Đề cương môn Hàn tàu

m mức độ biến dạng góc Các biện pháp công nghệ giảm biến dạng trong khi hàn: Lắp đối lưng để khống chế biến dạng khi hàn hai chi tiết giống nhau a) hàn đính trước khi hàn b) dùng nêm đối với các chi tiết sẽ biến dạng khi tách ra sau khi hàn Các biện pháp công nghệ giảm biến dạng trong khi hàn: Các gân dọc ngăn uốn cong trong các liên kết tấm mỏng giáp mối Dùng hướng hàn để khống chế biến dạng a) Hàn phân đoạn nghịch b) Hàn gián đoạn Tạo trước biến dạng ngược các chi tiết để chúng có vị trí đúng sau khi hàn Uốn sơ bộ với các tấm đáy cứng và nêm, để điều tiết biến dạng góc tấm mỏng Dùng máy ép để nắn liên kết hàn chữ T bị uốn cong Nung cục bộ để nắn biến dạng Nung theo hình nêm để nắn thẳng tấm Nung theo điểm để nắn oằn Nung theo đường thẳng để nắn biến dạng góc mối hàn góc Câu 3: Hµn hå quang d­íi líp thuèc b¶o vÖ cßn gäi lµ hµn hå quang ch×m, tiÕng Anh viÕt t¾t lµ SAW (Submerged Arc Welding) lµ qu¸ tr×nh hµn nãng ch¶y mµ hå quang ch¸y gi÷a d©y hµn (®iÖn cùc hµn) vµ vËt hµn d­íi mét líp thuèc b¶o vÖ. Dưới tác dụng của hồ quang,dây hàn,một phần của thuốc hàn thì bị nóng chảy thành vũng hàn,dây hàn được cấp vào vũng hàn nhờ 1 cơ cấu đặc biệt với tốc độ phù hợp. Hµn hå quang d­íi líp thuèc b¶o vÖ cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - NhiÖt l­îng hå quang rÊt tËp trung vµ nhiÖt ®é rÊt cao, cho phÐp hµn víi tèc ®é lín. V× vËy ph­¬ng ph¸p hµn nµy cã thÓ hµn nh÷ng chi tiÕt cã chiÒu dµy lín mµ kh«ng cÇn ph¶i v¸t mÐp. - ChÊt l­îng liªn kÕt hµn cao do b¶o vÖ tèt kim lo¹i mèi hµn khái t¸c dông cña oxi vµ nit¬ trong kh«ng khÝ xung quanh. - Gi¶m tiªu hao vËt liÖu (d©y hµn). - Hå quang ®­îc bao bäc kÝn bëi thuèc hµn nªn kh«ng lµm h¹i m¾t vµ da cña thî hµn. L­îng khãi (khÝ ®éc) sinh ra trong qu¸ tr×nh hµn rÊt Ýt so víi hµn hå quang tay. - DÔ c¬ khÝ hãa vµ tù ®éng hãa qu¸ tr×nh hµn. Câu 4 : Ảnh hưởng của môi trường đến chất lượng mối hàn Tác động bảo vệ của môi trường khí và xỉ Môi trường không khí xung quanh hồ quang và vũng hàn gồm nhiều loại khí, trong đó oxy và nitơ có ảnh hưởng rất xấu đến chất lượng mối hàn. Oxy (O2) xâm nhập vào vũng hàn sẽ tạo nên các oxit (FeO, CuO, Al2O3...) nằm quanh tinh giới hạt hoặc hoà tan ở dạng hỗn hợp cơ học. Nitơ (N2) tạo thành các nitrit làm giảm mạnh độ dẻo và tăng khả năng giòn nguội của kim loại mối hàn. Thuốc bọc que hàn, lõi thuốc của dây hàn, bột và thuốc hàn khi cháy sẽ tạo ra môi trường xỉ và khí bảo vệ. Khi hàn bằng điện cực trần (ví dụ điện cực volfram, dây hàn đặc....), còn chủ động đưa các loại khí như argon (Ar), heli (He), cacbonic (CO2)... vào vũng hàn để đẩy không khí ra khỏi vùng hàn. Quá trình oxy hoá - khử và hợp kim khoá kim loại mối hàn + Sự oxy hoá: có thể do môi trường khí xung quanh kim loại nóng chảy có chứa nhiều hơi nước, khí ẩm (các yếu tố này đi vào vùng hàn thông qua que hàn, thuốc hàn, khí chảy....), có thể do xỉ hàn (chứa nhiều FeO, CaCO3...) hoặc cũng có thể do sự tồn tại của những lớp gỉ chứa không khí ẩm trên bề mặt hàn. Để hạ thấp hàm lượng của O2 trong kim loại đắp, người ta phải tiến hành các biện pháp khử oxy khi hàn nóng chảy. Thông dụng nhất là biện pháp khử oxy bằng xỉ hàn và khử oxy bằng các chất khử mạnh - Khử oxy bằng xỉ hàn: - Khử oxy bằng chất khử: Sử dụng các nguyên tố hợp kim có ái lực mạnh với oxit như Al, Ti, Mn, Si... để khử oxy + Hợp kim hoá kim loại mối hàn: Nhằm bù lại các nguyên tố hợp kim của vật liệu cơ bản đã mất do quá trình cháy hay bốc hơi; hoặc là hợp kim hoá kim loại mối hàn bằng các nguyên tố hợp kim khác không có trong thành phần của kim loại cơ bản Thông thường, các nguyên tố hợp kim như Cr, Mo, W, V, Ti.... được đưa vào mối hàn thông qua dây hàn, thuốc bọc que hàn và thuốc hàn, trong đó việc hợp kim hoá mối hàn bằng dây hàn có hiệu quả cao nhất. Quá trình hoà tan khí - rỗ khí trong mối hàn Khi hàn luôn xảy ra sự hoà tan các loại khí vào mối hàn, không những tạo thành các oxit, nitrit,... có hại, mà còn làm xuất hiện các rỗ khí. Đó là sự xuất hiện các lỗ trống và bọt khí, là kết quả của sự thoát khí không triệt để khỏi kim loại lỏng vũng hàn, vật liệu hàn (dây hàn, que hàn, thuốc hàn...) bị ẩm, bề mặt chi tiết chưa được làm sạch trước khi hàn, mức độ khử oxy chưa triệt để... Rỗ khí có thể xuất hiện trong kim loại mối hàn cũng như ngay trên bề mặt mối hàn, gây nên hiện tượng tập trung ứng suất, làm tăng độ cứng, độ giòn và giảm tính dẻo của kim loại vùng hàn. Sự kết tinh và hình thành kim loại mối hàn - Khi ở phần đầu của vũng hàn đang diễn ra sự nung nóng thì ở phần đuôi lại xảy ra quá trình kết tinh, kim loại lỏng trong vũng hàn di chuyển mạnh từ phần đầu sang phần đuôi của vũng hàn. Trong quá trình kết tinh, các tạp chất xỉ và bọt khí bị đẩy và nổi lên trên. Nếu bị kẹt lại vì một lý do nào đó thì chúng sẽ thành các khuyết tật trong mối hàn. Tổ chức kim loại của mối hàn Nhiệt của nguồn nhiệt hàn làm kim loại que hàn và một phần kim loại vùng hàn bị nóng chảy tạo thành vũng hàn chảy lỏng đồng thời tác dụng lên vùng xung quanh nó làm thay đổi tổ chức do đó làm thay đổi cơ tính của nó. Vùng hàn này được gọi là vùng ảnh hưởng nhiệt. Câu 5: Khuyết tật hàn: Những sai lệch về hình dạng ,kích thước và tổ chức kim loại của kết cấu hàn so với tiêu chuẩn thiết kế và yêu cầu kĩ thuật,làm giảm độ bền và khả năng làm việc của nó,được gọi những khuyết tật hàn. Mối hàn có nhiều khuyết tật thường là : nứt,rỗ hơi,rỗ khí,lẫn xỉ,hàn không thấu,hàn thanh cục,khuyết cạnh,lẹm chân không ngấu Hình minh họa: NỨT Nứt dọc kim loại nứt dọc mối hàn Nứt ngang kim loại Nứt ngang mối hàn RỖ KHÍ: Rỗ khí bề mặt Rỗ khí nên trong Mèi hµn cao kh«ng ngÊu XØ bÒ mÆt XØ tËp trung Chảy loang Câu 6: Cắt kim loại bằng oxy khí cháy Là dùng hỗn hợp cháy giữa oxy với khí axetylen đốt nóng kim loại đến nhiệt độ cháy rồi dùng oxy áp suất cao tách phần kim loại cháy ra khỏi liên kết ban đầu của tấm kim loại Câu 7: Ứng dụng của hàn tự động và bán tự động trong đóng tàu: Bằng công nghệ dò đường hàn tự động có gắn đầu dò camera laser, các mối hàn, mối nối phức tạp trong không gian đa chiều, mối hàn đường cong, hàn thẳng đứng trên vỏ và thân tàu sẽ được định vị chính xác. Trong các ngành công nghiệp quan trọng sử dụng công nghệ cao, cơ khí chế tạo và trong các nhà máy đóng tàu, việc sử dụng công nghệ hàn, cắt tự động trên mặt bằng đã được triển khai ứng dụng rộng rãi. Tuy nhiên, hàn tự động trên không gian thẳng đứng đa chiều với những đường cong, mối nối phức tạp vẫn còn là vấn đề hạn chế và khó khăn không chỉ với ngành đóng tàu trong nước mà cả thế giới Hàn tự động mà đặc biệt là hàn nối những đường phức tạp, thẳng đứng không chỉ tăng 3-4 lần hiệu suất so với hàn hồ quang tay, nâng cao chất lượng mối hàn mà sẽ giải phóng lượng lớn sức lao động, giảm thiểu độc hại. Cùng với việc hiện đại hoá, chủ động hơn trong sản xuất, hàn tự động trong không gian đa chiều sẽ góp phần dần nội địa hoá trong lĩnh vực công nghệ cao, hàn chế chi phí nhập khẩu công nghệ, thiết bị Công nghệ đã được ứng dụng thử nghiệm vào thực hiện hàn, mối nối không gian phức tạp trong đóng mới tàu thuỷ 4.000 tấn của Nhà máy đóng tàu Sông Cấm - Hải Phòng. Quy trình công nghệ và các thiết bị đã đuốc Công ty đóng tàu Sông Cấm, Phà Rừng và một số cơ sở đóng tàu Việt Nam chấp nhận. Nhưng để có thể trở thành một sản phẩm thương mại ứng dụng triển khai rộng trong sản xuất. Câu 8: Nguyên lí của hàn hồ quang có thuốc bảo vệ: Hµn hå quang d­íi líp thuèc b¶o vÖ cßn gäi lµ hµn hå quang ch×m, tiÕng Anh viÕt t¾t lµ SAW (Submerged Arc Welding) lµ qu¸ tr×nh hµn nãng ch¶y mµ hå quang ch¸y gi÷a d©y hµn (®iÖn cùc hµn) vµ vËt hµn d­íi mét líp thuèc b¶o vÖ. Dưới tác dụng nhiệt của hồ quang,mép hàn ,dây hàn và một phần thuốc hàn sát hò quang bị nóng chảy tạo thành vũng hàn.Dây hàn được đẩy vào vũng hàn bằng một cơ cấu đặt biệt với tốc độ phù hợp với tốc độ cháy của nó. Theo độ chuyển dịch của nguồn nhiệt mà kim loại vũng hàn sẽ nguội và kết tinh tạo thành mối hàn .Trên mặt vũng hàn và phần mối hàn đông đặc hình thành một lớp xỉ có tác dụng tham gia vào quá trình luyện kim khi hàn ,bảo vệ và giữ cho nhiệt độ của mối hàn,và tách ra khỏi mối hàn sau khi hàn. Câu 9: Nguyên lí hình thành mối hàn hồ quang tay: Hàn hồ quang tay là một quá trình hàn nóng chảy, trong đó hồ quang được tạo ra giữa điện cực nóng chảy (que hàn) và vật hàn. Trong quá trình hàn mọi thao tác của người thợ như gây hồ quang, dịch chuyển que hàn đều thực hiện bằng tay. Đặc điểm. Ưu điểm: Hàn hồ quang tay được sử dụng phổ biến nhất so với các phương pháp hàn khác bởi tính linh động, tiện lợi và đa năng của nó. Phương pháp hàn này cho phép thực hiện các mối hàn ở mọi vị trí trong không gian, thiết bị hàn dễ chế tạo, vận hành, sữa chữa và mức độ đầu tư thấp. - Nhược điểm: Do mọi chuyển động cơ bản đều thực hiện bằng tay nên chất lượng và năng suất hàn không cao, hoàn toàn phụ thuộc vào trình độ tay nghề, kinh nghiệm của người thợ. Bên cạnh đó năng suất hàn hồ quang tay tương đối thấp và điều kiện làm việc của người thợ hàn không tốt (chịu tác động trực tiếp của môi trường khói, ánh sáng và nhiệt độ của hồ quang ) Câu 10: Điều kiện để cắt kim lạo bằng lửa khí cháy với oxy: + Phản ứng giữa oxy với kim loại tạo ra môt lượng nhiệt đử để bù lại lượng nhiệt mất đi trong quá trình cắt do truyền dẫn vào mồi trường và do phản xạ. +Nhiệt độ cháy của kim loại phải thấp hơn nhiệt độ nóng chảy của kim loại đó. +Nhiệt độ nóng chảy của oxit của kiml loại phải thấp hơn nhiệt độ nóng chả của kim loại đó. +Oxit tạo thành trong quá trình cắt phải ở trạng thái lỏng trong môi trường nhiệt độ phản ứng cháy kim loại. +Độ dẫn nhiệt kim loại không quá lớn để tạo điều kiện cho nguồn nhiệt tập trung trong phạm vi hẹp của mặt cắt ,nâng cao nhiệt độ kim loại đến nhiệt độ cháy. +Thành phần cản trở quá trình cắt như C,Cr,Siphải hạn chế. Câu 11: Nguyên nhân tồn tại tạp xỉ: +Dòng điện hàn quá nhỏ,không đủ nhiệt lượng để cung cấp cho kim laoij nóng chảy và xỉ khó thoát lên khỏi vũng hàn. +Mép hàn chưa được làm sạch hoặc khi đính hay hàn nhiều lớp chưa gõ hết xỉ +Góc độ hàn chưa hợp lí,và tốc độ hàn quá lớn. +Làm nguội mối hàn quá nhanh,xỉ chưa kịp thoát ra ngoài. Biện pháp: Tăng dòng điện hàn cho thích hợp.Hàn bằng hồ quang ngắn và tăng thời gian dừng lại cảu hồ quang. +Làm sạch vật hàn trước khi hàn,gõ sạch xỉ ở mối hàn đính và các lớp hàn +Thay đổi góc độ và phương pháp đưa điện cực hàn cho hợp lí.Giảm tốc độ hàn cho hợp lí ,tránh để xỉ trộn lẫn vào trong vũng hàn hoặc chảy về trước khi vùng nóng chảy. Câu 12 : Cách gây hồ quang: 1. G©y hå quang Cã hai c¸ch g©y hå quang: b»ng cao tÇn (kh«ng tiÕp xóc) vµ tiÕp xóc (TIG quÑt). a. G©y hå quang kh«ng tiÕp xóc - BËt dßng ®iÖn hµn; gi÷ má hµn ë t­ thÕ n»m ngang c¸ch bÒ mÆt vËt hµn kho¶ng 50mm. - Quay nhanh ®Çu ®iÖn cùc trªn má hµn vÒ phÝa vËt hµn cho tíi kho¶ng c¸ch chõng 3mm, t¹o thµnh gãc kho¶ng 750, hå quang sÏ tù h×nh thµnh do ho¹t ®éng cña bé g©y hå quang tÇn sè vµ ®iÖn ¸p cao cã s½n trong thiÕt bÞ. b. G©y hå quang tiÕp xóc Khi hµn b»ng dßng mét chiÒu, ®Æc biÖt khi hµn trong khu vùc ma tÇn sè cao dÔ g©y nhiÔu cho c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö nh¹y c¶m th× cã thÓ g©y hå quang b»ng c¸ch cho tiÕp xóc trùc tiÕp nhanh víi bÒ mÆt hµn hoÆc tÊm måi hå quang (kh«ng ®­îc lµm b»ng graphit). Bé phËn ®iÒu khiÓn tù ®éng trong thiÕt bÞ hµn sÏ t¨ng dÇn dßng ®iÖn tõ lóc b¾t ®Çu cã hå quang lªn gi¸ trÞ dßng ®iÖn hµn ®· chän. Câu 13 : Nguyên lí hình thành mối hàn TIG : Hàn hồ quang điện cực nóng chảy trong môi trường khí trơ là quá trình hàn nóng chảy ,trong đó nguồn nhiệt cung cấp bởi hồ quang được tạo thành giữa điện cực không nóng chảy và vũng hàn . Vùng hồ quang được bảo vệ bằng môi trường khí trơ (Ar ,He,hoặc Ar và He) để ngăn cản tác động có hại của oxy và nito trong không khí.Điện cực không nóng chảy là Wolfram ,nên phương pháp hàn này gọi là hàn TIG. Câu 14 : Yếu tố gây ra hiện tượng thổi lệch từ và biện pháp khắc phục : Yếu tố: Thoåi leäch töø Söï thoåi leäch töø coù theå laøm hoà quang trôû neân khoâng kieåm soaùt ñöôïc daãn ñeán caùc khuyeát taät thieáu chaûy treân bieân , ñaëc bieät laø khi haøn treân caùc theùp bò töø hoùa. Söï thoåi leäch töø coù theå gaây ra bôûi töø tröôøng phaùt sinh töø doøng ñieän haøn phaân boá khoâng ñeàu do caùc nguyeân nhaân sau (Fig. 3): • Töø dö treân chi tieát haøn khi duøng caùc thieát bò boác dôû hoaëc gaù ñaëc duøng töø tröôøng • Töø tröôøng traùi ñaát taùc ñoäng (earth's magnetic field), khi haøn ñöôøng oáng daøi • Vò trí ñaët mass khi haøn Hình (Fig. 4 ) cho thaáy taùc ñoäng cuûa vò trí ñaët mass taïi giöõa taâm moái haøn coù theå gaây ra söï thoåi leäch töø khi haøn ngang qua ñieåm noái mass. Söï thoåi leäch töø do ñaët sai ñieåm noái mass coù theå khaéc phuïc deå daøng baèng qui taéc sau “Luoân tieán haønh haøn veà phía (hoaëc xa daàn ) ñieåm noái mass” . Hoaëc duøng nguoàn ñieän AC hoaëc khöû töø nhö hình ( Fig.5) . b.Khắc phục : Khaéc phuïc Aùp duïng caùc giaûi phaùp kyõ thuaät sau ñeå loaïi boû söï thieáu chaûy treân bieân hoaëc giöõa hai lôùp haøn: • Goùc vaùt chuaån bò phaûi ñuû roäng ñeå thao taùc vaø kieåm soaùt hoà quang • Choïn thoâng soá haøn (Doøng haøn ñuû cao, Chieàu daøi hoà quang ñuû ngaén , Toác ñoä haøn phuø) ñeå baûo ñaûm ngaáu ñeàu song khoâng bò chaûy xeä Goùc haøn vaø caùc dòch chuyeån hoà quang hôïp lyù baûo ñaûm ñöôïc söï noùng chaûy ñoàng ñeàu treân toaøn boä vuõng chaûy • Laéc que vaø döøng bieân ñuùng caùch ( löu yù ñeán naêng löôïng haøn ) • Neáu xaûy ra söï thoåi leäch töø khoâng kieåm soaùt ñöôïc thì neân choïn nguoàn ñieän AC ñeå thay theá hoaëc aùp duïng caùc giaûi phaùp loaïi boû söï maát ñoái xöùng cuûa töø tröông hoaëc töø dö trong chi tieát haøn Câu 15 : Phân loại que hàn : + Theo lõi : Que hàn có nhiều loại,tùy thuộc vào vật liệu làm que mà có các loại que hàn sau : que hàn thép,que hàn gang,que hàn đồng +Theo lớp lớp thuốc bọc : Cellulosic,Rutile và rutile bọc dày,basic,oxydant,acid.. +Theo tỉ lệ đường kính lớp bọc thuốc với đường kính lõi : Dd <1,2 ,1,2 ≤ Dd ≤1,45 1,45 ≤ Dd ≤ 1,8 ; Dd ≥1,8 Câu 16 : Nguyên lí hình thành mối hàn MIG/MAG : Sử dụng hồ quang được thiết lập giữa dây điện cực nóng chảy và được cấp tự động vào chi tiết hàn.Hồ quang sẽ được bảo vệ bằng khí trơ và khí có tính khử .Sự cháy của hồ quang được duy trì các điều chỉnh tính điện của hồ quang. Các loại chuyển dịch : +Dọc trục: Trong kiểu chuyển dịch này xảy ra khi khí bảo vệ có hơn 80% argon, các giọt kim loại có kích cỡ bằng hoặc nhỏ hơn đường kính dây điện cực. Các giọt kim loại được định hướng dọc theo trục hồ quang. Hồ quang cháy êm và ổn định, kết quả là hàn ít văng tóe hơn, mặt đường hàn phẳng phiêu hơn + Dạng cầu : Trong kiểu chuyển dịch này, kim loại chuyển dịch từ điện cực sang vũng hàn dưới dạng các giọt cầu có kích cỡ không đều và định hướng ngẫu nhiên, kết quả là lượng văng tóe tăng lên đáng kể. Khi hàn với khí CO2 thì có thể giảm sự văng tóe bằng cách hiệu chỉnh thông số hàn sao cho đầu dây hàn nhúng chìm vào trong vũng chảy và hồ quang cháy trong lỗ hổng nằm trong vũng chảy. +Ngắn mạch: Trong chuyển dịch này năng lượng hàn có giá trị thấp nhất, do dòng hàn và điện áp hồ quang tương đối thấp. Sự chuyển dịch diễn ra nhờ các chu kì ngắn mạch liên tục giữa điện cực và vũng chảy. Câu 17: Giải thích ki hiệu que hàn: E6013: E: Điện cực ,60: độ bền kéo,1: Tư thế hàn,3: loại thuốc bọc và đặc tính dòng hàn. TCVN: N- 2 chữ số - 1 chũ số-1 chữ cái N: mối hàn nối,2 chữ số: giới hạn bền và cực tính dòng điện 1 chữ số: loại dòng điện ; 1 chữ cái: loại vỏ thuốc. AWS: E- 2 chữ số - 1 chữ số - 1 chữ số E: kí hiệu que hàn ; 2 chữ số: giới hạn bền kéo,giới bạn bền dẻo. 1 chữ số: vị trí trong không gian. 1 chữ số: loại thuốc ,vỏ bọc thuốc. ISO: E- 2 chữ số- 1 chữ sô –(1-2) chữ số- 3 chữ số - 1 chữ số - 1 chữ số - 1 chữ cái E: kí hiệu que hàn 2 chữ số: độ bền kéo 1 chữ sô : độ giãn dài (1-2) chữ số: hệ số lớp vỏ thuốc 3 chữ số: hệ số đắp 1 chữ số:vị trí mối hàn 1 chữ số: loại dòng điện 1 chữ cái: hàm lượng nguyên tố Câu 18: Nguyên nhân xuất hiện lẹm chân: LÑm ch©n lµ phÇn bÞ lÑm (lâm, khuyÕt) thµnh r·nh däc theo ranh giíi gi÷a kim lo¹i c¬ b¶n vµ kim lo¹i ®¾p (H×nh 6-5) LÑm ch©n lµm gi¶m tiÕt diÖn lµm viÖc cña liªn kÕt, t¹o sù tËp trung øng suÊt cao vµ cã thÓ dÉn ®Õn sù ph¸ hñy cña kÕt cÊu trong qu¸ tr×nh sö dông. Nguyªn nh©n: - Dßng ®iÖn hµn qu¸ lín - ChiÒu dµi, cét hå quang lín - Gãc ®é que hµn vµ c¸ch ®­a que hµn ch­a hîp lý - Sö dông ch­a ®óng kÝch th­íc ®iÖn cùc hµn (qu¸ lín) Câu 19: Qui trình hàn dầm chữ T,chữ I: Thép chữ I:Mối hàn không liên tục cho đường hàn thứ nhất ,đánh số 1 trong vòng tròn,thực tiện theo tỉ lệ l/t = 1/(4÷6).Sau khi lật dầm thì tiến hành mối hàn liên tục, Câu 20: Các thông số của hàn hồ quang dưới khí bảo vệ +Tốc độ đắp: là lượng kim loại đắp vào mối hàn trong một đơn vị thời gian.Đơn vị là kg/H.Cân bằng tốc độ đắp vận tốc hàn bởi vì sự cân bằng tốt giúp tốc độ đắp đạt giá trị tối ưu. +Điện áp hàn:Liên quan chặt chẽ đến chiều dài hồ quang,xác lập khi cháy ổn định.Chúng ta còn chọn điện áp phù hợp với tốc độ cấp dây để hạn chế văng tóe. +Độ nhú điện cực :Các thông số cơ bản khi hàn với tốc độ dây hàn có điện trở lớn phù hợp rõ ràng với độ nhú điện nhú điện cực.Sự thay đổi độ nhú sẽ thay đổi cân bằng điện trên hồ quang hàn .Khi tăng độ nhú dây hàn bị đốt nóng do điện trở sẽ làm thay đổi tốc độ chảy của dây ở trị số đã xác lập.Sự cân bằng tốc độ chảy và tốc độ thay dây thay đổi sẽ thay đổi điều kiện hàn. Câu 20: Hàn phân đoạn đáy đôi: Các phân đoạn này bố trí trên bệ chuẩn bị trước ,các chi tiết được giữ cứng tại vị trí xác định nhờ hệ thống thiết bị kẹp.Thứ tự hàn các nẹp với nhau,hàn hệ thống nẹp với tấm vỏ.Trong điều kiện cần thiết tiến hành hàn kết cấu cứng đóng vai trò các nẹp cứng chạy dọc hoặc chạy ngang với nhau trước khi hàn hệ thống này với tôn bao.(hình vẽ) Câu 21: Thông số hàn TIG: +Chiều dài hồ quang:là khoảng cách từ mũi điện cực đến bề mặt vùng chảy.Đại lượng này phụ thuộc vào cường độ hàn và sự ổn định của hồ quang ,độ chính tâm của điện cực trong mỏ phun cũng ảnh hưởng đến thông số này.Nếu chiều dài hồ quang sẽ trải rộng và công suất tăng lên đáng kể,còn nếu nhỏ thì điện cực sẽ bị dính và độ ngấu tăng. +Tốc độ hàn:là tốc độ di chuyển điện cực phụ thuộc vào tốc độ điền đầy vũng chảy và bề mặt chi tiết hàn.Tốc độ thường từ 100 đến 250mm/phút. +Dòng điện hàn:Dòng điện hàn chịu ảnh hưởng bởi vật liệu và bề dày chi tiết hàn,tốc độ hàn và thành phần khí bảo vệ cũng ảnh hưởng đến chế độ chọn cường độ hàn thích hợp. Câu 22: Hàn phân đoạn lầu lái: Lầu lái thông thường được chế tạo trước dưới hình thức phân đoạn hoặc có khi là tổng đoạn. Lầu lái sẽ được lắp và hàn vào thân tàu khi đã thự hiện xong công việc hàn ,lắp phần thân tàu nằm dưới nó.Đông tác lắp thượng tầng lầu lái gần giống như cách xây nhà truyền thống.Kết cấu thượng tầng sau khi đặt đúng vị trí,được định vị hàn và chuyển sang giai đoạn hàn.Để ngăn ngừa biến dạng thái quá nhất thiết hàn phải theo đúng thủ tục vạch riêng cho từng trường hợp cụ thể.(vẽ hình) Câu 23: Nguyên tắc chung vào việc áp dụng hàn nối giữa các tổng đoạn với nhau: Qui tình hàn những tổng đoạn cần để ý đến tính đối xứng kết cấu ,độ dai đường hàn ,tư thế hàn Nguyên tắc chung của điểm xuất phát các mối hàn từ tâm đối xứng ,hàn đồng thời khi tiến về hai phía khác nhau của tâm đối xứng. Câu 24: Thông số của hàn hồ quang tay: +Dòng điện hàn: Chiều sâu ngấu của liên kết hàn tỉ lệ thuận với dòng điện hàn. Tuy nhiên khi tăng dòng điện hàn,lường dây hàn nóng chảy tăng theo,hồ quang chìm sâu vào kim loại cơ bản nên chiều rộng mối hàn không tăng rõ rệt mà chỉ tăng theo chiều cao phần nhô của mối hàn. +Điện áp hồ quang: Hồ quang dai thì điên áp hồ quang cáo,áp lực của nó lên kim loại cơ bản lỏng giảm,do đó chiều sâu ngấu giảm và tăng chiều rộng mối hàn. +Tốc độ hàn: Tốc độ hàn tăng, nhiệt lượng hồ quang một đơn vị chiều dai của mối hàn sẽ giảm ,do đó độ sâu ngấu giảm,đồng thời chiều rộng của mối hàn cũng giảm. +Đường kính dây hàn: Khi đường kính dây hàn tăng mà dòng điện không đổi thì chiều sau ngấu tương ứng .Đường kính dây hàn giảm thì hồ quang ăn sâu hơn vào kim loại cơ bản ,do đó mối hàn sẽ hẹp và chiều ngấu lớn. Câu 25: Khái niệm ứng suất và biến dạng: Ứng suất: Khi hµn ta tiÕn hµnh nung nãng côc bé vµ trong mét thêi gian ng¾n ®¹t ®Õn nhiÖt ®é rÊt cao. Do nguån nhiÖt lu«n di ®éng lªn phÝa tr­íc nªn nh÷ng khèi kim lo¹i míi ®­îc nung nãng cßn nh÷ng phÇn kim lo¹i ®»ng sau dÇn dÇn ®ång ®Òu vÒ nhiÖt ®é. Sù ph©n bè nhiÖt ®é theo ph­¬ng th¼ng gãc víi h­íng hµn rÊt kh¸c nhau, do ®ã sù thay ®æi thÓ tÝch ë c¸c vïng l©n cËn mèi hµn còng kh¸c nhau, ®­a ®Õn sù t¹o thµnh néi lùc vµ øng suÊt trong vËt hµn +phân loại: Theo hướng phân bố trong không gian: + ứng suất một chiều (®các chi tiết dạng thanh). + ứng suất hai chiều (phẳng): các chi tiết dạng tấm và vỏ. + ứng suất ba chiều (không gian): các chi tiết có cả ba chiều kích th*ớc. -Theo thời gian tồn tại: + ứng suất tức thời: chỉ tồn tại trong quãng thời gian nhất định của quá trình nung ® nguội (ứng suất nhiệt). + ứng suất dọc: tồn tại cả sau khi vật hàn đã nguội hoàn toàn. - Theo hướng tác động so với trục mối hàn: + ứng suất dọc: song song với trục mối hàn. + ứng suất ngang: có hướng vuông góc với trục mối hàn. Biến dạng: Sự thay đổi bất kì hoặc la kích thước của vật thể được gọi là biến dạng ,kéo nén,uốn,được gọi các loiaj khác nhau của biến dạng,ngoài chúng ra còn có các biến dạng khác. Phân loại biến dạng hàn: - Biến dạng hàn khó phân loại hơn vì ngay cả với vật hàn đơn giản, biến dạng có thể rất phức tạp. - Phân loại biến dạng hàn theo thời gian tồn tại (Hình 1-4) + Tức thời - Phân loại biến dạng hàn theo hướng tác động: + Dọc: biến dạng song song với trục mối hàn + Ngang: biến dạng vuông góc với trục hàn - Phân loại biến dạng hàn (tức thời hoặc dọc) theo phạm vi tác động trong kết cấu: + Biến dạng toàn phần: là biến dạng gây nên sự biến đổi hình dạng và kích thước của toàn bộ phần tử hoặc toàn bộ kết cấu (Hình 1-4a). Đó là sự thay đổi kích thước các chiều (dài, rộng, cao) của kết cấu và sự uốn cong trục của nó theo hướng dọc và ngang (so với trục mối hàn). + Biến dạng cục bộ PHẦN THAM KHẢO Khuyết tật D¹ng vÕt nøt Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra Nguyªn nh©n Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ Nøt däc 1. Quan s¸t b»ng m¾t th­êng. 2. Dïng bét tõ 3. Dïng thÊt chØ thÞ mµu 4. Chôp X quang 5. Siªu ©m 1. Sö dông vËt liÖu hµn ch­a ®óng. 2. Tån t¹i øng suÊt d­ lín trong liªn kÕt hµn. 3. Tèc ®é nguéi cao 4. Liªn kÕt hµn kh«ng hîp lý. 5. Bè trÝ c¸c mèi hµn ch­a hîp lý 1. Sö dông vËt liÖu hµn phï hîp. 2. Gi¶i phãng c¸c lùc kÑp chÆt cho liªn kÕt hµn khi hµn. T¨ng kh¶ n¨ng ®iÒn ®Çy cña vËt liÖu hµn. 3. Gia nhiÖt tr­íc cho vËt hµn, gi÷ nhiÖt cho liªn kÕt hµn ®Ó gi¶m tèc ®é nguéi. 4. Sö dông liªn kÕt hµn hîp lý, v¸t mÐp, gi¶m khe hë gi÷a c¸c vËt hµn v.v... 5. Bè trÝ so le c¸c mèi hµn. Nøt ë vïng g©y vµ kÕt thóc hå quang -nt- 1. VÞ trÝ kÕt thóc hå quang bÞ lâm, tån t¹i nhiÒu t¹p chÊt. 2. Hå quang kh«ng ®­îc b¶o vÖ tèt. 1. S­ dông thiÕt bÞ hµn phï hîp, cã chÕ ®é riªng cho lóc g© vµ kÕt thóc hå quang. 2. Sö dông c¸c b¶n nèi c«ng nghÖ ë vÞ trÝ b¾t ®Çu vµ kÕt thóc hå quang, ®Ó c¸c vÕt nøt nµy n»m ngoµi liªn kÕt hµn. Nøt ngang -nt- 1. Sö dông vËt liÖu hµn ch­a ®óng. 2. Tèc ®é nguéi cao 3. Mèi hµn qu¸ nhá so víi liªn kÕt. 1. Sö dông vËt liÖu phï hîp 2. T¨ng dßng ®iÖn vµ kÝch th­íc ®iÖn cùc hµn. 3. Gia nhiÖt tr­íc khi hµn . Rç khÝ Rç khÝ sinh ra do hiÖn t­îng khÝ trong kim lo¹i háng cña mèi hµn kh«ng kÞp tho¸t ra ngoµi khi kim lo¹i vòng hµn ®«ng ®Æc. Rç khÝ cã thÓ sinh ra ë bªn trong hoÆc ë bÒ mÆt mèi hµn. Rç khÝ cã thÓ n»m ë phÇn ranh giíi gi÷a kim lo¹i c¬ b¶n vµ kim lo¹i ®¾p (H×nh 6-2). Rç tËp trung Rç bªn trong Rç bÒ mÆt H×nh 6-2 Rç khÝ Rç khÝ cã thÓ ph©n phèi tËp trung hoÆc n»m rêi r¹c trong mèi hµn. Sù tån t¹i cña rç khÝ trong liªn kÕt hµn sÏ lµm gi¶m tiÕt diÖn lµm viÖc, gi¶m c­êng ®é chÞu lùc vµ ®é kÝn cña liªn kÕt. Nguyªn nh©n: - Hµm l­îng cacbon trong kim lo¹i c¬ b¶n hoÆc trong vËt liÖu hµn qu¸ cao - VËt liÖu hµn bÞ Èm; bÒ mÆt chi tiÕt hµn khi hµn bÞ bÈn, dÝnh s¬n, dÇu mì, gØ, h¬i n­íc,v.v.... - ChiÒu dµi cét hå quang lín, tèc ®é hµn qu¸ cao. BiÖn ph¸p phßng tr¸nh: XØ bÒ mÆt - Dïng vËt liÖu hµn cã hµm l­îng cacbon thÊp. - Tr­íc khi hµn, vËt liÖu hµn ph¶i ®­îc sÊy kh« vµ bÒ mÆt hµn ph¶i ®­îc lµm s¹ch. - Gi÷ chiÒu dµi cét hå quang ng¾n, gi¶m tèc ®é hµn. - Sau khi hµn, kh«ng gâ xØ hµn ngay, kÐo dµi thêi gian gi÷ nhiÖt cho mèi hµn. - Riªng ®èi víi hµn cã khÝ b¶o vÖ (MIG/MAG...): Sö dông khÝ b¶o vÖ phï hîp, kiÓm tra hÖ thèng cÊp khÝ, lµm s¹ch chôp khÝ. Lùa chän kho¶ng c¸ch gi÷a chôp khÝ víi vËt hµn ®¶m b¶o b¶o vÖ tèt hå quang. KiÓm tra l­u l­îng khÝ tr¸nh qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp. - §èi víi hµn tù ®éng d­íi líp thuèc, thuèc hµn ph¶i ®¶m b¶o kh«ng bÞ Èm. Cung cÊp thuèc ®Çy ®ñ trong qu¸ tr×nh hµn. LÉn xØ (kÑt xØ) LÉn xØ (hoÆc mét sè t¹p chÊt kh¸c) lµ lo¹i khuyÕt tËt rÊt dÔ xuÊt hiÖn rong mèi hµn. XØ hµn vµ t¹p chÊt cã thÓ tån t¹i trong mèi hµn 1, còng cã thÓ n»m trªn bÒ mÆtt mèi hµn 2, chç gi¸p ranh gi÷a kim lo¹i mèi hµn vµ phÇn kim lo¹i c¬ b¶n 3 hoÆc gi÷a c¸c l­ît hµn 4 (H×nh 6-3) XØ bÒ mÆt