Chuyên đề Nâng cao hiệu quả huy động vốn từ khách hàng cá nhân tại ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng

một trong những điều kiện bắt buộc để ngân hàng tồn tại và phát triển. Nhiều sản phẩm dịch vụ đã xuất hiện liên quan đến hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại như dịch vụ ngân hàng tại nhà (Home banking), máy rút tiền tự động ATM (Automatic Teller Money), thư tín dụng (L/C), hệ thống thanh toán điện tử,... đã làm cho tỷ lệ gửi tiền, thanh toán qua ngân hàng ngày càng tăng và đạt tỷ lệ cao. 1.3.4.3 Môi trường xã hội Môi trường xã hội cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới hoạt động của ngân hàng nói chung và hoạt động huy động vốn nói riêng. Phân bố dân cư, thu nhập của người dân là một nguồn lực tiềm tàng có thể khai thác nhằm mở rộng quy mô huy động vốn của ngân hàng thương mại. Vì vậy những khu vực đông dân cư, với thu nhập cao thì sẽ dễ dàng hơn trong việc huy động vốn đối với ngân hàng. Môi trường văn hoá như tập quán, tâm lý, thói quen sử dụng tiền mặt của dân cư ảnh hưởng nhiều đến quyết định kinh tế về tiêu dùng và tiết kiệm của người có thu nhập, mức độ chấp nhận rủi ro khi gửi tiền vào các tổ chức tín dụng hay quyết định chi tiêu số tiền nhàn rỗi của mình vào đầu tư bất động sản, động sản, chứng khoán 1.3.4.4 Môi trường pháp lý Ngân hàng thương mại là doanh nghiệp kinh doanh hàng hoá đặc biệt, hàng hoá tiền tệ nên chịu tác dụng bởi nhiều chính sách, các quy định của Chính Phủ và của Ngân hàng Nhà nước. Sự thay đổi chính sách của Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 28 nhà nước, của Ngân hàng Nhà nước về tài chính, tiền tệ, tín dụng, lãi suất sẽ ảnh hưởng đến khả năng thu hút vốn cũng như chất lượng của nguồn vốn của ngân hàng thương mại. Sự ổn định về chính trị hay về chính sách ngoại giao cũng tác động đến nguồn vốn của một ngân hàng thương mại với các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 29 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TỪ KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG CÔNG THƯƠNG CHI NHÁNH HAI BÀ TRƯNG 2.1 Giới thiệu chung về ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển Ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng là một trong các chi nhánh của Ngân hàng Công thương Việt Nam đặt tại quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Tại quyết định số 93/NHCT-TCCB ngày 1/4/1993 của tổng giám đốc NHCT Việt Nam sắp xếp lại bộ máy tổ chức NHCT trên địa bàn Hà Nội theo mô hình quản lý hai cấp của NHCT Việt Nam, bỏ cấp thành phố, hai chi nhánh NHCT khu vực I và II Hai Bà Trưng là những chi nhánh trực thuộc NHCT Việt Nam được tổ chức hạch toán kinh tế và hoạt động như các chi nhánh NHCT cấp tỉnh, thành phố. Kể từ ngày 1/9/1993, theo quyết định của Tổng giám đốc NHCT Việt Nam, sát nhập chi nhánh NHCT khu vực I và chi nhánh NHCT khu vực II Hai Bà Trưng. Như vậy kể từ ngày 1/9/1993 trên địa bàn quận Hai Bà Trưng (Hà Nội) chỉ còn duy nhất một chi nhánh NHCT . NHCT Hai Bà Trưng hiện nay đã vượt qua những khó khăn ban đầu và khẳng định được vị trí, vai trò của mình trong nền kinh tế thị trường, đứng vững và phát triển trong cơ chế mới, chủ động mạng lưới giao dịch, Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 30 đa dạng hoá các dịch vụ kinh doanh tiền tệ. Mặt khác ngân hàng còn thường xuyên tăng cường việc huy động vốn và sử dụng vốn, thay đổi cơ cấu đầu tư phục vụ phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá. 2.1.2 Cơ cấu tổ chức Theo quyết định số 152/QĐ-HĐBT-NHCT, chuyển đổi mô hình tổ chức của Chi nhánh Ngân hàng Công thương khu vực II Hai Bà Trưng theo dự án hiện đại hoá Ngân hàng Công thương, gồm có các phòng ban, nghiệp vụ như sau: Phòng Kế toán giao dịch Phòng Khách hàng số 1 Phòng Khách hàng số 2 Phòng Khách hàng cá nhân Phòng Tổ chức hành chính Phòng Tổng hợp và tiếp thị Phòng Tài trợ thương mại Phòng Tiền tệ kho quỹ Phòng Thông tin điện toán Phòng Kế toán tài chính Phòng Kiểm tra nội bộ Các phòng Giao dịch Quỹ tiết kiệm / Điểm giao dịch Các phòng ban, nghiệp vụ được Giám đốc chi nhánh NHCT khu vực II Hai Bà Trưng qui định chức năng, nhiệm vụ chi tiết phù hợp với mô hình tổ chức và phương thức quản lý mới nhưng không trái chức năng, nhiệm vụ cơ bản do Hội đồng quản trị NHCT qui định. 2.1.3 Các hoạt động chủ yếu 2.1.3.1 Huy động vốn - Nhận tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn bằng VNĐ và ngoại tệ của các tổ chức kinh tế và dân cư. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 31 - Nhận tiền gửi tiết kiệm với nhiều hình thức phong phú và hấp dẫn: Tiết kiệm không kỳ hạn và có kỳ hạn bằng VNĐ và ngoại tệ; Tiết kiệm dự thưởng;... - Phát hành kỳ phiếu, trái phiếu,... 2.1.3.2 Cho vay, đầu tư - Cho vay ngắn, trung và dài hạn bằng VNĐ và ngoại tệ. - Tài trợ xuất, nhập khẩu; Chiết khấu bộ chứng từ hàng xuất. - Đồng tài trợ và cho vay hợp vốn đối với những dự án lớn và thời gian hoàn vốn dài. - Cho vay tài trợ, uỷ thác theo chương trình: Đài Loan (SMEDF); Việt Đức (DEG, KFW) và các hiệp định tín dụng khung. - Thấu chi, cho vay tiêu dùng. - Hùn vốn liên doanh, liên kết với các tổ chức tín dụng và các định chế trong nước và quốc tế. - Đầu tư trên thị trường vốn và thị trường tiền tệ trong nước và quốc tế. 2.1.3.3 Bảo lãnh - Bảo lãnh và tái bảo lãnh trong nước và quốc tế: Bảo lãnh dự thầu; Bảo lãnh thực hiện hợp đồng; Bảo lãnh thanh toán;... 2.1.3.4 Thanh toán và tài trợ thương mại - Phát hành, thanh toán thư tín dụng nhập khẩu; thông báo, xác nhận, thanh toán thư tín dụng nhập khẩu. - Nhờ thu xuất, nhập khẩu (Collection); Nhờ thu hối phiếu trả ngay (D/P) và nhờ thu chấp nhận hối phiếu (D/A). - Chuyển tiền trong nước và quốc tế. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 32 - Chuyển tiền nhanh Western Union. - Thanh toán uỷ nhiệm thu, uỷ nhiệm chi, séc. - Chi trả lương cho doanh nghiệp qua tài khoản, qua ATM. - Chi trả kiều hối. 2.1.3.5 Thẻ và ngân hàng điện tử - Phát hành và thanh toán thẻ tín dụng nội địa, thẻ tín dụng quốc tế (VISA, MASTER CARD). - Dịch vụ thẻ ATM, thẻ tiền mặt (CASH CARD). - Internet Banking, Phone Banking, SMS Banking. 2.1.3.6 Hoạt động khác - Khai thác bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ. - Tư vấn đầu tư và tài chính. - Cho thuê tài chính. - Môi giới, tự doanh, bảo lãnh phát hành, quản lý danh mục đầu tư, tư vấn, lưu ký chứng khoán. - Tiếp nhận, quản lý và khai thác các tài sản xiết nợ qua Công ty Quản lý nợ và khai thác tài sản. 2.1.4 Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2005 Năm 2005, nhìn chung tình hình kinh tế - xã hội xả nước và Hà Nội tiếp tục ổn định và có những bước phát triển. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của nhiều yếu tố trên thế giới cũng như trong nước làm ảnh hưởng đến tất cả các mặt của đời sống xã hội cũng như cuộc sống của cá nhân trong xã hội. Trong lĩnh vực tài chính tiền tệ nói riêng tuy đã đạt được những thành quả nhất định song cũng đã gặp những khó khăn của mình. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 33 Đối với ngân hàng Công thương nói chung và chi nhánh Hai Bà Trưng nói riêng, trong năm 2005 vừa qua cũng có những thành tựu và khó khăn riêng của mình. Công tác huy động vốn tiền gửi dân cư của chi nhánh Hai Bà Trưng gặp rất nhiều khó khăn do sự cạnh tranh hết sức sôi động và quyết liệt giữa các ngân hàng thương mại cùng với sự xuất hiện của nhiều kênh huy động khác nhau. Đối với hoạt động tín dụng, năm 2005 là cũng là năm bộc lộ chất lượng tín dụng yếu kém tồn tại của nhiều năm trước để lại của ngân hàng. Kết quả tài chính của ngân hàng trong năm 2005, thể hiện rõ sự ảnh hưởng của khó khăn trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng:  Tổng thu nhập: 184,4 tỷ đồng, đạt 112,6% so với năm 2004.  Tổng chi phí: 279,9 tỷ đồng, bằng 192% so với năm 2004.  Lợi nhuận: - 95,6 tỷ đồng. 2.2 Thực trạng hiệu quả hoạt động huy động vốn từ khách hàng cá nhân tại ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng 2.2.1 Hoạt động huy động vốn từ khách hàng cá nhân Hoạt động huy động vốn đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của chi nhánh Hai Bà Trưng. Huy động vốn từ khách hàng cá nhân mặc dù nằm rải rác trong các hình thức huy động và tập trung chủ yếu ở tiền gửi tiết kiệm, song tổng vốn lại chiếm phần lớn nguồn vốn mà ngân hàng huy động được. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 34 Huy động vốn của chi nhánh Hai Bà Trưng trong những năm quá có những thay đổi đáng kể. Tốc độ tăng trưởng của các năm tuy có tăng nhưng không đáng kể. Năm 2004 tốc độ tăng là 2,23 % đến năm 2005 tốc độ đó đạt đến 3,6 %. Theo số liệu đó cho thấy tốc độ tăng trưởng nguồn vốn còn thấp. Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn là chỉ tiêu chỉ ra xu thế phát triển của nguồn vốn huy động. Tuy nhiên nếu chỉ nhìn vào chỉ tiêu này để đánh giá hiệu quả của hoạt động huy động vốn thì chưa đủ mà cần xem xét thêm nhiều chỉ triêu khác nữa để có sự đánh giá chính xác về hoạt động huy động vốn. Hoạt động huy động vốn của ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng mặc dù đã đạt được những thành tựu đáng kể, song cũng không tránh khỏi những khó khăn gây cản trở cho hoạt động của mình. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 35 Bảng 1:Bảng tổng hợp huy động vốn của NHCT chi nhánh Hai Bà Trưng qua các năm Đơn vị tính: Triệu đồng 2003 2004 2005 Tỷ trọng Tỷ trọng Tốc độ tăng trưởng Tỷ trọng Tốc độ tăng trưởng Tổng vốn huy động 1.408.101 100% 1439456 100% 102,23 1491278 100% 103,6% Phân theo loại tiền VNĐ 1.058.058 75,14% 1.045.069 72,60% 98,77 1.100.399 47,19% 105,29% USD 350.043 24,86% 384.357 26,70% 109,8 363.426 24,37% 94,55% EUR 10.030 0,70% 16.420 1,44% 163,71% Phân theo tính chất nguồn vốn Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 36 Tiết kiệm 1.196.192 84,95% 1.197.886 83,22% 100,14 1.356.705 90,98% 113,26% Trái phiếu 161.457 11,47% 157.471 10,94% 97,53 120.911 8,11% 76,78% Kỳ phiếu 50.452 3,58% 84.099 5,84% 166,69 5.929 0,91% 7,05% Phân theo thời gian Không kỳ hạn 24.709 1,75% 8.012 0,56% 32,43 8.699 0,58% 108,57% Ngắn hạn 827.602 58,78% 605.284 42,05% 73,14 719.416 48,24% 118,86% Trung và dài hạn 555.790 39,47% 826.160 57,39% 148,65 763.163 51,18% 92,37% Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 37 2.2.2 Đánh giá hiệu quả hoạt động huy động vốn thông qua các chỉ tiêu phản ánh 2.2.2.1 Quy mô vốn huy động/ chi phí vốn huy động Để đánh giá được hiệu quả hoạt động huy động vốn thông qua chỉ tiêu này, ta phải tìm hiểu cơ cấu nguồn vốn huy động của ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng trong những năm qua cũng như chi phí bỏ ra để huy động những nguồn vốn này. Nguồn vốn huy động của ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng có sự tăng trưởng đáng kể song lại chỉ đạt tỷ lệ thấp trong những năm qua. Năm 2003, tổng nguồn vốn huy động từ khách hàng cá nhân của ngân hàng đạt 1.408.101 triệu đồng, năm 2004 là 1.439.456 triệu đồng tăng 2,23 % so với năm 2003, năm 2005 tăng lên 1.483.545 triệu đồng, đạt 103,06 % so với năm 2004. Các hình thức huy động vốn của ngân hàng là nhận tiền gửi của các tổ chức kinh tế - xã hội, tiền gửi tiết kiệm của dân cư, ngoài ra ngân hàng còn huy động vốn thông qua việc phát hành kỳ phiếu và trái phiếu. Trong tổng nguồn vốn huy động thì tiền gửi tiết kiệm của các tầng lớp dân cư luôn là nguồn vốn quan trọng. Điều này đã tạo rất nhiều thuận lợi cho ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng trong việc sử dụng vốn bởi vì đây là nguồn tiền gửi có tính ổn định cao nên thuận lợi cho ngân hàng trong việc sử dụng vốn vào các mục đích của mình. Nguồn vốn huy động tăng lên mà theo đó chi phí huy động vốn cũng gia tăng hàng năm. Chi phí huy động vốn năm 2003 là 830.843 triệu đồng, năm 2004 là 889.098 triệu đồng, tăng 7,06% % so với năm 2003 và năm 2005 là 980.678 triệu đồng, tăng 11,03 % so với năm 2004. Phân loại theo tính chất nguồn vốn cho thấy tiền gửi tiết kiệm là nguồn vốn lớn nhất trong tổng nguồn vốn huy động từ khách hàng cá nhân nên hàng năm chi phí cho tiền gửi tiết kiệm luôn chiếm trên 82% trong Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 38 tổng chi phí cho huy động vốn từ khách hàng cá nhân. Chi phí cho việc huy động vốn bằng kỳ phiếu và trái phiếu chỉ chiếm khoảng 18% trong tổng chi phí huy động vốn. Các ngân hàng thương mại nói chung và ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng nói riêng, huy động vốn từ khách hàng cá nhân bằng loại tiền gửi không kỳ hạn đều nhằm mục đích đáp ứng các yêu cầu thanh toán cho họ. Do vậy vốn huy động không kỳ hạn có quy mô nhỏ nên chi phí huy động vốn mà ngân hàng cần phải bỏ ra cho loại vốn này cũng không cao, chỉ chiếm khoảng từ 0,05 % cho đến 0,22 % trong tổng chi phí huy động từ năm 2003 – 2005. Chi phí huy động vốn của ngân hàng tập trung vào các chi phí phải trả cho tiền gửi ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Qua các năm, quy mô vốn huy động bằng 2 loại hình này có sự thay đổi nên chi phí của chúng cũng có sự tăng giảm qua các năm. Tuy nhiên, sự biến động là không đáng kể vì tỷ trọng của 2 loại vốn này là từ 40 % cho đến 60% tương ứng cho cả quy mô và chi phí. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 39 Bảng 2: Bảng tổng hợp chi phí huy động của NHCT chi nhánh Hai Bà Trưng qua các năm Đơn vị tính: Triệu dồng 2003 2004 2005 Lãi suất Tỷ trọng Lãi suất Tỷ trọng Tốc độ tăng trưởng Lãi suất Tỷ trọng Tốc độ tăng trưởng Tổng chi phí huy động 830.483 100% 889.098 100% 107,06 980.678 100% 111,3% Phân theo tính chất nguồn vốn Tiết kiệm 712.925 0,59% 85,84% 730.710 0,61% 82,19% 102,49% 881.858 0,65% 89,92% 120,69% Trái phiếu 88.801 0,55% 10,69% 83.757 0,70% 9,42% 94,32% 94.077 0,77% 9,59% 112,32% Kỳ phiếu 28.757 0,57% 0,47% 74.631 0,88% 8,29% 259,52% 4.743 0,8% 0,49% 6,91% Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 40 Phân theo thời gian Không kỳ hạn 448 0,18% 0,05% 1.602 0,2% 0,18% 357,59% 2.175 0,25% 0,22% 135,83% Ngắn hạn 496.561 0,6% 59.79% 375.276 0,62% 42,21% 75,58% 474.815 0,66% 48,42% 126,52% Trung và dài hạn 333.474 40.16% 512.219 57,62% 153,60% 503.688 51,36% 98,33% (Các chi phí được tính dựa trên lãi suất cho vay bình quân) Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 41 Cụ thể, xem xét đến cơ cấu từng nguồn vốn trong tổng vốn huy động từ khách hàng cá nhân của ngân hàng.  Tiền gửi tiết kiệm Bảng 3: Bảng cơ cấu nguồn vốn và chi phí huy động đối với tiền gửi tiết kiệm Năm Chỉ tiêu 2003 2004 2005 Số tiền Số tiền Tăng,giảm so với 2003 (%) Số tiền Tăng,giảm so với 2004 (%) - Nguồn vốn huy động 1.408.101 1.439.456 2,23 1.483.454 3,06 Tiền gửi tiết kiệm 1.196.192 1.197.886 0,14 1.356.705 13,26 II – Chi phí huy động 830.483 889.098 7,06 980.678 10,3 Tiền gửi tiết kiệm 712.925 730.710 2,49 881.858 20,69 Chỉ tiêu: Chi phí vốn huy động/quy mô vốn huy động 0,589789 0,617662 4,73 0,661077 7,04 Tiền gửi tiết kiệm 0,595995 0,610000 2,35 0,650000 6,56 Năm 2003, bình quân để huy động được một đồng vốn từ khách hàng cá nhân,ngân hàng phải bỏ ra 0,589789 triệu đồng chi phí, con số này tăng lên 0,617662 triệu đồng năm 2004 (tăng 4,73% so với năm 2003) và 0,661077 triệu đồng, tương ứng với 106,56% so với năm 2004. Chỉ tiêu này thay đổi cho thấy ngân hàng khi quy mô vốn tăng lên thì chi phí để Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 42 huy động vốn cũng tăng. Tốc độ tăng của chi phí đối với tiền tiết kiệm tăng cao hơn so với tốc độ tăng cùng loại đối với quy mô. Do tiền gửi tiết kiệm chiếm tỷ trọng lớn trong nguồn vốn huy động từ khách hàng cá nhân nên chắc chắn chi phí để huy động cho nguồn vốn đó cũng chiếm tỷ lệ trong trong toàn bộ chi phí huy động từ khách hàng cá nhân mà chi nhánh phải bỏ ra. Chi phí huy động cho tiền gửi tiết kiệm cũng chiếm đến hơn 82%. Quy mô và chi phí huy động vốn bằng tiền gửi tiết kiệm của ngân hàng đều có xu hương tăng nhanh. Nhưng tốc độ tăng trong chi phí của huy động vốn lớn hơn tốc độ tăng của quy mô. Do vậy, hiệu quả trong hình thức huy động vốn này cũng không được cao và không thể hiện rõ do tiền gửi tiết kiệm luôn chiếm tỷ trọng cao trong tổng vốn huy động.  Phát hành trái phiếu Vốn huy dộng bằng trái phiếu đóng một vai trò quan trọng trong nguồn vốn của ngân hàng. Bởi nguồn vốn huy động được từ hình thức này rất ổn định, có thời gian dài, không gây biến động mạnh mẽ tới hoạt động sử dụng vốn của ngân hàng. Cơ cấu nguồn vốn và chi phí phát hành trái phiếu của ngân hàng thể hiện trong bảng sau: Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 43 Bảng 4: Bảng cơ cấu nguồn vốn và chi phí huy động đối với phát hành trái phiếu Đơn vị tính: Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 2003 2004 2005 Số tiền Số tiền Tăng,giảm so với 2003 (%) Số tiền Tăng,giảm so với 2004 (%) Nguồn vốn huy động 1.408.101 1.439.456 2,23 1.483.454 3,06 Trái phiếu 161.457 157.471 - 2,47 120.911 - 23,22 II – Chi phí huy động 830.483 889.098 7,06 980.678 10,3 Trái phiếu 88.801 83.757 - 5,68 94.077 12,32 Chỉ tiêu: Chi phí vốn huy động/quy mô vốn huy động 0,589789 0,617662 4,73 0,661077 7,04 Trái phiếu 0,550000 0,531888 - 3,29 0,778068 1,46 Ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng tiến hành huy động bằng trái phiếu dựa trên quyết định huy động vốn bằng trái phiếu của Hội sở chính ngân hàng Công thương Việt Nam. Qua bảng trên ta thấy, tổng nguồn vốn huy động qua các năm có tăng lên nhưng khối lượng vốn huy động từ trái phiếu lại có xu hướng giảm xuống. Năm 2003, khối lượng vốn huy động được từ trái phiếu là 161.457 triệu đồng chiếm 11,47 % trong tổng nguồn vốn, khối lượng này được giảm đi 3.986 triệu đồng vào năm 2004 và đặc biệt vào năm 2005, Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 44 khối lượng vốn huy động từ trái phiếu chỉ còn 120.911 triệu đồng trên tổng nguồn vốn là 1.491.278 triệu đồng, giảm đến 23,22 % so với năm 2004. Khi lượng vốn huy động bằng trái phiếu giảm thì chi phí để huy động cho số vốn đó cũng giảm. Năm 2004, lãi suất để ngân hàng huy động vốn bằng trái phiếu là 0,57 %. Mặc dù lãi suất này có cao hơn 0,02 % so với năm 2003 nhưng chi phí huy động bằng trái phiếu năm 2004 chỉ giảm xuống đến 83.757 triệu đồng, giảm 5,68%. Tuy nhiên, đến năm 2005, chi phí huy động bằng trái phiếu của ngân hàng tăng vọt và đạt đến mức 94.077 triệu đồng, tăng 12,32% so với năm 2004. Như vậy, qua đó cho thấy, năm 2005, hoạt động huy động vốn của ngân hàng là không hiệu quả, bởi để huy động được một nguồn vốn bằng trái phiếu thì ngân hàng cần phải bỏ ra đến 0,778086 triệu đồng trong khi các năm 2003 và 2004, ngân hàng chỉ cần bỏ ra khoảng 0,54 triệu đồng.  Phát hành kỳ phiếu Đây cũng là hình thức huy động vốn chủ yếu của ngân hàng. Kỳ phiếu ngân hàng là một giấy nhận nợ do ngân hàng phát hành nhằm huy động vốn trong dân cư, đáp ứng nhu cầu đàu tư cho sản xuất và các nhu cầu khác. Điểm khác biệt giữa kỳ phiếu ngân hàng và tiền gửi tiết kiệm là nó rất linh hoạt. Tuỳ tinh hình nguồn vốn của mình mà ngân hàng có thể phát hành kỳ phiếu để thu được một lượng vốn nhất định trong thời gian ngắn. Chính vì vậy, do những nhu cầu của từng thời kỳ kinh doanh khác nhau mà tình hình huy động vốn của ngân hàng có những biến động khác nhau. Cũng như trái phiếu, chi nhánh Hai Bà Trưng huy động vốn bằng kỳ phiếu cũng dựa trên các quyết định về lãi suất cũng như thời gian huy động vốn của ngân hàng Công thương Việt Nam. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 45 Cơ cấu nguồn vốn và chi phí phát hành kỳ phiếu ngân hàng thể hiện trong bảng sau: Bảng 5: Cơ cấu nguồn vốn và chi phí huy động đối với phát hành kỳ phiếu Đơn vị tính:Triệu đồng Năm Chỉ tiêu 2003 2004 2005 Số tiền Số tiền Tăng,giảm so với 2003 (%) Số tiền Tăng,giảm so với 2004 (%) I - Nguồn vốn huy động 1.408.101 1.439.456 2,23 1.483.454 3,06 Kỳ phiếu 50.452 84.099 66,69 5.929 - 92,95 II – Chi phí huy động 830.483 889.098 7,06 980.678 10,3 Kỳ phiếu 28.757 68.628 138,65 4.743 - 93,09 Chỉ tiêu: Chi phí vốn huy động/quy mô vốn huy động 0,589789 0,617662 4,73 0,661077 7,04 Kỳ phiếu 0,569987 0,816038 43,17 0,799966 - 1,97 Năm 2003 và 2004 nguồn vốn huy động thông qua phát hành kỳ phiếu của chi nhánh chiểm tỷ trọng không cao trong tổng vốn huy động (năm 2003 là 3,58% và năm 2004 là 5,84%). Tuy nhiên, năm 2005 lại có sự giảm sút đáng kể. Tỷ lệ vốn huy động thông qua kỳ phiếu của năm này Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 46 giảm 92,95% so với năm trước và chỉ chiếm 0,91% trong tổng nguồn vốn huy động. Tuy nhiên, néu xét đến chỉ tiêu chi phí huy động vốn/ quy mô vốn huy động thì huy động vốn bằng kỳ phiếu lại có xu hướng tăng lên. Tỷ lệ này cao nhất là vào năm 2004, ngân hàng đã phải bỏ ra đến 0,816083 triệu đồng để huy động một đồng vốn bằng kỳ phiếu. Sự gia tăng này là do có sự tăng mạnh trong lãi suất huy động của ngân hàng. Trong năm 2003, lãi suất của ngân hàng chỉ là 0,57 % nhưng đến năm 2004, thì lại tăng lên 0,88 %. Đến năm 2005, ngân hàng có sự điều chỉnh lãi suất xuống còn 0,8 % tuy nhiên, lượng vốn huy động lại rất nhỏ với chi phí bỏ ra cho một đồng vốn đó là 0,799966 triệu đồng. Như vậy, hiệu quả huy động vốn của chi nhánh bằng kỳ phiếu và trái phiếu là chưa thực sự hiệu quả, rõ ràng nhất là vào năm 2005, khi chi phí huy động bỏ ra là lớn nhưng kết quả thu được lại không như kế hoạch và chỉ đạt được một lượng khá nhỏ trong tổng vốn. Như vậy, qua phân tích trên đây cho thấy hoạt động huy động vốn của ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng hiệu quả chbởi vì quy mô vốn huy động và chi phí để huy động vốn phải bỏ ra là lớn, chưa tương xúng, hợp lý nên đem lại hiệu quả chưa cao. Mặt khác, chi phí huy động vốn trên đây mới chỉ tính đến chi phí trả lãi phải trả cho một đồng vốn huy động, chi phí phi trả lãi chưa được tính đến. Với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện nay, việc mua sắm các trang thiết và mở rộng mạng lưới huy động vốn bị để phục vụ cho công tác huy động vốn là hết sức cần thiết. Mới chỉ tính đến chi phí trả lãi thì thu nhập từ các khoản vốn huy động này mới chỉ để bù đắp được chi phí huy động. Như vậy nếu tính thêm chi phí phi trả lãi cho hoạt động huy động vốn thì các khoản thu nhập vẫn sẽ có thể bù đắp được chi phí huy động nhưng sẽ đem lại lợi nhuận ít cho ngân hàng. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả hoạt động cuả ngân hàng. Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 47 2.2.2.2 Chênh lệch thu chi lãi/ chi phí trả lãi Tại ngân hàng Công thương chi nhánh Hai Bà Trưng, cho vay là đóng vai trò chủ yếu trong hoạt động của ngân hàng. Đối tượng chi vay của ngân hàng là các thành phần kinh tế - xã hội có nhu cầu, nhưng đặc biệt chủ yếu là doanh nghiệp. Lãi suất huy động được coi là lãi suất đầu vào trong khi đó lãi suất cho vay là lãi suất đầu ra. Ta có bảng chênh lệch lãi suất bình quân của ngân hàng trong 3 năm qua như sau: Bảng 7: Chênh lệch lãi suất bình quân Đơn vị tính: % 2003 2004 2005 Lãi suất huy động bình quân 0,60 0,62 0,66 Lãi suất cho vay bình quân 0,90 0,88 0,85 Chênh lệch lãi suất bình quân 0,30 0,26 0,19 Năm 2003, lãi suất huy động bình quân là 0,57%, lãi suất này tăng lên 0,61% vào năm 2004 và 0,63% vào năm 2005. Lãi suất bình quân tăng lên hàng năm trong khí đó lãi suất cho vay bình quân lại có xu hướng giảm. Năm 2003, lãi suất cho vay bình quân là 0,90%, lãi suất này giảm xuống 0,85% vào năm 2005. Điều này dẫn đến chênh lệch lãi suất bình quân hàng năm có xu hướng giảm xuống. Sự giảm sút này đã làm ảnh hưởng đến thu nhập của ngân hàng. Hoạt động tín dụng của ngân hàng qua các năm cũng gặp nhiều khó khăn. Năm 2003, tổng tài sản sinh lãi bình quân là 987.326 triệu đồng, đến Chuyên đề thực tập tốt nghiệp Phạm Thanh Thanh – NH44C Trường ĐH Kinh tế quốc dân 48 năm 2004 tổng tài sản sinh lãi tăng 12.032 triệu đồng và đạt 930.752 triệu đồng vào năm 2005. Ta có bảng sau: Bảng 8: Chênh lệch thu, chi lãi / chi phí trả lãi Đơn vị tính: Triệu đồng 2003 2004 2005 Số tiền Số tiền Số tiền Thu lãi 888.593 879.435 791.139 Chi lãi 830.843 889.098 980.678 Chênh lệch thu, chi lãi 57.750 - 9.663 - 189.539 Chênh l