Đề án Chuẩn mực quốc tế về đạo đức nghề nghiệp của kiểm toán viên và vận dụng vào điều kiện của Việt Nam

c lËp lµ yªu cÇu b¾t buéc khi thùc hiÖn c¸c cuéc kiÓm to¸n, nã lµ tiÒn ®Ò c¬ b¶n b¶o ®¶m cho c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t cã hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶. §Æc biÖt,khi kiÓm tra tµi chÝnh c«ng th× kÕt qu¶ kiÓm tra cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ , c¸c tæ chøc...nãi chung, nhÊt lµ c¸c c¬ quan ®¬n vÞ cã sö dông ng©n s¸ch nhµ n­íc nãi riªng ®Òu chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu mÆt. V× vËy, tÝnh ®éc lËp ®Çy ®ñ cña c¬ quan kiÓm to¸n, còng nh­ kiÓm to¸n viªn ph¶i ®­îc b¶o ®¶m vÒ mÆt ph¸p lý, ®Ó cho nã cã ®ñ quyÒn h¹n thùc thi c«ng viÖc. TÝnh ®éc lËp ®Çy ®ñ cña kiÓm to¸n viªn lµ yÕu tè quan träng trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn chÊt l­îng kiÓm to¸n, bëi v× trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n mäi ý kiÕn ®¸nh gi¸, nhËn xÐt vµ kÕt luËn cña kiÓm to¸n viªn ®Òu dùa vµo b»ng chøng kiÓm to¸n vµ tu©n thñ ph¸p luËt kh«ng chÞu sù t¸c ®éng cña bÊt k× søc Ðp nµo, nhÊt lµ søc Ðp quyÒn lùc... viÖc thùc hiÖn nghiªm tóc chuÈn mùc nµy gióp kiÓm to¸n viªn ®­a ra nh÷ng kÕt luËn kiÓm to¸n cã tÝnh chÝnh x¸c cao,n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n còng nh­ n©ng cao ®é tin cËy cña c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n. 2. TÝnh chÝnh trùc 2.1- Kh¸i niÖm vÒ tÝnh chÝnh trùc ChÝnh trùc lµ kh¸i niÖm chØ sù th¼ng th¾n, trung thùc cña mçi c¸ nh©n, tËp thÓ khi thùc hiÖn, nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vÒ mét sù vËt, hiÖn t­îng nµo ®ã .Sù th¼ng th¾n, trung thùc nµy lµ mét yªu cÇu quan träng ®Ó chóng ta cã thÓ ®­a ra c¸c kÕt luËn vÒ c¸c sù vËt hiÖn t­îng mét c¸ch th¼ng th¾n, chÝnh x¸c mµ kh«ng bÞ chi phèi bëi c¸c nguyªn nh©n bªn ngoµi kh¸c, sù trung thùc trong khi nh×n nhËn ®ã gióp chóng ta cã ®­îc c¸i nh×n ®óng ®¾n, tæng thÓ vÒ sù vËt hiÖn t­îng vµ ®­a ra nhËn xÐt ®óng víi nh÷ng g× m×nh thÊy ®­îc. 2.2-§Æc ®iÓm cña tÝnh chÝnh trùc trong kiÓm to¸n TÝnh chÝnh trùc lµ phÈm chÊt cèt lâi trong hÖ thèng chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. KiÓm to¸n viªn ph¶i lµ ng­êi th¼ng th¾n, trung thùc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n. C¸c kiÓm to¸n viªn cã nghÜa vô ph¶i ®¹t ®Õn mét chuÈn mùc cao vÒ hµnh vi trong qu¸ tr×nh lµm viÖc vµ trong quan hÖ cña hä víi c¸c nh©n viªn cña ®¬n vÞ kiÓm to¸n. §Ó cã sù tin cËy tõ phÝa ng­êi sö dông c¸c kÕt qu¶ cña b¸o c¸o kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn kh«ng ®­îc ®Ó bÞ nghi ngê vµ kh«ng ®­îc bÞ chØ trÝch vÒ hµnh vi cña m×nh. §©y lµ mét yªu cÇu quan träng ®èi víi kiÓm to¸n viªn v× nã ¶nh h­ëng ®Õn ®é tin cËy cña c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n. V× nÕu kh«ng thùc hiÖn ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®óng ®¾n th× kh«ng thÓ t¹o ®­îc niÒm tin cho ng­êi sö dông b¸o c¸o kiÓm to¸n, ®iÒu nµy sÏ lµm mÊt ý nghÜa cña kiÓm to¸n. V× thÕ khi thùc hiÖn kiÓm to¸n lu«n yªu cÇu c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch ®óng ®¾n, trung thùc c¸c chuÈn mùc nghiÖp vô còng nh­ c¸c chuÈn mùc vÒ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp.PhÈm chÊt trung thùc còng ®ßi hái c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c kh¸ch quan vµ ®éc lËp, duy tr× c¸c chuÈn mùc tèt nhÊt vÒ hµnh vi nghÒ nghiÖp, ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh v× lîi Ých cña c«ng chóng vµ ¸p dông phÈm chÊt trung thùc tuyÖt ®èi trong khi thùc hiÖn kiÓm to¸n . Mét yªu cÇu quan träng vÒ tÝnh chÝnh trùc cña kiÓm to¸n viªn n÷a lµ kiÓm to¸n viªn ph¶i cã chÝnh kiÕn râ rµng kh«ng thay ®æi ý kiÕn do sù t¸c ®éng cña bªn ngoµi, yªu cÇu nµy ®ßi hái kiÓm to¸n viªn lu«n ph¶i gi÷ v÷ng lËp tr­êng, quan ®iÓm cña m×nh khi thùc hiÖn kiÓm to¸n. Trong c¸c cuéc kiÓm to¸n, th­êng cã rÊt nhiÒu nh©n tè t¸c ®éng ®Õn kiÓm to¸n viªn ®Ó phôc vô cho mét lîi Ých riªng nµo ®ã, nÕu kiÓm to¸n viªn kh«ng cã lßng kiªn ®Þnh th× sÏ bÞ lay ®éng tõ ®ã cã thÓ dÊn ®Õn viÖc thay ®æi ý kiÕn cña m×nh lµm cho c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n kh«ng chÝnh x¸c víi thùc tÕ. §iÒu nµy lµm cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n mÊt ý nghÜa cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n. Do vËy, kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i cã ®ñ b¶n lÜnh chÝnh trÞ, lËp tr­êng t­ t­ëng râ rµng kh«ng chÞu sù chi phèi tõ bªn ngoµi ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®­a ra c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n chÝnh x¸c, t¹o sù tin cËy cho ng­êi sö dông c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n. 2.3-Vai trß cña tÝnh chÝnh trùc TÝnh chÝnh trùc ®ßi hái kiÓm to¸n viªn trong khi thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kiÓm to¸n ph¶i tu©n thñ c¶ vÒ h×nh thøc vµ tinh thÇn c¸c chuÈn mùc vÒ ®¹o ®øc vµ c¸c chuÈn mùc vÒ KiÓm to¸n. V× thÕ, yªu cÇu vÒ tÝnh chÝnh trùc ®èi víi kiÓm to¸n viªn cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c kiÓm to¸n, gióp cho kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn tèt c«ng viÖc cña m×nh ®Ó tõ ®ã ®­a ra nh÷ng b¸o c¸o kiÓm to¸n chÝnh x¸c, n©ng cao chÊt l­îng cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n. 3. Kh¸ch quan 3.1-Kh¸i niÖm tÝnh kh¸ch quan TÝnh kh¸ch quan ®­îc hiÓu khi xem xÐt vÒ mét sù vËt, hiªn t­îng nµo ®ã, chóng ta ph¶i nghiªn cøu xem xÐt nã mét c¸ch v« t­, theo chÝnh kiÕn cña b¶n th©n mµ kh«ng bÞ chi phèi bëi nh÷ng nh©n tè bªn ngoµi, ®Ó cã thÓ ®­a ra kÕt luËn vÒ sù vËt, hiÖn t­îng ®ã mét c¸ch trung thùc vµ chÝnh x¸c. 3.2-§Æc ®iÓm cña tÝnh kh¸ch quan trong kiÓm to¸n Yªu cÇu lËp b¸o c¸o trung thùc vµ chÝnh x¸c, c¸c kÕt luËn vµ ý kiÕn chØ nªn bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c b»ng chøng ®­îc thu thËp theo c¸c chuÈn mùc KiÓm to¸n cña c¬ quan KiÓm to¸n tèi cao. TÝnh kh¸ch quan trong kiÓm to¸n ®­îc qui ®Þnh bëi hai ®iÒu kiÖn c¬ b¶n sau: Thø nhÊt, lµ vÊn ®Ò trung lËp vÒ chÝnh trÞ. §iÒu quan träng ®èi víi mét kiÓm to¸n viªn lµ ph¶i duy tr× c¶ hai yÕu tè trung lËp vÒ chÝnh trÞ trong thùc tÕ còng nh­ trong nhËn thøc. Do vËy ®iÒu quan träng ®èi víi c¸c kiÓm to¸n viªn lµ ph¶i xem xÐt c¸c t¸c ®éng cña bÊt kú lo¹i ho¹t ®éng nµo liªn quan ®Õn chÝnh trÞ mµ hä cã thÓ. KiÓm to¸n viªn ph¶i duy tr× tÝnh ®éc lËp ®èi víi c¸c ¶nh h­ëng vÒ chÝnh trÞ nh»m môc ®Ých thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n cña hä mét c¸ch c«ng b»ng. §iÒu nµy liªn quan ®Õn c¸c kiÓm to¸n viªn c¸c c¬ quan kiÓm to¸n nhµ n­íc lµm viÖc chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan hµnh ph¸p vµ lËp ph¸p hoÆc c¸c tæ chøc kh¸c thuéc ChÝnh phñ ®­îc uû quyÒn bëi ph¸p luËt ®Ó xem xÐt c¸c b¸o c¸o cña c¬ quan kiÓm to¸n tèi cao. Thø hai, lµ vÊn ®Ò m©u thuÉn vÒ lîi Ých. Khi c¸c kiÓm to¸n viªn t­ vÊn hoÆc cung cÊp c¸c dÞch vô kh¸c ngoµi dÞch vô kiÓm to¸n cho mét ®èi t­îng kiÓm to¸n th× cÇn thiÕt ph¶i l­u ý xem c¸c dÞch vô nµy cã dÉn tíi sù m©u thuÉn vÒ lîi Ých hay kh«ng. Cô thÓ lµ c¸c kiÓm to¸n viªn nªn ®¶m b¶o r»ng viÖc t­ vÊn vµ c¸c dÞch vô nh­ vËy kh«ng bao gåm c¸c tr¸ch nhiÖm hoÆc quyÒn h¹n qu¶n lý, ®iÒu mµ lu«n cÇn ph¶i g¾n víi ban l·nh ®¹o cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n. C¸c kiÓm to¸n viªn nªn b¶o vÖ tÝnh ®éc lËp vµ tr¸nh bÊt k× sù m©u thuÉn vÒ lîi Ých nµo b»ng c¸ch tõ chèi nhËn quµ biÕu vµ tiÒn th­ëng ®­îc coi nh­ nh©n tè ¶nh h­ëng tíi tÝnh ®éc lËp vµ trung thùc cña kiÓm to¸n viªn. CÇn ph¶i tr¸nh c¸c mèi quan hÖ víi ban qu¶n lý vµ nh©n viªn ë ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c cã thÓ g©y ¶nh h­ëng, lµm ¶nh h­ëng hoÆc t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng cña kiÓm to¸n viªn ho¹t ®éng mét c¸ch ®éc lËp. C¸c kiÓm to¸n viªn kh«ng nªn sö dông chøc vô chÝnh thøc cña m×nh ®Ó ®Ò b¹t môc ®Ých riªng vµ nªn tr¸nh c¸c mèi quan hÖ lµm n¶y sinh nguy c¬ tham nhòng hoÆc g©y ra mèi nghi ngê vÒ tÝnh trung thùc vµ kh¸ch quan cña kiÓm to¸n viªn. C¸c kiÓm to¸n viªn kh«ng nªn sö dông c¸c th«ng tin nhËn ®­îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô lµm ph­¬ng tiÖn ®Ó m­u cÇu lîi Ých c¸ nh©n cho b¶n th©n hä hoÆc cho ng­êi kh¸c, t­¬ng tù nh­ vËy kiÓm to¸n viªn kh«ng nªn ®Ó lé th«ng tin mang ®Õn nh÷ng mÆt lîi kh«ng ®óng hoÆc kh«ng hîp lý cho c¸c tæ chøc kh¸c, còng nh­ kh«ng sö dông th«ng tin nh­ vËy lµm h¹i ng­êi kh¸c. 3.3-Vai trß cña tÝnh kh¸ch quan Nh­ trªn ®· ph©n tÝch, yªu cÇu vÒ tÝnh kh¸ch quan cña kiÓm to¸n viªn trong khi thùc hiÖn kiÓm to¸n cã ý nghÜa v« cïng quan träng.TÝnh kh¸ch quan nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n. V× khi thùc hiÖn kiÓm to¸n, nÕu kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn tèt yªu cÇu vÒ tÝnh kh¸ch quan, ®iÒu nµy sÏ gióp cho kiÓm to¸n viªn cã ®­îc c¸i nh×n ®óng ®¾n ®èi víi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®Ó tõ ®ã kiÓm to¸n viªn ®­a ra c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n víi ®é chÝnh x¸c cao, ®¸p øng tèt yªu cÇu mµ cuéc kiÓm to¸n ®Æt ra. Tãm l¹i, yªu cÇu vÒ tÝnh kh¸ch quan ®èi víi kiÓm to¸n viªn khi thùc hiÖn kiÓm to¸n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh chÊt l­îng ho¹t ®éng kiÓm to¸n. 4. N¨ng lùc chuyªn m«n vµ tÝnh thËn träng 4.1-Kh¸i niÖm n¨ng lùc chuyªn m«n N¨ng lùc chuyªn m«n lµ kh¸i niÖm chØ kh¶ n¨ng thùc hiÖn c«ng viÖc cña mét ng­êi nµo ®ã, dùa trªn tr×nh ®é, kÜ n¨ng nghÒ nghiÖp mµ hä cã ®­îc th«ng qua qu¸ tr×nh häc tËp, rÌn luyÖn tÝch luü ®­îc. Sù thËn träng cã nghÜa lµ khi thùc hiÖn bÊt k× mét c«ng viÖc nµo còng cÇn ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch tØ mØ, tõng b­íc. Lu«n ®Ò cao c¶nh gi¸c ®Ò phßng c¸c t×nh huèng cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc víi chÊt l­îng cao nhÊt. 4.2- §Æc ®iÓm cña n¨ng lùc chuyªn m«n vµ tÝnh thËn träng trong kiÓm to¸n C¸c kiÓm to¸n viªn cã nhiÖm vô ®Ó tù hä thùc hiÖn c«ng viÖc vµo tÊt c¶ mäi thêi ®iÓm theo c¸ch thøc chuyªn nghiÖp vµ ¸p dông c¸c chuÈn mùc chuyªn m«n cao trong c«ng viÖc nh»m môc ®Ých thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm mét c¸ch tèt nhÊt. C¸c kiÓm to¸n viªn cÇn cã kiÕn thøc ®Çy ®ñ liªn quan ®Õn c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n ®­îc ¸p dông, c¸c chÝnh s¸ch, c¸c quy tr×nh vµ viÖc thùc hµnh còng nh­ chuÈn mùc kÕ to¸n vµ m«i tr­êng tµi chÝnh ®­îc ¸p dông. T­¬ng tù nh­ vËy, kiÓm to¸n viªn ph¶i hiÓu s©u vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn luËt ph¸p, thÓ chÕ, tæ chøc bao trïm ho¹t ®éng cña ®èi t­îng kiÓm to¸n. C¸c kiÓm to¸n viªn cÇn cã sù thËn träng cao vÒ nghÒ nghiÖp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ kiÓm so¸t c«ng t¸c kiÓm to¸n vµ trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ b¸o c¸o liªn quan. C¸c kiÓm to¸n viªn nªn sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµ th«ng lÖ cã chÊt l­îng cao nhÊt trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. Trong khi thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ ®­a ra b¸o c¸o, kiÓm to¸n viªn cã nghÜa vô tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vµ c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n ®­îc chÊp nhËn. C¸c kiÓm to¸n viªn cÇn cã tr¸ch nhiÖm vÒ nghÒ nghiÖp trong viÖc tù häc hái vµ n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh th«ng qua gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. §©y lµ yªu cÇu cÇn thiÕt ®èi víi c«ng t¸c kiÓm to¸n hiÖn nay. 4.3-Vai trß cña n¨ng lùc chuyªn m«n vµ tÝnh thËn träng N¨ng lùc chuyªn m«n vµ tÝnh thËn träng lµ mét yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi kiÓm to¸n viªn. V× kiÓm to¸n lµ c«ng viÖc phøc t¹p ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao, do ®ã kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã ph¶i ®­îc ®µo t¹o chuyªn m«n cao t­¬ng xøng ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt ®­îc c«ng viÖc ®ã. NÕu ng­êi thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã kh«ng ®¸p øng ®­îc ®ñ yªu cÇu vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n th× sÏ kh«ng thÓ hoµn thµnh ®­îc c«ng viÖc kiÓm to¸n ®ã hoÆc nÕu cã hoµn thµnh th× chÊt l­îng cña cuéc kiÓm to¸n ®ã sÏ kh«ng chÝnh x¸c, gi¶m chÊt l­îng cña ho¹t ®éng kiÓm to¸n. Khi thùc hiÖn kiÓm to¸n c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i lu«n cã ý thøc thËn träng, tØ mØ trong tõng c«ng ®o¹n tiÕn hµnh, ®Ò phßng c¸c sai ph¹m cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n nh­ bá qua c¸c nghi vÊn cã thÓ dÉn ®Õn sai sãt lµm sai c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n. Do vËy, trong chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp kiÓm to¸n yªu cÇu c¸c kiÓm to¸n viªn lu«n ph¶i tù rÌn luyÖn n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n còng nh­ tu d­ìng phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp ®Ó phôc vô tèt cho c«ng t¸c kiÓm to¸n ®¹t chÊt l­îng cao. 5. TÝnh bÝ mËt nghÒ nghiÖp (b¶o mËt) 5.1-Kh¸i niÖm tÝnh bÝ mËt nghÒ nghiÖp TÝnh bÝ mËt nghÒ nghiÖp lµ yªu cÇu gi÷ kÝn nh÷ng th«ng tin nghÒ nghiÖp ®· thu ®­îc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, kh«ng tiÕt lé c¸c th«ng tin nµy cho ®èi t­îng kh¸c ®Ó phôc vô cho lîi Ých riªng t­ nµo ®ã. 5.2-§Æc ®iÓm cña tÝnh bÝ mËt trong kiÓm to¸n KiÓm to¸n viªn ph¶i b¶o mËt c¸c th«ng tin cã ®­îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, kh«ng ®­îc tiÕt lé bÊt cø mét th«ng tin nµo khi ch­a ®­îc phÐp cña ng­êi cã thÈm quyÒn, trõ khi cã nghÜa vô ph¶i c«ng khai theo yªu cÇu cña ph¸p luËt hoÆc trong ph¹m vi quyÒn h¹n nghÒ nghiÖp cña m×nh. NÕu kiÓm to¸n viªn tiÕt lé nh÷ng th«ng tin nµy cho nh÷ng ng­êi ë bªn ngoµi hoÆc cho c¸c nh©n viªn ë c«ng ty kh¸ch hµng lµ nh÷ng ng­êi bÞ ng¨n chÆn kh«ng cho tiÕp cËn víi c¸c th«ng tin ®ã, mèi quan hÖ gi÷a hä víi ban qu¶n trÞ sÏ bÞ c¨ng th¼ng nghiªm träng vµ trong tr­êng hîp cùc ®oan sÏ lµ nguyªn nh©n lµm h¹i ®Õn c«ng ty kh¸ch hµng. H¬n n÷a, ®­îc tiÔp cËn víi c¸c b¶n t­ liÖu sÏ cho c¸c nh©n viªn cña c«ng ty kh¸ch hµng mét c¬ héi ®Ó lµm thay ®æi th«ng tin trªn c¸c t­ liÖu ®ã. V× nh÷ng lý do nµy, lu«n lu«n ph¶i cÈn träng ®Ó b¶o vÖ c¸c b¶n t­ liÖu. Th­êng th×, t­ liÖu cña kiÓm to¸n viªn cã thÓ cung cÊp cho ng­êi kh¸c chØ khi ®­îc phÐp cña c«ng ty kh¸ch hµng. §©y lµ ®iÒu kiÖn cho dï mét kiÓm to¸n viªn b¸n kÕt qu¶ lµm viÖc cña m×nh cho c«ng ty kiÓm to¸n kh¸c hoÆc muèn cho phÐp kiÓm to¸n viªn kÕ tôc xem xÐt c¸c t­ liÖu lËp cho c«ng ty kh¸ch hµng tr­íc ®©y. Tuy vËy, sÏ kh«ng cÇn cã sù cho phÐp nÕu c¸c t­ liÖu ®ã ®­îc Toµ ¸n triÖu ®ßi hoÆc ®­îc sö dông nh­ mét bé phËn cña ch­¬ng tr×nh xem xÐt chÊt l­îng tù nguyÖn víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n kh¸c. NÕu t­ liÖu bÞ triÖu ®ßi, c«ng ty kh¸ch hµng ph¶i ®­îc th«ng b¸o ngay. C«ng ty kh¸ch hµng vµ luËt s­ hîp ph¸p cña c«ng ty cã thÓ ph¶n ®èi tr¸t ®ßi nµy. Bèn tr­êng hîp ngo¹i lÖ ®èi víi c¸c qui ®Þnh vÒ tÝnh b¶o mËt: Thø nhÊt, khi cã yªu cÇu cña toµ ¸n theo luËt ®Þnh, th«ng tin ®­îc gäi lµ th«ng tin bÝ mËt nÕu vô kiÖn tông kh«ng yªu cÇu c¸ nh©n cung cÊp th«ng tin ®ã, cho dï cã yªu cÇu cña toµ. Th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp cho luËt s­ hoÆc cho mét bÖnh nh©n cung cÊp cho thÇy thuèc lµ nh÷ng th«ng tin bÝ mËt mµ kiÓm to¸n viªn cã ®­îc tõ kh¸ch hµng kh«ng ph¶i lµ th«ng tin bÝ mËt. Thø hai, c¸c nghÜa vô liªn quan ®Õn tiªu chuÈn nghiÖp vô, tøc lµ yªu cÇu nghÒ nghiÖp ®­îc ®Æt cao h¬n tÝnh b¶o mËt theo c¸c quy ®Þnh trong c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n vµ ph¸p luËt c¸c quèc gia. Khi kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn sai sãt cña b¸o c¸o kiÓm to¸n tr­íc ®ã ®· c«ng bè th× kiÓm to¸n viªn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm kh¾c phôc sai sãt ®ã vµ ph¶i c«ng bè l¹i b¸o c¸o. Thø ba, kiÓm tra chÐo. Khi mét kiÓm to¸n viªn hoÆc mét c«ng ty kiÓm to¸n tiÕn hµnh mét cuéc kiÓm tra chÐo vÒ c¸c qu¸ tr×nh kiÓm so¸t chÊt l­îng ë c«ng ty kiÓm to¸n kh¸c, th× ®iÒu ®­¬ng nhiªn lµ sÏ xem xÐt mét sè t­ liÖu. Yªu cÇu sù cho phÐp tõ phÝa kh¸ch hµng cã thÓ h¹n chÕ sù tiÕp cËn cña c¸c nhµ kiÓm tra chÐo vµ sÏ mÊt thêi gian cho c¸c bªn liªn quan. Th«ng th­êng, nh÷ng ng­êi kiÓm tra chÐo ph¶i b¶o mËt th«ng tin cã ®­îc vµ kh«ng ®­îc sö dông c¸c th«ng tin ®ã vµo c¸c môc ®Ých kh¸c. Thø t­, ®¸p øng yªu cÇu cña uû ban kû luËt thuéc c¸c HiÖp héi kÕ to¸n, kiÓm to¸n. NÕu héi ®ång xÐt xö thuéc bé phËn ®¹o ®øc cña HiÖp héi kÕ to¸n, kiÓm to¸n c¨n cø vµo nguyªn t¾c ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp buéc téi ng­êi hµnh nghÒ kh«ng thùc hiÖn nghiÖp vô ®Çy ®ñ, c¸c thµnh viªn cña héi ®ång sÏ yªu cÇu xem xÐt c¸c t­ liÖu. Ph¶i ng¨n ngõa c«ng ty kiÓm to¸n tõ chèi ®iÒu tra viªn tiÕp cËn víi c¸c t­ liÖu b»ng c¸ch nãi chóng lµ c¸c th«ng tin b¶o mËt. 5.3-Vai trß cña tÝnh bÝ mËt C¸c kÕt luËn mµ kiÓm to¸n viªn ®­a ra trong c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n cã tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cao, nh÷ng th«ng tin trong b¸o c¸o ®ã ph¶i tuyÖt ®èi chÝnh x¸c vµ ph¶i ®­îc gi÷ bÝ mËt kh«ng ®­îc tiÕt lé khi ch­a cã sù cho phÐp cña nh÷ng ng­êi cã thÈm quyÒn. V× nh÷ng th«ng tin nµy rÊt dÔ bÞ ®em sö dông cho c¸c môc ®Ých kh¸c kh«ng hîp ph¸p. Do vËy, yªu cÇu vÒ tÝnh b¶o mËt c¸c th«ng tin cña kiÓm to¸n nh»m thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kiÓm to¸n, phôc vô cho nh÷ng lîi Ých chÝnh ®¸ng, hîp ph¸p ®èi víi nh÷ng ng­êi sö dông c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n. 6. T­ c¸ch nghÒ nghiÖp 6.1-Kh¸i niÖm t­ c¸ch nghÒ nghiÖp T­ c¸ch nghÒ nghiÖp lµ côm tõ chØ c¸c ®iÒu kiÖn mµ mét ng­êi nµo ®ã ph¶i cã ®ñ ®Ó cã thÓ thùc hiÖn c«ng viÖc. Nã cã thÓ bao gåm c¸c ®iÒu kiÖn vÒ chuyªn m«n, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, c¸c hiÓu biÕt x· héi ... ®Ó cã thÓ thùc hiÖn c«ng viÖc theo ®óng chuyªn m«n . 6.2- §Æc ®iÓm cña t­ c¸ch nghÒ nghiÖp trong kiÓm to¸n KiÓm to¸n viªn ph¶i cã tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng phï hîp, ®¸p øng yªu cÇu víi nhiÖm vô ®­îc giao vµ hoµn thµnh nhiÖm vô mét c¸ch tèt nhÊt. ChuÈn mùc nµy gióp kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn cÇn cã vµ yªu cÇu vÒ n¨ng lùc nghÒ nghiÖp cña kiÓm to¸n viªn . §Ó ®¶m b¶o ®ñ n¨ng lùc nghÒ nghiÖp,yªu cÇu kiÓm to¸n viªn : Ph¶i ®­îc ®µo t¹o theo nh÷ng cÊp häc nhÊt ®Þnh vµ båi d­ìng tr×nh ®é cÇn thiÕt theo qui ®Þnh cña kiÓm to¸n Nhµ n­íc c¶ lý luËn vµ thùc tÕ vÒ qu¶n lý nhµ n­íc vµ nghiÖp vô chuyªn ngµnh t­¬ng xøng víi tÝnh chÊt,ph¹m vi vµ møc ®é phøc t¹p cña nhiÖm vô kiÓm to¸n ®­îc giao. KiÓm to¸n viªn ph¶i th­êng xuyªn häc tËp n¾m v÷ng sù ph¸t triÓn, ®æi míi vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n ë trong n­íc còng nh­ n­íc ngoµi vµ nh÷ng qui ®Þnh cña ph¸p luËt cã liªn quan. Ph¶i cã n¨ng lùc kiÓm tra, ®¸nh gi¸, ®Ò xuÊt c¸c kiÕn nghÞ vµ ®iÒu hµnh, phèi hîp trong khi thùc hiÖn nhiÖm cô ®­îc giao. Ph¶i chñ ®éng, s¸ng t¹o, cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi mäi nhiÖm vô ®­îc giao, biÕt øng xö phï hîp víi sù ®a d¹ng,phong phó vµ phøc t¹p cña nhiÖm vô còng nh­ c¸c ®èi t­îng kiÓm to¸n. Ph¶i ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ n¨ng lùc ®Ó sö dông thµnh th¹o c¸c ph­¬ng ph¸p nghiÖp vô vµ ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n. §ång thêi, chuÈn mùc vÒ t­ c¸ch ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp yªu cÇu kiÓm to¸n viªn lu«n lu«n cã ý thøc b¶o vÖ uy tÝn nghÒ nghiÖp, kh«ng ®­îc g©y ra nh÷ng hµnh vi lµm gi¶m uy tÝn nghÒ nghiÖp. 6.3- Vai trß cña t­ c¸ch nghÒ nghiÖp Ph¶i cã ®ñ t­ c¸ch nghÒ nghiÖp khi thùc hiÖn c«ng viÖc lµ ®iÒu kiÖn v« cïng quan träng ®èi víi mét kiÓm to¸n viªn v× c«ng viÖc kiÓm to¸n ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é cao, ®é tin cËy lín. T­ c¸ch nghÒ nghiÖp ph¶i ®­îc ph¸t huy møc tèi ®a ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. ChÝnh v× thÕ, t­ c¸ch nghÒ nghiÖp ®ßi hái kiÓm to¸n viªn kh«ng ngõng häc hái, trau råi kiÕn thøc tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, tu d­ìng rÌn luyÖn phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp ®Ó cã thÓ ®¸p øng tèt cho yªu cÇu cña c«ng viÖc. 7. Tu©n thñ chuÈn mùc chuyªn m«n 7.1- Kh¸i niÖm tu©n thñ chuÈn mùc chuyªn m«n Tu©n thñ chuÈn mùc chuyªn m«n cã thÓ ®­îc hiÓu lµ viÖc thùc hiÖn c¸c yªu cÇu vÒ chuyªn m«n trong khi thùc hiÖn c«ng viÖc. C¸c yªu cÇu nµy ®­îc cô thÓ trong tõng lÜnh vùc, nghµnh nghÒ, nã lµ c¸c chuÈn mùc cã tÝnh chÊt b¾t buéc ng­êi thùc hiÖn ph¶i tu©n theo nh»m thùc hiÖn c«ng viÖc mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. 7.2- §Æc ®iÓm chuÈn mùc chuyªn m«n trong kiÓm to¸n KiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn c«ng viÖc kiÓm to¸n theo nh÷ng kü thuËt vµ chuÈn mùc chuyªn m«n ®· ®­îc qui ®Þnh trong chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam(hoÆc chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ ®­îc ViÖt Nam chÊp nhËn) vµ c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt hiÖn hµnh. C¸c chuÈn mùc qui ®Þnh c¸c nguyªn t¾c, thñ tôc c¬ b¶n vµ h­íng dÉn thÓ thøc ¸p dông c¸c nguyªn t¾c vµ thñ tôc c¬ b¶n liªn quan ®Õn kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. §Ó ®¶m b¶o sù thËn träng vµ b¶o mËt nghÒ nghiÖp, yªu cÇu kiÓm to¸n viªn : Ph¶i thùc hiÖn c¸c ph­¬ng ph¸p chuyªn m«n, nghiÖp vô t­¬ng øng víi møc ®é phøc t¹p cña cuéc kiÓm to¸n; ph¶i thùc hiÖn nhiÖm vô víi tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp cao; thËn träng tr­íc mäi t×nh huèng, kh«ng véi v· ®­a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ hoÆc ph¸n quyÕt khi ch­a ch¾c ch¾n vµ hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÊn ®Ò còng nh­ ch­a cã b»ng chøng x¸c thùc. KiÓm to¸n viªn ph¶i cã th¸i ®é hoµi nghi mang tÝnh nghÒ nghiÖp trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ lu«n lu«n ý thøc r»ng cã thÓ tån t¹i nh÷ng t×nh huèng dÉn ®Õn nh÷ng sai sãt träng yÕu trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. VÝ dô: khi nhËn ®­îc b¶n gi¶i tr×nh cña Gi¸m ®èc ®¬n vÞ, kiÓm to¸n viªn kh«ng ®­îc thõa nhËn ngay c¸c gi¶i tr×nh ®ã ®· lµ ®óng, mµ ph¶i t×m ®­îc nh÷ng b»ng chøng cÇn thiÕt chøng minh cho gi¶i tr×nh ®ã. Khi sö dông c¸c chuyªn gia bªn ngoµi lµm t­ vÊn hoÆc sö dông c¸c kÕt qu¶ cña kiÓm to¸n viªn ®éc lËp, kiÓm to¸n viªn néi bé, c¸c kÕt luËn thanh tra... kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt, kiÓm tra, sö dông cã chän läc vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh x¸c thùc cña c¸c sè liÖu, tµi liÖu vµ b»ng chøng liªn quan ®Õn kÕt luËn kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn ph¶i cã t¸c phong thËn träng, tØ mØ ®Ó c«ng viÖc ®¹t chÊt l­îng cao, tr­íc khi ®­a ra ý kiÕn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ ph¶i kiÓm tra xem xÐt l¹i tÝnh trung thùc, hîp lÖ, hîp ph¸p cña hå s¬ lµm viÖc, tÝnh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, thÝch hîp cña c¸c b»ng chøng vµ kÕt qu¶ tÝnh to¸n. KiÓm to¸n viªn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm gi÷ bÝ mËt quèc gia, tÝnh bÝ mËt nghÒ nghiÖp cña c¸c ®èi t­îng ®­îc kiÓm to¸n vÒ nh÷ng th«ng tin mµ kiÓm to¸n viªn ®· thu thËp ®­îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. Kh«ng ®­îc ®Ó lé bÊt cø th«ng tin kiÓm to¸n nµo cho ng­êi thø ba khi kh«ng cã sù uû quyÒn hoÆc tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp vµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 7.3- Vai trß cña viÖc tu©n thñ chuyªn m«n C«ng viÖc kiÓm to¸n lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao. V× vËy, trong kiÓm to¸n lu«n ®Ò cao viÖc tu©n thñ c¸c chuÈn mùc chuyªn m«n .ViÖc tu©n thñ tèt c¸c chuÈn mùc nµy sÏ gióp cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n cã hiÖu qu¶ cao, gãp phÇn gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi. III. ViÖc vËn dùng chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp kiÓm to¸n vµo ViÖt Nam hiÖn nay vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp kiÓm to¸n ViÖc vËn dông chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña kiÓm to¸n viªn ë ViÖt Nam hiÖn nay 1.1-T×nh h×nh vËn dông chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp vµo ViÖt Nam Cã thÓ nãi, viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n ViÖt Nam lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nh»m t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ gi¸m s¸t qu¸ tr×nh sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh. KiÓm to¸n ViÖt Nam cßn non trÎ, ho¹t ®éng kiÓm to¸n míi chØ thùc sù b¾t ®Çu trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y khi mµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ – héi. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, kiÓm to¸n ViÖt Nam ®· vËn dông hÖ thèng c¸c chuÈn mùc cña kiÓm to¸n quèc tÕ, ®ång thêi tõng b­íc x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c chuÈn mùc riªng cho m×nh. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh vËn dông c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ, viÖc vËn dông c¸c chuÈn mùc nµy cho phï hîp víi t×nh h×nh trong n­íc lµ mét viÖc rÊt phøc t¹p ®ßi hái ph¶i tr¶i qua mét qu¸ tr×nh l©u dµi. Qu¸ tr×nh vËn dông c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp kiÓm to¸n còng kh«ng n»m ngoµi nguyªn t¾c ®ã. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, viÖc vËn dông c¸c chuÈn mùc quèc tÕ vÒ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp ë n­íc ta cßn cã nhiÒu h¹n chÕ: Thø nhÊt, Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña c¸c kiÓm to¸n viªn cßn bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. §©y lµ mét vÊn ®Ò næi cém trong giai ®o¹n hiÖn nay, c«ng t¸c ®µo t¹o kiÓm to¸n viªn cña chóng ta cßn thÊp ch­a ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu cña c«ng viÖc kiÓm to¸n ®Æt ra. §a sè kiÓm to¸n viªn cña chóng ta hiÖn nay ®Òu lµ nh÷ng ng­êi cã nhiÒu kinh nghiÖm trong c«ng t¸c kÕ to¸n chuyÓn sang. Thùc chÊt hä ®­îc ®µo t¹o vÒ chuyªn nghµnh kiÓm to¸n lµ rÊt Ýt. Do tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c kiÓm to¸n viªn thÊp nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n sÏ dÉn ®Õn nhiÒu sai xãt, nh÷ng sai xãt nµy cã thÓ lµ rÊt nghiªm träng ®«i khi lµm sai ®i c¸c kÕt qu¶ kiÓm to¸n. Nh÷ng sai ph¹m nh­ vËy sÏ lµm mÊt ®i ý nghÜa cña cuéc kiÓm to¸n. Thø hai, Theo chuÈn mùc cña kiÓm to¸n quèc tÕ th× tÝnh ®éc lËp vµ kh¸ch quan cña kiÓm to¸n viªn cã ý nghÜa quan träng trong khi thùc hiÖn kiÓm to¸n còng nh­ viÖc ®­a ra c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n.Tuy nhiªn, tÝnh ®éc lËp vµ kh¸ch quan cña kiÓm to¸n viªn ViÖt Nam hiÖn nay vÉn ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch triÖt ®Ó v× thÕ c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n ch­a cã hiÖu lùc ph¸p lý cao. Do c¬ chÕ tæ chøc hµnh chÝnh cña chóng ta hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt h¬p lý, vÞ trÝ cña kiÓm to¸n viªn vÉn ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng, ch­a t­¬ng xøng víi chøc n¨ng kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn cßn bÞ chi phèi bëi nhiÒu yÕu tè, søc Ðp vÒ mÆt ®Þa vÞ, lîi Ých... lµm ¶nh h­ëng tõ viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, thùc hiÖn kiÓm to¸n tíi viÖc ra c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n. Thø ba, ViÖc vËn dông chuÈn mùc quèc tÕ vÒ tÝnh trung thùc cña kiÓm to¸n viªn lµ mét yªu cÇu quan träng ®èi víi kiÓm to¸n n­íc ta. Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn yªu cÇu nµy cßn gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i. TÝnh trung thùc cña kiÓm to¸n viªn hiÖn nay cßn bÞ chi phèi bëi nhiÒu yÕu tè. Cô thÓ, nh­ vÒ mÆt lîi Ých, ®©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho kiÓm to¸n viªn vi ph¹m tÝnh trung thùc. HiÖn nay, tiÒn l­¬ng tr¶ cho c¸c kiÓm to¸n viªn cßn thÊp ch­a t­¬ng xøng víi nh÷ng g× hä bá ra, ®iÒu nµy lµm ¶nh h­ëng ®Õn t©m lý lµm viÖc cña hä, ®©y còng lµ khe hë dÔ bÞ kÎ xÊu lîi dông ®Ó nh»m thay ®æi c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n theo h­íng cã lîi cho m×nh. §· cã kh«ng Ýt nh÷ng kiÓm to¸n viªn ®· bÞ cña c¶i vËt chÊt lµm lo¸ m¾t, v× lîi Ých tr­íc m¾t cña b¶n th©n mµ hä ®· bÊt chÊp lîi Ých chÝnh ®¸ng cña tËp thÓ lµm viÖc kh«ng ®óng víi l­¬ng t©m m×nh, dÉn ®Õn c¸c gian lËn trong b¸o c¸o. Chóng ta cÇn ph¶i chÊn chØnh l¹i ®iÒu nµy, kh«ng thÓ v× con s©u bá rÇu låi canh lµm mÊt uy tÝn cña nghÒ kiÓm to¸n. X©y d­ng ®éi ngò kiÓm to¸n viªn ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc tr×nh ®é, phÈm chÊt ®¹o ®øc, lËp tr­êng t­ t­ëng v÷ng vµng vµ thËt sù ph¶i cã lßng yªu nghÒ . Cã nh­ vËy, c«ng t¸c kiÓm to¸n míi ho¹t ®éng thùc sù cã hiÖu qu¶ n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n. 1.2- Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc vËn dông c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp kiÓm to¸n Nh­ trªn ®· tr×nh bµy, kiÓm to¸n ViÖt Nam thùc sù ho¹t ®éng m¹nh mÏ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do sù ®ßi hái tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. Do vËy, viÖc ¸p dông c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n quèc tÕ nãi chung vµ chuÈn mùc ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp kiÓm to¸n nãi riªng vµo ®iÒu kiÖn ViÖt Nam cßn cã nhiÒu h¹n chÕ. Nguyªn nh©n nµo g©y ra nh÷ng h¹n chÕ nµy? Cã thÓ tr¶ lêi r»ng c¸c nguyªn nh©n g©y ra h¹n chÕ gåm: Nguyªn nh©n kh¸ch quan * LÞch sö ph¸t triÓn vµ ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n ViÖt Nam cßn non trÎ so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. V× vËy, chóng ta ch­a b¾t kÞp víi tr×nh ®é qu¶n lý chung cña thÕ giíi, ®iÒu nµy còng lµ nguyªn nh©n quan träng dÉn ®Õn c¸c h¹n chÕ mµ chóng ta gÆp ph¶i. * KiÓm to¸n chØ thùc sù cã t¸c dông to lín trong nÒn