Chuyên đề Nguồn lực thông tin kinh tế tại Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia

hực hiện các hoạt động kinh tế của mình. Thông tin kinh tế nói chung đang trở thành một nhân tố cạnh tranh quan trọng nhất mà bất kỳ nguời lãnh đạo công ty nào cũng phải cố nắm lấy để cạnh tranh với các công ty khác trên thế giới, để xác định cho mình hướng kinh doanh mới, cũng như phát huy đuợc lợi thế vốn có của mình. Trong nền kinh tế thị trường, mỗi chủ thể kinh tế, dù là người sản xuất, người tiêu dùng, người chủ nguồn lực kinh tế hay những người trung gian, đều chịu sự chi phối của cơ chế thị trường. Các quyết định kinh tế của họ có liên quan đến những người còn lại thông qua các quan hệ thị trường. Việc đề ra và triển khai thực hiện các quyết định đòi hỏi chủ thể kinh tế phải hiểu rõ những gì diễn ra trong các quá trình kinh tế của họ cũng như của những người khác liên quan đến họ. Vì vậy, thông tin kinh tế trước hết và chủ yếu phục vụ cho quá trình ra quyết định về các hành vi kinh tế trong nền kinh tế thị trường. Những xu hướng phát triển kinh tế thị trường ngày nay làm cho thông tin có nhiều vai trò mới. Tuy nhiên, mỗi giai đoạn lịch sử đều gắn với một trình độ phát triển nhất định của loài người. Sự kế tiếp giữa hai nền văn minh xuất hiện hiện tượng chuyển giao tri thức. Tri thức là nguồn tài nguyên của nhân loại, biểu hiện của trí tuệ con người và công nghệ. Tri thức cũng là nguồn tài nguyên quan trọng để giúp đem lại sự thịnh vượng của các quốc gia ở những giai đoạn khác nhau. Vì nó là động lực để thúc đẩy kinh tế và đổi mới công nghệ mang tính xuyên ngành và xuyên quốc gia. ở xã hội hiện đại, vai trò của tri thức nổi lên như một nguồn lực kinh tế. Các nước đều dựa vào tri thức làm sức mạnh chủ yếu đem lại giá trị kinh tế-xã hội. Việc góp mặt của thông tin kinh tế đã làm cho tri thức đi sâu áp dụng vào đời sống con người, làm cho quá trình chuyển giao tri thức nhanh hơn, đạt hiệu quả cao. Bên cạnh đó, thông tin kinh tế làm cho người nhận được thông tin hiểu biết nhiều hơn về đối tượng để ra các quyết định hợp lý hơn. Với vai trò này, thông tin kinh tế luôn gắn liền với hoạt động quản lý kinh tế, nó vừa là "nguyên liệu", vừa là "sản phẩm", vừa là công cụ để thực hiện quá trình quản lý kinh tế cả ở tầm vi mô và vĩ mô. Đồng thời, thông tin kinh tế dưới dạng các thông lệ, qui tắc ứng xử, những quy luật được tổng kết về các mối quan hệ, các quá trình vận động kinh tế đóng vai trò tiền đề cho các hoạt động quản lý. Những thông tin đó làm tăng năng lực, kỹ năng của những người ra quyết định ở các doanh nghiệp, gia đình, cơ quan của chính phủ trong sự vận hành kinh tế thị trường. Nó là tiền đề để những nhà quản lý ra quyết định tránh chủ quan, cảm tính và xa lạ với thực tế. Thông tin không đầy đủ, thiếu chính xác làm cho doanh nghiệp đánh giá sai về tiềm lực của mình hoặc về cơ hội, hay nguy cơ môi truờng hoạt động từ đó ra các quyết định kém hiệu quả. Cơ sở thông tin đầy đủ, cung cấp các thông tin chính xác, kịp thời sẽ giúp cho doanh nghiệp đáp ứng với thị trường một cách phù hợp và hiệu quả. Quá trình ra quyết định ở các doanh nghiệp không chỉ sử dụng thông tin như "nguyên liệu" mà kết quả của quá trình đó là các quyết định.Chính là những thông tin sẽ được truyền đạt đến đối tượng quản lý. Tuy nhiên, thông tin không chỉ được sử dụng như cơ sở, và công cụ của quá trình quản lý ở các doanh nghiệp. Thông tin còn là tiền đề tạo ra các khả năng, kỹ năng của người ra quyết định. Sự vận động liên tục của doanh nghiệp, của thị trường và môi truờng xung quanh đòi hỏi người ra quyết định ở các doanh nghiệp phải luôn cập nhật với những tri thức mới để có năng lực, phẩm chất mới, từ đó có thể hiểu được xu hướng vận động chung, có thể theo kịp được bước tiến của thời đại. Thứ ba, thông tin kinh tế giúp các nhà kinh tế, các nhà sản xuất kinh doanh phân tích sự kiện, hiện tượng, hiểu được những gì đang xảy ra trong công ty của mình và môi trường rộng lớn bên ngoài; sáng tạo ra các yếu tố kinh doanh, rút ngắn thời gian phát hiện quy luật từ triển khai đến ứng dụng. Thông tin và kiến thức có liên quan chặt chẽ đến trí tuệ con người.Việc sử dụng thông tin của mỗi cá nhân rất khác nhau, thậm chí các đánh giá đuợc xây dựng từ cùng một cơ sở dữ liệu, cùng một chất liệu thông tin, nhưng cũng khác nhau, tùy thuộc vào người sử dụng thông tin.Trình độ, kiến thức, kinh nghiệm và nhiều tố chất khác của con người, kể cả vị trí xã hội, trạng thái tâm lý...là các yếu tố tác động lên hiệu quả sử dụng thông tin của từng người. Tất cả những người lãnh đạo các doanh nghiệp đều có chiến lược cạnh tranh riêng cho doanh nghiệp của mình. Biết và hiểu những điều mà đối thủ không biết, biết trước đối thủ trao đổi thông tin để có kiến thức mới...Tất cả là những biện pháp cạnh tranh để đi trước đối thủ của mình một bước. Việc sử dụng có tính chiến lược các thông tin nói chung trong xây dựng kế hoạch kinh doanh, trong xác định mục tiêu, sản phẩm, trong sản xuất, tích lũy, có nghĩa là thông tin và kiến thức cần được đánh giá và quản lý như các nguồn lực khác của công ty ( lao động, vốn, máy móc...). Và cuối cùng, thông tin kinh tế giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tiếp nhận công nghệ thích hợp, đổi mới sản phẩm, phát triển sản xuất, hiểu được nhu cầu và xu hướng thị trường... Tìm kiếm các cơ hội đầu tư có hiệu quả. Trong điều kiện hiện nay, khoa học-kỹ thuật-sản xuất là các bộ phận có quan hệ khăng khít với nhau tạo thành chu trình “Khoa học-kỹ thuật-sản xuất ". Thông tin kinh tế nói riêng và thông tin nói chung là sản phẩm của lao động trí tuệ con người. Hầu hết trong các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh thông tin kinh tế được sử dụng rất lớn. Công nghiệp hóa tại các nước tiên tiến tập trung vào việc phát triển mạnh dịch vụ, xuất khẩu dịch vụ. Điều này không có nghĩa họ sẽ sản xuất ít hàng hóa đi mà là sản xuất càng nhiều hàng hóa nhung với giá càng rẻ, chất lượng cao khiến cho tỷ trọng đóng góp của hàng hóa vào GDP càng nhỏ. Thông tin kinh tế được lưu giữ và sử dụng nhằm làm tăng năng lực mỗi quốc gia. Con đường tăng trưởng của kinh tế ngày nay là sử dụng công nghệ mới trong quá trình sản xuất. Các thông tin về tình hình thị trường, về khách hàng, về cạnh tranh, về các môi trường tự nhiên, chính trị, xã hội bên trong và bên ngoài quốc gia còn giúp cho mỗi doanh nghiệp, mỗi quốc gia tìm kiếm lợi thế trong cạnh tranh của họ. Vì vậy, thông tin được xem như một tài sản quan trọng của mỗi tổ chức trong nền kinh tế thị trường, như bất kỳ tài sản nào khác (Tài nguyên thiên nhiên, vốn kỹ thuật, vốn bằng tiền, lao động...) Do thông tin (bao gồm cả thông tin kinh tế ) có vai trò quan trọng như vậy, cho nên có thể nói, ngày nay thông tin đã trở thành nhu cầu của mọi dân tộc, mọi tầng lớp xã hội. Có thời người ta “định nghĩa" : Người nào không biết ngoại ngữ, người đó thuộc diện "mù chữ", nhưng gần đây, có “định nghĩa” mới: Người nào không biết thông tin-tin học, là thuộc diện "mù chữ". Như vậy, chúng ta đủ biết sức mạnh của tin học-thông tin trong thời đại ngày nay, mà thông tin kinh tế chỉ là một thí dụ. Nhiều nhà khoa học nổi tiếng đã khẳng định: Thông tin-tin học là công lực ảnh hưởng mạnh mẽ đến chiến lược kinh tế của các quốc gia. Nhưng cái quan trọng nhất đó là thông tin kinh tế giúp bồi dưỡng phương pháp tư duy, mục đích tư duy đúng đắn. Nó góp phần tạo ra một môi trường hoạt động kinh tế lành mạnh. Điều tra về nguồn lực thông tin kinh tế tại Trung tâm Thông tin Khoa học và công nghệ Quốc gia 2.3.1 Nội dung nguồn lực tin kinh tế tại Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia Công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đảng ta phát động từ năm 1986 thật sự đã mang lại sinh khí mới cho các hoạt động kinh tế-xã hội. Quá trình phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã và đang tạo ra một tầng lớp doanh nhân ngày càng đông đảo, năng động, sáng tạo, dần dần thích nghi với những điều kiện kinh doanh của cơ chế thị trường. Nhờ vậy, nền kinh tế đất nước thoát ra khỏi tình trạng khủng hoảng và tăng nhanh nhịp độ phát triển. Hoạt động sản xuất kinh doanh của các thành phần kinh tế, các lĩnh vực kinh tế sôi động hẳn lên, đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận. Bên cạnh các nhà quản lý kinh tế, nhà doanh nghiệp của khu vực kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể đã xuất hiện ngày càng nhiều các nhà doanh nghiệp trong các thành phần kinh tế khác. Những nhà kinh tế, doanh nghiệp có vai trò quan trọng cho việc thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nuớc, thực hiện “ Phát triển kinh tế là nhiệm vụ hàng đầu", thực hiện quyền chủ động sản xuất, kinh doanh, vai trò của các nhà kinh tế doanh nghiệp ngày càng có vai trò quan trọng. Do đó, vấn đề cung cấp đầy đủ thông tin kinh tế cho họ có ý nghĩa rất tích cực, là tiền đề tạo điều kiện thuận lợi để phát triển sản xuất, kinh tế, kinh doanh. Nắm được điều này, với vị trí là cơ quan đầu ngành cả nước về khoa học và công nghệ, Trung tâm TTKH & CNQG đã không ngừng bổ sung và nâng cao chất lượng nguồn lực tin kinh tế để phục vụ đắc lực cho quá trình hội nhập kinh tế Việt Nam với kinh tế khu vực và kinh tế thế giới. So với những năm trước đây, thì hiện nay, nguồn lực tin kinh tế của Trung tâm TTKH & CNQG vừa phát triển cả về chiều sâu lẫn khối lượng. Các tài liệu về lĩnh vực kinh tế có nội dung liên quan đến việc phát triển kinh tế-xã hội đều được cơ quan đặc biệt chú trọng. Với đặc điểm người dùng tin ở đây hầu hết là những người có trình độ chuyên môn cao-thường là cán bộ lãnh đạo quản lý, nghiên cứu nên cung cấp tài liệu cho họ được xem là vấn đề đáng quan tâm. Sở dĩ như vậy là vì người dùng tin chính là một bộ phận quan trọng không thể tách rời của bất kỳ hệ thống thông tin nào. Đây là yếu tố tương tác hai chiều với các đơn vị thông tin. Người dùng tin vừa là đối tượng phục vụ, vừa là khách hàng, là người tiêu thụ các sản phẩm và dịch vụ của cơ quan, đồng thời là người thể hiện cụ thể nhu cầu tin của các cá nhân, tập thể, nhóm. Người dùng tin còn là người đóng góp vào quá trình sản xuất "nguyên liệu thông tin " cho hoạt động của các cơ quan thông tin-tư liệu. Sau khi nhận được các sản phẩm và dịch vụ thông tin theo yêu cầu, người dùng tin tham gia vào hầu hết các công đoạn của hoạt động thông tin như: đánh giá nguồn tin, giúp đỡ, lựa chọn và bổ sung tài liệu, hiệu chỉnh các hoạt động thông tin. Người dùng tin được cung cấp những sản phẩm và dịch vụ thông tin có chất lượng sẽ tạo ra nguồn tin có giá trị. Và với các nguồn tin có giá trị ấy, các cơ quan thông tin lại tạo ra những sản phẩm thông tin có chất lượng cao hơn. Có thể nói người dùng tin đóng vai trò quan trọng giúp cho một cơ quan thông tin-thư viện hoạt động. Do thế, để phục vụ nhu cầu tin đông đảo bạn đọc từ cán bộ lãnh đạo quản lí, doanh nghiệp đến các hộ gia đình sản xuất vừa và nhỏ, nguồn lực thông tin kinh tế tại Trung tâm có nội dung rất phong phú với tính chuyên ngành sâu trong lĩnh vực kinh tế, kinh doanh, sản xuất. Mặc dù không phải là cơ quan thông tin chuyên ngành về lĩnh vực kinh tế, nhưng Trung tâm đã không ngừng cố gắng xây dựng nguồn lực thông tin kinh tế ngày càng lớn mạnh, cơ bản đáp ứng nhu cầu tin cho người dùng tin. Nguồn lực thông tin kinh tế ở đây, chủ yếu bao quát ở những khía cạnh sau - Tài liệu về kinh tế xã hội Đây là những tài liệu phản ánh tất cả mọi mặt nền kinh tế trong thời gian qua và cả định hướng phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới của đất nước. Đồng thời, nó cũng đưa ra dự báo thiết thực về xu thế phát triển kinh tế trong nước đối với kinh tế khu vực và thế giới để từ đó các nhà lãnh đạo, quản lí đề ra chiến lược sao cho kinh tế phát triển hài hòa trong xã hội hiên đại. Các tài liệu này chủ yếu phục vụ cho nhà lãnh đạo, quản lí. Bởi vì họ chính là những người đề ra chiến lược, sách lược phát triển kinh đất nước. Họ cần có các thông tin về tình hình chung ở lĩnh vực sản xuất, trao đổi, tiêu dùng trong nước cũng như các nhân tố bên ngoài có ảnh hưởng tới nền kinh tế quốc dân. Việc đề ra các chính sách hợp lí sẽ kích thích phát triển kinh tế, việc giải quyết có hiệu quả các khuyêt tât của kinh tế thị trường, việc ban hành các luật lệ, thể chế cho các hoạt động kinh tế và nhiều hoạt động do nhà nước thực hiện đều dựa trên những thông tin đầy đủ, tin cậy và thích hợp. Khi có được cái nhìn toàn cảnh về kinh tế xã hội ở đất nước mình, người cán bộ quản lí sẽ nắm bắt tình hình, xu hướng vận động của nền kinh tế, từ đó hoạch định các hướng phát triển của mỗi ngành cũng như cân đối giữa các ngành kinh tế có lợi nhất cho quốc gia. Nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện nay, hoạt động kinh tế đang được đẩy mạnh, sự liên kết hợp tác ở các khu vực đang là nét nổi bật của nền kinh tế thị trường hiện đại thì các tài liệu này sẽ như một sơ đồ kinh tế để Chính phủ chọn hướng đi đúng đắn cho nền kinh tế nước nhà. - Tài liệu về kinh doanh- thương mại Cung cấp tên các mặt hàng, sản phẩm và cả thị trường tiêu thụ các sản phẩm đó . Bên cạnh đó, tài liệu đưa ra những cách kinh doanh, buôn bán sao cho người kinh doanh có được lợi nhuận cao. Nó cũng là nguồn tài liệu đặc biệt quý giá đối với những người có ý tưởng và mới bước vào nghề kinh doanh. Bởi đây sẽ là cẩm nang thương mại trong lĩnh vực kinh tế giúp cho các quan hệ ngày càng được thông suốt. - Tài liệu về kinh tế nông- lâm- ngư nghiệp Là những tài liệu đưa ra tất cả thông tin về tình hình sản xuất cho người làm trong nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp cũng như phương pháp làm kinh tế đạt hiệu quả cao ở mỗi lĩnh vực ấy giúp người dân tiếp cận dễ dàng. Đây là mảng tài liệu mang tính chất truyền thống. Vì nước ta là một nước thuần nông trong đó gần 80% dân số sống bằng nông nghiệp. Do vậy, muốn phát triển nền kinh tế nước nhà ta phải dựa trên cơ sở những cái đã có sẵn và muốn đáp ứng tốt hơn nhu cầu tin cho người dùng tin thì việc trước tiên Trung tâm đã xây dựng một khối lượng khá lớn tài liệu về các ngành này. Theo như E.O.Heady- một chuyên gia về kinh tế nông nghiệp Anh nhận xét: "Kinh tế nông nghiệp là nền kinh tế ứng dụng vào nông nghiệp với kiểu phân tích cơ bản.". Chính các thông tin về kinh tế nông-lâm-ngư nghiệp đã hình thành một quan niệm giữa người thống kê và người nghiên cứu kỹ thuật. Như vậy, nguồn tài liệu này không chỉ liên quan đến người sản xuất mà còn được các nhà nghiên cứu kỹ thuật, thống kê đưa ra những bài toán thực tiễn góp phần vào việc nâng cao chất lượng cũng như giá thành sản phẩm mang lại hiệu quả kinh tế lớn. - Tài liệu về kinh tế công nghiệp Loại tài liệu này thực sự được Trung tâm chú trọng phát triển từ những năm 90 khi mà Đảng và nhà nước ta có chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Một mặt, chúng ta vẫn sản xuất nông nghiệp nhưng mặt khác chúng ta có chính sách phát triển ưu tiên các ngành công nghiệp. Các nước tư bản chủ nghĩa hầu như đã qua nền kinh tế công nghiệp. Do đó, trong nền kinh tế thị trường hiện đại- nền kinh tế hậu công nghiệp này, các tài liệu về kinh tế công nghiệp rất quan trọng đối với nước ta. Nó giúp chúng ta đi kịp với sự phát triển chung của toàn thế giới mà không lạc hậu rất là trong những ngành sản xuất công nghệ cao: điện tử, phần mềm máy tính, các ngành tự động hóa... Theo các nhà kinh tế, kinh tế công nghiệp liên quan đến hoạt động sản xuất như thế nào để hài hòa với nhu cầu phát triển của xã hội và phục vụ cho vấn đề cơ khí hóa có hiệu quả. - Tài liệu về kinh tế thị trường Bao gồm những tài liệu được cập nhật thường xuyên về thông tin thị trường trong và ngoài nước. Đó là những tin tức, thông báo về tình hình thị trường. Các thông tin này là sự phản ánh tình hình thị trường, là sự truyền đi, phản hồi của tình hình thị trường. Đây cũng là hình thức mà giới trung gian thị thị trường liên kết các chủ thể hoạt động kinh tế với nhau. Nhờ nó mà nhiều doanh nghiệp biết rõ khách hàng là ai, họ cần hàng hóa nào, bao nhiêu, ở đâu, đáp ứng được cầu trên thị trường chưa?... Qua đó, doanh nghiệp và người sản xuất sẽ tìm lợi thế cạnh tranh của họ làm cho hoạt động trao đổi trên thị trường trở nên thông suốt giúp hoạt đông sản xuất phù hợp với nhu cầu tiêu dùng xã hội, tạo sự hiểu biết và thích ứng lẫn nhau giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng, giữa người bán với người mua tránh tình trạng "cung không đáp ứng cầu" hay "cầu vượt quá cung". - Tài liệu về tài chính, tiền tệ Thông báo các tin tức về sự biến đổi giá cả của tiền tệ để từ đó nhà quản lí kinh tế và doanh nghiệp có chiến lược điều chỉnh việc lưu thông tiền trong nước nhằm tránh lạm phát. Vấn đề ngân sách, tài chính của mỗi quốc gia là một yếu tố đánh giá mức độ tăng trưởng kinh tế của quốc gia đó. Nguồn ngân sách dồi dào sẽ là cơ sở để nhà nuớc đưa ra các dự án tăng cường phát triển kinh tế. Tuy nhiên, sự biến động giá trị của ngoại tệ cũng là một hình thức biểu hiện của nền kinh tế. Do đó thông tin về tài chính-tiền tệ góp phần đưa cho các nhà quản lý, kinh doanh, sản xuất biết được mức độ phát triển kinh tế của đất nước đến đâu để có chiến lược ứng phó kịp thời. - Các tài liệu về những loại thông tin kinh tế khác Nguồn lao động, giá cả, dân số, môi trường, quản lý kinh tế ... Đây là những tài liệu chiếm lượng không đáng kể trong kho tài liệu của Trung tâm TTKH & CNQG. Nhưng nó cũng góp phần hoàn thiện nguồn tin kinh tế ở đây. Thiếu các tài liệu này thì hoạt động kinh tế trở nên khó khăn và kém linh hoạt. Mỗi yếu tố về: lao động, giá cả, môi trường đều có ảnh hưởng trực tiếp đến việc doanh nghiệp đó sản xuất cái gì? Như thế nào? Ai là người trực tiếp sản xuất ? Và nó cũng là yếu tố để Chính phủ quan tâm trước khi đưa ra quyết định phát triển kinh tế. Thế cho nên, phạm vi phản ánh của thông tin kinh tế trong Trung tâm TTKH & CNQG là tổng thể nền kinh tế thị trường. Thông qua nguồn tin này, cá nhân, doanh nghiệp hoặc nhà nước xây dựng các chương trình, kế hoạch sản xuất, kinh doanh, định hướng hoạt động kinh tế lâu dài, bố trí các nội dung theo chương trình kế hoạch; người này có thể tận dụng kết quả của người khác để tiến lên, "đứng lên vai" người khác mà đi. Chính nhờ nó mà tiết kiệm được sức lực, tiền của đầu tư cho nghiên cứu-phát huy tốt chức năng cung cấp thông tin, cung cấp tư liệu sẽ có ý nghĩa lớn đối với công tác nghiên cứu khoa học kinh tế. Rộng hơn, thông tin kinh tế giúp “con người triết học” phát triển thành “con người kinh tế-xã hội”. 2.3.2 Các loại hình tài liệu kinh tế tại Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia Một trong những yếu tố góp phần quan trọng vào sự phát triển của một trung tâm thông tin-thư viện là nguồn lực thông tin của trung tâm ấy. Người ta có thể đánh giá sự phát triển của một cơ quan thông tin-thư viện thông qua việc nhìn tổng quát vốn tài liệu ở chính đó. Trong thời đại ngày nay và trong hoạt động thông tin-tư liệu-thư viện, việc xây dựng các nguồn lực thông tin, kiểm soát, quản lý chia sẻ và sử dụng chúng một cách rộng rãi, có hiệu quả là điều vô cùng quan trọng. Việc tham khảo bắt kịp các thông tin từ nhiều nơi và sử dụng ngay nguồn tin sẵn có tại chỗ được các cơ quan thông tin-thư viện rất coi trọng. Mặc dù mới hoạt động 14 năm nhưng nguồn tài liệu của Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia đã được xây dựng từ trước đó vào những năm 50. Với vị trí là cơ quan Thông tin Khoa học đầu ngành cả nước về khoa học và công nghệ nên số lượng tài liệu khoa học kỹ thuật ở đây chiếm tới 80%. Trong tống số 20% còn lại lượng tài liệu về thông tin kinh tế ở mức còn hạn chế. - Sách Đây là nguồn lực thông tin khá lớn của Trung tâm. Bởi sách là một vật mang tin truyền thống lâu đời mà cơ quan thông tin-thư viện nào khi mới ra đời cũng thông thể thiếu nó trong vốn tư liệu. Trong số các vật mang tin hiện nay thì sách được coi là vật mang tin chủ yếu, dễ sử dụng. Từ xa xưa, sách có vai trò vô cùng to lớn. Đó chính là nguồn, là phương tiện truyền bá kiến thức nhân loại với nhiều dữ kiện, thông tin, hình minh hoạ sinh động. Với hơn 220.000 đầu sách ở Trung tâm, tài liệu về kinh tế có 1951, chiếm 5%. So với một số lĩnh vực khác như y tế, thủy sản, quản lý kỹ thuật thì 5% không phải là nhỏ. Ta có thể thấy điều này khi thống kê một số lĩnh vực ở mục lục sách của Trung tâm. Bảng 1: Thống kê một số sách chuyên ngành ở Trung tâm TTKH&CNQG Lĩnh vực Năm Toán Cơ học Sinh học Năng lượng Kinh tế Tin học Vật lý 2002 18 1 16 1 5 28 2 2003 24 11 37 7 15 3 27 Trong đó, 392 sách Tiếng Việt, còn lại là sách La Tinh, sách Nga Văn. Hàng năm trung tâm cũng đặt mua từ nước ngoài khối lượng không nhỏ sách kinh tế để làm giàu nguồn tin này bằng kinh phí do nhà nước cấp. Tuy nhiên, sách kinh tế được mua không đồng đều giữa các năm nên nó cũng ảnh hưởng đến việc hoạch định chính sách phát triển nguồn tin. Bảng2: Số sách kinh tế bổ sung hàng năm tại Trung tâm TTKH&CNQG Năm Tổng số Sách kinh tế 2000 2050 55 2001 2900 102 2002 3934 400 2003 2250 13 Dựa vào bảng trên ta thấy có nhiều biến động. Đó chính là số lượng sách kinh tế được nhập hàng năm không đồng đều. Nguyên nhân chủ yếu chính là do giá tiền các loại sách cần mua ngày càng tăng trong khi nguồn kinh phí được cấp vẫn giữ nguyên. Các sách kinh tế này được phân bố cho một số phòng ban để phục vụ việc tìm tin của độc giả đến Trung tâm. Số ít, Trung tâm lưu vào kho dự trữ. Bảng 3: Sách kinh tế phân theo ngôn ngữ tại Trung tâmTTKH&CNQG Ngôn ngữ Tiếng Việt Tiếng La Tinh Tiếng Nga Số lượng(bản) 454 1082 418 Các loại sách kinh tế được viết bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau. Trong đó tài liệu viết bằng tiếng Anh có trữ lượng khá phổ biến khoảng 37%. Nguồn lực bổ sung chủ yếu thông qua các cuộc trao đổi, biếu tặng hoặc qua các đơn đặt hàng quốc tế, qua mạng. Trung bình mỗi tháng có khoảng 42 tài liệu về kinh tế được mua. Trong đó số lượng sách 30 cuốn, số còn lại là tạp chí. Những năm qua, kho đọc sách của Trung tâm phục vụ rất có hiệu quả tài liệu kinh tế cho các cán bộ nghiên cứu, giảng dạy và cả sinh viên nhất là sinh viên Trường Đại học kinh tế quốc dân. Các sách kinh tế được phân loại cụ thể: . Sách kinh tế- xã hội. . Sách về kinh tế thương mại, thị trường. . Sách về kinh tế công nghiệp. .Sách về kinh tế nông-lâm-ngư nghiệp. . Sách về kinh tế vùng. . Sách về tài chính, . Sách về thông tin kinh tế. . Một số loại sách kinh tế khác. Ngoài ra, ở Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia còn có số lượng ít các sách tra cứu kinh tế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng tin tiếp cận tài liệu đạt chất lượng cao. - Tạp chí Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia rất chú trọng đến việc bổ sung tạp chí. Vì vậy mà khối lượng tài liệu tăng lên trông thấy. Loại hình tài liệu này đã đáp ứng đáng kể nhu cầu tin cho người dùng tin. Số lượng tạp chí về kinh tế ở đây có 2350 đơn vị với hơn 40 tên được cập nhật thường xuyên, bằng 2% trong tổng số 6300 tên tạp chí. Trong đó, 37 tên tạp chí được đông đảo bạn đọc sử dụng và tìm đọc: Kinh tế Sài Gòn, Tạp chí thương mại giá cả, Thương nghiệp thị trường Việt Nam, Kinh tế và phát triển Việt nam, Business, Investment review, The ASEAN Economic... Bảng 4: Số lượng tạp chí kinh tế ở Trung tâm TTTLKH&CNQG Năm Tổng số đơn vị tạp chí Số đơn vị tạp chí kinh tế 1999 8500 1620 2000 6900 1780 2001 8500 1870 2002 10200 2153 2003 9200 2350 Các tạp chí ở đây chủ yếu được viết và xuất bản trong nước. Ngoài ra còn có tạp chí viết bằng tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nga; số lượng chiếm gần 50%. Chúng ta có thể thấy điều này khi khảo sát riêng kho dự trữ của Trung tâm. Bảng 5: Tạp chí kinh tế phân theo ngôn ngữ tại kho dự trữ( lấy từ mạng VISTA). Ngôn ngữ Tiếng Việt Tiếng La Tinh Tiếng Nga Số lượng 29 38 4 Sở dĩ có điều này là vì người dùng tin đến đọc tạp chí ở Trung tâm có trình độ ngoại ngữ còn hạn chế. Thông tin kinh tế lại là những thông tin cần phải cập nhật hàng ngày để nắm bắt xu thế phát triển của thế giới. Thế nên muốn phục vụ nhanh chóng những thông tin đó cho bạn đọc, Trung tâm Thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia đã không ngừng cung cấp các tạp chí về kinh tế bằng Tiếng Việt. Bên cạnh đó, vốn tạp chí ở kho mở tại đây cũng ngày càng được gia tăng theo cấp số cộng. Mỗi năm, có hơn 500 tạp chí được mua hoặc trao đổi từ Anh và Mỹ. Bởi xu thế hội nhập, toàn cầu hoá đã làm cho quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ, Việt nam với các nước trên thế giới trở nên thân thiện hơn, nhất là trong lĩnh vực chính trị-kinh tế. Từ đó, mối quan hệ trao đổi tài liệu của ta với Mỹ cũng như các nước khác được đảm bảo chất lượng, số lượng. Mặc dầu vậy, việc trao đổi ở đây còn có hạn chế: một số tạp chí kinh tế được đặt mua theo định kỳ chưa cập nhật hoặc đến chậm do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tạp chí về lĩnh vực kinh tế chủ yếu chứa đựng những thông tin: +Thị trường, giá cả thị trường. + Thương mại-dịch vụ. +Quản lý kinh tế. + Kinh tế khu vực và thế giới. + Kinh tế Việt Nam. Bảng 6: Số lượng tạp chí theo một số tên (đơn vị) Tên tạp chí Thị trường Thương mại-dịch vụ Quảnlý kinh tế Kinh tế khu vực,thế giới Kinh tế Việt Nam Số lượng 638 87 324 310 19 - Cơ sở dữ liệu Hiện nay, sự ra đời và khai thác mạng Internet đã làm cho nhu cầu tin của con người tăng lên rất nhanh. Vì thế, nguồn lực thông tin kinh tế không chỉ được lưu trên các vật mang tin truyền thống như: