Đề án Những giải pháp thực hiện mục tiêu giải quyết việc làm trong kế hoạch 2001 - 2005

ng tµi chÝnh tiÒn tÖ nh­ c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc vµ n¨m 2000 ChÝnh phñ ®· cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh m¹nh mÏ cho nªn nÒn kinh tÕ l¹i ®­îc phôc håi vµ ph¸t triÓn, dù b¸o trong nh÷ng n¨m tiÕp theo víi ®µ t¨ng tr­ëng æn ®Þnh tû lÖ thÊt nghiÖp tiÕp tôc cã xu h­íng gi¶m. Tû lÖ thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n cã xu h­íng t¨ng æn ®Þnh tõ 72.11%(n¨m 1996) lªn 73.86%(n¨m 2000) b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 0.44%, duy chØ cã n¨m 1998 lµ bÞ gi¶m xuèng cßn 71.13% . Víi nh÷ng dÊu hiÖu trªn cho thÊy møc t¨ng lµ kh«ng æn ®Þnh , cã sù t¨ng gi¶m thÊt th­êng trong khi ®ã møc t¨ng chËm chØ giao ®éng ë møc 1% , kh«ng cã nh÷ng ®ét biÕn trong møc t¨ng hµng n¨m, ®iÒu ®ã ph¶n ¸nh møc ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, lao ®éng ë trong n«ng th«n cßn diÔn ra chËm, møc ®Çu t­ trong viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm trong n«ng th«n ch­a ®­îc quan t©m chó träng vµ ®¹t hiÖu qu¶ thÊp. §Ó thùc hiÖn môc tiªu t¨ng quü thêi gian lao ®éng ë n«ng th«n ®Õn n¨m 2005 lµ kho¶ng 80-85% th× ®©y lµ viÖc lµm khã ®ßi hái §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn tËp trung chØ ®¹o viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n mét c¸ch m¹nh mÏ ®Çu t­ ®ång bé vµo c¸c ngµnh nghÒ,nhÊt lµ hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ®Æc biÖt lµ giao th«ng n«ng th«n , tiÕp tôc thùc hiÖn viÖc ®« thÞ ho¸ n«ng nghiÖp n«ng nh»m t¹o ra nh÷ng b­íc ®ét ph¸ trong thêi gian tíi th× míi cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu ®· ®Ò ra.... + VÒ quy m« cña lùc l­îng lao ®éng: tiÕp tôc gia t¨ng víi tèc ®é cao . TÝnh ®Õn 1/7/2000 tæng sè lùc l­îng lao ®éng c¶ n­íc 38.643.089ng­êi so víi kÕt qu¶ t¹i thêi ®iÓm ®iÒu tra n¨m 1996 th× hµng n¨m møc t¨ng b×nh qu©n lµ 975.645ng­êi víi tèc ®é t¨ng 2.7%/n¨m, trong khi tèc ®é t¨ng d©n sè b×nh qu©n hµng n¨m lµ 1.15%/n¨m . N¨m 1996 tû lÖ l­îng lao ®éng chiÕm trong tæng d©n sè nãi chung chiÕm 0.48%vµ n¨m 2000 th× tû lÖ nµy chiÕm 0.5%, b×nh qu©n mçi n¨m tû lÖ nµy gia t¨ng 0.4%, Dù kiÕn giai ®o¹n 2001-2005 th× hµng n¨m gia t¨ng ë møc 0.35%, ®Õn n¨m 2005 tû lÖ lao ®éng chiÕm trong tæng d©n sè lµ 51.75% t­¬ng víi 42.689.900ng­êi. Nh­ vËy sau 5 n¨m lùc l­îng lao ®éng sÏ t¨ng 4.046.800ng­êi céng thªm sè lao ®éng thÊt nghiÖp cuèi n¨m 2000 chuyÓn xang kho¶ng 800.000 ng­êi vµ sè thiÕu viÖc lµm kho¶ng 1triÖu ng­êi th× sè thuéc lùc l­îng lao ®éng cã nhu cÇu vÒ viÖc lµm sÏ lªn tíi kho¶ng gÇn 20triÖu ng­êi . NÕu phÊn ®Êu mçi n¨m gi¶i quyÕt kho¶ng 1.4 triÖu lao déng th× sè lao ®éng ®Õn cuèi n¨m 2005 cã nhu cÇu viÖc lµm cßn rÊt lín vµ môc tiªu gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp xuèng d­íi 5% lµ khã thùc hiÖn . V× vËy trong nh÷ng n¨m tiÕp theo ChÝnh phñ cÇn ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c vÊn ®Ò vÒ d©n sè, lao ®éng, viÖc lµm...,nh»m gi¶m møc cung vÒ lao ®éng vµ c¸c søc Ðp ®èi víi vÊn ®Ò viÖc lµm. + Møc cÇu vÒ lao ®éng trong thêi gian qua: (§¬nvÞ:ngh×n ng­êi) C¸c tiªu chÝ 1996 1997 1998 1999 2000 Tæng sè 33.978 34.352 34.801 35.679 36.205 Trong ®ã Theo nhãm ngµnh. N«ng –L©m- Ng­ nghiÖp 23.431 22.589 23.018 22.861 22.670 C«ng nghiÖp – X©y dùng 3.698 4.170 4.049 4.435 4.744 DÞch vô 6.849 7.593 7.734 8.382 8.791 (Theo sè liÖu ®iÒu tra 2000 – Bé lao ®éng th­¬ng binh -x· héi) Theo c¸c sè liÖu trong biÓu trªn chóng ta thÊy sè ng­êi cã viÖc lµm th­êng xuyªn t¨ng liªn tôc trong thêi kú 1996-2000, mçi n¨m t¨ng trung b×nh gÇn 740 ngh×n ng­êi trong ®ã n¨m t¨ng nhiÒu nhÊt lµ n¨m 2000 so víi n¨m 1999 lµ 347 ngh×n ng­êi. Xu h­íng thay ®æi trªn phÇn nµo ®­îc ph¶n ¸nh qua sù thay ®æi c¬ cÊu viÖc lµm • Víi lao ®éng trong n«ng –l©m –ng­ nghiÖp trong thêi kú nµy kh«ng thay ®æi nhiÒu cã xu h­íng gi¶m Ýt nh­ng kh«ng ®Òu, tõ 23431ngh×n ng­êi (n¨m 1996) gi¶m xuèng cßn 22670 (n¨m 2000), b×nh qu©n hµng n¨m gi¶m 190 ngh×n ng­êi • Víi lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp – x©y dùng ®· cã nh÷ng xu h­íng thay ®æi tÝch cùc sè viÖc lµm ®· t¨ng liªn tôc tõ 3698 ngh×n ng­êi (n¨m 1996) lªn 4744 ngh×n ng­êi (n¨m 2000), b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 264 ngh×n ng­êi . • §èi víi lao ®éng trong ngµnh dÞch vô còng ®· cã nh÷ng xu h­íng t¨ng tÝch cùc nh­ ngµnh c«ng nghiÖp sè lao ®éng trong ngµnh ngµy cµng gia t¨ng, tõ 6849 ngh×n ng­êi (n¨m1996) lªn ®Õn 8791 ngh×n ng­êi (n¨m2000), trung b×nh mçi n¨m kho¶ng 486 ngh×n ng­êi. Nh×n chung trong thêi kú 1996- 2000 nhu cÇu vÒ lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ cña ®Êt n­íc ®· cã nh÷ng dÊu hiÖu biÕn chuyÓn tÝch cùc, nhu cÇu vÒ lao ®éng trong c¸c ngµnh ®Òu ®­îc thay ®æi theo xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®· ®Æt ra lµ t¨ng tû träng lao ®éng trong c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m tû träng lao ®éng trong n«ng nghiÖp ,víi møc thay ®æi tõ 33798 ngh×n lao ®éng (n¨m1996) lªn 36205 ngh×n lao ®éng, hµng n¨m nhu cÇu vÒ lao ®éng trong c¸c ngµnh ®· t¹o ra kho¶ng 557 ngh×n chç lµm viÖc, nh­ng xÐt mét c¸ch tæng qu¸t vÒ nhu cÇu lao ®éng trong thêi gian qua ë n­íc ta vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp, viÖc nhu cÇu trong c¸c ngµnh ®Òu t¨ng nh­ng møc t¨ng l¹i kh«ng æn ®Þnhcô thÓ trong giai ®o¹n 1997- 1998, víi ngµnh n«ng nghiÖp sù t¨ng gi¶m thÓ hiÖn ë chç 22589ngh×n ng­êi (n¨m 1997) lªn 23018 ngh×n ng­êi (n¨m 1998), víi ngµnh c«ng nghiÖp th× nhu cÇu ®ã l¹i gi¶m tõ 4170 (n¨m 1997) xuèng 4049 (n¨m 1998), ®iÒu ®ã ph¶n ¸nh c¬ cÊu, tr×nh ®é kinh tÕ ®Êt n­íc ta vÉn cßn mang nÆng tÝnh chÊt n«ng nghiÖp , c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, dÞch vô vÉn ch­a ®ñ lín ®Ó cã thÓ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, søc c¹nh tranh nÒn kinh tÕ cßn yÕu cho nªn dÔ bÞ ¶nh h­ëng, t¸c ®éng xÊu khi cã khñng ho¶ng kinh tÕ diÔn ra trong khu vùc, nh­ trong cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc diÔn ra trong giai ®o¹n 1997- 1998 ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn nhu cÇu lao ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ cña ®Êt n­íc, trong nh÷ng n¨m tiÕp theo dù b¸o kinh tÕ ®Êt n­íc sÏ ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng lín, ®ã sÏ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ta tiÕp tôc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng theo h­íng hîp lÝ ,t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ trong giai ®o¹n héi nhËp. + VÒ c¬ cÊu lao ®éng trong c¸c ngµnh: ChØ tiªu N¨m 1996 N¨m1999 Sè ng­êi (ngµn ng­êi) Tû lÖ (%) Sè ng­êi (ngµnng­êi) Tû lÖ (%) N«ng-l©m-ng­ 24366.7 69.8 22725.6 63.6 C«ng nghiÖp 3682.1 12.45 4450.2 12.45 DÞch vô 6858.8 19.65 855.3 22.93 VÒ c¬ cÊu lao ®éng trong c¸c ngµnh cã xu h­íng sau : . Víi lao ®éng n«ng nghiÖp cã møc gi¶m tõ 2366.7 ngh×n ng­êi (n¨m 1996) xuèng 22725.6 ngh×n ng­êi (n¨m 1999) nh­ vËy trong 4 n¨m ®· gØam ®­îc 1641.1 ngh×n ng­êi t­¬ng ®­¬ng víi møc gi¶m lµ 6.2% tõ 69.8% xuèng 63.6% . . Víi lao ®éng trong c«ng nghiÖp ®· cã xu h­íng t¨ng tõ 3682.1 ngh×n ng­êi (n¨m1996) lªn 4450.2 ngh×n ng­êi (n¨m 1999) vµ trong 4n¨m ®· t¨ng 768.1 ngh×n ng­êi vµ møc t¨ng vÒ tû lÖ % l¹i kh«ng cã sù thay ®æi v× tèc ®é t¨ng tr­ëng lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp chØ t­¬ng ®­¬ng víi tèc ®é t»ng tr­ëng lùc l­îng lao ®éng. . Víi lao ®éng trong ngµnh dÞch vô trong 4 n¨m qua ®· t¨ng kho¶ng 1696.5 ngh×n ng­êi tõ 6858.8 ngh×n ng­êi (n¨m1996 ) lªn 8555.3 ngh×n ng­êi trong n¨m 1999 t­¬ng ®­¬ng víi møc t¨ng lµ 3.28% tõ 19.65% lªn 22.93% . Trong kÕ ho¹ch 1996- 2000 nãi chung vÒ c¬ cÊu lao ®éng ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ, lao ®éng trong n«ng nghiÖp cã xu h­íng gi¶m m¹nh, lao ®éng trong khu vùc c«ng nghiÖp cã xu h­íng t¨ng nh­ng tèc ®é t¨ng kh«ng cao , ®èi víi ngµnh dÞch vô lao ®éng l¹i cã xu h­íng t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp . Tuy trong thêi kú kÕ ho¹ch 1996-2000 do nÒn kinh tÕ bÞ ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng cho nªn mét sè môc tiªu ®Æt ra ®· kh«ng ®¹t ®­îc , trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng víi ®µ t¨ng tr­ëng æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ ®· ®­îc lÊy l¹i tõ n¨m 2000 th× c¬ cÊu lao ®éng cña ®Êt n­íc vÉn tiÕp tôc ®­îc chuyÓn dÞch m¹nh mÏ, dù b¸o trong nh÷ng n¨m tíi ®èi víi lao ®éng trong n«ng nghiÖp do ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc quan t©m b»ng c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn vÒ kh«i phôc lµng nghÒ, ngµnh nghÒ, ph¸t triÓn trang tr¹i...trong n«ng th«n, th× bé phËn nµy sÏ gi¶m m¹nh vµ chuyÓn dÇn xang c¸c ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n, do ®ã c¬ cÊu cña lao ®éng trong n«ng nghiÖp sÏ cã kh¶ n¨ng ®­îc gi¶m xuèng cßn 56 – 57% trong môc tiªu kÕ ho¹ch ®· ®Ò ra ®Õn n¨m 2005. §èi víi lao ®éng trong c«ng nghiÖp th× xu h­ínglao ®éng ë khu vùc nµy còng sÏ t¨ng, víi nh÷ng ph­¬ng ¸n, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp míi, c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp ,khu chÕ xuÊt vµ c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn khu vùc t­ nh©n, khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× tèc ®é t¨ng tr­ëng lao ®éng trong c«ng nghiÖp sÏ cã xu hø¬ng t¨ng cao vµ c¬ cÊu lao ®éng sÏ ®­îc chuyÓn dÞch mét c¸ch m¹nh mÏ, ®Ó ®¹t môc tiªu c¬ cÊu lao ®éng trong c«ng nghiÖp tõ 20 –21% vµo n¨m 2005, ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc quan t©m ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, mét mÆt võa quan t©m ph¸t triÓn c¸c ngµnh mµ ta cã thÓ sö dông ®­îc c¸c lîi thÕ vÒ lao ®éng, mét mÆt cÇn quan t©m ph¸t triÓn c¸c ngµnh cã hµm l­îng khoa häc kÜ thuËt cao ®Ó thóc ®Èy l«i kÐo c¸c ngµnh kh¸c, trong thêi gian tíi khi ®Êt n­íc tham gia qóa tr×nh héi nhËp kinh tÕ trong khu vùc ®©y nã còng võa lµ c¬ héi võa lµ khã kh¨n ®èi víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, v× vËy ®ßi hái c¸c ngµnh cÇn cã nh÷ng chiÕn l­îc vµ b­íc ®i hîp lÝ ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cña c¸c n­íc trong khu vùc . §èi víi lao ®éng trong ngµnh dÞch vô, trong nh÷ng n¨m qua do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña ngµnh víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n kho¶ng 6.2%/n¨m, tuy lµ ngµnh cã tõ l©u nh­ng l¹i míi ®­îc quan t©m ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mÆc dï vËy hµng n¨m ngµnh ®· gi¶i quyÕt ®­îc sè l­îng lín lao ®éng ,ho¹t ®éng dÞch vô ë n­íc ta trong thêi gian qua chñ yÕu lµ ho¹t ®éng du lÞch ,kh¸ch s¹n ,nhµ hµng...., v× vËy ch­a ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng cña ngµnh , trong thêi gian tíi ®­îc dù b¸o lµ rÊt kh¶ quan trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ sù æn ®Þnh vÒ t×nh h×nh chÝnh trÞ ®èi víi ®Êt n­íc ta, ngµnh sÏ cã c¬ héi ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu ®Õn n¨m 2005 tû träng lao ®éng trong ngµnh dÞch vô sÏ lµ 22- 23% th× ngµnh cÇn ph¶i tËn dông nh÷ng c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc du lÞch ,vËn t¶i, ®Çu t­ x©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ,nh»m tËn dông nh÷ng lîi thÕ vÒ c¸c h×nh thøc dÞch vô mµ chóng ta ®ang cã. +Tû lÖ lùc l­îng lao ®éng qua ®µo t¹o ChØ tiªu 1996 2000 T¨ng gi¶m b×nh qu©n hµng n¨m TuyÖt ®èi (ng­êi) T­¬ng ®èi (%) Lao ®éng kh«ng cã tr×nh ®é 30.636.419 32.650.666 503.562 1.6 §µo t¹o s¬ cÊp/häcnghÒ 1.955.440 2.618.746 165.835 7.58 Trung häc chuyªn nghiÖp 1.342.515 1.870.136 131.905 8.64 Cao ®¼ng /®¹i häc 806.171 1.503.541 174.313 16.86 . Víi lao ®éng kh«ng cã tr×nh ®é trong b¶ng thèng kª ta thÊy chiÕm ®Õn 88.2% tæng sè lao ®éng cña c¶ n­íc ,víi quy m« hµng n¨m t¨ng 1,6% , nh­ vËy tû lÖ lao ®éng ch­a qua ®µo t¹o hµng n¨m ë n­íc ta t­¬ng ®èi cao vµ tèc ®é t¨ng lao ®éng ë nhãm nµy rÊt lín ,sè lao ®éng kh«ng cã tr×nh ®é nµy th­êng tËp trung ë c¸c vïng n«ng th«n ,vïng sau vïng xa , n¬i mµ kh«ng cã ®iÒu kiÖn vÒ gi¸o dôc ,nÕu so s¸nh vÒ tû lÖ gia t¨ng hµng n¨m mÆc dï tû lÖ nµy thÊp nhÊt song do quy m« cña nhãm ng­êi nµy lín cho nªn sè l­îng lao ®éng hµng n¨m kh«ng cã nghÒ lín, v× vËy cã thÓ nãi hµng n¨m sè l­îng lao ®éng míi b­íc vµo tuæi lao ®éng mµ ch­a ®­îc ®µo t¹o nghÒ lµ rÊt lín, ®©y chÝnh lµ søc Ðp rÊt lín trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm . Víi lao ®éng ®· qua ®µo taä s¬ cÊp hoÆc häc nghÒ th× tû lÖ nµy ngµy cµng gia t¨ng, víi sè l­îng b×nh qu©n hµng n¨m t¨ng kho¶ng 165.835 ng­êi, t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ gia t¨ng lµ 7.58%/n¨m . . Víi lao ®éng ®­îc ®µo t¹o ë bËc trung häc chuyªn nghiÖp, hµng n¨m sè lao ®éng ë bËc nµy t¨ng kho¶ng 131.905ngh×n ng­êi víi tû lÖ gia t¨ng kho¶ng 8.64% . . Víi lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®¼ng, ®¹i häc trong nh÷ng n¨m võa qua lao ®éng ë bËc nµy cã sù c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, hµng n¨m cã kho¶ng 174.313 ngh×n ng­êi ®­îc ®µo t¹o, vãi tû lÖ t­¬ng ®èi cao lµ 16.86%/n¨m .Nh­ vËy trong nh÷ng n¨m võa qua lao ®éng ®­îc ®µo t¹o ë bËc cao ®¼ng, ®¹i häc so víi c¸c bËc kh¸c th× cã møc t¨ng cao nhÊt, ®©y lµ nh÷ng dÊu hiÖu cho thÊy, ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt ngµy cµng ®­îc t¨ng c­êng ®¸p øng cho nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Nh×n chung tû lÖ lao ®éng trong thêi kú 1996-2000 ®· cã nh÷ng sù thay ®æi ®¸ng kÓ, mÆc dï tû lÖ gia t¨ng lao ®éng hµng n¨m trong ®é tuæi lao ®éng cßn cao, nh­ng tû lÖ gia t¨ng lao ®éng ë c¸c bËc ®Òu ®­îc thay ®æi vµ ngµy cµng t¨ng cao h¬n, ®Æc biÖt lµ lao ®éng ë bËc cao ®¼ng vµ ®¹i häc, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu mµ chóng ta ®· ®¹t ®­îc th× vÉn cßn mét sè nh÷ng mÆt h¹n chÕ ®ã lµ,nÕu so s¸nh víi môc tiªu cña kÕ ho¹ch 1996- 2000 lµ n©ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o lªn 22-25% vµo n¨m 2000, nh­ng chØ míi ®¹t ®­îc kho¶ng 18.35% lao ®éng ®­îc ®µo t¹o trong tæng sè lao ®éng cña toµn bé nÒn kinh tÕ. §Æc biÖt sù ph©n bè ®· qua ®µo t¹o tõ s¬ cÊp , häc nghÒ trë lªn còng nh­ c«ng nh©n kÜ thuËt ®Òu tËp trung ë c¸c khu vùc thµnh thÞ , vµ c¸c khu ®« thÞ träng ®iÓm lµm cho søc Ðp vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm ë c¸c khu vùc nµy ngµy cµng bøc xóc. Lùc l­îng lao ®éng ë n«ng th«n tuy chiÕm ®Õn 77.44% nh­ng lao ®éng ®· ®­îc ®µo t¹o tõ s¬ cÊp, häc nghÒ trë lªn chØ chiÕm 42.26% trong tæng sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o cña c¶ n­íc , ®©y lµ vÊn ®Ò cßn nhiÒu bÊt cËp ®èi víi viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n trong nh÷ng n¨m tiÕp theo, viÖc bæ xung triÓn khai m¹ng l­íi ®éi ngò lao ®éng ,c¸n bé khoa häc kÜ thuËt ®Õn tÊt c¶ c¸c vïng n«ng th«n sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Bªn c¹nh ®ã cÊu tróc ®µo t¹o vÒ lao ®éng cña ®Êt n­íc vÉn cßn bÊt hîp lÝ , n¨m 1996 cÊu tróc ®µo t¹o lµ 1-1.7-2.4 tøc lµ cø cã 1 lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®¼ng , ®¹i häc th× cÇn cã 1.7 lao ®éng cã tr×nh ®é trung häc vµ 2.4 lao ®éng d· qua ®µo t¹o nghÒ,®Õn n¨m 2000 cÊu tróc nµy lµ 1 –1.2 –1.7 trong khi ®ã môc tiªu cña nghÞ quyÕt Trung ­¬ng ®Ò ra lµ 1 – 4 -10 , nh­ vËy so víi môc tiªu ®· ®Ò ra th× viÖc thùc hiÖn vÉn ch­a ®¹t ®­îc môc tiªu vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn cßn rÊt khiªm tèn , ®iÒu ®ã cho thÊy cßn rÊt nhiÒu bÊt hîp lÝ trong c¬ cÊu ®µo t¹o vÒ lao ®éng cña ®Êt n­íc , chÝnh sù bÊt hîp lÝ ®ã ®· g©y nªn sù l·ng phÝ vÒ nguån lùc vµ nguån lùc nµy ®· kh«ng ®­îc sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶, nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ trªn cã thÓ b¾t nguån tõ viÖc ng­êi lao ®éng ch­a ý thøc râ ®­îc vai trß quan träng cña viÖc ®µo t¹o nghÒ, bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i kÓ ®Õn sù yÕu kÐm cña c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ vµ sù thÓ hiÖn vai trß qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc ®èi víi vÊn ®Ò ®µo t¹o nghÒ cho ng­êi lao ®éng b»ng c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch ch­a thùc sù ph¸t huy vµ coi träng trong vÊn ®Ò nµy. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu vÒ tû lÖ lao ®éng trong nh÷ng n¨m tiÕp theo lµ n©ng tû lÖ lao ®éng cña c¶ n­íc ®· qua ®µo t¹o lªn 30%, th× sè ng­êi cã tr×nh ®é s¬ cÊp, häc nghÒ Ýt nhÊt lµ 8 triÖu 538 ngh×n ng­êi, trung häc chuyªn nghiÖp Ýt nhÊt lµ 3 triÖu 415 ngh×n ng­êi vµ tû lÖ lao ®éng qua ®¹i häc, cao ®¼ng trë lªn ph¶i cã 854 ngh×n ng­êi. Nh­ vËy hµng n¨m sè l­îng lao ®éng ®­îc ®µo t¹o nghÒ ph¶i t¨ng thªm kho¶ng 1184 ngh×n ng­êi víi tèc ®é t¨ng lµ 26.7%, sè lao ®éng tèt nghiÖp trung häc chuyªn nghiÖp hµng n¨m cÇn ph¶i t¨ng thªm kho¶ng 854 ngh×n ng­¬× vµ sè l­îng tèt nghiÖp cao ®¼ng ,®¹i häc trë lªn cÇn bæ xung kho¶ng 214 ngh×n ng­êi th× ®©y lµ nhiÖm vô kh«ng nhá vµ rÊt khã kh¨n ®ßi hái ph¶i cã sù cè g¾ng cña mçi c¸ nh©n cÇn ph¶i nhËn thøc ®­îc vai trß quan träng cña viÖc häc nghÒ, ®µo t¹o nghÒ, cã sù nç lùc cña c¸c cÊp c¸c ngµnh tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ,ph¶i coi ®ã lµ nhiÖm vô quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ, c¸c ngµnh, c¸c cÊp cÇn thÊy râ vai trß, tr¸ch nhiÖm trong vÊn ®Ò nµy,®Æc biÖt trong thêi gian tíi Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ®éng viªn, hç trî ®èi víi tõng ng­êi lao ®éng, ®èi víi c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ vµ n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o nghÒ, ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u tiªn, khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ qua t©m vµo lÜnh vùc nµy ....Cã nh­ thÕ th× míi cã thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu ®· ®Ò ra. Nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i . . KÕ ho¹ch 1996 – 2000 ®· ®Æt ra nhiÒu môc tiªu vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm,§¶ng vµ Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng nç lùc rÊt lín trong vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm: nh­ ®Çu t­ ph¸t triÓn, më réng s¶n xuÊt dÞch vô, ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ... tõ ®ã ®· t¹o c¬ héi b×nh ®¼ng cho mäi ng­êi trong viÖc t¹o viÖc lµm vµ t×m kiÕm viÖc lµm, tuy nhiªn tû lÖ thÊt nghiÖp l¹i ®ang cã xu h­íng gia t¨ng ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n víi môc tiªu ®Æt ra trong kÕ ho¹ch 1996 – 2000 lµ gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp xuèng d­íi 5% lµ ch­a thùc hiÖn ®­îc trong khi tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vÉn ë møc 6.44% (n¨m 2000) ,®èi víi khu vùc n«ng th«n môc tiªu ®Æt ra trong kÕ ho¹ch lµ n©ng tû lÖ quü thêi gian sö dông lao ®éng ë n«ng th«n lªn 75% vµo n¨m 2000, th× míi chØ thùc hiÖn ®­îc lµ 73.86% trong n¨m 2000. Nguyªn nh©n kh«ng thùc hiÖn ®­îc c¸c chØ tiªu trªn cã thÓ b¾t nguån tõ nhiÒu nguyªn nh©n, tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn ®ã lµ viÖc gia t¨ng tèc ®é lùc l­îng lao ®éng nhanh h¬n tèc ®é gia t¨ng vÒ viÖc lµm, hµng n¨m tèc ®é t¨ng lao ®éng kho¶ng 0.4% trong khi ®ã tèc ®é t¨ng viÖc lµm chØ lµ 0.15%, hµng n¨m nhu cÇu viÖc lµm cÇn gi¶i quyÕt tõ 1.3 – 1.4 triÖu lao ®éng trong khi chØ ®¸p øng kho¶ng h¬n 1 triÖu ng­êi, v× vËy ®· g©y nªn t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp dÆc biÖt lµ ë thµnh thÞ, nguyªn nh©n thø hai cã thÓ kÓ ®Õn ®ã lµ viÖc kh«ng ®¸p øng ®­îc vÒ nhu cÇu lao ®éng cã tr×nh ®é lµnh nghÒ cho nÒn kinh tÕ, theo thèng kª cho thÊy tû lÖ thÊt nghiÖp th­êng tËp trung vµo bé phËn lao ®éng ch­a qua ®µo t¹o, nguyªn nh©n thø ba ®ã lµ viÖc ch­a cã sù chØ ®¹o thèng nhÊt ®èi víi c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc cã quan t©m, c¸c ngµnh c¸c cÊp ch­a thùc sù coi träng viÖc gi¶i quyÕt lao ®éng vµ coi ®ã lµ vÊn ®Ò mµ Nhµ n­íc ph¶i gi¶i quyÕt, bªn c¹nh ®ã ng­êi lao ®éng ch­a thÊy râ ®­îc vai trß quan träng cña viÖc häc nghÒ vµ ®µo t¹o nghÒ, nguyªn nh©n thø n¨m ®ã lµ viÖc tæ chøc x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch cßn yÕu, mét nguyªn nh©n n÷a ®ã lµ c¸c hÖ thèng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc nhiÒu khi kh«ng ph¸t huy ®­îc t¸c dông do trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. . C¬ cÊu vÒ lao ®éng mÆc dï ®· cã sù thay ®æi trong kÕ ho¹ch 1996 – 2000, nh­ng vÉn cßn tá ra bÊt hîp lÝ, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ, sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu lao ®éng rÊt chËm trong khi c¬ cÊu kinh tÕ thay ®æi t­¬ng ®èi râ nÐt. Nh÷ng n¨m qua tû träng n«ng nghiÖp gi¶m, tû träng c«ng nghiÖp t¨ng nh­ng tû träng dÞch vô trong tæng s¶n l­îng hÇu nh­ kh«ng thay ®æi ,n¨m 1996 n«ng nghiÖp chiÕm 27.8%, c«ng nghiÖp – x©y dùng chiÕm 29.7% vµ dÞch vô lµ 42.5% trong khi ®ã c¬ cÊu vÒ lao ®éng lµ n«ng nghiÖp 69%, lao ®éng c«ng nghiÖp 10.9% vµ lao ®éng dÞch vô lµ 20.1%, ®Õn n¨m 2000 s¶n l­îng n«ng nghiÖp chiÕm 24.5%, s¶n l­îng c«ng nghiÖp – x©y dùng chiÕm 36.7%vµ s¶n l­îng dÞch vô lµ 38.8% th× lao ®éng trong n«ng nghiÖp lµ 62.6%, lao ®éng trong c«ng nghiÖp lµ 13.1%, lao ®éng dÞch vô lµ 24.3%. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh tèc ®é t¨ng tr­ëng vÒ s¶n l­îng vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng lao ®éng trong c¸c khu vùc rÊt kh¸c biÖt. Nguyªn nh©n do c¬ cÊu ®Çu t­ ph¸t triÓn nguån lao ®éng vµ ®Çu t­ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh ch­a hîp lÝ, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña nÒn kinh tÕ vÉn cßn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ph¸t triÓn kinh tÕ céng vµo ®ã lµ do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc. .ViÖc ®µo t¹o nghÒ cho lao ®éng trong thêi gian qua vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp, nÕu so víi kÕ ho¹ch 1996 – 2000 lµ n©ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o lªn 22- 25% vµo n¨m 2000, nh­ng chØ míi ®¹t ®­îc 18.35%. §Æc biÖt sù ph©n bè lùc l­îng ®· qua ®µo t¹o tõ s¬ cÊp/häc nghÒ trë còng nh­ tõ c«ng nh©n kÜ thuËt cã b»ng trë lªn ®Òu tËp trung ë khu vùc thµnh thÞ vµ c¸c khu ®« thÞ träng ®iÓm. Lùc l­îng lao ®éng ë n«ng th«n tuy chiÕm 77.44% nh­ng lao ®éng ®· qua ®µo t¹o tõ s¬ cÊp häc nghÒ trë lªn chØ chiÕm 42.26% trong tæng sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o cña c¶ n­íc. Bªn c¹nh ®ã cÊu tróc ®µo t¹o vÉn cßn bÊt hîp lÝ kÕ ho¹ch 1996- 2000 cÊu tróc ®µo t¹o lµ 1- 1.7- 2.4, trong khi ®ã cÊu tróc ®µo t¹o ®· thùc hiÖn lµ 1-1.2-1.7. Nguyªn nh©n cña h¹n chÕ trªn cã thÕ b¾t nguån tõ viÖc ng­êi lao ®éng ch­a nhËn thøc râ ®­îc vai trß cña viÖc ®µo t¹o nghÒ, ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn sù yÕu kÐm cña c¸c c¬ së ®µo t¹o nghÒ vµ vai trß qu¶n lÝ cña nhµ n­íc trong viÖc x©y dùng, thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ch­¬ng tr×nh vÒ ®µo t¹o nghÒ vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm ch­a thËt ®óngvµ triÖt ®Ó. . Gi¶i quyÕt viÖc lµm ®ßi hái khÈn tr­¬ng nh­ng tr×nh ®é tæ chøc vµ qu¶n lÝ ®iÒu hµnh cña chóng ta vÉn cßn béc lé nhiÒu khuyÕt ®iÓm , ch­a theo kÞp c¬ chÕ qu¶n lÝ míi, bé m¸y qu¶n lÝ cßn cång kÒnh,mèi quan hÖ gi÷a c¸c ngµnh chøc n¨ng ch­a gãp phÇn tÝch cùc, ch­a t¹o ra ®­îc sù ®ång bé khi cïng nhau gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò. HÖ thèng c¬ së vËt chÊt cßn nghÌo nµn ch­a ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ®µo t¹o, hµng n¨m mäi ho¹t ®éng ®Òu ch«ng chê tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp, céng vµo ®ã viÖc x· héi ho¸ gi¸o dôc trong lÜnh vùc nµy cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, v× vËy viÖc thùc hiÖn c¸c chØ tiªu Nhµ n­íc giao n»m trong ph¹m vi bã hÑp kh«ng ®¹t kÕt qu¶. . Mét sè v¨n b¶n ph¸p quy vÒ qu¶n lÝ lao ®éng vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn ch­a ®­îc ban hµnh kÞp thêi dÉn ®Õn c¸c tiªu cùc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, trong thêi gian võa qua viÖc ho¹t ®éng lén xén cña c¸c trung t©m t­ vÊn vÒ viÖc lµm vµ c¸c trung t©m dÞch vô viÖc lµm do kh«ng cã sù ®iÒu hµnh cña c¸c c¬ quan qu¶n lÝ ®· g©y nªn nh÷ng tiªu cùc ¶nh h­ëng x©ó ®Õn thÞ tr­êng lao ®éng… HÖ thèng th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng ch­a ®Çy ®ñ, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®Ò ra Ch­¬ng 3 Nh÷ng gi¶i ph¸p thùc hiÖn môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm trong kÕ ho¹ch 2001 – 2005. quan ®iÓm, chñ tr­¬ng cña §¶ng vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm trong thêi kú kÕ ho¹ch 2001 – 2005. KÕ ho¹ch 2001 – 2005 trong nghÞ quyÕt Trung ­¬ng §¶ng IX ®· ®Ò ra ®· chØ râ quan ®iÓm, chñ tr­¬ng: “Gi¶i quyÕt viÖc lµm lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó ph¸t huy nh©n tè con ng­êi, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, lµnh m¹nh x· héi, ®¸p øng nguyÖn väng chÝnh ®¸ng vµ yªu cÇu bøc xóc cña ng­êi d©n. §Ó gi¶i quyÕt vÒ c¬ b¶n ng­êi lao ®éng ®­îc lµm viÖc ph¶i t¹o m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn réng r·i c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o nhiÒu viÖc lµm vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng lao ®éng. ”. §©y lµ quan ®iÓm , chñ tr­¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ n­íc rÊt phï hîp víi t×nh h×nh, ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña n­íc ta khi b­íc xang thÕ kØ 21. Sau h¬n 15 n¨m ®æi míi kinh tÕ ®Êt n­íc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rùc rì, b­íc ®Çu ®· h×nh thµnh nÒn t¶ng c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó t¹o ®µ cho nh÷ng n¨m tiÕp theo. ViÖc thùc hiÖn ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tèt trong kÕ ho¹ch 1996 – 2000 trong ®iÒu kiÖn cã nhiÒu biÕn ®éng trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, ®· lµ nguån cæ vò ®éng viªn lín ®Ó chóng ta tiÕp tôc ®­a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m tíi, ViÖt nam hiÖn nay vÉn cßn lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn, nguy c¬ tôt hËu víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi lµ rÊt râ rµng, v× vËy ®Ó cã thÓ gi¶m nguy c¬ ®ã chØ b»ng c¸ch chóng ta ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph¶i cè g¾ng thùc hiÖn b»ng ®­îc c¸c môc tiªu mµ chóng ta ®· ®Ò ra . Nguån lùc vÒ lao ®éng cña chóng ta cßn dåi dµo víi ®Æc ®iÓm lµ d©n sè trÎ, v× thÕ trong nh÷ng n¨m tiÕp theo ®©y vÉn lµ mét lîi thÕ rÊt lín phôc vô cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, nh­ng ®Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã §¶ng ®· chØ râ lµ cÇn ph¶i ®Èy m¹nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng x· héi phï hîp víi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng t¨ng tû träng lao ®éng ë c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ,dÞch vô vµ gi¶m tû träng lao ®éng trong ngµnh n«ng nghiÖp, bªn c¹nh ®ã cÇn t¹o m«i tr­êng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn nh»m huy ®éng néi lùc vµ thu hót ngo¹i lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ, cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®­îc c¸c vÊn ®Ò x· héi bøc xóc, t¹o nhiÒu viÖc lµm, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n, ®©y lµ nh÷ng t­ t­ëng, quan ®iÓm chiÕn l­îc ®Þnh h­íng cho mét thêi kú dµi vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm .T¹o nhiÒu viÖc lµm míi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó ph¸t huy nh©n tè con ng­êi, ®Èy m¹nh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, æn ®Þnh x· héi nh»m ®¸p øng yªu cÇu bøc xóc cña ng­êi d©n. CÇn ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a t¨ng tr­ëng vµ viÖc lµm, t¹o nhiÒu ngµnh nghÒ míi thu hót lao ®éng. T¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng hç trî trùc tiÕp gi¶i quyÕt viÖc lµm th«ng qua thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ viÖc lµm, c¸c ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¸c ho¹t ®éng tÝn dông ­u ®·i ®Ó t¹o viÖc lµm, th«ng tin t­ vÊn vµ giíi thiÖu viÖc lµm. TiÕp tôc t¨ng c­êng viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng, x©y dùng vµ thùc hiÖn chÆt chÏ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®ång bé vÒ ®µo t¹o nguån lao ®éng ®­a lao ®éng ra n­íc ngoµi. §©y lµ nh÷ng c¨n cø x¸c ®Þnh c¸c gi¶i ph¸p vÒ viÖc lµm. Mét sè chØ tiªu kÕ ho¹ch viÖc lµm giai ®o¹n 2001 – 2005. . PhÊn ®Êu b×nh qu©n møc t¨ng GDP lµ 7.5%/n¨m. . Tû träng n«ng – l©m –ng­ nghiÖp chiÕm: 20 – 21% GDP. . Tû träng c«ng nghiÖp – x©y dùng : 38 –39% GDP. . Tû träng ngµnh dÞch vô chiÕm: 41 – 42% GDP. . §Õn n¨m 2005 ph¶i t¹o viÖc lµm míi vµ æn ®Þnh viÖc lµm cho 7.5 triÖu lao ®éng b×nh qu©n 1.5 triÖu lao ®éng /n¨m. . T¨ng tû träng lao ®éng trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp – x©y dùng lªn 20 – 21%. . T¨ng tû träng lao ®éng trong ngµnh dÞch vô lªn 22 – 23%. . Gi¶m tû träng lao ®éng trong ngµnh n«ng – l©m – ng­ nghiÖp xuèng cßn 56 – 57%. . Gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ xuèng cßn 5.4%. . T¨ng quü thêi gian sö dông lao ®éng ë n«ng th«n lªn 80%. . T¨ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o lªn 30%, trong ®ã ®µo t¹o nghÒ ®¹t 18 – 19%. 2 .Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn môc tiªu gi¶i quyÕt viÖc lµm. 2.1. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Thùc hiÖn chuyÓn ®æi kinh tÕ