Đề án Vấn đề nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực kinh doanh cà phê ở Việt Nam

Pepsi) và bên nhận quyền khi tiếp nhận & kinh doanh sản phẩm gắn liền với thương hiệu đó (trường hợp thời trang Pepsi không có liên hệ gì với sản phẩm “lõi” nước giải khát Pepsi mang cùng thương hiệu) nhờ sử dụng lợi thế giá trị tài sản thương hiệu đã được phát triển qua nhiều năm. 1.2.3. Nhượng quyền kinh doanh có tham gia quản lý Là hình thức nhượng quyền kinh doanh phổ biến, hay gặp ở các chuỗi khách sạn lớn như Holiday Inc, Marriott.Theo đó bên nhượng quyền hỗ trợ cung cấp người quản lý & điều hành doanh nghiệp ngoài việc chuyển nhượng quyền sử dụng thương hiệu và mô hình/công thức kinh doanh. 1.2.4. Nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn Người nhượng quyền tham gia vốn đầu tư với tỷ lệ nhỏ dưới dạng liên doanh, như trường hợp của Five Star Chicken (Mỹ) ở Việt Nam để trực tiếp tham gia kiểm soát hệ thống. Bên nhượng quyền có thể tham gia Hội đồng quản trị công ty mặc dù vốn tham gia đóng góp chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ. Tùy theo năng lực quản lý, sức mạnh thương hiệu, đặc trưng ngành hàng, cạnh tranh thị trường, bên nhượng quyền sẽ cân nhắc thêm 3 yếu tố ưu tiên quan trọng sau khi lựa chọn mô hình franchise phù hợp cho doanh nghiệp mình. 1.3. Những thận lợi, khó khăn và yếu tố ảnh hưởn đến kinh doanh theo phương thức nhượng quyền thương mại 1.3.1. Thuận lợi của kinh doanh nhượng quyền thương mại ♦ Đối với bên nhượng quyền. - Doanh nghiệp nhượng quyền có thể mở rộng hoạt động kinh doanh mà không tốn nhiều chi phí do trong hệ thống nhượng quyền thì người bỏ vốn ra để mở rộng hoạt động kinh doanh lại chính là bên nhận quyền.Với các doanh nghiệp vốn luôn là mối lo ngại lớn nhất khi muốn mở rộng hoạt động kinh doanh vì vậy nhượng quyền giúp doanh nghiệp vẫn có thể mở rộng kinh doanh lại giảm chi phí thâm nhập thị trường. Đồng thời người nhận quyền là người bỏ vốn nên sẽ tạp động lực cho họ hoạt động kinh doanh có hiệu quả, mang lại lợi nhuận hơn cho bên nhượng quyền. - Phát triển hoạt động kinh doanh một cách nhanh chóng.Ngày nay, thị trường có những thay đổi diễn ra nhanh chóng.Vì vậy các doanh nghiệp cần thay đổi, mở rộng, phát triển cùng với thị trường để nắm bắt các cơ hội kinh doanh và không bị các đối thủ cạnh tranh qua mặt.Hình thức nhượng quyền sẽ giúp doanh nghiệp mở rộng kinh doanh, xây dựng sự hiện diện của doanh nghiệp ở khắp mọi nơi với hàng trăm cửa hàng trong và ngoài nước mà không hình thức kinh doanh nào làm được. - Thúc đẩy việc quảng bá thương hiệu. Nhờ việc mở rộng hoạt động kinh doanh và sự xuất hiện chuỗi cửa hàng ở khắp nơi sẽ đưa hình ảnh về sản phẩm đi sâu vào tâm trí khách hàng dễ dàng hơn.Ngoài ra chi phí quảng cáo lại được trải rộng cho rất nhiều cửa hàng nên chi phí cho một đơn vị kinh doanh là rất nhỏ.Hoạt động quảng cáo càng hiệu quả thì hình ảnh về sản phẩm thương hiệu càng được nâng cao, giá trị vô hình của công ty càng lớn mang lại thuận lợi cho bên nhận quyền khi sử dụng nãhn hiệu thương hiệu của bên nhượng quyền. - Tối đa hoá thu nhập.Trong khi nhượng quyền thì trách nhiệm của bên nhận quyền là phải trả tiền bản quyền thuê thương hiệu và tiền phí để được kinh doanh với tên và hệ thống của bên nhượng quyền.Bên cạnh đó bên nhận quyền còn mua sản phẩm, nguyên liệu của bên nhượng quyền để kinh doanh nhờ đó mà bên nhượng quyền có thể tối đa hoá thu nhập của mình. - Tận dụng được nguồn nhân lực từ phía nhận quyền.Bên nhận quyền là người bỏ vốn ra kinh doanh và trực tiếp quản lí cửa hàng của mình do vậy họ sẽ có trách nhiệm hơn và có động lực để thúc đẩy họ làm việc như vậy bên nhượng quyền sẽ không cần tuyển nhân lực mà tận dụng được nguồn nhân lực từ phía nhận quyền. - Bên nhượng quyền không thể tiếp cận được với tất cả các khách hàng, các địa điểm và có thông tin đầy đủ về địa phương cho nên nhượng quyền chính là hình thức giúp doanh nghiệp đưa sản phẩm của mình đến người tiêu dùng qua bên nhận quyền thương mại. ♦ Đối với bên nhận quyền: - Giảm thiểu rủi ro và tăng khả nămg thành công trong kinh doanh: Việc bắt đầu một sự nghiệp mới một thương hiệu mới là khá nguy hiểm.Tỷ lệ thất bại cao vì người quản lí, kinh doanh là những người mới bước vào nghề, không có kinh nghiệm, mất nhiều thời gian cho việc học hỏi các đặc trưng của từng loại hình kinh doanh.Còn khi tham gia vào hệ thống nhượng quyền, bên nhận quyền sẽ được huấn luyện, đào tạo và truyền đạt kinh nghiệm quản lí, bí quyênt thành công của loại hình kinh doanh mà bên nhượng quyền đã tích luỹ được từ những trải nghiệm trên thị trường.Bên nhận quyền không phải trải qua giai đoạn xây dựng và phát triển ban đầu. - Được sử dụng thương hiệu của bên nhượng quyền. Trên thị trường ngày nay có hàng nghìn sản phẩm và dịch vụ có cùng giá trị sử được cung cấp bởi nhiều nhà sản xuất khác nhau.Do đó, việc tạo dựng được một thương hiệu nổi tiếng, được khách hàng tin tưởng và nhớ đến là vấn đề sống còn với doanh nghiệp.Nhượng quyền thương mại cung cấp sản phẩm và dịch vụ đã được xác lập có nghĩa là nó đã được hưởng sự công nhận rộng rãi. Điều này giúp cho bên nhận quyền thu được nhiều lợi ích từ sự hiểu biết của khách hàng mà điều này phải tốn hàng năm trời mới có được. - Tận dụng các nguồn lực. Bên nhận quyền chỉ tập trung vào việc điều hành hoạt động kinh doanh, phần còn lại như xây dựng chiến lược tiếp thị, qui trình vận hành, chiến lược kinh doanh sẽ do bên nhượng quyền đảm trách và chuyển giao. Người nhận quyền không phải nghiên cứu marketing hay thiết lập mạng lưới mà có thể tham gia ngay vào hệ thống vốn sản xuất, kinh doanh những sản phẩm, dịch vụ vốn đã và đang nổi tiếng nên có thể giảm được rất nhiều chi phí ban đầu. - Nhượng quyền thương mại sẽ cung cấp một hệ thống nhất quán trong quá trình hoạt động. Bên nhận quyền kinh doanh trong hệ thống đó sẽ có được lợi thế theo quy mô, nhận diện thương hiệu, lòng trung thành của khách hàng, tận dụng dạng thức đã được công nhận. Nhận dạng thương hiệu thường cung cấp cho những người nhận quyền một nền tảng khách hàng những người đã quen thuộc với việc mua sắm dưới tên thương hiệu của công ty và điều đó tạo điều kiện thuận lợi để cạnh tranh với những doanh nghiệp hoạt động độc lập và thậm chí là cạnh tranh với những đối thủ đáng gờm kinh doanh theo kiểu nhượng quyền thương hiệu. - Mua được nguyên liệu, sản phẩm với giá ưu đãi: bên nhượng quyền luôn có những ưu đãi đặc biệt về cung cấp sản phẩm, nguyên liệu cho bên bên nhận quyền. Do đó, bên nhận quyền có thể mua sản phẩm hoặc nguyên liệu với giá thấp, khối lượng lớn theo một tỷ lệ khấu hao đầy hấp dẫn. Giá của các sản phẩm, nguyên liệu đầu vào thấp sẽ là một trong những lợi thế cạnh tranh lớn. Nếu thị trường có những biến động lớn như việc khan hiếm nguồn hàng thì bên nhượng quyền sẽ ưu tiên phân phối cho bên nhận quyền trước. Điều này giúp cho bên nhận quyền ổn định đầu vào, tránh được những tổn thất từ biến động thị trường. 1.3.2. Khó khăn của kinh doanh nhượng quyền thương mại. ♦ Đối với bên nhượng quyền: - Khó khăn của nhượng quyền chính là việc bảo đảm chất lượng sản phẩm và phong cách phục vụ đồng nhất: chỉ cần một lần, đến một địa điểm nhận nhượng quyền nào mà chất lượng sản phẩm, cách phục vụ không hoàn hảo thì khách hàng sẽ có ác cảm, ấn tượng xấu với toàn bộ hệ thống.Không phải tất cả các quán cà phê Trung Nguyên đều có chất lượng đồ uống và phong cách phục vụ chuyên nghiệp như nhau. -Bên nhượng quyền trao quyền cho một bên khác để thực hiện ý tưởng kinh doanh của mình, đương nhiên cũng phải chịu rủi ro khi bên nhận quyền thực hiện không đúng các ý tưởng này, khiến công việc kinh doanh bị đổ bể, gây ấn tượng xấu cho hệ thống kinh doanh của mình; đồng thời làm giảm giá trị thương hiệu cũng như công việc kinh doanh của mình. - Do việc mở rộng hoạt động kinh doanh nhanh chóng mà dẫn tới việc kiểm tra giám sát hoạt động của các cở sở kinh doanh gặp nhiều khó khăn do nguồn lực có hạn à không phải lúc nào bên nhượng quyền cũng có thể kiểm soát được việc kinh doanh của bên nhận quyền. ♦ Đối với bên nhận quyền: - Người nhận quyền không có toàn quyền làm chủ, mất đi sự tự do trong cách điều hành kinh doanh.Việc kinh doanh chỉ bó gọn trong một cở sở kinh doanh thường xuyên bị giám sát và buộc phải hoạt động theo qui trình và hạn chế bởi bên nhượng quyền theo hợp đồng nhượng quyền.Người mua không sở hữu công ty mà chỉ sở hữu tài sản đã mua để tạo nên công ty đó. Người nhận quyền hầu như không còn khoảng trống để phát huy những ý tưởng kinh doanh sáng tạo của riêng mình. - Ngoài phí nhượng quyền ban đầu, bên nhận quyền còn phải trả thêm phí bản quyền và phí quảng cáo. Các khoản này thường tính trên phần trăm lợi nhuận hay cũng có thể là một khoản tiền cụ thể. - Một rủi ro trong kinh doanh nhượng quyền là sự phụ thuộc vào hệ thống nhượng quyền. Khi công chúng nhận được những dịch vụ tuyệt vời ở một khu vực thì họ sẽ cho rằng dịch vụ ở những khu vực nhượng quyền khác của thương hiệu đó cũng tốt như vậy.Nhưng nếu thái độ phục vụ của một nhân viên ở một cơ sở không tốt có thể dẫn đến những nhận xét tiêu cực của khách hàng đối với bất kỳ cơ sở nào mang cùng thương hiệu. Hoặc chỉ cần có những tin đồn thất thiệt về một khâu sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới toàn bộ chuỗi cung ứng. Kết quả là hình ảnh của cả hệ thống bị huỷ hoại. - Điều khoản về thời hạn của hợp đồng nhượng quyền thường rất hạn chế, bên nhận quyền có thể ít hay không được tham gia vào điều khoản kết thúc hợp đồng. - Một số doanh nghiệp mua quyền kinh doanh thương hiệu tương lai luôn kỳ vọng quá mức vào nguồn thu nhập mà họ sẽ kiếm được. Nếu không đạt được những kỳ vọng này có thể gây ra các vấn đề cho nguồn tài chính của doanh nghiệp và làm họ thấy hối tiếc vì đã đầu tư. - Một vấn đề nữa mà các doanh nghiệp thường gặp phải là phát triển và khai thác sở hữu trí tuệ của bên nhượng quyền thương mại. Giải pháp hữu hiệu nhất và mang lại nhiều lợi ích cho bên tiếp nhận chuyển giao chính là chuyển quyền sử dụng cho bên thứ ba mà không chuyển đổi quyền sở hữu.Nhưng về mặt pháp luật, hoạt động này có những vấn đề phức tạp g ây khó khăn cho việc triển khai. 1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến kinh doanh nhượng quyền thương mại. - Bản sắc thương hiệu: Như chúng ta đã biết bản sắc thương hiệu là giá trị cốt lõi và đặc trưng của thương hiệu, là dấu ấn tồn tại trong tâm trí khách hàng một cách sâu đậm nhất và tạo nên khác biệt so với các thương hiệu khác. Có thể nói, giá trị lớn nhất của hợp đồng thương hiệu nhượng quyền nằm ở việc chuyển tải bản sắc này đến người được nhượng quyền như là một lợi thế cạnh tranh giúp họ xây dựng công việc kinh doanh một cách nhanh chóng nhất. Hệ thống nhượng quyền càng lớn, họ càng khó kiểm soát để giữ gìn bản sắc thương hiệu. - Vị trí là yếu tố cực kì quan trọng trong việc nhượng quyền thương hiệu ở các lĩnh vực thời trang, ăn uống và giải trí. Những vị trí đặt cửa hàng KFC hầu hết đều có hai mặt tiền hoặc không thì nằm ở nhưng trung tâm thương mại, gần trường đại học ví dụ như KFC ở Trần Đại Nghĩa, Thanh Xuân, BigC. Đối với các cửa hàng kinh doanh nhượng quyền thì địa điểm là đòi hỏi khó khăn nhất trong việc lựa chọn người được nhượng quyền. Nếu bạn có địa điểm tốt nghĩa là bạn đã có 50% cơ hội thành công . - Nỗ lực tiếp thị: Những thương hiệu nhượng quyền phần lớn có ngân sách tiếp thị giành riêng cho mình. Nhiều mô hình nhượng quyền đòi hỏi tiếp thị khá đặc biêt và có sự kết hợp giữa người nhượng quyền và người nhận quyền. Tùy thuộc vào loại hình kinh doanh được chọn, bạn có thể lựa chọn phương thức tiếp thị và quảng cáo phù hợp nhất. Yếu tố văn hóa cũng rất quan trọng. Người nhượng quyền phải hiểu rằng, sự trải nghiệm của khách hàng ở mỗi địa phương, mỗi khu vực khác nhau là một lợi thế riêng của người được nhượng quyền ở địa phương đó.Điều khó khăn là làm sao kết hợp được bản sắc của thương hiệu với kế hoạch tiếp thị của từng địa phương. - Chiến lược dài hạn: Việc nhượng quyền sẽ giúp bạn rút ngắn được thời gian chuẩn bị những cơ sở ban đầu, nhưng không có nghĩa là bạn không phải xây dựng một chiến lược dài hạn. Một đại lý nhượng quyền cũng cần khoảng 2 đến 3 năm trước khi thấy được lợi nhuận. Trong giai đoạn đầu nhà đầu tư chấp nhận lỗ để phát triển thương hiệu do đó cần có kế hoạch cụ thể và chiến lược dài hạn để có cơ hội thành công. Để đạt được những mục tiêu lâu dài thì đòi hỏi cả hai bên cùng cam kết tham gia xây dựng và thực hiện chiến lược dài hạn. - Quản lý con người: Để quản lý tốt cửa hàng người nhận quyền cần có kĩ năng làm việc và lòng đam mê, sự nỗ lực hết mình thì mới có thể thành công được. Hơn nữa, là một người chủ nhượng quyền hay người sử dụng thương hiệu nhượng quyền, bạn cần phải tương tác với tất cả mọi người ở xung quanh liên quan đến hoạt động kinh doanh của bạn. Khả năng quản lý con người rất cần thiết trong công cuộc kinh doanh, và càng quan trọng hơn trong lĩnh vực nhượng quyền. 1.4.Những lưu ý khi nhượng quyền thương mại. - Bên nhượng quyền cần tìm hiểu, xem xét khả năng kinh doanh, tài chính của bên nhận quyền cũng như sự đam mê với kinh doanh trong lĩng vực của bên nhượng quyền để lựa chọn được người nhận quyền phù hợp nhất, có năng lực cho hệ thống nhượng quyền của mình. - Bên nhận quyền cần nắm rõ các thông tin của nhà nhượng quyền như tình hình kinh doanh, thương hiệu dự định nhượng quyền, thị trường của thương hiệu này, tốc độ phát triển của hệ thống, hiệu quả của hệ thống, mức độ thành công của hệ thống trong những năm qua, những ưu điểm nổi bật của hệ thống này so với hệ thống cùng chủng loại và những định hướng phát triển hệ thống này trong tương lai về thị trường, về những chính sách hỗ trợ đối với các nhà nhận quyền mới, các chính sách cho những thị trường mới... làm cơ sở cho việc ra quyết định. - Doanh nghiệp cần dành thời gian nghiên cứu thị trường mục tiêu của mình để xem hình thức kinh doanh này có phù hợp với khả năng của mình hay không. Nghiên cứu thương hiệu, sản phẩm nhượng quyền có được khách hàng chấp nhận không?Tìm hiểu kĩ về những quy định của pháp luật cho việc nhượng quyền như thế nào...Vì không phải thương hiệu nào, sản phẩm nào, hệ thống nào thành công ở một nước, một khu vực thì sẽ thành công ở một nước khác hay một khu vực khác. - Nhà nhận quyền cần nghiên cứu kỹ hồ sơ nhượng quyền do nhà nhượng quyền thiết lập với những quy định chặt chẽ và các yêu cầu đối với nhà nhận quyền.Những điều kiện trong hồ sơ nhượng quyền giúp người nhượng quyền có một sự hiểu biết tường tận người nhận nhượng quyền trong tương lai. Do những qui định rất chặt chẽ như vậy nên doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ hồ sơ này trước khi tiến hành nhận nhượng quyền - Doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ các điều khoản trong Hợp đồng nhượng quyền. Hợp đồng này thường do nhà nhượng quyền thiết lập, trong đó chi tiết hoá các điều được ghi trong Hồ sơ nhượng quyền. Một lần nữa, doanh nghiệp cần đánh giá lại toàn bộ các điều khoản, xem xét các điều kiện của mình. Từ đó, doanh nghiệp đưa ra các câu hỏi cho nhà nhượng quyền, lắng nghe sự trả lời. Việc đồng ý ký hợp đồng nhượng quyền hay từ chối đều thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của mình đối với nhà nhượng quyền. Hợp đồng nhượng quyền cần thực hiện theo đúng trình tự và thủ tục của luật pháp Việt Nam. - Doanh nghiệp cần hiểu rõ các cam kết của nhà nhượng quyền cũng như những cam kết của mình đối với nhà nhượng quyền và thể hiện chúng trong các điều khoản của hợp đồng nhượng quyền. Hình thức này chỉ thực sự phát huy tính hiệu quả vượt trội của nó khi có hệ thống cùng vận hành theo một qui định, qui trình thống nhất. Nếu một trong hai bên vi phạm các cam kết này thì hậu quả sẽ rất khó lường. Nhà nhượng quyền có thể sụp đổ cả hệ thống thậm chí phá sản, nhà nhận quyền có thể sẽ không còn cơ hội tiếp tục kinh doanh vì sự thua lỗ và nhất là niềm tin của các nhà nhượng quyền khác đối với mình. - Để có thể hội nhập thành công, các doanh nghiệp cần tìm hiểu, nghiên cứu các thuận lợi và hạn chế của hình thức kinh doanh đặc thù này trước khi đưa ra quyết định đầu tư có như vậy việc đầu tư mới có khả năng thành công cao. Hình thức này sẽ phát huy được tính tích cực của nó nếu cả người nhượng quyền và người nhận quyền cam kết thực hiện mô hình kinh doanh của mình cùng với niềm tin, sự trung thực và khát vọng thành công. Đây có thể gọi là hình thức kinh doanh của niềm tin và của sự cam kết. CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC KINH DOANH CÀ PH Ê Ở VIỆT NAM 2.1. Khuôn khổ pháp lí cho nhượng quyền ở Việt Nam. Trước khi có Luật Thương mại 2005, pháp luật nước ta không đề cập đến hình thức kinh doanh mới mẻ này, các doanh nghiệp kinh doanh dưới hình thức nhượng quyền thương mại phải vận dụng các quy định trong pháp luật về dân sự, kinh tế, sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ… Năm 1998,thông tư 1254/BKHCN/1998 hướng dẫn nghị định 45/CP/1998 về chuyển giao công nghệ có nhắc đến việc cấp phép đặc quyền kinh doanh cũng được xem là chuyển giao công nghệ.Tiếp đến, tại điều 755 của bộ luật dân sự năm 2005 quy định hành vi cấp phép đặc quyền kinh doanh là một trong các đối tượng chuyển giao công nghệ. Kể từ năm 2006, nhượng quyền thương mại chính thức được luật hoá và công nhận. Ngày 14 tháng 06 năm 2005, Luật Thương mại năm 2005(có hiệu lực từ 01/01/2006) được ban hành trong đó có các quy định về nhượng quyền thương mại. Tiếp đến, Nghị định số 35/2006/NĐ-CP ngày 31 tháng 03 năm 2006 của Chính phủ quy định chi tiết hoạt động nhượng quyền thương mại; đến ngày 25/05/2006 thì Bộ Thương Mại ban hành thông tư số 09/2006/TT-BTM hướng dẫn đăng ký hoạt động nhượng quyền thương mại. Đến ngày 17/11/2008 Bộ Tài chính an hành quyết định số 106/2008/QĐ-BTC để quy định mức lệ phí mà thương nhân dự kiến nhượng quyền phải nộp khi đăng kí hoạt động nhượng quyền.Với các văn bản đã nêu về cơ bản hành lang pháp lí cho hoạt động nhượng quyền tương đối hoàn thiện, bảo đảm cho việc triển khai chính sách phát triển và thực thi chức năng quản lí của nhà nước đối với hoạt động này. Điều kiện nhượng quyền, theo quy định thì doanh nghiệp nhận quyền kinh doanh theo phương thức này phải có ngành nghề đăng ký kinh doanh phù hợp. Đối với bên nhượng quyền, pháp luật đòi hỏi họ phải có hệ thống kinh doanh dự định dùng để nhượng quyền đã hoạt động được ít nhất là một năm, hàng hoá dịch vụ kinh doanh thuộc đối tượng của quyền thương mại với giấy phép kinh doanh nhượng quyền trong tay. Điều kiện này là cần thiết bởi đây là hình thức kinh doanh có tính hệ thống và nhất thiết phải đòi hỏi khả năng, kinh nghiệm, uy tín trong kinh doanh của bên nhượng quyền. Đối với hợp đồng nhượng quyền thương mại, theo quy định các nội dung cơ bản cần phải đưa vào hợp đồng đó là: (i) Nội dung của quyền thương mại;(ii) Quyền và nghĩa vụ của hai bên;(iii) Giá cả, phí nhượng quyền định kỳ và phương thức thanh toán;(iv) Thời hạn hiệu lực, gia hạn, chấm dứt hợp đồng;(v) Giải quyết tranh chấp, vi phạm. Hiện nay, theo quy định khi thiết lập quan hệ nhượng quyền thương mại các bên phải tiến hành đăng ký tại Sở Thương mại đối với nhượng quyền trong nước và đăng ký tại Bộ Thương mại đối với nhượng quyền từ nước ngoài vào Việt Nam hoặc từ Việt Nam ra nước ngoài. Phí chuyển nhượng theo quy định là một khoản tiền do các bên tự thoả thuận và không chịu bất kỳ sự giới hạn nào từ phía Nhà nước. Khi gia nhập WTO, Việt Nam đã cam kết không hạn chế cung cấp dịch vụ nhượng quyền thương mại qua phương thức cung cấp qua biên giới.Kể từ ngày 01/01/2009 Việt Nam chính thức mở cửa thị trường bán lẻ từ đó tạo điều kiện khá thông thoáng cho các nhà đầu tư nước ngoài nhượng quyền thương mại vào Việt Nam.Như vậy , vào thời điểm này, các hạn chế đối với hiện diện thương mại của các doanh nghiệp nước ngoài trog dịch vụ nhượng quyền thương mại hầu như được gỡ bỏ.Năm 2009 còn được coi lằnm bùng nổ nhượng quyền thương mại tại Việt Nam. Với một khuôn khổ pháp lý khá cụ thể và chi tiết điều chỉnh hoạt động này, chúng ta có thể hi vọng rằng mô hình nhượng quyền thương mại sắp tới sẽ có cơ hội phát triển mạnh tại Việt Nam, nhất là khi Việt Nam đã tham gia WTO. 2.2. Thực trạng nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực cà phê ở Việt Nam. 2.2.1. Nhượng quyền thương mại từ nước ngoài vào Việt Nam. Hoạt động nhượng quyền thương mại từ nước ngoài vào chính thức được khởi động bởi sự tham gia của công ty KFC với hệ thống nhà hàng thức ăn nhanh.Còn trong lĩnh vực cà phê thì có một số công ty nước ngoài đã được cấp phép thực hiện hoạt động nhượng quyền thương mại vào Việt Nam như: Gloria Jean’s Coffee, Hard Rock Coffee, Illy Caffe SPA…. Danh sách các công ty được cấp phép hoạt động nhượng quyền tại Việt Nam: STT Tên công ty Quốc tịch Ngày cấp Lĩnh vực nhượng quyền 1 Gloria Jean’s Coffee Úc 04/06/2009 Vận hành các cửa hàng cà phê Gloria Jean’s tại Việt Nam 2 Hard Rock Limited Mỹ 08/04/2008 Dịch vụ quán ăn và thực phẩm thông qua chuỗi cửa hàng mang nhãn hiệu Hard Rok Cafe 3 IllyCaffe SPA Italy 18/06/2009 Mở các quán cà phê ở Việt Nam Nguồn: Bộ Công Thương Gloria Jean’s Coffees( hãng cà phê lớn thứ hai thế giới chỉ đứng sau Starbucks) là một trong những mô hình kinh doanh nhượng quyền chuỗi cà phê thành công trên thế giới. Sau khi thương hiệu Gloria Jean’s Coffees được Công ty Jireh International (Úc) mua lại của Diedrich Coffee tại Mỹ năm 2005, thương hiệu này xuất hiện nhanh chóng tại nhiều nước khác ở Nam Mỹ, châu Âu, Trung Đông và châu Á. Tại VN th ương hiệu Gloria Jean’s Coffees được Công ty cổ phần Phong Cách Sống Việt vừa đầu tư, vừa độc quyền nhượng quyền thứ cấp thương hiệu. Đến nay, Công ty đã mở ba cửa hàng và nhượng quyền hai cửa hàng. Tuy Gloria Jean’s sử dụng dòng cà phê arabica hảo hạng, nhưng chỉ phục vụ khách uống tại chỗ vì tay nghề của người pha chế rất quan trọng đối với chất lượng cà phê. Tại thị trường nội địa, Gloria Jeans Coffee không nhắm vào giới có “thâm niên” uống cà phê 40 hay 50 năm qua mà đã chiếm lĩnh phân khúc khách hàng trẻ tuổi do mô hình cà phê này phù hợp mang tính trẻ trung và hiện đại. Nhãn hiệu IllyCaffe SPA được công ty TNHH Xuất nhập khẩu Liên Thái Bình Dương mua độc quyền thương hiệu cà phê Illy của Ý tại Việt Nam.Lý do công ty đưa ra là vì đây là mặt hàng đáp ứng được nhu cầu cà phê hạt arabica trung và cao cấp. Từ quy trình sản xuất, bí quyết rang và pha trộn, đến các chiến lược kinh doanh, tiếp thị thương hiệu cà phê Illy thật hoàn chỉnh.Yếu tố thành công vẫn là chất lượng, thị phần tập trung vào người nước ngoài, nhóm khách hàng người Việt có thu nhập cao. Công ty vừa phân phối cà phê Illy hạt và bột cho các khách sạn, nhà hàng, cửa hàng… vừa kinh doanh nhượng quyền với thương hiệu cà phê Espressamante Illy, hiện đã mở được 5 điểm ở các bar, nhà hàng.Chi phí nhượng quyền vào khoảng 200.000 -> 500.000 USD Công ty TNHH quốc tế Việt Thái (VTI), chủ đầu tư hệ thống cửa hàng Highlands Café ở Việt Nam đã hoàn tất việc nhận nhượng quyền thương hiệu cà phê cao cấp Hard Rock của Công ty giải trí Hard Rock International (Anh-Mỹ) để đưa nhãn hiệu này vào thị trường Việt Nam. Thương hiệu cà phê Hard Rock (bao gồm kết hợp cà phê, âm nhạc và thời trang) vào thị trường Việt Nam là nhắm tới tầng lớp trung lưu. Cửa hàng cà phê mang thương hiệu Hard Rock đầu tiên sẽ được VTI mở ở cao ốc Kumho Asiana Plaza trên đường Lê Duẩn(Q1.TP Hồ Chí Minh) khu phức hợp được mệnh danh sẽ là “thủ phủ” thương mại và giải trí tương lai của Việt Nam.Ngày 23/10/2010 Hard Rock chính thức được khai trương. Hiện tại Hard Rock có 157 chi nhánh tại hơn 52 quốc gia trên khắp thế giới, bao gồm 127 nhà hàng, quán cà phê và 12 khách sạn. Phí mua nhượng quyền độc quyền gồm phí ban đầu (từ 200.000 USD - 1 triệu USD), 1% doanh thu cho hoạt động tiếp thị, 5% doanh thu bán hàng thực phẩm và 10% doanh thu bán quần áo và quà tặng trong cửa hàng, nhà nhượng quyền còn phải trả chi phí thuê mặt bằng. Cuối tháng 11/2009, nhà hàng - cà phê N.y.d.c đến từ Singapore, do Tập đoàn SULT (Singapore) nhận nhượng quyền, cũng đã khai trương cửa hàng thứ hai. Số vốn đầu tư ban đầu của một nhà hàng - cà phê N.y.d.c từ 250.000 - 300.000 USD (tương đương 4,5 - 5,4 tỉ đồng), chưa kể chi phí mặt bằng, chi phí quản lý và vận hành hằng tháng. Theo ước tính của một công ty tư vấn bất động sản, chi phí thuê mặt bằng của N.y.d.c khoảng 75 USD/m2/tháng (tương đương 1,4 triệu đồng/m2/tháng). Sự xuất hiện của nhà hàng - cà phê Hard Rock và N.y.d.c được xem là đoạn mở màn cho trào lưu nhượng quyền công nghệ ẩm thực - giải trí phong cách ngoại tại Việt Nam. Coffee Bean & Tea Leaf có trụ sở ở Los Angeles có mặt tại 20 quốc gia và địa điểm quốc tế đầu tiên là tại Singapore, đã mở 6 cửa hàng ở nước ngoài trong năm 2008. The Coffee Bean & Tea là thương hiệu "franchise" khá nổi tiếng, có trong số trên 700 cửa hàng, 433 là các cửa hàng kinh doanh theo giấy phép nhượng quyền thương mại & 320 cửa hàng được thiết lập tại nước ngoài. Hiện nay The Coffee Bean đã có mặt tại Sài Gòn, tọa lạc ngay góc ngã tư Pasteur và Nguyễn Thị Minh Khai với bảng hiệu vô cùng bắt mắt, ngoài ra quán còn có các chi nhánh khác ở quận 7, gần nh à thờ Đức Bà v à tòa nhà Nowzone trên đường Nguyễn Văn Cừ. Quán phục vụ chủ yếu là các món cafe kem đá xay với các loại thức uống nóng khác như capuchino, mocha… v ới phong cách phục vụ cũng giống như bên Gloria Jean’s. Hệ thống nhà hàng cafe bánh ngọt Coffee bean & Tea leaf có 3 địa chỉ tại TP