Chuyên đề Vận dụng thủ tục phân tích trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam thực hiện

hữu 2 Chi nhánh – TP Hồ Chí Minh Sở hữu Các hoạt động chung: Bán hàng: Sản phẩm / dịch vụ chính, chính sách giá và thị trường: Dược phẩm, chính sách giá bán bị khống chế bởi bảng giá quy định, thị trường khu vực miền Trung (Nguồn: Phòng Nghiệp vụ I - VAE) Bước 2: So sánh thông tin và phân tích kết quả Bảng 1.6 Phân tích Bảng cân đối kế toán Công ty XYZ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ ĐỊNH GIÁ VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH KIỂM TOÁN, ĐỊNH GIÁ, TƯ VẤN TÀI CHÍNH, KẾ TOÁN, THUẾ A500.07/2 Tầng 11, Tòa nhà Sông Đà - Số 165 - Đường Cầu Giấy - P.Dịch Vọng - Cầu Giấy - Hà Nội Khách hàng: Công ty XYZ Người lập: PVQ Ngày: Kỳ hoạt động: Năm 2009 Người soát xét: NTHV Ngày: Nội dung: Thủ tục phân tích - Bảng cân đối kế toán Phân tích Bảng cân đối kế toán Chỉ tiêu 31/12/2009 01/01/2009 Chênh lệch Tuyệt đối Tương đối (%) TÀI SẢN A. TSNH 149.473.281.472 66.735.576.327 82.737.705.145 123,98 I. Tiền và các khoản tương đương tiền 2.454.074.553 686.141.088 1.767.933.465 257,66 Tiền 2.454.074.553 686.141.088 1.767.933.465 257,66 II. Các khoản phải thu ngắn hạn 113.853.686.692 40.041.388.139 73.812.298.553 184,34 Phải thu khách hàng 105.567.592.145 35.952.817.709 69.614.774.436 193,63 Trả trước cho người bán 319.979.523 151.686.448 168.293.075 110,95 Phải thu nội bộ ngắn hạn 7.951.812.129 3.921.371.087 4.030.441.042 102,78 Các khoản phải thu khác 14.302.895 15.512.895 -1.210.000 -7,80 III. Hàng tồn kho 32.307.582.135 24.969.768.961 7.337.813.174 29,39 Hàng tồn kho 32.307.582.135 24.969.768.961 7.337.813.174 29,39 IV. TSNH khác 857.938.092 1.038.278.139 -180.340.047 -17,37 Chi phí trả trước ngắn hạn 107.714.152 518.664.802 -410.950.650 -79,23 Thuế và các khoản khác phải thu Nhà nước 0 51.148 -51.148 -100,00 TSNH khác 750.223.940 519.562.189 230.661.751 44,39 B. TSDH 19.182.141.962 18.317.502.982 864.638.980 4,72 I. TSCĐ 19.180.141.962 18.317.502.982 862.638.980 4.71 TSCĐ hữu hình 18.637.450.051 17.936.962.259 700.487.792 3,91 - Nguyên giá 34.016.156.072 30.078.994.682 3.937.161.390 13,09 - Giá trị hao mòn lũy kế (15.378.706.021) (12.142.032.423) -3.236.673.598 26,66 TSCĐ vô hình 328.104.000 0 328.104.000 - Nguyên giá 334.800.000 0 334.800.000 - Giá trị hao mòn lũy kế (6.696.000) 0 -6.696.000 Chi phí XDCB dở dang 214.587.911 380.540.723 -165.952.812 -43,61 II. TSDH khác 2.000.000 0 2.000.000 Chi phí trả trước dài hạn 2.000.000 0 2.000.000 TỔNG TÀI SẢN 168.655.423.434 85.053.079.309 83.602.344.125 98,29 NGUỒN VỐN A. NỢ PHẢI TRẢ 146.624.914.061 65.137.996.000 81.486.918.061 125,10 I. Nợ ngắn hạn 142.678.437.009 56.977.740.408 85.700.696.601 150,41 Vay và nợ ngắn hạn 24.059.513.527 14.346.254.840 9.713.258.687 67,71 Phải trả người bán 35.292.203.235 24.743.718.468 10.548.484.767 42,63 Người mua trả tiền trước 74.763.463.561 12.280.256.565 62.483.206.996 508,81 Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước 621.249.591 494.958.462 126.291.129 25,51 Phải trả người lao động 2.656.354.719 1.062.143.655 1.594.211.064 150,09 Chi phí phải trả 510.903.466 455.790.812 55.112.654 12,09 Các khoản phải trả phải nộp ngắn hạn khác 4.774.748.910 3.594.617.606 1.180.131.304 32,83 II. Nợ dài hạn 3.946.477.052 8.160.255.592 -4.213.778.540 -51,64 Vay và nợ dài hạn 3.006.105.699 7.147.508.699 -4.141.403.000 -57,94 Dự phòng trợ cấp mất việc làm 940.371.353 612.746.893 327.624.460 53,47 Dự phòng phải trả dài hạn 0 400.000.000 -400.000.000 -100 B. VỐN CHỦ SỞ HỮU 22.030.509.711 19.915.083.309 2.115.426.402 10,62 I. Vốn chủ sở hữu 21.072.573.784 19.437.573.715 1.635.000.069 8,41 Vốn đầu tư của chủ sở hữu 19.156.975.342 12.500.000.000 6.656.975.342 53,26 Thặng dư vốn cổ phần 0 5.254.375.273 -5.254.375.273 -100,00 Vốn khác của chủ sở hữu 0 902.600.000 -902.600.000 -100,00 Quỹ đầu tư phát triển 1.500.000.000 500.000.000 1.000.000.000 200,00 Quỹ dự phòng tài chính 415.598.442 280.598.442 135.000.000 48,11 Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 0 0 0 II. Nguồn kinh phí và quỹ khác 957.935.927 477.509.594 480.426.333 100,61 Quỹ khen thưởng, phúc lợi 957.935.927 477.509.594 480.426.333 100,61 TỔNG NGUỒN VỐN 168.655.423.772 85.053.079.309 83.602.344.463 98,29 Nội dung phân tích Bảng cân đối kế toán Vốn bằng tiền cuối năm 2009 tăng so với đầu năm là 1.767.933.465 đồng tương đương tăng 257,66%. Đây là lượng tăng rất lớn, KTV cần điều tra rõ nguồn tăng này có phải do hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mở rộng, doanh thu bán hàng tăng lên hay do vốn ứ đọng dưới dạng tiền quá nhiều. Phải thu khách hàng cuối năm 2009 tăng so với đầu năm là 69.614.774.436 đồng tương ứng tăng 193,63%. KTV cần xem xét sự tăng lên đáng kể này có hợp lý không, xác định liệu có khả năng khoản mục phải thu khách hàng bị ghi khống hay không. Trả trước cho người bán cuối năm 2009 tăng 168.293.075 đồng so với đầu năm tương đương tăng 110,95%. Khoản tăng này rất lớn do vậy KTV cần xem xét các khoản đặt trước này cho nhà cung cấp nào và nguyên nhân doanh nghiệp đặt trước tiền hàng với số lượng lớn như vậy. Phải thu nội bộ ngắn hạn cuối năm 2009 so với đầu năm tăng 4.030.441.042 đồng tương ứng tăng 102,78%. KTV cần xác định nguyên nhân dẫn đến sự tăng lên nhiều và khoản này của đơn vị trực thuộc nào, có hợp lý hay không. Hàng tồn kho cuối năm 2009 tăng so với đầu năm là 7.337.813.174 đồng tương đương tăng 29,39%. KTV cần làm rõ sự tăng lên của khoản mục này, có thể là do tình hình kinh doanh của doanh nghiệp. Chi phí trả trước ngắn hạn cuối năm 2009 giảm 410.950.650 đồng tương ứng giảm 79,23% so với đầu năm. KTV cần xem xét nguyên nhân của sự giảm này có hợp lý hay không. Chi phí khấu hao TSCĐ gần như không có biến động so với năm trước, điều này có thể do chi phí khấu hao không được trích lập theo đúng quy định. Người mua trả tiền trước cuối năm 2009 tăng 62.483.206.996 đồng so với đầu năm tướng ứng tăng 508,81%. Khoản mục này tăng nhiều do vậy KTV cần xem xét tính hợp lý và khả năng khoản mục này có bị ghi khống hay không. Phải trả người lao động cuối năm 2009 tăng so với đầu năm một lượng là 1.594.211.064 đồng tương ứng tăng 150,09%. Điều này có thể do doanh nghiệp thuê thêm cán bộ công nhân để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh hay do chính sách tăng lương của doanh nghiệp. Vay và nợ dài hạn cuối năm 2009 giảm 4.141.403.000 đồng so với đầu năm tương ứng giảm 57,94%, trong khi vay và nợ ngắn hạn tăng có thể do doanh nghiệp đã trang trải một phần các khoản vay nợ dài hạn hay các khoản vay nợ dài hạn đã chuyển thành vay nợ ngắn hạn. KTV cần xem xét tính hợp lý của các biến động này. Các quỹ thuộc vốn chủ sở hữu cuối năm 2009 đều tăng so với đầu năm. Điều này là do doanh nghiệp đã quan tâm chú trọng đến các hoạt động nhằm nâng cao quy mô và chất lượng của doanh nghiệp. (Nguồn: Phòng Nghiệp vụ I - VAE) Bảng 1.7 Phân tích Báo cáo kết quả kinh doanh Công ty XYZ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ ĐỊNH GIÁ VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH KIỂM TOÁN, ĐỊNH GIÁ, TƯ VẤN TÀI CHÍNH, KẾ TOÁN, THUẾ A500.07/3 Tầng 11, Tòa nhà Sông Đà - Số 165 - Đường Cầu Giấy - P.Dịch Vọng - Cầu Giấy - Hà Nội Khách hàng: Công ty XYZ Người lập: PVQ Ngày: Kỳ hoạt động: Năm 2009 Người soát xét: NTHV Ngày: Nội dung: Thủ tục phân tích - Báo cáo kết quả kinh doanh Phân tích Báo cáo kết quả kinh doanh Chỉ tiêu Năm 2009 Năm 2008 Chênh lệch Tuyệt đối Tương đối (%) 1. Doanh thu BH&CCDV 196.471.677.031 154.041.320.066 42.430.356.965 27,54 2. Các khoản giảm trừ doanh thu 4.543.589.098 5.088.051.816 -544.462.718 -10,70 3. Doanh thu thuần về BH&CCDV 191.928.087.933 148.953.268.250 42.974.819.683 28,85 4. Giá vốn hàng bán 154.620.894.908 121.631.946.162 32.988.948.746 27,12 5. Lợi nhuận gộp về BH&CCDV 37.307.193.025 27.321.322.088 9.985.870.937 36,55 6. Doanh thu hoạt động tài chính 485.363.655 815.874.566 -330.510.911 -40,51 7. Chi phí tài chính 1.649.132.620 2.468.439.226 -819.306.606 -33,19 Trong đó: Lãi vay phải trả 1.649.132.620 2.436.308.868 -787.176.248 -32,31 8. Chi phí bán hàng 22.682.188.988 14.666.733.110 8.015.455.878 54,65 9. Chi phí quản lý DN 8.073.237.917 7.532.401.715 540.836.202 7,18 10. Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh 5.387.997.155 3.469.622.603 1.918.374.552 55,29 11. Thu nhập khác 148.558.472 0 148.558.472 12. Chi phí khác 0 0 0 13. Lợi nhuận khác 148.558.472 0 148.558.472 14. Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế 5.536.555.627 3.469.622.603 2.066.933.024 59,57 15. Chi phí thuế TNDN hiện hành 1.038.104.180 597.900.000 440.204.180 73,63 16. Chi phí thuế TNDN hoãn lại 0 0 0 17. Lợi nhuận sau thuế TNDN 4.498.451.447 2.871.722.603 1.626.728.844 56,65 Nội dung phân tích Báo cáo kết quả kinh doanh Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ năm 2009 tăng so với năm 2008 là 42.430.356.965 đồng tương ứng tăng 27,54%. KTV cần xem xét nguyên nhân của sự tăng này có phù hợp không, có thể là do doanh nghiệp đang mở rộng sản xuất kinh doanh. Các khoản giảm trừ doanh thu năm 2009 giảm một lượng là 544.462.718 đồng so với năm 2008 tương ứng giảm 10,70%. KTV cần xác định điều này là do các yếu tố nào và xem xét có hợp lý không với tình hình kinh doanh của doanh nghiệp không. Giá vốn hàng bán năm 2009 tăng so với năm 2008 một lượng là 32.988.948.746 đồng tương đương tăng 27,12%. Điều này là phù hợp với việc tăng doanh thu, tuy nhiên KTV vẫn phải tìm hiểu rõ nguyên nhân vì đây là khoản mục trọng yếu, cũng có thể khách hàng khai khống giá vốn để tạo ra sự tương thích với mức tăng của doanh thu. Doanh thu hoạt động tài chính năm 2009 giảm so với năm 2008 một lượng là 330.510.911 đồng tương ứng giảm 40,51% phù hợp với chi phí tài chính giảm 819.306.606 đồng tương ứng giảm 33,19%. Chi phí bán hàng năm 2009 giảm 8.015.455.878 đồng so với năm 2008 tương ứng giảm 54,65%. KTV cần kiểm tra khoản mục này để tìm hiểu nguyên nhân giảm. (Nguồn: Phòng Nghiệp vụ I - VAE) Bảng 1.8 Phân tích các tỷ suất Công ty XYZ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ ĐỊNH GIÁ VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH KIỂM TOÁN, ĐỊNH GIÁ, TƯ VẤN TÀI CHÍNH, KẾ TOÁN, THUẾ A500.07/1 Tầng 11, Tòa nhà Sông Đà - Số 165 - Đường Cầu Giấy - P.Dịch Vọng - Cầu Giấy - Hà Nội Khách hàng: Công ty XYZ Người lập: PVQ Ngày: Kỳ hoạt động: Năm 2009 Người soát xét: NTHV Ngày: Nội dung: Thủ tục phân tích - Các tỷ suất Phân tích các tỷ suất Chỉ tiêu Năm 2009 Năm 2008 Tỷ suất khả năng thanh toán tổng quát 1,15 1,31 Tỷ suất khả năng thanh toán hiện hành 1,05 1,02 Tỷ suất khả năng thanh toán nhanh 0,82 0,63 Tỷ suất khả năng thanh toán tức thời 0,02 0,01 Số vòng quay các khoản phải thu 2,49 2,07 Thời gian thu tiền 144,33 173,91 Số vòng quay hàng tồn kho 5,40 4,53 Thời gian một vòng quay hàng tồn kho 66,68 79,47 Tỷ suất doanh lợi doanh thu 0,03 0,02 Tỷ suất sinh lợi của tài sản 0,06 0,04 Tỷ suất doanh lợi tổng vốn 0,04 0,01 Tỷ suất sinh lợi của vốn chủ sở hữu 0,21 0,17 Tỷ suất nợ 0,87 0,77 Tỷ suất tự tài trợ 0,13 0,23 Hệ số đầu tư vào tài sản dài hạn 0,11 0,22 Hệ số đầu tư vào tài sản ngắn hạn 0,89 0,78 Nội dung phân tích các tỷ suất Tỷ suất khả năng thanh toán tổng quát cuối năm 2009 là 1,15 giảm so với đầu năm. Tỷ suất này tuy vẫn đảm bảo khả năng thanh toán trong trường hợp xấu nhất tuy nhiên với tỷ suất thấp như vậy là không tốt đối với doanh nghiệp. Tỷ suất khả năng thanh toán hiện hành cuối năm 2009 là 1,05 đảm bảo tài sản ngắn hạn vừa đủ để thanh toán nợ ngắn hạn của doanh nghiệp. Tỷ suất khả năng thanh toán nhanh cuối năm 2009 tăng so với đầu năm và đang ở mức 0,82 < 1, thể hiện doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong thanh toán nhanh Tỷ suất khả năng thanh toán tức thời cuối năm 2009 là 0,02 đã tăng nhẹ so với đầu năm nhưng vẫn ở mức rất thấp, điều này cho thấy doanh nghiệp không có khả năng thanh toán tức thời, không kiểm soát được cơ cấu tài sản trong doanh nghiệp. Nếu nợ ngắn hạn đến hạn trả, doanh nghiệp ko đủ vốn bằng tiền để thanh toán sẽ phải bán hàng hóa, sản phẩm, TSNH khác để thanh toán. Số vòng quay các khoản phải thu năm 2009 là 2,49 vòng tương đương thời gian thu tiền là 144,33 ngày. Số vòng quay thấp cho thấy tốc độ thu hồi tiền hàng bán ra chậm trễ, doanh nghiệp bị chiếm dụng vốn nhiều. Số vòng quay hàng tồn kho năm 2009 là 5,40 vòng, thời gian một vòng quay hàng tồn kho là 66,68 ngày cho thấy tốc độ luân chuyển hàng tồn kho chậm. Tỷ suất nợ cuối năm 2009 tăng so với đầu năm và ở mức là 0,87 Tỷ suất tự tài trợ cuối năm 2009 giảm so với đầu năm và ở mức là 0,13 Điều này cho thấy nợ phải trả chiếm tỷ trọng lớn và vốn chủ sở hữu chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu nguồn vốn, tính độc lập của doanh nghiệp giảm và ở mức thấp, doanh nghiệp bị lệ thuộc vào nguồn vốn vay. Hệ số đầu tư vào tài sản dài hạn cuối năm 2009 là 0,11 giảm so với đầu năm Hệ số đầu tư vào tài sản ngắn hạn cuối năm 2009 là 0,89 tăng so với đầu năm Điều này cho thấy tài sản ngắn hạn có xu hướng chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu tài sản của doanh nghiệp, trong đó chủ yếu do số dư của các khoản phải thu lớn. (Nguồn: Phòng Nghiệp vụ I - VAE) Từ việc phân tích sơ bộ ở trên, KTV đưa ra nhận xét và đánh giá về các thông tin thu thập được qua Biểu A500.06 được trình bày ở bảng sau: Bảng 1.9 Thủ tục phân tích Công ty XYZ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ ĐỊNH GIÁ VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH KIỂM TOÁN, ĐỊNH GIÁ, TƯ VẤN TÀI CHÍNH, KẾ TOÁN, THUẾ A500.06 Tầng 11, Tòa nhà Sông Đà - Số 165 - Đường Cầu Giấy – P.Dịch Vọng – Cầu Giấy – Hà Nội Khách hàng: Công ty XYZ Người lập: PVQ Ngày: Kỳ hoạt động: Năm 2009 Người soát xét: NTHV Ngày: Nội dung: Thủ tục phân tích Mục tiêu: 1. Sử dụng thủ tục phân tích như là một thủ tục đánh giá rủi ro để thu thập sự hiểu biết về đơn vị và môi trường hoạt động của nó; và tại giai đoạn hoàn tất cuộc kiểm toán để đưa ra ý kiến xem BCTC có phù hợp với hiểu biết của chúng ta về hoạt động kinh doanh của đơn vị không. 2. Đưa ra cơ sở cho việc tư vấn cho khách hàng. Nhận xét và kết luận: Giai đoạn lập kế hoạch và đánh giá rủi ro: Khoản mục Nhận xét / Kết luận Các khoản giảm trừ doanh thu chiếm tỷ trọng lớn Doanh nghiệp có thể sử dụng chính sách khuyến mại, khuyến mại vượt mức quy định Chi phí khấu hao TSCĐ gần như không có biến động so với năm trước Chi phí khấu hao không được trích lập đúng với quy định Tôi đã xem xét thủ tục phân tích sơ bộ trong Biểu A500.07 và ghi nhận các rủi ro về sai sót trọng yếu, ảnh hưởng đến bản chất, thời điểm và phạm vi các thủ tục kiểm toán được thực hiện. Các thủ tục kiểm toán bổ sung đã được bao gồm trong Kế hoạch kiểm toán - Biểu A500.02 và các chương trình kiểm toán. Senior: ___________________________ Date: _________________________ Các thủ tục kiểm tra chi tiết: Khi thủ tục phân tích được sử dụng như là thủ tục kiểm tra chi tiết cho một khoản mục cụ thể, các khoản mục này cần phải được liệt kê dưới đây. Việc kiểm tra nên được lưu hồ sơ theo hướng dẫn của các chương trình kiểm toán cho từng khoản mục. Rủi ro phân tích sơ bộ trong Biểu A500.10 nên được đánh giá dựa trên sự hiểu biết về hoạt động kinh doanh và kết quả mong đợi, rủi ro này nên là thấp/trung bình chỉ khi thủ tục phân tích được sử dụng như là thủ tục kiểm tra chi tiết. Trong các trường hợp khác, rủi ro phân tích được đánh giá là cao. Nếu kết quả mong đợi khác với thực hiện thì đánh giá rủi ro phân tích và xác định bản chất, thời điểm, phạm vi của các thủ tục kiểm toán nên được xem lại để thu thập bằng chứng kiểm toán đầy đủ và thích hợp hỗ trợ cho việc đưa ra ý kiến kiểm toán. Khoản mục Thủ tục phân tích có thể được tin tưởng dựa trên kết quả của các kiểm tra được thực hiện trong các phần tương ứng? Có / Không Doanh thu bán hàng Có - Tương ứng kiểm tra chi tiết của phần E và T Chi phí khấu hao TSCĐ Có - Tương ứng kiểm tra chi tiết của phần I và J Giai đoạn hoàn tất: Khoản mục Nhận xét / Kết luận Chi phí khấu hao TSCĐ Không thực hiện theo đúng quy định tại Quyết định số 206/2003/QĐ-BTC Tổng thể BCTC phù hợp / không phù hợp với sự hiểu biết của chúng ta về hoạt động kinh doanh của đơn vị. Senior: ___________________________ Date: _________________________ (Nguồn: Phòng Nghiệp vụ I – VAE) 1.3 Thực trạng vận dụng thủ tục phân tích trong giai đoạn Thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam thực hiện 1.3.1 Thủ tục phân tích chi tiết trong giai đoạn Thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính Trong giai đoạn Thực hiện kiểm toán, thủ tục phân tích được sử dụng như một phương pháp kiểm tra cơ bản nhằm thu thập các bằng chứng để chứng minh cho một cơ sở dẫn liệu cá biệt có liên quan đến số dư tài khoản hoặc một loại nghiệp vụ nào đó. Các bằng chứng về cơ sở dẫn liệu các khoản mục trong BCTC có thể thu thập được khi tiến hành thử nghiệm chi tiết các nghiệp vụ, số dư hoặc sử dụng phương pháp phân tích hay kết hợp cả hai phương pháp. Sau khi thu thập, so sánh và đánh giá các thông tin sơ bộ về khách hàng trong giai đoạn Lập kế hoạch kiểm toán, KTV tiến hành kiểm tra chi tiết bằng cách kết hợp các kỹ thuật thu thập bằng chứng khác để làm rõ những khoản mục mà KTV nghi vấn là có chứa rủi ro. Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam đã lập ra một chương trình kiểm toán chung cho các cuộc kiểm toán. Theo đó, trong giai đoạn này KTV phải thực hiện theo các bước sau: - Bước 1: Xác định các khoản mục có chứa sai sót cần kiểm tra Sau khi thực hiện thủ tục phân tích sơ bộ, KTV xác định khoản mục chứa đựng nhiều rủi ro để tiến hành thực hiện thủ tục phân tích chi tiết trong giai đoạn Thực hiện kiểm toán BCTC. Tại Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam, KTV thường thực hiện thủ tục phân tích trên BCĐKT và BCKQKD của khách hàng, đặc biệt là các khoản mục trên BCKQKD do các khoản mục này dễ ước tính hơn các khoản mục trên BCĐKT, chúng là chỉ tiêu thời kỳ và là số tích lũy qua các tháng, trong khi số dư của tài khoản trên BCĐKT là chỉ tiêu thời điểm. Vì vậy, việc thực hiện thủ tục phân tích các khoản mục trên BCKQKD sẽ đem lại hiệu quả cao hơn. Những khoản mục hay được xem xét là khoản mục doanh thu và chi phí. - Bước 2: Xác định các số ước tính của KTV Số ước tính của KTV đóng vai trò rất quan trọng vì nó ảnh hưởng tới kết quả của thủ tục phân tích. Việc xây dựng số ước tính được dựa trên số liệu năm trước có điều chỉnh theo nhiều nguồn thông tin KTV thu thập được. Vì vậy, khi xây dựng số ước tính KTV cần kiểm tra độ tin cậy, hợp lý và khả năng dự đoán của nguồn thông tin đó. Khi tiến hành so sánh số ước tính và số liệu ghi sổ, KTV cần quan tâm tới tính thường xuyên của các quan hệ được nghiên cứu và các biến động bất thường xảy ra. - Bước 3: Xác định chênh lệch có thể chấp nhận (Threshold) Mỗi khoản mục trên BCTC của khách hàng đều có một mức chênh lệch có thể chấp nhận được phân bổ. Cách xác định số chênh lệch có thể chấp nhận được này tùy theo từng cuộc kiểm toán, từng loại hình doanh nghiệp, từng tài khoản cụ thể và theo xét đoán của KTV. Việc tính toán chênh lệch có thể chấp nhận được dựa trên các chỉ số sau: + Giá trị trọng yếu chi tiết (MP): được xác định dựa trên mức trọng yếu. Theo tài liệu của Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam: MP = 80% x Mức trọng yếu KTV chọn khoản mục doanh thu làm căn cứ để xác định mức trọng yếu. Mức trọng yếu = 2% x Doanh thu + Chỉ số về độ tin cậy (R): Chỉ số này được xác định khi KTV hoàn thành thủ tục kiểm soát. Dựa vào sự đánh giá hệ thống KSNB và những hiểu biết ban đầu về tình hình kinh doanh của khách hàng, KTV lựa chọn mức độ tin cậy đối với khoản mục được phân tích. R = 1 : Mức độ tin cậy cao R = 2 : Mức độ tin cậy trung bình R = 3 : Mức độ tin cậy thấp + Số lượng các tiểu mục: Số lượng các tiểu khoản trong khoản mục. - Bước 4: Xác định số chênh lệch trọng yếu để kiểm tra KTV tiến hành so sánh mức chênh lệch giữa giá trị ước tính của KTV và giá trị trên sổ sách với mức chênh lệch có thể chấp nhận được. Nếu mức chênh lệch này cao hơn thì KTV có thể đánh giá chênh lệch là trọng yếu, khi đó KTV phải xác định nguyên nhân chênh lệch, thực hiện các thủ tục để thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán, tiến hành điều chỉnh trên BCTC. Ngược lại, nếu mức chênh lệch không trọng yếu, KTV không cần phải kiểm tra thêm hay điều chỉnh trên BCTC đối với khoản mục được phân tích. - Bước 5: Tìm hiểu nguyên nhân gây chênh lệch trọng yếu Trước hết KTV cần xem xét đầy đủ nguyên nhân gây nên chênh lệch trọng yếu, có còn yếu tố nào ảnh hưởng đến việc ước tính khoản mục nữa hay không, đồng thời thảo luận với khách hàng để tìm hiểu các nguyên nhân đó. Kết hợp lời giải thích của khách hàng với tìm hiểu thực tế, KTV tiến hành đánh giá kết quả thu thập được. - Bước 6: Đánh giá kết quả thu được KTV đưa ra kết luận về khả năng còn hay không còn tồn tại sai sót trọng yếu ảnh hưởng tới BCTC của khoản mục. 1.3.2 Thực hiện thủ tục phân tích chi tiết trong giai đoạn Thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính đối với khách hàng của Công ty 1.3.2.1 Thực hiện thủ tục phân tích chi tiết trong giai đoạn Thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính đối với Công ty ABC Bước 1: Xác định các khoản mục có chứa sai sót cần kiểm tra Qua kết quả phân tích sơ bộ KTV xác định các khoản mục chứa rủi ro và số dư của tài khoản đó. Trong cuộc kiểm toán BCTC tại Công ty ABC, KTV xác định khoản mục doanh thu là khoản mục chứa đựng nhiều rủi ro, chính vì vậy KTV quyết định thực hiện thủ tục phân tích chi tiết đối với khoản mục doanh thu của Công ty ABC. Bảng 1.10 Chương trình kiểm toán tài khoản doanh thu CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ ĐỊNH GIÁ VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH KIỂM TOÁN, ĐỊNH GIÁ, TƯ VẤN TÀI CHÍNH, KẾ TOÁN, THUẾ T10 Tầng 11, Tòa nhà Sông Đà - Số 165 - Đường Cầu Giấy – P.Dịch Vọng – Cầu Giấy – Hà Nội Khách hàng: Công ty XYZ Người lập: PVQ Ngày: Kỳ hoạt động: Năm 2009 Người soát xét: NTHV Ngày: Nội dung: Chương trình kiểm toán tài khoản doanh thu Mục tiêu: Thông qua việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ và rà soát nhanh việc ghi chép chứng từ sổ sách, kiểm toán viên phải cân nhắc và lựa chọn mục tiêu kiểm toán. Mục tiêu phải đảm bảo các cơ sở dẫn liệu liên quan đến tính đầy đủ, tính hiện hữu, tính chính xác, tính đánh giá và tính trình bày cụ thể là: Doanh thu thấp hơn thực tế: + Tình đầy đủ: hàng hoá đã xuất hoặc dich vụ đã thực hiện nhưng chưa ghi sổ doanh thu + Ghi chép: Doanh thu ghi sổ thấp hơn thực tế + Tính đúng kỳ: Hàng hoá đã xuất hoặc dịch vụ đã thực hiện kỳ này daonh thu ghi vào kỳ sau. Hàng bán trả lại ghi sổ cao hơn thực tế: + Tính hiện hữu: Ghi giảm doanh thu nhưng chưa trả lại hàng + Ghi chép: DT ghi giảm cao hơn thực tế + Tính đúng kỳ: Hàng trả lại kỳ sau DT ghi sổ kỳ này. Số dư tài khoản DT: + Phản ánh giá trị : Doanh thu ròng không được đánh giá đúng + Trình bày: DT trình bày không hợp lý. Xác định tất cả doanh thu và nợ phải thu của khách hàng trong kỳ phải được ghi chép đầy đủ, đúng kỳ và thuộc về Công ty. Tất cả các nghiệp vụ xuất bán phải được viết hóa đơn và phải được thanh toán. Xác định doanh thu được ghi nhận và hạch toán hợp lý với chính sách kế toán của Công ty trên cơ sở nhất quán; đảm bảo rằng chính sách kế toán là có thể chấp nhận được và tuân thủ theo chế độ và chuẩn mực kế toán. Xác định việc trình bày doanh thu tuân thủ luật pháp và chuẩn mực kế toán. Thủ tục kiểm toán Người thực hiện Tham chiếu 4 THỦ TỤC PHÂN TÍCH / ANALYTICAL PROCEDURES 4.1 Xem xét tính hợp lý và nhất quán với các năm trước của từng loại doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ. Tìm hiểu và thu thập các giải trình cho các biến động bất thường. 4.2 So sánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ giữa kế hoạch và thực hiện. Tìm hiểu và thu thập các giải trình cho các chênh lệch. 4.3 So sánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ giữa các tháng (quý) trong năm/kỳ. Xem xét xem sự biến động của doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ với tình hình kinh doanh của đơn vị hay không (về tình hình thị trường nói chung, các chính sách bán hàng, tình hình kinh doanh của đơn vị nói riêng). Chú ý so sánh doanh thu các tháng cuối năm với các tháng đầu năm. 4.4 Ước tính doanh thu căn cứ vào mức giá bình quân nhân với số lượng hàng bán, hay nhân với số lượng hội viên, số lượng phòng cho thuê hoặc diện tích đất cho thuê (Nếu không tính được tổng thể thì có thể chọn một số hợp đồng lớn). So sánh số ước tính và số trên sổ để phát hiện xem có biến động bất thường hay không? Nếu có, trao đổi với đơn vị, hoặc kiểm tra chi tiết các lĩnh vực còn nghi vấn. 4.5 Đối với doanh thu xây dựng, so sánh tỷ lệ lãi gộp của từng hợp đồng xây dựng xem có phù hợp với tỷ lệ trên dự toán công trình hoặc tình hình kinh doanh thực tế không. 4.6 So sánh tỷ lệ lãi gộp trên doanh thu của năm nay với năm trước. Xem xét các yếu tố tác động đến sự thay đổi này (về giá cả, số lượng hàng bán và giá vốn hàng bán liên hệ thêm ở chương trình giá vốn hàng bán). 4.7 Xem xét ảnh hưởng của kết quả phân tích đến các thủ tục kiểm tra chi tiết. (Nguồn: Phòng Nghiệp vụ I - VAE) Bước 2: Xác định các số ước tính của KTV Sau khi thu thập đầy đủ thông tin