Đề án Nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng sức cạnh tranh của các Doanh nghiệp Việt Nam hiện nay

îi nhuËn. §©y ®ång thêi lµ ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn. ChÊt l­îng s¶n phÈm gãp phÇn ®Èy m¹nh tiÕn bé s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng trong mét doanh nghiÖp noi riªng còng nh­ trªn ph¹m vi quèc gia nãi chung. Khi doanh nghiÖp ®· ®¹t ®­îc lîi nhuËn th× cã ®iÒu kiÖn ®Ó b¶o ®¶m viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, t¨ng thu nhËp cho hä vµ lµm cho tin t­ëng g¾n bã víi doanh nghiÖp, gãp hÕt c«ng søc ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt gióp doanh nghiÖp kinh doanh hiÖu qu¶ h¬n. ChÊt l­îng s¶n phÈm tèt ®¶m b¶o h­íng dÉn vµ kÝch thÝch tiªu dïng. Riªng ®èi víi s¶n phÈm lµ t­ liÖu s¶n xuÊt th× chÊt l­îng s¶n phÈm tèt sÏ ®¶m b¶o cho viÖc trang bÞ kü thuËt hiªn ®¹i cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¨ng n¨g suÊt lao ®éng. ChÊt l­îng s¶n phÈm kh«ng nh÷ng lµm n©ng cao uy tÝn hµng ho¸ cña n­íc ta trªn thÞ tr­êng quèc tÕ mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng c­êng thu nhËp ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm Do yÕu tè c¹nh tranh: Héi nhËp vµo kinh tÕ thÞ tr­êng thÕ giíi, nghÜa lµ chÊp nhËn sù c¹nh tranh, chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt c¹nh tranh. Víi chÝnh s¸ch më cöa, tù do ho¸ th­¬ng m¹i c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× s¶n phÈm cña hä ph¶i mang tÝnh c¹nh tranh cao nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ nhiÒu mÆt. Mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× viªc liªn tôc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ kh«ng ngõng hoµn thiÖn chÊt l­îng lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng trong c¸c ho¹t ®éng cña m×nh. Do yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ng­êi tiªu dïng cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc lùa chän s¶n phÈm tiªu dïng. C¸c s¶n phÈm muèn tho¶ m·n yªun cÇu ng­êi tiªu dïng, ®­îc ng­êi tiªu dïng tÝn nhiÖm ph¶i phï hîp vÒ kiÓu d¸ng, hiÖu suÊt cao khi sö dông, gi¸ c¶, sù an toµn, dÞch vô sau khi b¸n hµng... h¬n n÷a trong bu«n b¸n quèc tÕ ngµy cµng ®­îc më réng, s¶n phÈm hµng ho¸ ph¶i tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh, luËt lÖ quèc tÕ, thèng nhÊt vÒ yªu cÇu chÊt l­îng. Víi sù ra ®êi cña hiÖp héi quèc tÕ ng­êi tiªu dïng IOCU (International Organization Consumer Union) vµo n¨m 1962, vai trß cña ng­êi tiªu dïng trë nªn quan träng trong viÖc toµn cÇu ho¸ thÞ tr­êng. Tõ ®ã cho ®Õn nay nhiÒu n­íc ®· cã luËt b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng, nh»m ®Êu tranh cho chÊt l­îng vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm. §Æc biÖt lµ b¶o sù th«ng tin kÞp thêi, sù kiÓm tra nghiªm ngÆt vÒ an toµn vÖ sinh m«i tr­êng. Do yªu cÇu tiÕt kiÖm HiÖu qu¶ kinh tÕ, sù phån thÞnh cña mét c«ng ty kh«ng chØ phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt cã n¨ng suÊt cao, sù hïng hËu cña lao ®éng mµ cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù tiÕt kiÖm (c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m«). Kinh nghiÖm cña NhËt B¶n vµ c¸c con rång Ch©u ¸ ®· cho thÊy mét trong nh÷ng nguyªn nh©nthµnh c«ng cña hä lµ nhê vµo sù tiÕt kiÖm. TiÕt kiÖm trong kinh tÕ lµ t×m c¸c gi¶i ph¸p s¶n xuÊt kinh doanh hîp lý cho phÐp h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l­îng, ®ñ søc c¹nh tranh víi gi¸ c¶ s¶n phÈm trong n­íc còng nh­ ngoµi n­íc. Do ®ßi hái cña mét hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ thèng nhÊt Thùc tÕ chøng minh r»ng ë bÊt kú nÒn s¶n xuÊt nµo, dï ph¸t triÓn ®Õn ®©u ®i n÷a ng­êi ta v·n cßn thÊy cã nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õ chÊt l­îng cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh»m n©ng cao h¬n n÷a tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ chung cña nÒn s¶n xuÊt x· héi (vÊn ®Ò thÞ tr­êng, nguyªn liÖu, trao ®æi quèc tÕ, tranh giµnh ¶nh h­ëng, vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng...) v× vËy vÊn ®Ò chÊt l­îng lu«n ®­îc xem xÐt, c©n nh¾c trong c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn chung cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c quèc gia. THỰC TRẠNG VỀ CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM HIỆN NAY. Tình hình chung của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay trong nền kinh tế thị trường. - Năm 2008, trước sự suy thoái của nền kinh tế thế giới và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, lạm phát tăng cao…kinh tế Việt Nam cũng chịu tác động không ít và bắt đầu thực sự bước vào giai đoạn khó khăn. Quý I năm 2008 với mục tiêu tăng trưởng GDP 9% nhưng đã giảm còn 6,5%; biên độ giá của các mặt hàng dao động mạnh, lãi suất ngân hàng liên tục thay đổi, giá dầu giảm ở mức thấp nhất trong vòng 3 năm,…tất cả những biến đổi đó tác động mạnh đến nền kinh tế Việt Nam nói chung và doanh nghiệp nói riêng. Nhưng hệ thống tài chính Việt Nam không bị thiệt hại trực tiếp từ các vụ đổ vỡ ở các Ngân hàng trên thế giới, song lại chịu tác động qua tỷ giá; các làng nghề, Doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn lớn, không ít lao động đã nghỉ việc,1 số Doanh nghiêp tạm thời ngừng hoạt động; số vốn đầu tư của tư nhân đăng ký bắt đầu giảm xuống; năm 2008 làm cho các doanh nghiệp rất mệt mỏi, hết vốn, sang năm 2009 rất khó cầm cự. Riêng Đồng bằng sông Cửu Long(ĐBSCL)là khu vực sản xuất nông nghiệp, hàng nông sản – thủy sản lớn nhất cả nước cũng trong tình trạng cầm cự, nhất là lĩnh vực xuất khẩu.Theo khảo sát của VCCI Cần Thơ thì lợi nhuận và tốc độ tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2008 của DN ĐBSCL ở mức trung bình, thấp (lợi nhuận từ 10 - 25% chiếm 29%; từ 25 – 50% chiếm 17,8% và trên 75% chiếm 11,1%). Các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản, xuất khẩu gạo của ĐBSCL khó khăn sẽ kéo theo hàng loạt các doanh nghiệp dịch vụ có liên quan, sản xuất của nhiều hộ nông dân  lâm vào tình trạng khốn đốn. - Sang tháng 1/2009, nền kinh tế Việt Nam chịu tác động không nhỏ từ tình hình suy thoái kinh tế thế giới ngày càng phức tạp. Mặc dù có một số mặt tích cực, nhưng nhìn chung nền kinh tế tiếp tục đà suy giảm, nhất là sản xuất công nghiệp và xuất khẩu: 1- Giá trị sản xuất công nghiệp ước đạt 50,6 nghìn tỷ đồng, giảm 4,4% so cùng kỳ năm ngoái và giảm 8,6% so với tháng 12/2008; trong đó khu vực doanh nghiệp nhà nước giảm 8,5% (Trung ương giảm 7,7%, địa phương giảm 11,4%); khu vực ngoài nhà nước giảm 2,8%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài giảm 3,2%; 2 -Sản xuất nông nghiệp cũng gặp không ít khó khăn do dịch cúm gia cầm, dịch lở mồm, long móng, dịch lợn tai xanh tái phát, giá thu mua sữa nguyên liệu không ổnđịnh. 3 -Lĩnh vực dịch vụ tiếp tục phát triển. Tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ ước đạt 98.482 tỷ đồng, tăng khoảng 27,1 % so với cùng kỳ năm 2008. 4 -Chỉ số giá tiêu dùng tăng nhẹ 0,32% so với tháng 12/2008, trong đó nhóm hàng tăng cao nhất là đồ uống và thuốc lá (tăng 1,89%), đồ dùng và dịch vụ khác (tăng 1,93%), đều là các nhóm hàng phục vụ Tết Nguyên đán. 5 - Số lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam tăng 3,3% so với tháng 12/2008, nhưng giảm 11,9% so với cùng kỳ năm ngoái 6-Về xuất nhập khẩu: +Kim ngạch xuất khẩu tháng 1/2009 ước đạt 3,8 tỷ USD, giảm 19% so với tháng 12/2008 và giảm 24% so với cùng kỳ năm 2008; trong đó, xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (không kể dầu thô) ước đạt 1,67 tỷ USD, giảm 7% so với tháng 12/2008 và giảm 13,7% so với cùng kỳ năm 2008 +Kim ngạch nhập khẩu ước đạt 4,1 tỷ USD, bằng 55,2% so với cùng kỳ năm trước; trong đó nhập khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt 1,3 tỷ USD,bằng 58,9% so với cùng kỳ. 7-Về đầu tư phát triển: +Thực hiện khối lượng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước tháng 1/2009 đạt 3 nghìn tỷ đồng ,bằng 2,7% kế hoạch năm. +Thu hút vốn ODA: thông qua 01 Hiệp định hỗ trợ kỹ thuật cho dự án “Nâng cao năng lực phát triển nông nghiệp và nông thôn có sự tham gia của người dân để giảm nghèo ở khu vực Tây Nguyên Việt Nam” trị giá 3,5 triệu USD do JICA tài trợ; + Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài so với cùng kỳ năm trước có xu hướng giảm, tổng số vốn của các dự án được cấp phép mới và vốn đăng ký tăng thêm đạt 185 triệu USD, chỉ bằng 11% so với cùng kỳ năm trước, trong đó vốn đầu tư đăng ký mới là 160 triệu USD với 50 dự án được cấp phép đầu tư; vốn tăng thêm là 25 triệu USD với 12 lượt dự án tăng vốn. Vốn đầu tư nước ngoài thực hiện ước đạt 300 triệu USD, bằng 78,9% so với cùng kỳ năm 2008. +Tình hình giải ngân vốn tín dụng: trong tháng 1/2009 giải ngân được 400 tỷ đồng vốn ODA, bằng 4% kế hoạch năm. Vốn trong nước cho vay đầu tư thực hiện đạt 420 tỷ đồng, bằng 2% kế hoạch năm 2008 8- Về lao động, việc làm: + Do tình hình sản xuất, kinh doanh ở các khu công nghiệp, khu chế xuất, các địa phương đã gặp khó khăn, do không tiêu thụ được sản phẩm, nhiều mặt hàng xuất khẩu đi các nước Châu Âu không tiêu thụ được, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn khiến nhiều doanh nghiệp giảm nhân công, giảm giờ làm; + Theo thống kê sơ bộ của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, đến cuối năm 2008 có khoảng 30.000 người lao động bị mất việc làm. Xuất khẩu lao động cũng gặp nhiều khó khăn, do nhiều hợp đồng xuất khẩu đã ký kết nhưng phải đình hoãn do bên nước tiếp nhận lao động cũng phải thu hẹp sản xuất. - 6 tháng cuối năm 2009 : Theo đánh giá của Trung tâm thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công Thương), kinh tế thế giới đang ổn định dần nhờ những chính sách hỗ trợ tài chính và kinh tế vĩ mô, với giá trị lớn chưa từng có trong lịch sử của các Chính phủ. Nửa cuối năm 2009, dấu hiệu phục hồi nhiều triển vọng sẽ diễn ra ở các lĩnh vực trong nền kinh tế. àtác động đến kinh tế Việt Nam 6 tháng cuối năm 2009. Cụ thể là : + Sức mua được cải thiện tại một số thị trường lớn sẽ tạo điều kiện cho xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức vẫn đặt ra về chất lượng sản phẩm đối với hàng hóa xuất khẩu bởi sự ưu tiên cho những hàng hóa có giá và phẩm cấp bình dân sẽ giảm dần cùng với sự ấm lên của các nền kinh tế. + Thị trường tài chính thế giới ổn định hơn sẽ có tác động tích cực đối với thị trường chứng khoán và hoạt động đầu tư, huy động vốn quốc tế của Việt Nam. Về trước mắt, cần tận dụng hết cơ hội khi thị trường phục hồi; sau đó cần sớm và chủ động hội nhập tài chính quốc tế và cần cảnh giác hơn trước rủi ro hệ thống trong nền tài chính toàn cầu, trong đó có bong bóng tài sản tài chính và nợ xấu từ các gói chính sách kích thích tăng trưởng quá mức. + Xuất khẩu lao động của Việt Nam cũng như giá trị kiều hối gửi về trong 6 tháng cuối năm chưa thể tăng mạnh trở lại, do ngay cả trong quá trình khôi phục nền kinh tế, các quốc gia  sẽ ưu tiên cho lao động của họ so với lao động nước ngoài. Như vậy tình hình kinh tế Việt Nam cuối năm 2009 có dấu hiệu bắt đầu trở lại ổn định. Khả năng cạnh tranh của Doanh nghiệp Việt Nam Quan niệm về sức cạnh tranh: Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, vÊn ®Ò n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam vµ sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Yªu cÇu nµy ®Æt ra kh«ng chØ ®èi víi khu vùc tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi, mµ ngay c¶ ®èi víi khu vùc chØ s¶n xuÊt hµng ho¸ cho thÞ tr­êng néi ®Þa, v× tÝnh chÊt giao l­u quèc tÕ hiÖn nay kh«ng cßn thuÇn tuý ë ph¹m vi ngoµi biªn giíi. Cạnh tranh là một hiện tượng phổ biến trong tự nhiên, xã hội và kinh tế. Cạnh tranh của doanh nghiệp là một loại hình cạnh tranh trong kinh tế. Từ trước tới nay, khái niệm năng lực cạnh tranh được nhắc đến rất nhiều nhưng đến nay khái niệm này vẫn chưa được hiểu một cách thống nhất. Bởi lẽ năng lực cạnh tranh cần phải đặt vào điều kiện, bối cảnh phát triển của đất nước trong từng thời kỳ. Đồng thời năng lực cạnh tranh cũng cần thể hiện khả năng đua tranh, tranh giành giữa các doanh nghiệp và cần được thể hiện ra bằng phương thức cạnh tranh phù hợp. Ta có định nghĩa cụ thể về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp như sau: “ Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là khă năng duy trì và nâng cao lợi thế cạnh tranh trong việc tiêu thụ sản phẩm, mở rộng mạng lưới tiêu thụ, thu hút và sử dụng có hiệu quả các yếu tố sản xuất nhằm đạt lợi ích kinh tế cao và bền vững”. Khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam: Về vốn của doanh nghiệp - Đại đa số các doanh nghiệp đang hoạt động trong tình trạng không đủ vốn cần thiết, đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả kinh doanh cũng như năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế. Từ khi các chính sách bảo hộ của Nhà nước đến năm 2006 hầu như không còn nữa vì theo lịch trình giảm thuế quan cho khu vực mậu dịch tự do ASEAN – AFTA,thì các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có nguy cơ bị các tập đoàn lớn của các nước trong khu vực đánh bại.Những khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn của các doanh nghiệp là rất lớn, trong khi vốn tồn đọng còn nhiều trong các nguồn và việc huy động vốn trong dân vào đầu tư sản xuất, kinh doanh chưa được cải thiện. Các doanh nghiệp Nhà nước được ưu đãi hơn về vốn trước hết là được cấp vốn ban đầu từ ngân sách, cấp đất xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh... Còn các doanh nghiệp ngoài Nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chủ yếu dựa vào vốn tự có của cá nhân. Với khả năng tiếp cận nguồn vốn hạn chế, các doanh nghiệp có tình trạng phổ biến là chiếm đụng vốn lẫn nhau, làm lây nhiễm rủi ro giữa các doanh nghiệp. Hoạt động nghiên cứu thị trường và lựa chọn thị trường mục tiêu *Về hoạt động nghiên cứu thị trường của các doanh nghiệp: theo một điều tra ta có với 175 doanh nghiệp, có 16% số doanh nghiệp tiến hành nghiên cứu thị trường một cách thường xuyên, 84% số doanh nghiệp còn lại cho rằng công tác nghiên cứu thị trường không nhất thiết phải làm thường xuyên, họ chỉ tiến hành nghiên cứu trước khi có ý định xâm nhập thị trường. Một số liệu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho thấy, chỉ chưa đầy 10% số doanh nghiệp là thường xuyên thăm thị trường nước ngoài, chủ yếu là những doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp Nhà nước, 42% số doanh nghiệp thỉnh thoảng mới có cuộc đì thăm thị trường nước ngoài, và khoảng 20% không một lần đặt chân lên thị trường ngoài nước. Các doanh nghiệp nhỏ và các doanh nghiệp tư nhân thì khả năng thâm nhập thị trường nước ngoài hầu như không có. Hiệu quả của công tác nghiên cứu thị trường còn hạn chế và yếu kém, nhiều thị trường tiềm năng chưa được khai thác, nhiều doanh nghiệp đã phải chịu thua lỗ lớn và mất thị trường do không đi sâu vào nghiên cứu thị trường. Nhiều doanh nghiệp đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác nghiên cứu thị trường và đã tiến hành nghiên cứu, song "lực bất tòng tâm", vốn ít, ngân sách dành cho việc nghiên cứu thị trường rất hạn hẹp, khả năng thăm quan, khảo sát thị trường nước ngoài rất hạn chế vì mỗi chuyến đi chi phí khá tốn kém, hiệu quả không cao. Do khả năng tìm kiếm, khai thác và xử lý thông tin của cán bộ còn yếu, lợi ích đem lại không đủ bù chi phí. Hoạt động nghiên cứu thị trường của các doanh nghiệp chưa được tổ chức một cách khoa học, mà chủ yếu dựa vào kinh nghiệm của người nghiên cứu là chính. Các doanh nghiệp còn rất hạn chế trong việc sử dụng công nghệ thông tin, công cụ toán học, thống kê trong nghiên cứu thị trường. Đa số các doanh nghiệp trên cơ sở thông tin thu thập được họ tiến hành phân tích bằng cảm tính rồi đưa ra dự báo. Các thông tin sơ cấp về thị trường không có đủ chi phí để thu thập, dẫn đến tình trạng đa số các doanh nghiệp kinh doanh thụ động, không chắc chắn. *Về việc xác định thị trường mục tiêu: các doanh nghiệp thường lựa chọn thị trường mục tiêu theo cách phản ứng lại với thị trường, thấy cơ hội của đoạn thị trường nào hấp dẫn thì tập trung vào đoạn thị trường đó. Chẳng hạn,trên thị trường thế giới, khi hạn hán mất mùa ở Inđônêxia làm xuất hiện nhu cầu nhập khẩu gạo thì họ tập trung vào đó. Cũng tương tự như với thị trường Irắc về đổi lương thực lấy dầu và trả nợ thì các doanh nghiệp lại tập trung vào đoạn thị trường này. Tình trạng phổ biến diễn ra là các doanh nghiệp không chủ động tiếp cận với thị trường để chọn ra cho mình một thị trường mục tiêu, để từ đó có kế hoạch thâm nhập, giữ vững hay mở rộng thị trường. Nhìn chung, công tác nghiên cứu thị trường của các doanh nghiệp Việt Nam còn yếu kém. Dịch vụ hỗ trợ hoạt động kinh doanh như nghiên cứu thị trường, thông tin kinh tế, ngân hàng dữ liệu... còn hạn chế. Trình độ khai thác và sử dụng thông tin của cán bộ còn thấp, sự quan tâm chưa đúng mức của lãnh đạo doanh nghiệp, cơ cấu tổ chức không tương ứng... Còn có những mặt hàng của doanh nghiệp Nhà nước đang được bảo hộ tuyệt đối (ưu đãi độc quyền) hoặc bảo hộ qua hàng rào thuế quan, trợ cấp (qua ưu đãi tín dụng và bù lỗ, miễn thuế...), thậm chí nhiều doanh nghiệp cố gắng luận chứng để Nhà nước tăng cường các biện pháp bảo hộ mạnh hơn để duy trì việc làm và thị phần. Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp *Chiến lược sản phẩm của các doanh nghiệp:  Trước yêu cầu của thị trường ngày càng cao, các doanh nghiệp Việt Nam đã quan tâm đến yếu tố chất lượng sản phẩm và xây dựng chiến lược sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng và thị trường. Tuy nhiên các sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam có đặc điểm là: yếu tố tư bản vốn trong cấu thành sản phẩm thấp, hàm lượng tri thức và công nghệ trong sản phẩm không cao, chủ yếu dựa vào yếu tố lao động (gạo, thuỷ sản) hoặc điều kiện tự nhiên, chất lượng sản phẩm chưa thực sự có ưu thế rõ rệt trên thị trường thế giới, năng suất lao động thấp. Tính độc đáo của sản phẩm không cao, trừ số ít sản phẩm mang đậm bản sắc tự nhiên và văn hóa đặc thù như hàng thủ công mỹ nghệ... các sản phẩm khác còn lại hầu như luôn đi sau các nước khác về kiểu dáng, tính năng, thậm chí nhiều sản phẩm tiêu dùng và công nghiệp lạc hậu so với thế giới nhiều thế hệ, giá trị gia tăng sản phẩm trong tổng giá trị của sản phẩm nói chung còn thấp hơn nhiều so với mức trung bình của thế giới. Hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu phải nhập khẩu nguyên vật liệu cho sản xuất. Ngay cả các sản phẩm xuất khẩu và các sản phẩm có sự tăng trưởng cao trong nhiều năm qua như: hàng dệt may, da giày, chế biến thực phẩm và đồ uống, sản phẩm thép và kim loại màu, Ô tô, xe máy, hàng điện tử, sản phẩm nhựa... cũng phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu, bán thành phẩm nhập khẩu. Nhiều nhóm sản phẩm có tỷ trọng chi phí cho nguyên vật liệu chiếm trên 60% giá thành sản phẩm như: giấy in, giấy viết, phôi thép và thép cán, lốp xe các loại... Việc nhập khẩu với số lượng lớn nguyên vật liệu cũng sẽ gây tác động trực tiếp tới tính chủ động của các doanh nghiệp Việt Nam trong việc lập kế hoạch kinh doanh và tới giá thành do phụ thuộc vào biến động giá cả nguyên liệu nhập khẩu, biến động tỷ giá hối đoái... Ngoài ra, việc phải nhập khẩu các nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước cũng sẽ làm. phát sinh thêm nhiều khoản chi phí khác như, chi phí vận chuyển, chi phí các thủ tục hải quan, chi phí cảng, chi phí bảo hiểm.... Chi phí dịch vụ hạ tầng phục vụ sản xuất công nghiệp như: điện, viễn thông, cảng biển, vận tải ở Việt Nam cũng được đánh giá là cao hơn mức trung bình của các nước trong khu vực Chẳng hạn, cước viễn thông quốc tế Việt Nam cao hơn so với các nước trong khu vực từ 80% - 50% (Thái Lan, Malaixia, Inđônêxia, Singapo), Cước vận tải đường biển container cao hơn 40% - 50% so vời Malaixia và Singapo. Theo thống kê sơ bộ, ngoài các khoản chi phí cho dịch vụ vận tải và chi phí thông thường khác, một doanh nghiệp trong quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa qua đường biển hoặc đường hàng không phải chịu thêm khoảng 20 loại phí khác, với cách tính phí cũng khác nhau ở mỗi cảng và mỗi đại lý vận tải (ví dụ như: phí đại lý, phí dỡ hàng, phí nâng hạ và chuyển bãi container, phí lưu kho bãi...). Tất cả các khoản chi phí này đều có ảnh hưởng rất lớn tới chi phí sản xuất, giá thành sản phẩm và sức cạnh tranh của sản phẩm cũng như doanh nghiệp. *Chiến lược phân phối: Do các doanh nghiệp Việt Nam có quy mô vừa và nhỏ là chủ yếu đã làm hạn chế tầm hoạt động và mạng lưới phân phối. Nhiều doanh nghiệp vẫn áp dụng hình thức các kênh phân phối qua các trung gian thương mại nên chưa thiết lập được hệ thống phân phối hàng hóa đến đại lý hoặc người tiêu dùng cuối dùng. Với phương thức này, các doanh nghiệp Việt Nam không thể kiểm soát được quá trình phân phối và tiêu thụ sản phẩm của họ và không thể nắm bắt trực tiếp những thông tin phản ánh tình hình thị trường. Hiện nay, có một số doanh nghiệp đã tận dụng được các đại lý để phân phối bán lẻ, mà chưa chú trọng đến việc nghiên cứu đặc điểm của thị trường gồm đặc tính của các tập khách hàng (cá nhân, tổ chức, khách hàng mục tiêu, tiềm năng, đối thủ cạnh tranh…), đặc tính của sản phẩm (tính dễ hư hỏng, tính mùa vụ, đặc điểm kỹ thuật của sản phẩm...), đặc điểm môi trường (điều kiện kinh tế, khả năng quản lý, quy định ràng buộc về pháp lý, điều kiện địa lý, giao thông, vận chuyển..). Xác lập hệ thống này còn mang tính chất "phi vụ” chứ chưa hình thành được chiến lược về kênh phân phối chuẩn. So với nhiều công cụ cạnh tranh khác, hệ thống kênh phân phối của hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa được quan tâm đúng mức và còn tồn tại nhiều hạn chế. Đối với các doanh nghiệp Nhà nước, kênh phân phối vẫn còn mang nhiều dấu ấn của thời kỳ bao cấp. Đối với những doanh nghiệp ngoài quốc doanh, một bộ phận vẫn còn tổ chức kênh phân phối theo kiểu trao đổi đơn (bên mua và bên bán chỉ quan hệ với nhau một lần), một bộ phận khác tổ chức kênh phân phối theo kiểu tự nhiên, không hề có tác động quản lý điều khiển theo hướng có mục tiêu. Chiến lược truyền tin và xúc tiên hỗn hợp. Hoạt động xúc tiến hỗn hợp của các doanh nghiệp còn ở trình độ thấp, giản đơn và không mang lại hiệu quả thiết thực. Nhiều doanh nghiệp mới chỉ dừng lại ở mức in ấn và phát hành các tờ rơi giới thiệu về doanh nghiệp. Có rất ít doanh nghiệp xây dựng được chương trình xúc tiến hỗn hợp để giới thiệu sản phẩm cho khách hàng. Chi phí dành cho quảng cáo còn quá thấp, chỉ dưới 1% doanh thu là quá nhỏ so với doanh nghiệp nước ngoài như Coca Cola ( Coca Cola Việt Nam đã chi khoảng 1,5 triệu đô la Mỹ cho các quảng cáo sản phẩm trên truyền hình và báo giấy trong năm 2008). Chất lượng quảng cáo còn rất yếu do thiếu chuyên gia trong lĩnh vực này. Hình thức quảng cáo của các doanh nghiệp vẫn chủ yếu là xuất bản các tập catalogue, brochure với nội dung đơn điệu, không mang dấu ấn của quảng cáo cho thị trường hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Kết quả điều tra của Cục xúc tiến thương mại - Bộ Thương mại cho thấy, một số doanh nghiệp đã quan tâm đến việc xây dựng và bảo hộ thương hiệu, tuy nhiên mới chỉ có 4,2% doanh nghiệp cho rằng thương hiệu là vũ khí trong cạnh tranh, 5,4% cho rằng thương hiệu là tài sản của doanh nghiệp, còn 30% cho rằng thương hiệu sẽ giúp bán được hàng với giá cao hơn và đem lại tự hào cho người tiêu dùng. Trong khi đó có đến 90% người tiêu dùng lại cho rằng thương hiệu là yếu tố quyết định khi họ lựa chọn mua sắm. Mặc dù vậy, việc đầu tư cho thương hiệu của doanh nghiệp còn quá ít, có 80% doanh nghiệp chưa có bộ phận chức năng lo quản lý nhãn hiệu, 74% doanh nghiệp đầu tư dưới 5% doanh thu cho việc xây dựng và phát triển thương hiệu, 20% không hề chi cho việc xây dựng thương hiệu. Việc xây dựng và phát triển thương hiệu của các doanh nghiệp cũng gặp phải những khó khăn: 23% doanh nghiệp cho rằng có khó khăn về vốn và tài chính, nạn hàng giả và vi phạm bản quyền (19%), cơ chế, chính sách, thủ tục... (14%), nguồn nhân lực (11,8%), xây dựng chiến lược và cách thực hiện (8%), thủ tục hành chính (7,2%), giá dịch vụ (6,3%). Nhiều doanh nghiệp thường xem nhẹ vai trò của thương hiệu sản phẩm hoặc thương hiệu doanh nghiệp nên không đăng ký thương hiệu tại nước nhập khẩu. Điều đó đã làm cho doanh nghiệp bị mất thương hiệu trên thị trường thế giời đối với một số sản phẩm như:khóa Việt Tiệp, cà phê Trung Nguyên, Vinataba, Bia Hà Nội, Vifon... Vụ Thương mại điện tử (Bộ Thương mại) vừa tiến hành điều tra về việc sử dụng Internet tại các doanh nghiệp trong nước. Kết quả điều tra cho thấy, kết nối mạng ngày nay đă trở nên khá phổ biến đối với đa số các doanh nghiệp Việt Nam.Phần lớn các doanh nghiệp đã ý thức được những lợi ích mà việc kết nối mạng có thể mang lại như giúp các doanh nghiệp tìm kiếm được thông tin nhanh chóng về các đối tác, tìm hiểu thông tin thị trường về ngành hàng quan tâm, tìm các thông tin quảng cáo hoặc chủ động quảng bá hình ảnh doanh nghiệp... trong tổng số 1.077 doanh nghiệp được điều tra, có 31,3% đã có website; trong đó có tới 98,3% số website này chỉ để giới thiệu về doanh nghiệp; giới thiệu sản phẩm 62,5%, giao dịch thương mại điện tử 27,4% và thanh toán trực tiếp chỉ có 3,2%. Hơn 64% doanh nghiệp dùng Internet cho mục đích trao đổi thư điện tử; gần 63% doanh nghiệp có mục đích truyền và nhận dữ liệu, 41% doanh nghiệp với mục đích mua bán hàng hoá và dịch vụ, 40% doanh nghiệp dùng để duy trì và cập nhật website và chỉ có hơn 22% doanh nghiệp dùng Internet như một kênh liên lạc với các cơ quan nhà nước.Vụ Thương mại điện tử dự đoán đến năm 2010, trên cả nước sẽ có khoảng 500.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ và sẽ có khoảng 60% trong số này sử dụng website.(Theo Vietbao.vn) Năng lực quản lý và điều hành Theo kết quả điều tra, có 40,6% doanh nghiệp đã áp dụng thành tựu khoa học kỹ thuật trong quản lý, giảm tối đa biên chế quản lý là 48,4%, tiết kiệm các chi phí gây lãng phí 73,7%, việc xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO: 9000 sẽ giúp cho doanh nghiệp chủ động trong việc xây dựng qui trình công tác cho từng lao động và mối quan hệ dây chuyền giữa các lao động và bộ phận công tác nhằm hợp lý hóa sản xuất và quản lý, giảm biên chế hành chính, góp phần giảm chi phí quản lý, hạ giá thành sản phẩm. Tuy nhiên, việc thuê chuyên gia và đào tạo để ứng dụng ISO có thể đòi hỏi một số chi phí tương đối lớn ban đầu, coi như một khoản đầu tư để cải tiến qu