ng¾n h¹n 39.998.947 100 49.533.351 100 9.534.404 23,84 - Ph¶i tr¶ CBCNV 3.958.980 9,9 4.287.957 8,66 328.977 8,31 - Vay ng¾n h¹n 18.540.502 46,35 9.251.752 18,67 - 9.288.750 - 50,1 - Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶ 1.458.007 3,65 1.458.007 2,94 0 - Ph¶i tr¶ NB 4.979.670 12,44 5.104.433 10,31 124.763 2,51 - Ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc 10.389.829 25,98 29.164.037 58,88 18.774.208 180,7 - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c 671959 0,66 267164 0,03 404795 - 9,36 2. Nî dµi h¹n 0 0 0 Tû lÖ: Ph¶i thu / ph¶i tr¶ 92,56 50,7 Nguån: Sè liÖu tõ sæ kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp * C¸c kho¶n ph¶i thu: C¸c kho¶n ph¶i thu lµ kho¶n cã biÕn ®éng ®¸ng kÓ trong tæng vèn l­u ®éng nªn còng ¶nh h­ëng ®Õn sù biÕn ®éng cña vèn l­u ®éng. N¨m 2002 so víi n¨m 2001 c¸c kho¶n ph¶i thu gi¶m 11.909.152 ngh×n ®ång t­¬ng øng gi¶m 32,17% nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng gi¶m 11.191.450 ngh×n ®ång t­¬ng øng gi¶m 32,32%, tr¶ tr­íc cho ng­êi b¸n gi¶m 974.949 ngh×n ®ång t­¬ng øng víi tû lÖ gi¶m 58,24%. Cßn c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c t¨ng 66.793 ngh×n ®ång t­¬ng øng t¨ng 19,32%, thuÕ VAT ®­îc khÊu trõ t¨ng 190.634 ngh×n ®ång t­¬ng øng víi tû lÖ t¨ng 51,28%, nh÷ng kho¶n nµy l­îng t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ nªn kh«ng ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn xu h­íng gi¶m cña c¸c kho¶n ph¶i thu. §iÒu nµy thÓ hiÖn XÝ nghiÖp ®· lµm tèt c«ng t¸c thu håi nî cña kh¸ch hµng, tr¸nh cho mét l­îng vèn lín bÞ l·ng phÝ, kh«ng sö dông ®­îc trong khi XÝ nghiÖp ph¶i ®i vay ng©n hµng ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn tµi kho¶n nµy vÉn cßn t­¬ng ®èi lín. XÝ nghiÖp nªn lËp tµi kho¶n dù phßng ph¶i thu khã ®ßi, ®iÒu nµy sÏ gióp XÝ nghiÖp gi¶m rñi ro trong c«ng t¸c b¶o toµn vèn. * C¸c kho¶n ph¶i tr¶: Nî ph¶i tr¶ lµ kho¶n môc chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng nguån vèn kinh doanh cña XÝ nghiÖp. Do vËy ta cÇn ®i s©u ph©n tÝch kho¶n môc nµy ®Ó thÊy râ viÖc bè trÝ vµ sö dông nguån vèn kinh doanh cña XÝ nghiÖp. Qua sè liÖu tÝnh to¸n ë b¶ng 4 ta thÊy nî ph¶i tr¶ cña XÝ nghiÖp n¨m 2002 ®· t¨ng lªn so víi n¨m 2001 lµ 9.534.404 ngh×n ®ång víi tû lÖ t¨ng lµ 23,84%. ViÖc t¨ng kho¶n nî ph¶i tr¶ hoµn toµn lµ nî ng¾n h¹n. Trong tæng sè nî ng¾n h¹n t¨ng lªn chñ yÕu lµ kho¶n ng­êi mua tr¶ tiÒn tr­íc, cã thÓ nãi ®©y lµ møc t¨ng rÊt lín trong tæng sè nî ph¶i tr¶ vµ t¨ng lªn tíi 18.774.208 ngh×n ®ång t­¬ng øng t¨ng 180,7%. Trong x©y dùng c¬ b¶n th× ®©y lµ kho¶n øng tr­íc cho hîp ®ång hoÆc do ®¬n vÞ chËm lµm hå s¬ thanh to¸n nªn ch­a ph¶n ¸nh doanh thu s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c kho¶n ph¶i tr¶ thuÕ vµ kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c gi¶m nh­ng vÉn kh«ng v­ît ®­îc sè t¨ng cña vay ng¾n h¹n nªn kh«ng lµm thay ®æi ®­îc kho¶n t¨ng lªn cña nî ph¶i tr¶. - §èi víi kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn: do trong x©y dùng c¬ b¶n th­êng thanh to¸n l­¬ng th¸ng tr­íc vµo ®Çu th¸ng sau nªn cã thÓ kho¶n nµy ch­a thanh to¸n kÞp thêi cho ng­êi lao ®éng. Tõ sè liÖu trªn, nÕu ta so s¸nh tæng c¸c kho¶n ph¶i thu so víi tæng c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cña XÝ nghiÖp ta thÊy tû lÖ c¸c kho¶n ph¶i thu so víi c¸c kho¶n ph¶i tr¶ gi¶m tõ 92,56% xuèng cßn 50,7% n¨m 2002, ®ã lµ v× c¸c kho¶n ph¶i thu cña XÝ nghiÖp gi¶m ®i cßn c¸c kho¶n ph¶i tr¶ th× t¨ng lªn. Tæng c¸c kho¶n ph¶i thu nhá h¬n 1 cho thÊy sè vèn cña XÝ nghiÖp ®i chiÕm dông nhiÒu h¬n sè vèn bÞ chiÕm dông. Tuy nhiªn vÒ l©u dµi XÝ nghiÖp kh«ng thÓ phô thuéc vµo sè vèn nµy v× XÝ nghiÖp kh«ng cã quyÒn chñ ®éng trong sö dông, h¬n n÷a sè vèn nµy khi qu¸ lín sÏ trë thµnh g¸nh nÆng cho XÝ nghiÖp, lµm t¨ng kh¶ n¨ng vµ ¶nh h­ëng xÊu ®Õn uy tÝn cña XÝ nghiÖp. XÐt vÒ ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña XÝ nghiÖp hiÖn nay ®Ó më réng ®Çu t­ vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh th× ®©y lµ viÖc lµm rÊt tèt, gãp phÇn gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn tõ ®ã gióp cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng vµ vèn s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung. B¶ng 5: HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n cña XÝ nghiÖp. §¬n vÞ: 1000 ®ång N¨m ChØ tiªu C«ng thøc 2001 2002 Tæng tµi s¶n 52.021.423 61.587.835 VL§ vµ §TNH 44.347.110 50.316.649 Vèn b»ng tiÒn 6.624.021 11.664.091 Nî ng¾n h¹n 35.582.285 44.706.155 HÖ sè thanh to¸n tæng qu¸t Tæng tµi s¶n Nî ng¾n h¹n 1,462 1,378 HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n t¹m thêi VL§ vµ §TNH Tæng nî ng¾n h¹n 1,246 1,126 HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh Vèn b»ng tiÒn Tæng nî ng¾n h¹n 0,186 0,261 Nguån :Sè liÖu tõ sæ kÕ to¸n cña Xý nghiÖp - HÖ sè thanh to¸n tæng qu¸t: HÖ sè nµy nhá h¬n 1 lµ b¸o hiÖu sù ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp, vèn chñ së h÷u bÞ mÊt toµn bé, tæng tµi s¶n hiÖn cã kh«ng ®ñ tr¶ sè nî mµ doanh nghiÖp ph¶i thanh to¸n. Qua sè liÖu b¶ng 5 ta thÊy hÖ sè thanh to¸n tæng qu¸t cña XÝ nghiÖp trong 2 n¨m ë trªn ®Òu lín h¬n 1 chøng tá c¸c kho¶n huy ®éng tõ bªn ngoµi ®Òu cã tµi s¶n ®¶m b¶o nh­ng hiÖu qu¶ cuèi cïng ch­a cao. + N¨m 2001 cø ®i vay mét ®ång th× cã 1,462 ®ång tµi s¶n ®¶m b¶o. + N¨m 2002 cø ®i vay mét ®ång th× cã 1,378 ®ång tµi s¶n ®¶m b¶o gi¶m 0,084 ®ång so víi n¨m 2001. Nh×n chung t×nh h×nh thanh to¸n cña XÝ nghiÖp n¨m 2002 gi¶m so víi n¨m 2001 ®©y lµ dÊu hiÖu kh«ng tèt cña XÝ nghiÖp. - Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh: Thùc tÕ cho thÊy hÖ sè nµy tÝnh ra lín h¬n hoÆc b»ng 1 th× t×nh h×nh tµi chÝnh b×nh th­êng, kh¶ quan, nÕu nhá h¬n 1 th× doanh nghiÖp kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n. Qua sè liÖu trªn ta thÊy kh¶ n¨ng thanh to¸n t¹m thêi cña XÝ nghiÖp trong 2 n¨m 2001, 2002 lÇn l­ît lµ 1,246 ; 1,126 ®Òu lín h¬n 1 chøng tá XÝ nghiÖp ®ñ tiÒn ®Ó tr¶ nî ng¾n h¹n. - Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh: §èi víi hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh th× viÖc tiÒn mÆt trong tµi s¶n l­u ®éng tuy t¨ng vµ c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng rÊt nhanh nªn hÖ sè nµy cña c¸c n¨m vÉn cã tèc ®é gia t¨ng ®¸ng kÓ. §iÒu nµy nãi r¨ng tû lÖ kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh cña XÝ nghiÖp ngµy cµng gia t¨ng h¬n. Cô thÓ n¨m 2001 lµ 0,186 vµ n¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 0,075. §©y lµ dÊu hiÖu tèt XÝ nghiÖp cÇn ph¸t huy trong nh÷ng n¨m tíi. Qua c¸c chØ tiªu trªn cho thÊy kh¶ n¨ng thanh to¸n cña XÝ nghiÖp mçi n¨m mét t¨ng, kh¼ng ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh cña XÝ nghiÖp ngµy cµng s¸ng sña vµ lµnh m¹nh lµ mét ®iÒu hoµn toµn cã thÓ nãi ch¾c ch¾n. §iÒu nµy sÏ gióp cho uy tÝn cña XÝ nghiÖp ngµy cµng ®­îc n©ng cao trªn thÞ tr­êng x©y dùng. Còng chÝnh kh¶ n¨ng thanh to¸n nµy sÏ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó gióp cho XÝ nghiÖp cã thÓ dÔ dµng h¬n trong viÖc huy ®éng vèn kinh doanh më réng s¶n xuÊt c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn. §©y lµ mét trong nh÷ng thÕ m¹nh mµ XÝ nghiÖp cÇn gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy trong thêi gian tíi. 3. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña XÝ nghiÖp: Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ th«ng qua mét sè chØ tiªu sau: B¶ng 6: C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh t¹i XÝ nghiÖp x©y dùng t©n thµnh. §¬n vÞ: 1000 ®ång. ChØ tiªu C«ng thøc N¨m 2001 N¨m 2002 2002 so víi 2001 Sè tiÒn Sè tiÒn Sè tiÒn % 1. DT thuÇn 70.848.000 86.973.000 16.125.000 22,76 2. VKD b×nh qu©n 52.021.423 61.587.835 9.566.412 18,39 3. LN thuÇn 1.208.360 1.292.680 84.320 6,98 4. Vßng quay toµn bé vèn DT thuÇn VKD b×nh qu©n 1,362 1,412 0,05 3,67 5. Doanh lîi tæng vèn LN thuÇn VKD b×nh qu©n 0,023 0,021 - 0,002 - 8,7 Nguån: Sè liÖu trong sæ kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp Vßng quay toµn bé vèn: cho biÕt trong mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vèn cña XÝ nghiÖp ®­îc quay bao nhiªu vßng vµ nãi chung vßng quay cµng lín hiÖu qu¶ cµng cao. Qua b¶ng 6 ta thÊy: Vßng quay vèn n¨m 2002 t¨ng 0,05 vßng so víi n¨m 2001, tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 3,67%, lµm cho doanh thu t¨ng 16.125.000 ngh×n ®ång, ®iÒu nµy chøng tá vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña n¨m 2002 sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 2001. Lîi nhuËn cña XÝ nghiÖp n¨m 2002 t¨ng lªn so víi n¨m 2001 lµ 84.320 ngh×n ®ång, tû lÖ t¨ng t­¬ng øng lµ 6,98% ®iÒu nµy chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cña XÝ nghiÖp ®· ®­îc t¨ng lªn. NÕu dõng l¹i ë ®©y chØ cho thÊy sù t¨ng gi¶m lîi nhuËn gi÷a c¸c n¨m chø kh«ng biÕt ®­îc mét ®ång vèn b×nh qu©n ®­îc sö dông trong kú t¹o ra mÊy ®ång lîi nhuËn? Do ®ã cÇn ph©n tÝch chØ tiªu doanh lîi tæng vèn. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh chÝnh x¸c vµ lµ chØ tiªu cuèi cïng ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. - N¨m 2001 cø mét ®ång vèn kinh doanh b×nh qu©n s¶n xuÊt t¹o ra 0,023 ®ång lîi nhuËn. - N¨m 2002 cø mét ®ång vèn kinh doanh binh qu©n s¶n xuÊt t¹o ra 0,021 ®ång lîi nhuËn gi¶m 0,002 ®ång so víi n¨m 2001 t­¬ng øng víi tû lÖ gi¶m lµ 8,7% chøng tá chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh gi¶m nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ so víi vèn ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh lóc ban ®Çu (n¨m 2002 lªn tíi 61.587.835 ngh×n ®ång, t¨ng 9.566.412 ngh×n ®ång so víi n¨m 2001). Ta thÊy r»ng n¨m 2002 XÝ nghiÖp sö dông vèn cã hiÖu qu¶ h¬n n¨m 2001 nh­ng kÕt qu¶ ch­a cao, XÝ nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng doanh lîi tæng vèn h¬n n÷a trong nh÷ng n¨m tiÕp theo ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, t¨ng tèi ®a doanh thu. Tuy nhiªn ®Ó biÕt râ hiÖu qu¶ cña tõng lo¹i vèn vµ ¶nh h­ëng cña nã nh­ thÕ nµo tíi lîi nhuËn? Ta cÇn ®i s©u ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông VC§ vµ hiÖu qu¶ sö dông VL§. 3.1. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh: Xem xÐt ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh lµ mét yªu cÇu rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh. Bëi vËy ®Ó ®¸nh gi¸, xem xÐt mét c¸ch kh¸ chÝnh x¸c t×nh h×nh sö dông VC§ cña XÝ nghiÖp cã ¶nh h­ëng tíi kÕt qu¶ kinh doanh nh­ thÕ nµo, ta sÏ c¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña mét sè chØ tiªu trong b¶ng d­íi ®©y: B¶ng 7: C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh. §¬n vÞ: 1000 ®ång. N¨m ChØ tiªu C«ng thøc N¨m 2001 N¨m 2002 2002 so víi 2001 Sè tiÒn Sè tiÒn Sè tiÒn % 1. DT thuÇn 70.848.000 86.973.000 16.125.000 22,76 2. LN thuÇn 1.208.360 1.292.680 84.320 6,98 3. VC§ bq 7.674.313 11.271.186 3.596.873 46,87 4. Nguyªn gi¸ TSC§ bq 34.383.271 45.421.695 11.038.424 32,1 5. Sè tiÒn KH luü kÕ (26.708.958) (34.150.508) (7.441.550) (27,86) 6. HiÖu suÊt sö dông VC§ DT thuÇn VC§ bq 9,23 7,72 - 1,15 - 16,36 7. Hµm l­îng VC§ VC§ bq DT thuÇn 0,108 0,13 0,022 20,37 8. Tû suÊt lîi nhuËn VC§ LN thuÇn VC§ bq 0,157 0,115 - 0,042 -26,75 9. HiÖu suÊt sö dông TSC§ DT thuÇn NGTSC§ bq 2,06 1,92 - 0,14 - 6,8 10. HÖ sè hao mßn KH luü kÕ NGTSC§ 0,78 0,75 - 0,03 - 3,85 Nguån: T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp n¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 cô thÓ lµ doanh thu t¨ng 16,125 triÖu (22,76%) lîi nhuËn t¨ng 84.320 ngh×n ®ång. Vµ VC§ b×nh qu©n n¨m 2002 t¨ng sao víi n¨m 2001 lµ 3.596.873 ngh×n ®ång ®iÒu nµy chøng tá trong n¨m 2002 XÝ nghiÖp ®· sö dông TSC§ hiÖu qu¶ h¬n n¨m 2001. - HiÖu suÊt sö dông TSC§: N¨m 2002 g¶m 0,14 ®ång so víi n¨m 2001. N¨m 2001 cø mét ®ång nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× sÏ t¹o ra 2,06 ®ång doanh thu thuÇn nh­ng ®Õn n¨m 2002 chØ t¹o ra 1,92 ®ång doanh thu thuÇn. §iÒu nµy chøng tá hiÖu suÊt sö dông TSC§ n¨m 2002 ®· gi¶m sót so víi n¨m 2001. - HÖ sè hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh: n¨m 2001 lµ 0,78 ®ång, n¨m 2002 gi¶m 0,03 ®ång so víi n¨m 2001 ®iÒu nµy chøng tá TSC§ ®· ®­îc n©ng cÊp vµ ®æi míi nªn hÖ sè hao mßn gi¶m. - HiÖu suÊt sö dông VC§: N¨m 2002 lµ 0,75 gi¶m so víi n¨m 2001 lµ 0,03 ®ång. ChØ tiªu nµy cho thÊy cø mét ®ång VC§ cña XÝ nghiÖp tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sÏ t¹o ra 0,75 ®ång doanh thu trong n¨m 2002. §iÒu nµy chøng tá hiÖu qu¶ sö dông VC§ cña XÝ nghiÖp n¨m 2002 kÐm hiÖu qu¶ h¬n n¨m 2001. - Hµm l­îng VC§: N¨m 2002 t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 0,022 ®ång. ChØ tiªu nµy cho thÊy ®Ó t¹o ra mét ®ång doanh thu cÇn 0,13 ®ång VC§, gi¶m 0,022 ®ång so víi n¨m 2001. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ®­îc thÓ hiÖn cô thÓ qua kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ lîi nhuËn. Ta thÊy tû suÊt lîi nhuËn VC§ cña XÝ nghiÖp n¨m 2002 gi¶m so víi n¨m 2001 lµ 0,042 ®ång. ChØ tiªu nµy cho thÊy cø mét ®ång vèn cè ®Þnh b×nh qu©n tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú sÏ t¹o ra 0,115 ®ång lîi nhuËn thuÇn gi¶m 0,042 ®ång so víi n¨m 2001. XÐt mét c¸ch tæng qu¸t hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña XÝ nghiÖp cã xu h­íng gi¶m. §©y lµ dÊu hiÖu kh«ng tèt, XÝ nghiÖp cÇn kh¾c phôc trong thêi gian tíi. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ch­a h¼n lµ ®· ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c v× mçi doanh nghiÖp kh¸c nhau th× c¬ cÊu vèn kh¸c nhau. Ho¹t ®éng kinh doanh cña XÝ nghiÖp chñ yÕu lµ vèn l­u ®éng chiÕm tû träng cao h¬n 80% trong tæng sè vèn. Do ®ã muèn s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ th× ph¶i sö dông hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng. 3.2. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng: Vèn l­u ®éng lµ mét trong hai bé phËn tµi s¶n t¹o nªn vèn kinh doanh - ®ã lµ nh÷ng tµi s¶n ng¾n h¹n vµ th­êng xuyªn lu©n chuyÓn trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña XÝ nghiÖp, tµi s¶n l­u ®éng lu«n chiÕm 80% gåm c¸c kho¶n tiÒn mÆt, kho¶n ph¶i thu vµ dù tr÷. §iÒu ®ã chøng tá sö dông hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng ¶nh h­ëng rÊt lín dÕn kÕt qu¶ kinh doanh cña XÝ nghiÖp. MÆc dï hÇu hÕt c¸c vô ph¸ s¶n trong kinh doanh lµ hËu qu¶ cña nhiÒu yÕu tè chø kh«ng ph¶i chØ do qu¶n lý vèn l­u ®éng. Nh­ng còng cÇn thÊy r»ng sù bÊt lùc cña mét sè C«ng ty trong viÖc ho¹ch ®Þnh vµ kiÓm so¸t mét c¸ch chÆt chÏ c¸c lo¹i tµi s¶n l­u ®éng hÇu nh­ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng dÉn ®Õn thÊt b¹i cña hä. XÝ nghiÖp X©y Dùng T©n Thµnh ®· ¸p dông hÖ thèng chØ tiªu sau ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp: + Sè vßng quay vèn l­u ®éng. + Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng. + HÖ sè ®¶m nhiÖm cña vèn l­u ®éng. + Møc doanh lîi vèn l­u ®éng. + Søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng. Trong 2 n¨m gÇn ®©y viÖc sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ sau: B¶ng 8: Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp X©y dùng t©n thµnh §¬n vÞ: ngh×n ®ång. N¨m ChØ tiªu C«ng thøc N¨m 2001 N¨m 2002 2002 so víi 2001 TuyÖt ®èi % 1. Doanh thu thuÇn 70.848.000 86.973.000 16.125.000 22,76 2. Vèn l­u ®éng 44.347.110 50.316.649 5.969.539 13,46 3. Lîi nhuËn thuÇn 1.208.360 1.292.680 84.320 6,98 4. Sè vßng quay VL§ DT thuÇn VL§ bq 1,598 1,729 0,131 8,2 5. Thêi gian 1 vßng quay lu©n chuyÓn 360 Vßng quay VL§ 225,28 208,21 - 17,07 - 7,58 6. HÖ sè ®¶m nhiÖm VL§ bq DT thuÇn 0,63 0,58 - 0,05 - 7,94 7. Møc doanh lîi VL§ LN thuÇn VL§ bq 0,027 0,026 - 0,001 - 3,7 8. Søc s¶n xuÊt VL§ DT thuÇn VL§ bq 1,598 1,729 0,131 8,2 Nguån: Sè liÖu tõ sæ kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp * §¸nh gi¸ chung hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng: HiÖu qu¶ chung vÒ sö dông vèn l­u ®«ng d­îc ph¶n ¸nh qua c¸c chØ tiªu: + Søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng: Sè liÖu trong b¶ng 8 cho thÊy søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng n¨m 2001 lµ 1.598 ®ång cã nghÜa lµ 1 ®ång vèn l­u ®éng sö dông trong n¨m 2001 ®em l¹i cho XÝ nghiÖp 1.598 ®ång doanh thu thuÇn, nh­ng sè liÖu søc s¶n xuÊt n¨m 2002 cho thÊy XÝ nghiÖp ®· ®¹t ®­îc 1,729 ®ång doanh thu thuÇn trªn 1 ®ång vèn l­u ®éng bá ra. Nh­ vËy doanh thu thuÇn trªn 1 ®ång vèn l­u ®éng n¨m 2002 t¨ng 0,131 ®ång so víi n¨m 2001. §iÒu nµy cã nghÜa lµ søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng cña XÝ nghiÖp cã xu h­íng t¨ng dÇn hay n¨ng suÊt lµm viÖc cña vèn l­u ®éng t¨ng lªn. Nguyªn nh©n chñ yÕu ®em l¹i kÕt qu¶ søc s¶n xuÊt cña vèn l­u ®éng t¨ng lªn lµ do c¸c n¨m gÇn ®©y XÝ nghiÖp ®· cã chiÕn l­îc më réng ®Þa bµn kinh doanh cña m×nh. MÆt kh¸c c¸c vÇn ®Ò vÒ dù tr÷ vËt t­ ®· ®­îc xö lý ®óng ®¾n lµm gi¶m ø ®äng vèn. Do vËy viÖc thÇu c¸c c«ng tr×nh ng