Chuyên đề Xây dựng phân hệ kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản xuất tại công ty TNHH ống thép Hòa Phá

ng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng cô thÓ Gi¸ thµnh cña tõng ®¬n ®Æt hµng lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh kÓ tõ lóc b¾t ®Çu thùc hiÖn cho ®Õn lóc hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng ®óng theo nh÷ng tiªu chuÈn kÜ thuËt ®­îc tháa thuËn trong hîp ®ång s¶n xuÊt. Ph­¬ng ph¸p c«ng ®o¹n Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh c«ng ®o¹n ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm theo quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, qu¸ tr×nh chÕ biÕn s¶n phÈm tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n theo mét thø tù nhÊt ®Þnh ®Ó cã ®­îc s¶n phÈm hoµn chØnh. C¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ cã thÓ ®­îc thùc hiÖn ë mét hoÆc nhiÒu ph©n x­ëng s¶n xuÊt, mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ cã thÓ t¹o ra b¸n thµnh phÈm cho b­íc sau hoÆc chØ tham gia vµo qu¸ tr×nh chÕ biÕn cã tÝnh chÊt liªn tôc ®Ó t¹o ra s¶n phÈm hoµn chØnh. Ph­¬ng ph¸p ®Þnh møc Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc chØ ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp ®· x¸c lËp ®­îc hÖ thèng c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng còng nh­ cã dù to¸n vÒ chi phÝ phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra, ngay c¶ c¸c chi tiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm hoµn chØnh. Nãi c¸ch kh¸c, doanh nghiÖp ph¶i x¸c lËp ®­îc gi¸ thµnh ®Þnh møc cho tõng lo¹i s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc tiªu hao hiÖn hµnh. Ph­¬ng ph¸p ®Þnh møc cho phÐp ph¸t hiÖn mét c¸ch nhanh chãng nh÷ng kho¶n chªnh lÖch vÒ chi phÝ ph¸t sinh thùc tÕ so víi ®Þnh møc cña tõng kho¶n môc theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ còng nh­ ®èi t­îng chÞu chi phÝ, c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi nµy... Nh÷ng ph¸t hiÖn nµy cã ®­îc ngay trong qu¸ tr×nh ph¸t sinh vµ h×nh thµnh c¸c lo¹i chi phÝ – ngay trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt – nªn gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý cã nh÷ng c¨n cø ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh h÷u Ých, kÞp thêi nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ vµ ng¨n chÆn ®­îc nh÷ng hiÖn t­îng l·ng phÝ; sö dông chi phÝ ®óng môc ®Ých, hiÖu qu¶ nh»m h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm Qua c«ng thøc nµy cã thÓ thÊy r»ng ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, kÕ to¸n ph¶i tæ chøc x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh ®Þnh møc vµo ®Çu k× s¶n xuÊt trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc hiÖn hµnh, ®ång thêi ph¶i theo dâi chi tiÕt nh÷ng biÕn ®éng cña chi phÝ thùc tÕ thùc tÕ so víi ®Þnh møc trong tr­êng hîp thay ®æi ®Þnh møc (x¸c lËp ®Þnh møc míi) vµ thùc hiÖn ®Þnh møc – tiÕt kiÖm hoËc l·ng phÝ so víi ®Þnh møc trong qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè cña s¶n xuÊt. ViÖc theo dâi sù biÕn ®éng so víi ®Þnh møc cÇn ph¶i g¾n liÒn víi tõng ®èi t­îng chiäu chi phÝ theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Tæ chøc theo dâi chÆt chÏ, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c nh÷ng thay ®æi so víi ®Þnh møc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò kh«ng chØ cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c h¹ch to¸n gi¸ thµnh mµ cßn phôc vô thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶ cho c«ng t¸c h¹ch to¸n néi bé trong doanh nghiÖp. §iÓm næi bËt cña ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ: khi xuÊt nguyªn vËt liÖu còng nh­ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, chØ biÕt tæng sè xuÊt vµ xuÊt cho c«ng ®o¹n nµo mµ kh«ng biÕt cô thÓ cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Do ®ã, ®Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, ph¶i ph©n bæ chi phÝ cho tõng lo¹i s¶n phÈm theo ®Þnh møc chi phÝ t­¬ng øng. Ch­¬ng iii. Ph©n tÝch chi tiÕt vµ thiÕt kÕ hÖ thèng i.ph©n tÝch chi tiÕt 1.Vµi nÐt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung t¹i c«ng ty VÒ nh©n sù Phßng kÕ to¸n - tµi chÝnh cña c«ng ty cã 3 ng­êi lµ kÕ to¸n: mét kÕ to¸n tr­ëng vµ hai kÕ to¸n viªn, tr×nh ®é tin häc ë møc sö dông c¬ b¶n. C«ng viÖc kÕ to¸n trong phßng ®­îc ph©n chia nh­ sau: mét ng­êi lµm phÇn kÕ to¸n tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng; mét ng­êi qu¶n lý phÇn c«ng nî víi kh¸ch hµng; kÕ to¸n tr­ëng ®¶m nhiÖm phÇn kÕ to¸n s¶n xuÊt. Møc ®é tin häc hãa VÒ phÇn cøng: phßng kÕ to¸n cña C«ng ty ®· ®­îc trang bÞ ba m¸y vi tÝnh vµ mét m¸y in; c¸c m¸y tÝnh cã cÊu h×nh nh­ sau : Celeron 300 MHz, 32MB RAM, 4GB HD …, ®Òu cµi hÖ ®iÒu hµnh Windows 98, nèi m¹ng ngang hµng, lo¹i m¸y in: LaserJet 1100 VÒ phÇn mÒm: c¸c phÇn mÒm hiÖn ®ang sö dông lµ: Office 97, NC, Norton Utilities 3.0, Tõ ®iÓn L¹c ViÖt 2.0,… vµ phÇn mÒm kÕ to¸n BRAVO phiªn b¶n 3.1 cña C«ng ty ASC, phÇn mÒm nµy ®­îc viÕt trªn Visual FoxPro 6.0. Nh÷ng th«ng tin kh¸c X¸c ®Þnh hµng tån kho: ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. TÝnh gi¸ vèn hµng xuÊt kho: ph­¬ng ph¸p trung b×nh di ®éng. TÝnh gi¸ thµnh: ph­¬ng ph¸p gi¸ thµnh c«ng ®o¹n cã tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm kÕt hîp víi tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc. H×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n: nhËt kÝ chung. S¬ ®å h×nh thøc ghi sæ nhËt kÝ chung: §èi chiÕu Ghi cuèi th¸ng Ghi hµng ngµy B¶ng TH chi tiÕt Sæ, thÎ KT chi tiÕt Sæ nhËt kÝ ®Æc biÖt B¸o c¸o tµi chÝnh B¶ng c©n ®èi ph¸t sinh Sæ c¸i Sæ nhËt kÝ chung Chøng tõ gèc 2.Tãm t¾t quy tr×nh s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh Quy tr×nh s¶n xuÊt èng thÐp Quy tr×nh s¶n xuÊt tr¶i qua nhiÒu c«ng ®o¹n nh­ng cã thÓ chia thµnh ba c«ng ®o¹n chÝnh ®­îc m« t¶ nh­ s¬ ®å d­íi ®©y: (1): ThÐp cuén ®­îc c¾t ra thµnh thÐp b¶n réng (thÐp b¶n réng cßn ®­îc gäi lµ b¸n thµnh phÈm). (2): S¶n xuÊt ra c¸c lo¹i èng ®en tõ thÐp b¶n réng. (3): S¶n xuÊt ra c¸c lo¹i èng m¹ tõ èng ®en. Nguyªn vËt liÖu chÝnh cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ c¸c lo¹i vËt liÖu thÐp ë d¹ng thÐp cuén nh­ vËt liÖu thÐp 0.8 ly, vËt liÖu thÐp 0.9 ly, vËt liÖu thÐp 1.2 ly… vµ c¸c lo¹i vËt liÖu phô nh­ hîp kim nh«m, chÊt h·m axit, «xi giµ, kÏm… Cã tÊt c¶ 27 lo¹i vËt liÖu thÐp, mçi lo¹i ®­îc dïng ®Ó t¹o ra mét nhãm b¸n thµnh phÈm thÐp b¶n réng nªn cã 27 nhãm b¸n thµnh phÈm víi tæng sè 330 lo¹i. Tõ b¸n thµnh phÈm sÏ s¶n xuÊt ra 281 lo¹i èng ®en, tiÕp tôc s¶n xuÊt èng ®en thµnh 76 lo¹i èng m¹. HiÖn t¹i, c«ng ty cã 5 kho: kho èng m¹, kho èng ®en, kho b¸n thµnh phÈm, kho vËt liÖu thÐp vµ kho vËt liÖu phô §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh S¶n phÈm cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ èng m¹ nh­ng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh bao gåm b¸n thµnh phÈm, èng m¹ vµ èng ®en. 3.HiÖn tr¹ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh Trong khi c¸c ph©n hÖ kÕ to¸n kh¸c ®Òu ®­îc tin häc hãa th× ph©n hÖ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vÉn ph¶i thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p thñ c«ng. K× tÝnh gi¸ thµnh: th¸ng C¸c tµi kho¶n chÝnh: Tµi kho¶n 1521: vËt liÖu thÐp ë d¹ng thÐp cuén Tµi kho¶n 1522: vËt liÖu phô Tµi kho¶n 1540: tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt b¸n thµnh phÈm Tµi kho¶n 1541: tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt èng ®en Tµi kho¶n 1542: tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt èng m¹ Tµi kho¶n 1550: b¸n thµnh phÈm nhËp kho Tµi kho¶n1551: èng ®en nhËp kho Tµi kho¶n 1552: èng m¹ nhËp kho Tµi kho¶n 6210: nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt b¸n thµnh phÈm Tµi kho¶n 6211: nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt èng ®en Tµi kho¶n 6212: nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt èng m¹. Tµi kho¶n 6220: nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt b¸n thµnh phÈm Tµi kho¶n 6221: nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt èng ®en Tµi kho¶n 6222: nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt èng m¹ Tµi kho¶n 6270: chi phÝ s¶n xuÊt chung s¶n xuÊt b¸n thµnh phÈm Tµi kho¶n 6271: chi phÝ s¶n xuÊt chung s¶n xuÊt èng ®en Tµi kho¶n 6272: chi phÝ s¶n xuÊt chung s¶n xuÊt èng m¹ C¸c tµi kho¶n 154 vµ 621 ®­îc më tiÓu kho¶n theo nhãm vËt t­, c¸c tµi kho¶n 622 vµ 627 ®­îc më tiÓu kho¶n theo tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt. C¸ch thøc ph©n bæ chi phÝ Nãi chung, khi xuÊt nguyªn vËt liÖu chÝnh còng nh­ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, chØ biÕt tæng sè xuÊt vµ xuÊt cho c«ng ®o¹n nµo mµ kh«ng biÕt cô thÓ cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Do ®ã, ®Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, ph¶i ph©n bæ chi phÝ cho tõng lo¹i s¶n phÈm theo ®Þnh møc vÒ sè l­îng nguyªn vËt liÖu chÝnh t­¬ng øng ®· x¸c ®Þnh tr­íc khi b¾t ®Çu th¸ng s¶n xuÊt. C«ng thøc ph©n bæ: VÝ dô, ®Çu k× cã ®Þnh møc vËt liÖu X (®¬n vÞ tÝnh: kilogam) cho s¶n xuÊt 2 lo¹i s¶n phÈm nh­ sau: 1 S¶n phÈm A cÇn 10 kg vËt liÖu X 1 S¶n phÈm B cÇn 15 kg vËt liÖu X Cuèi k× tÝnh ®­îc tæng gi¸ trÞ vËt liÖu X xuÊt dïng trong k× ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm A vµ s¶n phÈm B lµ 5 000 000, hoµn thµnh nhËp kho 1300 s¶n phÈm A vµ 800 s¶n phÈm B. Khi ®ã, ph©n bæ vËt liÖu X cho s¶n xuÊt tõng lo¹i s¶n phÈm lµ: s¶n phÈm A: s¶n phÈm B: C¸c chi phÝ kh¸c nh­ chi phÝ vËt liÖu phô, chi phÝ s¶n xuÊt chung, nh©n c«ng…nÕu kh«ng tÝnh ®­îc trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng th× ph©n bæ theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh. Coi nh­ kh«ng cã s¶n phÈm dë dang vµ kh«ng cã hao hôt nªn toµn bé chi phÝ ®­îc tÝnh vµo s¶n phÈm cña tõng c«ng ®o¹n. TÝnh gi¸ thµnh cña b¸n thµnh phÈm S¬ ®å h¹ch to¸n: C¸c nghiÖp vô trong th¸ng: (1): Khi xuÊt vËt liÖu thÐp ®Ó s¶n xuÊt b¸n thµnh phÈm, ghi: Nî TK 6210 Cã TK 1521 BiÕt râ xuÊt vËt liÖu thÐp ®Ó s¶n xuÊt lo¹i b¸n thµnh phÈm nµo nªn cã thÓ tÝnh trùc tiÕp chi phÝ vËt liÖu chÝnh cho tõng ®èi t­îng mµ kh«ng cÇn ph©n bæ (2): Khi xuÊt vËt liÖu phô ®Ó s¶n xuÊt b¸n thµnh phÈm, ghi: Nî TK 6210 Cã TK 1522 (3): Cuèi th¸ng, tÝnh ra tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt: Nî TK 6220 Cã TK 334,338… (4): TËp hîp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung trong th¸ng: Nî TK 6270 Cã TK 214,334… C¸c bót to¸n kÕt chuyÓn cuèi th¸ng: (5): KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Nî TK 1540 Cã TK 6210 (6): KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 1540 Cã TK 6220 (7): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 1540 Cã TK 6270 (8): TÝnh ra gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm nhËp kho Nî TK 1550 Cã TK 1540 TÝnh gi¸ thµnh èng ®en S¬ ®å h¹ch to¸n: C¸c nghiÖp vô trong th¸ng: (1): Khi xuÊt b¸n thµnh phÈm ®Ó s¶n xuÊt èng ®en, ghi: Nî TK 6211 Cã TK 1550 XuÊt chung chung, kh«ng chØ râ xuÊt cho tõng lo¹i lµ bao nhiªu nªn cuèi k× ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn (2): Khi xuÊt vËt liÖu phô ®Ó s¶n xuÊt èng ®en, ghi: Nî TK 6211 Cã TK 1522 (3): Cuèi th¸ng, tÝnh ra tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt: Nî TK 6221 Cã TK 334,338… (4): TËp hîp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung trong th¸ng: Nî TK 6271 Cã TK 214,334… Sau khi ph©n bæ chi phÝ, thùc hiÖn c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn cuèi th¸ng: (5): KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Nî TK 1541 Cã TK 6211 (6): KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 1541 Cã TK 6221 (7): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 1541 Cã TK 6271 (8): TÝnh ra gi¸ thµnh èng ®en nhËp kho Nî TK 1551 Cã TK 1541 TÝnh gi¸ thµnh èng m¹ S¬ ®å h¹ch to¸n: C¸c nghiÖp vô trong th¸ng: (1): Khi xuÊt èng ®en ®Ó s¶n xuÊt èng m¹, ghi: Nî TK 6212 Cã TK 1551 XuÊt chung chung, kh«ng chØ râ xuÊt cho tõng lo¹i lµ bao nhiªu nªn cuèi k× ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn (2): Khi xuÊt vËt liÖu phô ®Ó s¶n xuÊt èng m¹, ghi: Nî TK 6212 Cã TK 1522 (3): Cuèi th¸ng, tÝnh ra tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt: Nî TK 6222 Cã TK 334,338… (4): TËp hîp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung trong th¸ng: Nî TK 6272 Cã TK 214,334… C¸c bót to¸n kÕt chuyÓn cuèi th¸ng: (5): KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Nî TK 1542 Cã TK 6212 (6): KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Nî TK 1542 Cã TK 6222 (7): KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 1542 Cã TK 6272 (8): TÝnh ra gi¸ thµnh èng m¹ nhËp kho Nî TK 1552 Cã TK 1542 §Ó tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ, kÕ to¸n ph¶i tËp hîp tÊt c¶ c¸c phiÕu nhËp kho ®Ó tÝnh sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho cña tõng lo¹i. 4.S¬ ®å luång th«ng tin cña hÖ thèng hiÖn t¹i Chøng tõ bao gåm c¸c lo¹i chøng tõ vËt t­ nh­ phiÕu xuÊt kho, phiÕu nhËp kho vµ c¸c chøng tõ kÕ to¸n nh­ phiÕu chi tiÒn mÆt (trong tr­êng hîp mua vËt t­ dïng lu«n cho s¶n xuÊt mµ kh«ng nhËp vµo kho vËt t­), c¸c phiÕu kÕ to¸n, c¸c bót to¸n ph©n bæ. D­íi ®©y lµ mét sè mÉu chøng tõ ®ang dïng t¹i c«ng ty: PhiÕu chi: PhiÕu xuÊt kho: MÉu sæ nhËt kÝ chung: MÉu sæ c¸i tµi kho¶n: Mçi dßng trong sæ c¸i t­¬ng øng víi hai dßng trong sæ nhËt kÝ chung C«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®­îc thùc hiÖn sau khi tiÕn hµnh ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, bao gåm tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng lo¹i s¶n phÈm. C¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®­îc lËp ra kh«ng chØ dùa vµo kÕt qu¶ tÝnh gi¸ thµnh mµ cßn dùa vµo c¸c kÕt qu¶ trung gian cã ®­îc khi tiÕn hµnh ph©n bæ c¸c lo¹i chi phÝ. C¸c b¸o c¸o chi phÝ gi¸ thµnh ®ang ®­îc dïng t¹i c«ng ty bao gåm: 1. B¶ng kª chøng tõ theo s¶n phÈm 2. Tæng hîp ph¸t sinh theo s¶n phÈm 3. Sæ chi tiÕt tµi kho¶n 154 4. Ph©n tÝch gi¸ thµnh 5. Ph©n tÝch hiÖu qu¶ kinh doanh cho tõng lo¹i s¶n phÈm 6. Tæng hîp chi phÝ theo kho¶n môc 7. B¸o c¸o chi tiÕt chi phÝ theo kho¶n môc 8. B¶ng kª chi phÝ theo kho¶n môc 9. B¸o c¸o nguyªn vËt liÖu trong gi¸ thµnh 10.B¸o c¸o nguyªn vËt tån liÖu trªn ph©n x­ëng 11.B¸o c¸o tæng hîp chi phÝ gi¸ thµnh 12.B¸o c¸o ph©n bæ nguyªn vËt liÖu 13.B¸o c¸o ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung vÇ chi phÝ nh©n c«ng D­íi ®©y lµ mét sè mÉu b¸o c¸o: 5.S¬ ®å luång d÷ liÖu cña hÖ thèng hiÖn t¹i S¬ ®å luång d÷ liÖu møc 0: S¬ ®å luång d÷ liÖu møc 1: Ph©n r· xö lý 3.0 Ph©n r· xö lý 2.0 S¬ ®å luång d÷ liÖu møc 2: Ph©n r· xö lý 2.4: 6.VÊn ®Ò cña hÖ thèng tÝnh gi¸ thµnh hiÖn t¹i VÊn ®Ò MÊt rÊt nhiÒu thêi gian ®Ó lËp b¸o c¸o vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh, kh«ng lËp ®­îc tÊt c¶ c¸c b¸o c¸o cÇn thiÕt Kh«ng tÝnh ®­îc gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm mµ chØ tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cña nhãm tõ ®ã quy ®æi ra gi¸ thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i theo tØ lÖ x¸c ®Þnh tr­íc, do ®ã kh«ng chÝnh x¸c. Nguyªn nh©n ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ë c«ng ty kh¸ phøc t¹p do quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm tr¶i qua c¸c c«ng ®o¹n víi nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Sè l­îng chøng tõ lín, nhiÒu nghiÖp vô ph¸t sinh trong khi chØ cã mét ng­êi ®¶m nhiÖm víi ph­¬ng ph¸p thñ c«ng. NhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh nªn ph¶i më nhiÒu sæ chi tiÕt ®Ó theo dâi TÝnh to¸n ph¶i tr¶i qua nhiÒu b­íc víi khèi l­îng lín, ®Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cña giai ®o¹n nµy ph¶i tÝnh ®­îc gi¸ thµnh cña c«ng ®o¹n tr­íc ®ã Mong muèn cña ng­êi lµm kÕ to¸n s¶n xuÊt TÝnh gi¸ thµnh b»ng c¸ch dïng phÇn mÒm kÕ to¸n nh­ c¸c ph©n hÖ kÕ to¸n kh¸c ®ang dïng ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn, cã thÓ nhanh chãng kÕt xuÊt c¸c b¸o c¸o chi phÝ vµ gi¸ thµnh chi tiÕt cho tõng lo¹i s¶n phÈm. ChuyÓn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn hµng xuÊt kho tõ trung b×nh di ®éng sang trung b×nh th¸ng Gi¶i ph¸p tæng thÓ Tin häc hãa hÖ thèng tÝnh gi¸ thµnh b»ng c¸ch x©y dùng ph©n hÖ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong phÇn mÒm kÕ to¸n ®ang dïng. TÝch hîp c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng nµy vµo c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n, cã thÓ sö dông c¸c kÕt qu¶ cña c¸c ph©n hÖ kh¸c. ii.thiÕt kÕ logic 1.S¬ ®å luång d÷ liÖu míi S¬ ®å luång d÷ liÖu møc 0: S¬ ®å luång d÷ liÖu møc 1: Ph©n r· xö lý 3.0 S¬ ®å luång d÷ liÖu møc 2 Ph©n r· xö lý 3.2: Ph©n r· xö lý 3.4: 2.S¬ ®å luång th«ng tin míi 3.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu logic Gi¶i thÝch mét sè tõ ng÷ Trong phÇn nµy nh÷ng tõ ng÷ d­íi ®©y ®­îc hiÓu nh­ sau: Chøng tõ: bao gåm c¸c lo¹i chøng tõ vËt t­ nh­ phiÕu xuÊt kho, phiÕu nhËp kho, chøng tõ kÕ to¸n nh­ phiÕu chi, phiÕu kÕ to¸n, c¸c bót to¸n ph©n bæ… hay nãi chung lµ tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ cÇn ®Þnh kho¶n. §èi t­îng: nh÷ng ®èi t­îng c«ng nî cña nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nh­ ng­êi mua, ng­êi b¸n, ng­êi nhËn tiÒn… VËt t­: kh«ng chØ bao gåm c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu ban ®Çu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn bao gåm c¸c lo¹i b¸n thµnh phÈm vµ c¸c lo¹i thµnh phÈm thÐp èng ®en v× chóng l¹i ®­îc dïng lµm nguyªn vËt liÖu cho giai ®o¹n s¶n xuÊt tiÕp theo S¶n phÈm: kh«ng chØ bao gåm c¸c lo¹i s¶n phÈm cuèi cïng mµ bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm. Tµi kho¶n gi¸ thµnh: lµ tµi kho¶n dïng ®Ó tæng hîp tÊt c¶ c¸c lo¹i chi phÝ theo tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh Mèi quan hÖ gi÷a c¸c thùc thÓ cña hÖ thèng tÝnh gi¸ thµnh: Chøng tõ cña hÖ thèng tÝnh gi¸ thµnh cã nhiÒu lo¹i nh­ng cã thÓ l­u trong cïng mét tÖp sè liÖu gäi lµ tÖp chøng tõ bëi v× cã thÓ chia c¸c phÇn tö th«ng tin trªn mçi chøng tõ thµnh hai nhãm: nhãm chung (vÝ dô: sè chøng tõ, ngµy…) vµ nhãm chi tiÕt (vÝ dô: m· vËt t­, sè l­îng…). Khi ®Þnh kho¶n, mçi dßng cña phÇn chi tiÕt chøng tõ sÏ t­¬ng øng víi mét cÆp tµi kho¶n Nî – Cã trong sæ nhËt kÝ chung vµ trong sæ c¸i. Mçi s¶n phÈm thuéc vÒ mét tµi kho¶n gi¸ thµnh nh­ng mçi tµi kho¶n gi¸ thµnh cã thÓ bao gåm nhiÒu s¶n phÈm (v× nh÷ng s¶n phÈm nµy tuy kh¸c lo¹i nh­ng cã chung gi¸ thµnh). Mét s¶n phÈm cã thÓ ®­îc s¶n xuÊt tõ nhiÒu lo¹i vËt liÖu chÝnh ®ång thêi mét lo¹i vËt liÖu chÝnh cã thÓ ®­îc dïng ®Ó s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm. Gi÷a s¶n phÈm vµ vËt liÖu chÝnh x¸c ®Þnh mét ®Þnh møc vÒ sè l­îng vËt liÖu chÝnh S¬ ®å thùc thÓ quan hÖ S¬ ®å thùc thÓ quan hÖ trªn cã 6 thùc thÓ vµ 2 mèi quan hÖ N@M nªn c¬ së d÷ liÖu logic bao gåm 8 tÖp S¬ ®å cÊu tróc d÷ liÖu iii.thiÕt kÕ vËt lý ngoµi 1.C¸c mµn h×nh nhËp sè liÖu: Thªm tµi kho¶n Thªm nhãm vËt t­ Thªm vËt t­ Thªm phiÕu chi Thªm phiÕu xuÊt Thªm ®Þnh møc vËt liÖu chÝnh: Ph©n bæ chi phÝ vËt liÖu chÝnh Ph©n bæ c¸c chi phÝ cßn l¹i TÝnh gi¸ thµnh Lùa chän b¸o c¸o 2.Tr×nh tù c¸c thao t¸c tÝnh gi¸ thµnh §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c, ng­êi sö dông cÇn thùc hiÖn c¸c thao t¸c theo ®óng tr×nh tù sau: Hµng ngµy, cËp nhËt c¸c chøng tõ liªn quan. §èi víi c¸c phiÕu xuÊt kho, nÕu chän “Tù ®éng ¸p gi¸ xuÊt” th× chØ cÇn nhËp sè l­îng vËt t­ bëi v× theo ph­¬ng ph¸p trung b×nh th¸ng: ®Õn cuèi th¸ng míi tÝnh ra gi¸ thùc tÕ cña vËt t­ xuÊt kho. Khi tÝnh gi¸ vèn, ch­¬ng tr×nh sÏ tù ®éng ¸p ®¬n gi¸ vµo c¸c phiÕu xuÊt kho ®· nhËp. Cuèi th¸ng, ®èi víi tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt thùc hiÖn c¸c b­íc sau: TÝnh gi¸ vèn hµng xuÊt kho Ph©n bæ chi phÝ TÝnh gi¸ thµnh Sau khi tÝnh xong gi¸ thµnh (cña mét c«ng ®o¹n), quay trë l¹i b­íc tÝnh gi¸ vèn (tÝnh cho c«ng ®o¹n tiÕp theo). H×nh minh häa tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh: Sau khi thùc hiÖn xong c¸c b­íc trªn míi cã thÓ xem vµ in c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ - gi¸ thµnh Mµn h×nh chÝnh: C¸c nghiÖp vô cuèi th¸ng B¸o c¸o chi phÝ-gi¸ thµnh iv.thiÕt kÕ vËt lý trong 1.ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu vËt lý trong Gép tÊt c¶ c¸c lo¹i thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm vµo tÖp VËt T­ vµ thªm vµo tÖp nµy tr­êng “Lo¹i vËt t­” ®Ó ph©n biÖt: 1-VËt t­, hµng hãa; 2-Thµnh phÈm ngoµi ra còng thªm vµo tÖp nµy tr­êng “M· nhãm”. Thªm tÖp nhãm vËt t­ víi c¸c tr­êng: “M· nhãm”, “Tªn nhãm”, “BËc nhãm”, “Nhãm cuèi”, “Nhãm mÑ”. TÖp S¶n PhÈm bao gåm tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, lóc ®ã tr­êng “TK gi¸ thµnh” kh«ng cßn ý nghÜa nªn lo¹i bá tr­êng nµy khái tÖp S¶n PhÈm. Gi÷a S¶n PhÈm vµ VËt T­ ngoµi mèi quan hÖ N@M vÒ ®Þnh møc sè l­îng vËt liÖu chÝnh cßn mèi quan hÖ 1@N: mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ bao gåm nhiÒu lo¹i thµnh phÈm hoÆc b¸n thµnh phÈm. §èi víi tÖp §Þnh Møc, thªm tr­êng “Sè l­îng s¶n phÈm” cßn tr­êng “§Þnh møc” th× chia chi tiÕt thµnh 12 tr­êng øng víi 12 th¸ng. §èi víi tÖp tµi kho¶n, thªm tr­êng “Tµi kho¶n gi¸ thµnh” nhËn c¸c gi¸ trÞ: C-Tµi kho¶n gi¸ thµnh, K-Kh«ng ph¶i tµi kho¶n gi¸ thµnh. §èi víi tÖp ®èi t­îng, thªm tr­êng “M· sè thuÕ” Thªm tÖp Ph©n bæ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c bót to¸n ph©n bæ, tÖp nµy cã c¸c tr­êng sau: “Sè thø tù”, “Tªn bót to¸n”, “Tµi kho¶n cã”, “Tµi kho¶n nî”, “Chän” §èi víi tÖp chøng tõ, thªm tr­êng “Sè thø tù” (dïng lµm khãa chÝnh thay cho hai tr­êng “Lo¹i chøng tõ” vµ “Sè chøng tõ”) cßn tÖp ®Þnh kho¶n, thªm tr­êng “Sè thø tù 0” ®Ó thÓ hiÖn thø tù cña mét dßng trong phÇn chi tiÕt cña chøng tõ vµ cïng víi tr­êng “Sè thø tù” sÏ t¹o thµnh khãa chÝnh. 2.S¬ ®å cÊu tróc d÷ liÖu cña c¬ së d÷ liÖu vËt lý trong 3.CÊu tróc c¸c tÖp TÖp chøng tõ: chungtu.dbf Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i STT C 10 Sè thø tù LOAI_CT C 2 Lo¹i chøng tõ SO_CT C 10 Sè chøng tõ NGAY D 8 Ngµy chøng tõ MA_DT C 16 M· ®èi t­îng MA_KHO C 8 M· kho DIEN_GIAI C 128 DiÔn gi¶i TÖp ®Þnh kho¶n: dK.DBF Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i STT C 10 Sè thø tù chøng tõ STT0 C 3 Sè thø tù tõng dßng trong chøng tõ LOAI_CT C 2 Lo¹i chøng tõ SO_CT C 10 Sè chøng tõ MA_VT C 16 M· vËt t­ SO_LUONG N 13 3 Sè l­îng DON_GIA N 12 2 §¬n gi¸ THANH_TIEN N 15 2 Thµnh tiÒn MA_SP C 16 M· s¶n phÈm TK_NO C 8 Tµi kho¶n nî TK_CO C 8 Tµi kho¶n cã TÖp kho: KHO.dbf Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i MA_KHO C 8 M· kho TEN_KHO C 64 Tªn kho TÖp §èi t­îng: DT.DBF Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i MA_DT C 16 M· ®èi t­îng TEN_DT C 64 Tªn ®èi t­îng DIA_CHI C 48 §Þa chØ MA_SO_THUE C 18 M· sè thuÕ TÖp tµi kho¶n: TK.DBF Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i MA_TK C 8 M· tµi kho¶n TEN_TK C 100 Tªn tµi kho¶n BAC_TK N 1 BËc tµi kho¶n TK_ME C 8 Tµi kho¶n mÑ TK_GT C 1 Tµi kho¶n gi¸ thµnh TÖp ph©n bæ: phanbo.dbf Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i STT N 2 Sè thø tù ph©n bæ cña bót to¸n TEN_BT C 48 Tªn bót to¸n TK_NO C 8 Tµi kho¶n nî TK_CO C 8 Tµi kho¶n cã CHON C 1 Cã thùc hiÖn hay kh«ng TÖp nhãm vËt t­: NHOMVT.dbf Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i MA_NHOM C 8 M· nhãm vËt t­ TEN_NHOM C 64 Tªn nhãm vËt t­ BAC_NHOM N 1 BËc nhãm NHOM_ME C 8 Nhãm mÑ NHOM_CUOI C 1 Nhãm cuèi TÖp vËt t­: vattu.dbf Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i MA_VT C 16 M· vËt t­ TEN_VT C 64 Tªn vËt t­ DON_VI C 8 §¬n vÞ tÝnh LOAI_VT C 1 Lo¹i vËt t­ MA_NHOM C 8 M· nhãm TK_VT C 8 Tµi kho¶n vËt t­ TÖp s¶n phÈm: sanpham.dbf Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i MA_SP C 16 M· s¶n phÈm TEN_SP C 64 Tªn s¶n phÈm DON_VI C 10 §¬n vÞ tÝnh TÖp ®Þnh møc: DinhMuc.DBF Name Type Wid Dec DiÔn gi¶i MA_SP C 16 M· s¶n phÈm SO_LUONGSP N 15 2 Sè l­îng s¶n phÈm MA_VT C 16 M· vËt t­ SO_LUONG01 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 1 SO_LUONG02 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 2 SO_LUONG03 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 3 SO_LUONG04 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 4 SO_LUONG05 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 5 SO_LUONG06 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 6 SO_LUONG07 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 7 SO_LUONG08 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 8 SO_LUONG09 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng 9 SO_LUONG10 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng10 SO_LUONG11 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng11 SO_LUONG12 N 15 4 §Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­ th¸ng12 4.TÝch hîp vµo c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n hiÖn t¹i TÖp TÝch hîp vµo tÖp TÖp TÝch hîp vµo tÖp Chungtu.dbf Ct.dbf TK.DBF DMTK.DBF DK.DBF CT0.DBF NHOMVT.DBF DMNHVT.DBF KHO.DBF DMKHO.DBF VATTU.DBF DMVT.DBF DT.DBF DMDT.DBF SanPham.DBF DMSP.DBF PhanBo.DBF DMPB1.DBF DinhMuc.DBF DMDMVT.DBF TÖp: CT.DBF Name Type Wid Dec T­¬ng øng trong CHUNGTU.DBF STT C 10 STT MA_CT C 2 LOAI_CT NGAY_CT D 8 NGAY SO_CT C 10 SO_CT DIEN_GIAI0 C 128 DIEN_GIAI MA_DT C 16 MA_DT MA_KHO C 8 MA_KHO TÖp: CT0.DBF Name Type Wid Dec T­¬ng øng trong DK.DBF STT C 10 STT STT0 C 3 STT0 MA_CT C 2 LOAI_CT SO_CT C 10 SO_CT TK_NO C 8 TK_NO TK_CO C 8 TK_CO TIEN N 15 THANH_TIEN MA_VT C 16 MA_VT GIA N 12 2 DON_GIA SO_LUONG N 13 3 SO_LUONG MA_SP C 16 MA_SP TÖp: DMDT.DBF gièng tÖp DT.DBF TÖp: DMKHO.DBF gièng tÖp KHO.DBF TÖp: DMPB1.DBF Name Type Wid Dec T­¬ng øng trong PHANBO.DBF STT N 2 STT TK_CO C 8 TK_CO TEN_BT C 48 TEN_BT TK_NO C 8 TK_NO TAG C 1 CHON TÖp DMTK.DBF Name Type Wid Dec T­¬ng øng trong DMTK.DBF TK C 8 MA_TK TEN_TK C 100 TEN_TK BAC_TK N 1 BAC_TK TK_ME C 8 TK_ME TK_GT C 1 TK_GT TÖp DMNHVT.DBF Name Type Wid Dec T­¬ng øng trong NHOMVT.DBF MA_NH C 8 MA_NHOM TEN_NH C 64 TEN_NHOM BAC_NH N 1 BAC_NHOM NH_CUOI C 1 NHOM_CUOI NH_ME C 8 NHOM_ME TÖp DMVT.DBF Name Type Wid Dec T­¬ng øng trong tÖp VATTU.DBF MA_VT C 8 MA_VT TEN_VT C 64 TEN_VT DVT C 8 DON_VI MA_NH C 8 MA_NHOM LOAI_VT C 1 LOAI_VT TK_VT C 8 TK_VT TÖp DMSP.DBF gièng tÖp SANPHAM.DBF TÖp DMDMVT.DBF gi÷ nguyªn nh­ tÖp DINHMUC.DBF 5.S¬ ®å ph©n r· ch­¬ng tr×nh: 6. C¸c thuËt to¸n chÝnh cña ch­¬ng tr×nh KHhkhkhkhkhkhk kkk KÕt luËn X©y dùng phÇn mÒm ®Ó phôc vô c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi chung lµ mét ph¹m vi réng, tuy nhiªn, ®Ò tµi “X©y dùng ph©n hÖ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty TNHH èng thÐp Hßa Ph¸t” chØ giíi h¹n trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ t¹i c«ng ty nµy. §©y lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®iÓn h×nh víi quy tr×nh s¶n xuÊt gåm nhiÒu c«ng ®o¹n vµ ph¶i tÝnh gi¸ thµnh cho s¶n phÈm cña tõng c«ng ®o¹n theo thø tù t­¬ng øng. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty lµ gi¸ thµnh c«ng ®o¹n dùa trªn ®Þnh møc vÒ sè l­îng vËt t­, k× tÝnh gi¸ thµnh lµ th¸ng, h×nh thøc ghi sæ lµ nhËt kÝ chung. ChuyÓn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn hµng xuÊt kho tõ trung b×nh di ®éng sang trung b×nh th¸ng b»ng c¸ch sö dông chøc n¨ng “Tù ®éng ¸p gi¸ vèn”. Trong c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng tÝnh gi¸ thµnh ®· thiÕt kÕ, tÖp §Þnh Kho¶n lµ tÖp d÷ liÖu trung t©m, l­u tr÷ toµn bé c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh vµ tÖp nµy sÏ ®­îc tÝch hîp vµo tÖp CT0.DBF trong c¬ së d÷ liÖu cña hÖ thèng th«ng tin kÕ to¸n hiÖn t¹i. Víi ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hiÖn t¹i ë c«ng ty èng thÐp Hßa Ph¸t, ph©n bæ chi phÝ lµ kh©u chñ yÕu trong qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc ph©n bæ chi phÝ cã thÓ chia lµm hai b­íc chÝnh theo thø tù: mét lµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, hai lµ ph©n bæ c¸c chi phÝ cßn l¹i (nh­ nguyªn vËt liÖu phô, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung) dùa vµo kÕt qu¶ ph©n bæ chi