ĐỀ cương ôn tập văn 12 Học kỳ 1

Đề 6: Anh(chị) có suy nghĩ gì về tệ nạn nghiện ma tuý hiện nay? Đề 7: M«i tr­êng sèng ®ang hñy ho¹i Đề 8 Hãy viết một bài văn ngắn ( không quá 400 từ) phát biểu ý kiến về vấn đề sau: Hiện tượng sống thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm với người thân, gia đình và cộng đồng trong thế hệ trẻ hiện nay. TÂY TIẾN Quang Dũng Ñeà 1: Phaân tích ñoaïn thô sau ñaây: “Soâng Maõ xa roài Taây Tieán ôi ! … Mai Chaâu muøa em thôm neáp xoâi”. (Trích “Taây Tieán” - Quang Duõng) Daøn baøi I. Môû baøi: - Quang Duõng thuoäc theá heä caùc nhaø thô tröôûng thaønh trong khaùng chieán choáng Phaùp. - “Taây tieán” laø söï hoài töôûng cuûa nhaø thô veà ñoaøn quaân Taây Tieán, veà caûnh vaät vaø con ngöôøi Taây Baéc moät thôøi gian khoå vaø oai huøng. Taát caû ñöôïc theå hieän qua moät hoàn thô laõng maïn, moät buùt phaùp taøi hoa vaø ñoäc ñaùo. - Ñoaïn ñaàu cuûa baøi thô laø nhöõng kæ nieäm cuûa nhöõng cuoäc haønh quaân gian khoå vôùi thieân nhieân vöøa döõ doäi, hieåm trôû laïi vöøa huøng vó, thô moäng. - Trích daãn ñoaïn thô II. Thaân baøi: 1. Khaùi quaùt: a. Xuaát xöù: “Taây Tieán” trích trong taäp “Maây ñaàu oâ” b. Hoaøn caûnh saùng taùc: - Tây Tiến là đơn vị quân đội được thành lập năm 1947, có nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào, bảo vệ biên giới Việt- Lào và đánh tiêu hao lực lượng quân đội Pháp ở Thượng Lào, cũng như ở miền tây Bắc Bộ Việt Nam. - Địa bàn đóng quân và hoạt động của Tây Tiến khá rộng từ vùng rừng núi Tây Bắc Việt Nam đến Thượng Lào. - Chiến sĩ Tây Tiến phần đông là thanh niên Hà Nội, chiến đấu trong hoàn cảnh rất gian khổ, vô cùng thiếu thốn về vật chất, bệnh sốt rét hoành hành dữ dội. Tuy vậy, họ vẫn phơi phới tinh thần lãng mạn anh hùng. - Đoàn quân Tây Tiến sau một thời gian hoạt động ở Lào trở về Hòa Bình thành lập trung đoàn 52. Quang Dũng là đại đội trưởng ở đó từ đầu năm 1947 đến cuối năm 1948 thì chuyển sang đơn vị khác. Một ngày ở Phù Lưu Chanh nhớ về đơn vị cũ, tác giả viết bài thơ Tây Tiến. 2. Phaân tích ñoaïn thô: a. Caûm xuùc chuû ñaïo: Xuyeân suoát baøi thô laø moät noãi nhôù da dieát, bao truøm leân caû khoâng gian vaø thôøi gian: “Soâng Maõ xa roài Taây Tieán ôi Nhôù veà röøng nuùi nhôù chôi vôi” - Baøi thô môû ñaàu baèng moät tieáng goïi doàn chöùa taâm traïng, moät noãi nhôù nhung meânh mang. - Ñieäp töø “nhôù”, töø laùy “chôi vôi” dieãn taû ñaày ñuû traïng thaùi caûm xuùc cuûa taâm hoàn nhaø thô, veõ ra traïng thaùi cuï theå cuûa noãi nhôù, hình töôïng hoùa noãi nhôù, khôi nguoàn cho caûnh nuùi cao, doác saâu, vöïc thaúm, … lieân tieáp xuaát hieän ôû nhöõng caâu thô tieáp theo. b. Kæ nieäm veà nhöõng chaëng ñöôøng haønh quaân cuûa ñoaøn quaân Taây Tieán cöù hieän daàn leân trong söï haøi hoøa giöõa buùt phaùp laõng maïn vaø hieän thöïc cuûa thô Quang Duõng: * Thieân nhieân Taây Baéc: - Nhöõng ñòa danh mieàn sôn cöôùc nhö Saøi Khao, Möôøng Laùt boài hoài hieän veà trong taâm khaûm nhaø thô. Nhöõng “söông”, “hoa” töøng hieän dieän vôùi thi nhaân, vôùi tình yeâu thì nay coù maët vôùi ñoaøn quaân gian khoå, moûi meät nhöng cuõng raát laõng maïn. “Saøi Khao söông laáp ñoaøn quaân moûiMöôøng Laùt hoa veà trong ñeâm hôi” - Đòa baøn hoaït ñoäng cuûa ñoaøn quaân Taây Tieán hiện lên là một böùc tranh hoaønh traùng, döõ doäi, hieåm trôû, hoang vu cuûa nuùi röøng Taây Baéc “Doác leân khuùc khuyûu doác thaêm thaúm Heo huùt coàn maây suùng ngöûi trôøi Ngaøn thöôùc leân cao ngaøn thöôùc xuoáng Nhaø ai Pha Luoâng möa xa khôi” + Nhöõng töø ngöõ ñaày giaù trò taïo hình: Khuùc khuyûu, thaêm thaúm, heo huùt, coàn maây suùng ngöûi trôøi ñaõ dieãn taû thaät saâu saéc söï hieåm trôû, truøng ñieäp vaø ñoä cao ngaát trôøi cuûa nuùi ñeøo Taây Baéc. + Theá nuùi hieåm trôû: nhìn leân thì cao choùt voùt, nhìn xuoáng thì saâu thaêm thaúm ñöôïc dieãn taû raát thaønh coâng trong moät caâu thô nhieàu thanh traéc: “Doác leân khuùc khuyûu doác thaêm thaúm”. + “Ngaøn thöôùc leân cao ngaøn thöôùc xuoáng …” gợi tảû hình ảnh doác nuùi vuùt leân, ñoå xuoáng gaàn nhö thaúng ñöùng. + Caâu thô “Nhaø ai Pha Luoâng möa xa khôi” khieán ta hình dung caûnh nhöõng ngöôøi lính döøng chaân beân moät doác nuùi, phoùng taàm maét ra moät khoâng gian mòt muøng, baét gaëp thaáp thoaùng nhöõng ngoâi nhaø boàng beành troâi giöõa “möa xa khôi”. - Thieân nhieân Taây Baéc coøn luoân laø moái ñe doïa khuûng khieáp ñoái vôùi con ngöôøi. “Chieàu chieàu oai linh thaùc gaàm theùt Ñeâm ñeâm Möôøng Hòch coïp treâu ngöôøi”. - Moät mieàn Taây bí aån ñaày hung khí cuûa moät mieàn ñaát döõ cuõng laø moät mieàn Taây ñaèm thaém tình ngöôøi. “Nhôù oâi Taây Tieán côm leân khoùi Mai Chaâu muøa em thôm neáp xoâi” Þ Caûnh nuùi röøng Taây Baéc hieåm trôû vaø hoang vu, qua ngoøi buùt cuûa Quang Duõng hieän ra ñaày ñuû vôùi nuùi cao, vöïc saâu, doác thaúm, thaùc gaàm, coïp döõ, … Nhöõng teân ñaát laï: Saøi Khao, Möôøng Laùt, Pha Luoâng, Möôøng Hòch, Mai Chaâu; nhöõng hình aûnh giaøu giaù trò taïo hình, nhöõng töø ngöõ baïo, khoûe, taát caû gôïi leân moät Taây Baéc khaùc thöôøng vaø bí hieåm. * Hình aûnh ngöôøi lính Taây Tieán: - Nhöõng hình aûnh raát thöïc: “ñoaøn quaân moûi”, “daõi daàu”, “khoâng böôùc nöõa”, “guïc leân suùng mu”õ, “boû queân ñôøi” … Ñoù laø hình aûnh nhöõng ngöôøi lính kieät söùc veà ñoùi reùt, beänh taät, guïc xuoáng trong nhöõng chaëng ñöôøng haønh quaân. “Anh baïn daõi daàu khoâng böôùc nöõa Guïc leân suùng muõ boû queân ñôøi” ® Hai caâu thô noùi ñeán gian khoå, söï khoác lieät cuûa chieán tranh nhöng cuõng noùi leân tinh thaàn hi sinh, nhieät tình cöùu nöôùc cuûa nhöõng chaøng trai Taây Tieán. - Hình aûnh “suùng ngöûi trôøi” gôïi ñoä cao cuûa nuùi non vaø boäc loä neùt ñeïp taâm hoàn cuûa nhöõng chaøng trai Haø Noäi: treû trung, yeâu ñôøi, voâ tö, tinh nghòch … - Nuùi cao, vöïc thaúm, röøng thieâng nöôùc ñoäc khoâng ngaên ñöôïc taâm hoàn ngöôøi lính moät luùc baát chôït thaû noãi nhôù vaøo moät boùng hình Taây Baéc vôùi “Mai Chaâu muøa em thôm neáp xoâi” Þ Caû ñoaïn thô ñaõ taùi hieän moät caùch chaân thöïc vaø soáng ñoäng cuoäc soáng chieán ñaáu voâ cuøng gian khoå nhöng haøo huøng cuûa ñoaøn quaân Taây Tieán. III. Keát baøi: - Caûm höùng laõng maïn vaø saéc thaùi bi traùng taïo neân tính chaát söû thi ñaëc bieät cuûa baøi thô “Taây Tieán”. - Böùc chaân dung ngöôøi lính Taây Tieán haøo hoa vaø duõng caûm ñöôïc xaây döïng treân caùi neàn huøng vó, döõ doäi vaø hieåm trôû cuûa nuùi röøng Taây Baéc. - Hoàn thô Quang Duõng ñaõ laøm ngôøi saùng leân hình aûnh ñeïp nhaát cuûa moät thôøi: hình aûnh ngöôøi lính “Quyeát töû cho Toå quoác quyeát sinh”. Ñeà 2: Phaân tích ñoaïn thô sau: “Doanh traïi böøng leân hoäi ñuoác hoa …Troâi doøng nöôùc luõ hoa ñong ñöa” (Trích “Taây Tieán” – Quang Duõng) DAØN BAØI: I. Môû baøi: - Quang Duõng thuoäc theá heä caùc nhaø thô tröôûng thaønh trong khaùng chieán choáng Phaùp. - “Taây tieán” laø söï hoài töôûng cuûa nhaø thô veà ñoaøn quaân Taây Tieán, veà caûnh vaät vaø con ngöôøi Taây Baéc moät thôøi gian khoå vaø oai huøng. Taát caû ñöôïc theå hieän qua moät hoàn thô laõng maïn, moät buùt phaùp taøi hoa vaø ñoäc ñaùo. - Ngoøi buùt taøi hoa cuûa QD boäc loä roõ neùt trong khoå thô thöù hai. Ôû ñoù hoàn thô laõng maïn cuûa QD bò haáp daãn tröôùc veû ñeïp cuûa con ngöôøi vaø caûnh vaät Taây Baéc. - Trích daãn thô. II. Thaân baøi: 1. Khaùi quaùt: - Giôùi thieäu ngaén goïn: veà ñoaøn quaân Taây Tieán vaø hoaøn caûnh ra ñôøi cuûa baøi thô (ñeà 1). - Ñoaïn thô naøy môû ra moät theá giôùi khaùc cuûa Taây Baéc. Caûnh nuùi röøng hoang vu hieåm trôû ôû ñoaïn ñaàu luøi daàn vaø khuaát haún ñeå baát ngôø hieän ra veû mó leä, thô moäng cuûa caûnh vaø ngöôøi Taây Baéc. Caûnh vaø ngöôøi hieän leân trong moät thôøi gian laøm noåi leân roõ nhaát veû lung linh, huyeàn aûo cuûa noù: Caûnh moät ñeâm lieân hoan löûa ñuoác baäp buøng vaø caûnh moät buoåi chieàu söông phuû treân soâng nöôùc meânh mang. 2. Phaân tích: a. Boán caâu thô ñaàu: “Doanh traïi böøng leân hoäi ñuoác hoa Kìa em xieâm aùo töï bao giôø Keøn leân man ñieäu naøng e aáp Nhaïc veà Vieân Chaên xaây hoàn thô” - Caûnh moät ñeâm lieân hoan vaên ngheä cuûa nhöõng ngöôøi lính Taây Tieán coù söï goùp maët cuûa ñoàng baøo ñòa phöông ñöôïc mieâu taû baèng nhöõng chi tieát raát thöïc maø cuõng raát moäng. Ngöôøi ñoïc nhö laïc vaøo theá giôùi cuûa aùnh saùng, vuõ ñieäu vaø aâm thanh - Hoàn thô QD laõng maïn, say meâ: + Trong aùnh saùng lung linh cuûa löûa ñuoác, trong aâm thanh reùo raét cuûa tieáng kheøn, caûnh vaät vaø con ngöôøi ngaû nghieâng, ngaát ngaây, raïo röïc + Hai chöõ “Kìa em” theå hieän caùi nhìn vöøa ngôõ ngaøng, ngaïc nhieân, vöøa meâ say, vui söôùng. Nhaân vaät trung taâm cuûa ñeâm lieân hoan laø nhöõng coâ gaùi Taây Baéc baát ngôø hieän ra vôùi veû ñeïp vöøa kì laï, vöøa loäng laãy vôùi xieâm aùo röïc rôõ, vöøa tình töù “e aáp” trong moät vuõ ñieäu mang ñaäm maøu saéc xöù laï “man ñieäu” ñaõ thu huùt hoàn vía cuûa caùc chaøng trai thò thaønh. - Nhöõng chöõ “xieâm aùo – man ñieäu – kheøn – hoàn thô” gôïi leân moät veû ñeïp vöøa môùi laï, vöøa xa xoâi, vöøa bí aån. b. Boán caâu thô cuoái: “Ngöôøi ñi Chaâu Moäc chieàu söông aáy Coù thaáy hoàn lau neûo beán bôø Coù nhôù daùng ngöôøi treân ñoäc moäc Troâi doøng nöôùc luõ hoa ñong ñöa” - Boán caâu thô giaøu chaát thô, chaát hoïa. Soâng nöôùc Taây Baéc gôïi ra caûm giaùc meânh mang, môø aûo. - Buùt phaùp chaám phaù taøi hoa, tinh teá. Khoâng gian soâng nöôùc roäng lôùn, caûnh thöa thôùt, thaáp thoaùng boùng ngöôøi, boùng hoa. Caûnh khoâng roõ neùt maø môø nhoøa, taát caû phuû trong maøn söông huyeàn thoaïi: chieàu moâng lung söông, hoàn lau phaûng phaát. - Khoâng gian doøng soâng trong buoåi chieàu mang ñaäm maøu saéc coå tích, noåi baät treân doøng soâng laø daùng hình meàm maïi, uyeån chuyeån cuûa coâ gaùi Thaùi treân chieác thuyeàn ñoäc moäc - Caûnh vaät qua ngoøi buùt QD nhö coù hoàn phaûng phaát trong gioù, trong caây. Nhaø thô khoâng chæ laøm hieån hieän tröôùc maét ngöôøi ñoïc veû ñeïp cuûa thieân nhieân maø coøn gôïi leân caùi phaàn linh thieâng cuûa caûnh vaät: “Coù thaáy hoàn lau neûo beán bôø” => Huøng vó gaén vôùi thô moäng laø caùi nhìn rieâng cuûa hoàn thô QD tröôùc nuùi röøng Taây Baéc. Xuyeân qua caûnh vaät laø moät hoaøi nieäm tinh teá maø saâu naëng, baâng khuaâng, da dieát cuûa taùc giaû vôùi vuøng ñaát gaén boù moät thôøi vôùi binh ñoaøn Taây Tieán. III. Keát baøi: - Hoàn thô laõng maïn cuûa QD nhö ñöôïc chaép caùnh bôûi veû ñeïp cuûa thieân nhieân vaø con ngöôøi Taây Baéc. - Ñoaïn thô khieán ngöôøi ñoïc nhö laïc vaøo theá giôùi cuûa caùi ñeïp, theá giôùi cuûa coõi mô, cuûa aâm nhaïc. Taùm caâu thô ñaõ hoäi tuï taát caû neùt taøi hoa cuûa ngöôøi ngheä só ña taøi, ña tình naøy: thô – nhaïc Ñeà 3: Phaân tích hình töôïng ngöôøi lính trong ñoaïn thô sau ñaây: “Taây Tieán ñoaøn binh khoâng moïc toùc …Soâng Maõ gaàm leân khuùc ñoäc haønh”. (Trích “Taây Tieán” - Quang Duõng) DAØN BAØI I. Môû baøi: - Quang Duõng thuoäc theá heä caùc nhaø thô tröôûng thaønh trong khaùng chieán choáng Phaùp. - “Taây tieán” laø söï hoài töôûng cuûa nhaø thô veà ñoaøn quaân Taây Tieán, veà caûnh vaät vaø con ngöôøi Taây Baéc moät thôøi gian khoå vaø oai huøng. Taát caû ñöôïc theå hieän qua moät hoàn thô laõng maïn, moät buùt phaùp taøi hoa vaø ñoäc ñaùo. - Hình aûnh ngöôøi lính Taây Tieán hieän leân trong baøi thô vöøa haøo huøng, vöøa haøo hoa: - Trích daãn thô. II. Thaân baøi: 1. Khaùi quaùt: - Giôùi thieäu ngaén goïn veà ñoaøn quaân Taây Tieán vaø hoaøn caûnh ra ñôøi cuûa baøi thô (ñeà 1). - Quang Duõng ñaõ choïn loïc, ñaõ tinh loïc nhöõng neùt tieâu bieåu nhaát cuûa ngöôøi lính Taây Tieán ñeå taïo neân böùc töôïng ñaøi taäp theå. Caùi bi vaø caùi huøng laø hai chaát lieäu chuû yeáu cuûa böùc töôïng ñaøi, taïo neân veû ñeïp bi traùng cuûa ñoaøn quaân Taây Tieán. 2. Phaân tích: a. Hình aûnh ngöôøi lính (4 caâu ñaàu): - Vôùi nhöõng chi tieát raát thöïc, hình aûnh so saùnh, töông phaûn, nhaø thô ñaõ khaéc hoïa soáng ñoäng, cuï theå böùc chaân dung cuûa ngöôøi lính Taây Tieán.Daùng veû laãm lieät ,haøo huøng ,söùc maïnh phi thöôøng beân trong hình haøi tieàu tuî: “Taây Tieán ñoaøn binh khoâng moïc toùc Quaân xanh maøu laù döõ oai huøm. + Thô ca thôøi kì khaùng chieán khi vieát veà ngöôøi lính thöôøng vieát veà caên beänh soát reùt aùc nghieät. Nhaø thô Chính Höõu trong baøi “Ñoàng chí” ñaõ tröïc tieáp mieâu taû caên beänh aáy: “Anh vôùi toâi bieát töøng côn ôùn laïnh Soát ngöôøi vaàng traùn öôùt moà hoâi”.. -> Quang Duõng trong “Taây Tieán” cuõng noùi leân nhöõng gian khoå, khoù khaên, nhöõng caên beänh khieán nhöõng ngöôøi lính “khoâng moïc toùc”, “da xanh maøu laù”. + Caùi veû xanh xao vì ñoùi reùt, beänh taät aáy cuûa ngöôøi lính Taây Tieán, qua caùi nhìn cuûa Quang Duõng vaãn toaùt leân veû oai phong, döõ daèn cuûa nhöõng con hoå nôi röøng thieâng: “döõ oai huøm”. + Hai chöõ “ñoaøn binh” gôïi hình aûnh moät ñoaøn chieán binh coù vuõ khí, coù khí theá xung traän, aùt ñi caùi veû oám yeáu cuûa beänh taät. - Veû ñeïp taâm hoàn cuûa ngöôøi lính Taây Tieán:laõng maïn,treû trung;saün saøng xaû thaân vì ñaát nöôùc: “Maét tröøng göûi moäng qua bieân giôùi Ñeâm mô Haø Noäi daùng kieàu thôm”.. + Hình aûnh “maét tröøng” theå hieän yù chí quyeát taâm cuûa ngöôøi lính Taây Tieán trong nhieäm vuï baûo veä bieân cöông, nghóa vuï quoác teá cuûa mình. + Hình aûnh laï, saùng taïo ñoäc ñaùo “Ñeâm mô Haø Hoäi daùng kieàu thôm” ® Beân trong caùi döõ daèn, oai huøng cuûa ngöôøi lính laø nhöõng taâm hoàn, nhöõng traùi tim raïo röïc, khao khaùt yeâu thöông Þ Baèng buùt phaùp laõng maïn, Quang Duõng ñaõ khaéc hoïa hình aûnh ñoaøn quaân Taây Tieán, töø daùng ñieäu beân ngoaøi ñeán veû ñeïp taâm hoàn beân trong, boäc loä neùt ñeïp taâm hoàn, tính caùch cuûa nhöõng ngöôøi lính ra ñi töø thuû ñoâ. Beänh taät vaø lao khoå cuûa cuoäc chieán tranh ñaõ phaûi boù tay tröôùc nhöõng chaøng trai ña tình, laõng maïn naøy. b. Söï hi sinh anh duõng cuûa ngöôøi lính (4 caâu sau): - “Raûi raùc bieân cöông moà vieãn xöù” + Söï bi thöông ñöôïc gôïi leân qua hình aûnh nhöõng naám moà chieán só raûi raùc nôi röøng hoang bieân giôùi laïnh leõo. + Caâu thô phaàn lôùn laø töø Haùn Vieät: “bieân cöông – moà – vieãn xöù” gôïi khoâng khí thieâng lieâng, ñöôïm chuùt ngaäm nguøi. - Caâu thô tieáp theo vang leân nhö moät lôøi theà “Chieán tröôøng ñi chaúng tieác ñôøi xanh”. Ñoù cuõng chính laø lí töôûng queân mình, xaû thaân vì Toå quoác cuûa nhöõng chaøng trai ñoâ thaønh naøy. “AÙo baøo thay chieáu anh veà ñaát”. + Caâu thô nhaéc ñeán moät söï thaät ñau thöông cuûa cuoäc chieán tranh: nhöõng ngöôøi lính ngaõ xuoáng khoâng coù moät manh chieáu boïc thaân, chæ coù chieác aùo caùc anh ñang maëc treân ngöôøi theo “anh veà ñaát”. + Hai chöõ “aùo baøo” laáy töø vaên hoïc coå ñeå taùi taïo ôû ñaây moät veû ñeïp traùng só, laøm môø thöïc traïng thieáu thoán, khoác lieät cuûa chieán tröôøng. + Chöõ “veà” theå hieän thaùi ñoä ngaïo ngheã, thanh thaûn, nheï nhoõm cuûa ngöôøi lính khi ñoùn nhaän caùi cheát. - Ñoaïn thô keát thuùc baèng hình aûnh doøng soâng Maõ “gaàm leân khuùc ñoäc haønh” ® Söï hi sinh cuûa ngöôøi lính Taây Tieán coøn lay ñoäng ñeán caû ñaát trôøi, khieán doøng soâng Maõ gaàm leân ñau ñôùn, tieác thöông. Trong aâm höôûng haøo huøng vaø döõ doäi cuûa thieân nhieân, söï hi sinh cuûa ngöôøi lính Taây Tieán khoâng bi luïy maø thaám ñaãm tinh thaàn bi traùng. Þ Taây Tieán xöùng ñaùng ñöôïc xem laø moät töôïng ñaøi kæ nieäm baèng thi ca veà ñoaøn quaân Taây Tieán noùi rieâng veà con ngöôøi Vieät Nam noùi chung cuûa moät thôøi ñaïi ñaày gian lao maø anh duõng”. C:Ngheä thuaät:Buùt phaùp laõng maïn ,söû duïng bieän phaùp ñoái laäp,söû duïng töø Haùn Vieät………khi mieâu taû böùt chaân dung ngöôøi lính Taây Tieán vaø söï hi sinh anh duõng cuûa hoï. III. Keát baøi: - Caûm höùng laõng maïn vaø saéc thaùi bi traùng taïo neân tính chaát söû thi ñaëc bieät cuûa baøi thô “Taây Tieán”. - Hoàn thô Quang Duõng ñaõ laøm ngôøi saùng leân hình aûnh ñeïp nhaát cuûa moät thôøi: hình aûnh ngöôøi lính “Quyeát töû cho Toå quoác quyeát sinh”. VIỆT BẮC (trích) -Tố Hữu Ñeà 1: Phaân tích ñoaïn thô sau: “Ta veà mình coù nhôù ta …Nhôù ai tieáng haùt aân tình thuûy chung” (Trích “Vieät Baéc” - Toá Höõu) DAØN BAØI I. Môû baøi: - Vieät Baéc laø moät khuùc haùt tröõ tình chính trò, thuoäc soá nhöõng baøi thô hay nhaát cuûa Toá Höõu. - Taùc phaåm theå hieän aân tình saâu naëng, ñaèm thaém cuûa ngöôøi caùch maïng ñoái vôùi queâ höông Vieät Baéc. - Ñaây laø moät taùc phaåm daøi vaø khoâng phaûi ñoaïn naøo cuõng vieát ñeàu tay. Nhöng coù nhöõng ñoaïn quaû thaät laø ñaëc saéc, ôû ñoù ngöôøi ñoïc caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp rieâng bieät cuûa hoàn thô Toá Höõu. - Trích daãn thô II. Thaân baøi: 1. Khaùi quaùt: - Chiến dịch Điện Biên Phủ kết thúc thắng lợi. Tháng 7-1954,Hiệp định Giơ – ne – vơ về Đông Dương được kí kết. Hoà bình lập lại, miền Bắc nước ta được giải phóng và bắt tay vào xây dựng cuộc sống mới. Một trang sử mới của dân tộc được mở ra. - Tháng 10-1954, những người kháng chiến từ căn cứ miền núi trở về miền xuôi, Trung ương Đảng và Chính phủ rời chiến khu Việt Bắc về lại Thủ đô. Nhân sự kiện thời sự có tính lịch sử ấy, Tố Hữu sáng tác bài thơ Việt Bắc. 2. Phaân tích: a. Hai caâu môû ñaàu ñoaïn: “Ta veà mình coù nhôù ta. Ta veà ta nhôù nhöõng hoa cuøng ngöôøi”. - Caû baøi thô ñöôïc vieát theo loái ñoái ñaùp giao duyeân cuûa ca dao, daân ca. Hai caâu thô naøy coù chöùc naêng laø nhöõng lôøi ñöa ñaåy ñeå noái lieàn caùc ñeà taøi ôû nhöõng caâu tieáp theo. Môû ñaàu laø moät lôøi öôùm hoûi: “Ta veà mình coù nhôù ta” ® Gioïng hoûi tình töù, vôùi caùch xöng hoâ maën maø, quen thuoäc: “ta – mình”. Caâu thô baøy toû söï bòn ròn, löu luyeán cuûa ngöôøi ra ñi ñoàng thôøi boäc loä söï hoàn haäu cuûa con ngöôøi thô Toá Höõu. - Nhaø thô khaúng ñònh: “Ta veà ta nhôù nhöõng hoa cuøng ngöôøi”. Ñoù laø noãi nhôù daønh cho nhöõng gì ñeïp nhaát cuûa Vieät Baéc “hoa vaø ngöôøi”. Þ Hai caâu thô môû ñaàu ñaõ giôùi thieäu chuû ñeà cuûa ñoaïn thô: hoa (thieân nhieân) vaø ngöôøi (nhaân daân) Vieät Baéc. b. Taùm caâu thô tieáp theo: Boä tranh töù hình veà thieân nhieân vaø con ngöôøi Vieät Baéc. - Tranh töù hình laø moät loaïi hình ngheä thuaät hoäi hoïa phoå bieán thôøi trung ñaïi, noù laø moät boä tranh goàm 4 böùc, mieâu taû 4 maët cuûa moät ñoái töôïng naøo ñoù. Toá Höõu ñaõ veõ moät boä töù hình baèng ngoân töø ñeå ghi laïi nhöõng aán töôïng saâu saéc cuûa mình veà queâ höông Caùch maïng Vieät Baéc. - Trong 8 caâu thô, töông öùng vôùi caûnh thieân nhieân laø hình aûnh con ngöôøi, moãi hình aûnh aáy laïi toaùt leân nhöõng phaåm chaát ñaùng quí cuûa ngöôøi Vieät Baéc. * Böùc tranh thöù nhaát (muøa ñoâng): “Röøng xanh hoa chuoái ñoû töôi Ñeøo cao naéng aùnh dao gaøi thaét löng”. - Vieät Baéc hieän leân trong hai caâu naøy coù tính khaùi quaùt: moät mieàn queâ thaät yeân bình, eâm aû. Thieân nhieân xoân xao, traøn ngaäp maøu saéc: Maøu xanh meânh moâng, traàm tónh cuûa röøng giaø, maøu “ñoû töôi” cuûa hoa chuoái traûi daøi khaép nuùi röøng khieán caûnh vaät trôû neân soáng ñoäng, raïng rôõ. - Treân neàn caûnh meânh moâng, xanh ngaét cuûa ñaïi ngaøn, hình aûnh con ngöôøi xuaát hieän vôùi moät tö theá vöõng chaõi, töï tin cuûa ngöôøi laøm chuû nuùi röøng: “Ñeøo cao aéng aùnh dao gaøi thaét löng”. * Böùc tranh thöù hai (muøa xuaân): “Ngaøy xuaân mô nôû traéng röøng Nhôù ngöôøi ñan noùn chuoát töøng sôïi giang”. - Thieân nhieân ñöôïc bao phuû bôûi maøu traéng tinh khieát vaø moûng manh cuûa hoa mô röøng. Hai chöõ “traéng röøng” laøm cho nuùi röøng nhö saùng böøng vaø trôû neân dòu daøng, ñaèm thaém, quyeán ruõ laï luøng. - Con ngöôøi Vieät Baéc hieän ra trong moät coâng vieäc thaàm laëng: “ñan noùn chuoát töøng sôïi giang”. + Nhöõng töø ngöõ: “ñan, chuoát” gôïi ra daùng ñieäu caàn maãn, caån troïng, taøi hoa cuûa ngöôøi lao ñoäng. + Ngöôøi ñan noùn khoâng chæ ñang laøm coâng vieäc ñan noùn ñôn thuaàn maø nhö ñang göûi vaøo töøng sôïi giang, töøng chieác noùn bieát bao noãi nieàm, bao mô öôùc thaàm kín. * Böùc tranh thöù ba - böùc tranh ñaëc saéc nhaát (muøa haï): “Ve keâu röøng phaùch ñoå vaøng Nhôù coâ con gaùi haùi maêng moät mình”. - Böùc tranh Vieät Baéc vaøo heø coù aâm thanh roän raõ cuûa tieáng nhaïc ve. Ve keâu goïi heø ñeán, heø ñeán laøm cho röøng phaùch ngaû sang maøu vaøng röïc rôõ, noân nao. Chöõ “ñoå” cöïc kì tinh teá. Noù vöøa nhaán maïnh ñeán vieäc bieán ñoåi maøu saéc mau leï cuûa röøng phaùch, vöøa dieãn taû ñöôïc nhöõng traän möa hoa phaùch moãi khi coù ñôït gioù aøo thoåi. - Hình aûnh lao ñoäng ñaày kieân nhaãn cuûa moät coâ gaùi Vieät Baéc “Nhôù coâ em gaùi haùi maêng moät mình”, hình aûnh ngöôøi phuï nöõ Vieät Baéc chòu thöông, chòu khoù, hay lam hay laøm coù phaàn aâm thaàm, lam luõ, nhoïc nhaèn. * Böùc tranh thöù tö (muøa thu): “Röøng thu traêng roïi hoøa bình Nhôù ai tieáng haùt aân tình thuûy chung”. - AÙnh traêng roïi qua voøm laù taïo thaønh moät khung caûnh huyeàn aûo. Khoâng khí se laïnh cuûa trôøi thu theo aùnh traêng nhö bao phuû vaïn vaät, coû caây, ngaám vaøo noãi nhôù cuûa nhöõng con ngöôøi ñaõ gaén boù saâu naëng vôùi Vieät Baéc. - Caâu keát ñoaïn khaúng ñònh phaåm chaát aân tình, thuûy chung cuûa ngöôøi Vieät Baéc. Chöõ “ai” laø caùch noùi boùng gioù, mô hoà cuûa daân gian khieán caâu thô trôû neân tình töù, thieát tha. Cuõng chính vì vaäy maø noãi nhôù cuûa ngöôøi ra ñi daønh cho ngöôøi ôû laïi cuõng trôû neân quyeán luyeán, quay quaét, coàn caøo, … Þ Giai ñieäu quyeán ruõ ñaëc bieät cuûa gioïng thô, noãi nieàm thuûy chung aân tình raát ñoãi ñaèm thaém cuûa ñoaïn thô treân noùi rieâng vaø cuûa “Vieät Baéc” noùi chung, trôû thaønh chaát men say coù söùc ngaám saâu vaøo traùi tim ñoäc giaû nhieàu theá heä. Ñoù laø söùc soáng cuûa “Vieät Baéc” vaø hoàn thô Toá Höõu. III. Keát baøi: - Toùm laïi, ñoaïn thô laø boán böùc tranh, boán caûnh saéc, boán daùng ñieäu. Toá Höõu ñaõ thaâu toùm ñöôïc nhöõng gì laø ñaëc tröng nhaát cuûa queâ höông caùch maïng. Taát caû ñeàu hieän leân trong ñieäp khuùc nhôù thöông, maën maø, da dieát. - Ngoân ngöõ giaûn dò, ngoït ngaøo, giaøu tính daân toäc … Ñeà 2: Phaân tích ñoaïn thô sau ñaây: “Ta vôùi mình, mình vôùi ta … Chaøy ñeâm, neân coái ñeàu ñeàu suoái xa”. (Trích “Vieät Baéc” - Toá Höõu) DAØN BAØI I. Môû baøi: - Toá Höõu laø moät teân tuoåi lôùn cuûa neàn vaên hoïc Vieät Nam. - Vieät Baéc laø moät trong nhöõng baøi thô xuaát saéc trong söï nghieäp saùng taùc cuûa nhaø thô caùch maïng naøy. - Baøi thô baøy toû taám loøng son saét cuûa ngöôøi khaùng chieán vôùi queâ höông Vieät Baéc. Tình caûm aáy ñöôïc theå hieän ñaëc saéc trong ñoaïn thô sau. - Trích daãn thô. II.Thaân baøi: 1. Khaùi quaùt: (Ñeà 1) 2. Phaân tích cuï theå: a. Ngöôøi ra ñi khaúng ñònh loøng chung thuûy cuûa mình: “Ta vôùi mình, mình vôùi ta Loøng ta sau tröôùc maën maø ñinh ninh Mình ñi, mình laïi nhôù mình Nguoàn bao nhieâu nöôùc, nghóa tình baáy nhieâu” - ÔÛ ñoaïn ñaàu cuûa baøi thô, ngöôøi Vieät baéc trong noãi nieàm cuûa ngöôøi ôû laïi: Sôï ngöôøi ra ñi trôû veà thaønh thò seõ queân maát mình (Saùng ñeøn coù nhôù maûnh traêng giöõa röøng). Nieàm phaáp phoûng aáy ñöôïc dieãn taû baèng moät caâu hoûi: “Mình veà mình coù nhôù …”, “Mình ñi coù nhôù … “. Vì vaäy 4 caâu thô treân laø caâu traû lôøi, söï khaúng ñònh cuûa ngöôøi ra ñi. - Lôøi thô oùng aû, dòu daøng, tình töù vôùi loái xöng hoâ thaân maät, ngoït ngaøo cuûa ca dao, daân ca “ta - mình”. Noãi nhôù cuûa ngöôøi caùch maïng veà queâ höông Bieät Baéc gioáng nhö noãi nhôù cuûa nhöõng ñoâi löùa yeâu nhau. Söï saép xeáp töø lieàn ñoâi, thaønh caëp trong caâu ñaõ coù ñaûo traät töï töø “Ta vôùi mình, mình vôùi ta” vöøa gôïi ra söï bòn ròn, löu luyeán, quaán quyùt khoâng muoán rôøi xa cuûa “ta” vaø “mình”, vöøa kheùo leùo khaúng ñònh taám loøng cuûa “ta” cuõng gioáng nhö “mình”. - Nhöõng töø ngöõ chæ thôøi gian maõi maõi “sau, tröôùc” chæ tình caûm tröôùc sau nhö moät, khoâng nhaït phai, ñinh ninh “maën maø” xuaát hieän lieân tieáp trong moät caâu thô ñaõ khaúng ñònh moät caùch chaéc chaén loøng son saét cuûa nhöõng ngöôøi khaùng chieán veà xuoâi. Caâu thô “Loøng ta sau tröôùc maën maø” ñinh ninh vöøa laø lôøi an uûi, voã veà vöøa laø lôøi theà thuûy chung saâu naëng. - Möôïn caùch so saùnh, ví von quen thuoäc cuûa ca dao ñeå giaõi baøy noãi nhôù da dieát, khoâng vôi caïn: “Nguoàn bao nhieâu nöôùc, nghóa tình baáy nhieâu” b. Noãi nhôù Vieät Baéc ñöôïc dieãn taû cuï theå: (“Nhôù gì nhö nhôù ngöôøi yeâu … Chaøy ñeâm neän coái ñeàu ñeàu suoái xa”) * Noãi nhôù thieân nhieân Vieät Baéc: - Haøng loaït hình aûnh lieät keâ, cuï theå, gaàn guõi, gôïi caûm: traêng, nuùi, naéng, khoùi, söông, röøng nöùa, bôø tre, ngoøi Thia, soâng Ñaùy, suoái Leâ … laøm hieän leân moät thieân nhieân thô moäng, tröõ tình vaø mang ñaäm neùt ñaëc tröng cuûa Vieät Baéc. - Noãi nhôù coù hình aûnh, coù thôøi gian vaø khoâng gian. Ñoù laø moät noãi nhôù saâu ñaäm vaø quaù ñoãi chaân thaønh. * Noãi nhôù con ngöôøi Vieät Baéc: - Neùt ñaëc saéc cao quí cuûa Vieät Baéc chính laø ôû choã ngheøo cöïc maø chaân tình, roäng môû, son saét, thuûy chung vôùi caùch maïng: “Thöông nhau chia cuû saén luøi Baùt côm seû nöûa, chaên sui ñaép cuøng”. - Thieân nhieân