Đề kiểm tra 45 phút học kỳ 2 môn Vật lý Lớp 9

ĐỀ KIỂM TRA 45 PHÚT HỌC KỲ II MÔN VẬT LÍ LỚP 9 TIẾN TRÌNH BIÊN SOẠN ĐỀ : 1. Mục đích của đề kiểm tra : a) Phạm vi kiến thức: Từ tiết thứ 37 đến tiết thứ 54 theo PPCT. Mục đích: - Đối với học sinh: + BiÕt được dòng điện cảm ứng xuất hiện khi có sự biến thiên của số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây dẫn kín. + BiÕt được các máy phát điện đều biến đổi cơ năng thành điện năng. + BiÕt được cấu tạo của máy biến thÕ. + BiÕt được hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng trong tr­êng hîp ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ sang n­íc vµ ng­îc l¹i. + BiÕt được thÊu kÝnh lµ thÊu kÝnh héi tô hay thÊu kÝnh ph©n k× qua viÖc quan s¸t trùc tiÕp c¸c thÊu kÝnh nµy vµ qua quan s¸t ¶nh cña mét vËt t¹o bëi c¸c thÊu kÝnh ®ã. + BiÕt được ®­êng truyÒn cña c¸c tia s¸ng ®Æc biÖt qua thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k×. + Giải được bài tập định tính về nguyên nhân gây ra dòng điện cảm ứng ë møc ®é ®¬n gi¶n vµ kh¸i qu¸t. + Nêu ®­îc cấu tạo và nguyªn t¾c ho¹t ®éng của máy phát điện xoay chiều, giải thích ®­îc nguyªn t¾c ho¹t ®éng của máy phát điện xoay chiều. + Giải thích được vì sao có sự hao phí điện năng trên dây tải điện, vận dụng được công thức ®Ó gi¶i bµi tËp ®¬n gi¶n vÒ m¸y biÕn thÕ. + VÏ ®­îc ®­êng truyÒn cña ¸nh s¸ng tõ n­íc sang kh«ng khÝ, chØ râ gãc tíi vµ gãc khóc x¹. + Dùng ®­îc ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô (hoÆc TK ph©n k×), nªu ®­îc c¸c ®Æc ®iÓm vÒ ¶nh cña vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô (hoÆc TK ph©n k×). - Đối với giáo viên: Thông qua kiểm tra đánh giá học sinh mà nắm được mức độ tiếp thu kiến thức của các em, từ đó có biện pháp điều chỉnh trong giảng dạy để khắc phục những yếu kém của các em cũng như nâng cao chất lượng dạy học. 2. Hình thức kiểm tra : Kết hợp TNKQ và TL (30% TNKQ và 70% TL) - Số câu TGKQ : 6 câu ( Thời gian : 15 phút ) - Số câu TL : 5 câu ( Thời gian : 30 phút ) 3. Thiết lập ma trận đề kiểm tra : a) Tính trọng số nội dung kiểm tra theo khung phân phối chương trình: Nội dung Tổng số tiết LT Tỉ lệ thực dạy Trọng số LT (1, 2) VD (3, 4) LT ( 1, 2) VD (3, 4) HiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ, ®iều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. 2 2 1,4 0,6 9,33 4,0 Máy phát điện xoay chiều. Sơ lược về dòng điện xoay chiều, c¸c t¸c dông cña dßng ®iÖn xoay chiÒu. 3 3 2,1 0,9 14,0 6,0 Truyền tải điện năng đi xa. Máy biến thÕ. 3 2 1,4 1,6 9,33 10,67 HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng 1 1 0,7 0,3 4,67 2,0 ¶nh t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k× 6 4 2,8 3,2 18,67 21,33 Tæng 15 12 8,4 6,6 56,0 44,0 b) Tính số câu hỏi và điểm số chủ đề kiểm tra ở các cấp độ: Nội dung Trọng số Số lượng câu Điểm số T.số TN TL HiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ, ®iều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. 9,33 1,5 1 0,5* 1,0 Máy phát điện xoay chiều. Sơ lược về dòng điện xoay chiều, c¸c t¸c dông cña dßng ®iÖn xoay chiÒu. 14,0 1,5 1 0,5* 1,5 Truyền tải điện năng đi xa. Máy biến thÕ. 9,33 1,5 1 0,5* 1,0 HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng 4,67 1 1 0,5 ¶nh t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k× 18,67 1,5 1 0,5* 1,5 HiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ, ®iều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. 4,0 0,5 0,5* 0,5 Máy phát điện xoay chiều. Sơ lược về dòng điện xoay chiều, c¸c t¸c dông cña dßng ®iÖn xoay chiÒu. 6,0 0,5 0,5* 0,5 Truyền tải điện năng đi xa. Máy biến thÕ. 10,67 0,5 0,5* 1,0 HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng 2,0 1 1 0,5 ¶nh t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k× 21,33 1,5 1 0,5* 2,0 Tæng 100 11 6 5 10 * Lưu ý : Để thuận tiện cho việc cân đối điểm, điểm giữa các chủ đề bù trừ cho nhau. Thiết lập bảng ma trận như sau: Tên chủ đề Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Cộng TNKQ TL TNKQ TL Cấp độ thấp Cấp độ cao TNKQ TL TNKQ TL HiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ, ®iều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. Nêu được dòng điện cảm ứng xuất hiện khi có sự biến thiên của số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây dẫn kín. Giải được một số bài tập định tính về nguyên nhân gây ra dòng điện cảm ứng. Giải được một số bài tập định tính về nguyên nhân gây ra dòng điện cảm ứng ë møc ®é kh¸i qu¸t. Số câu hỏi 1 0,5* 0,5* 2(1,5®) Số điểm 0,5® 0,5® 0,5® Máy phát điện xoay chiều. Sơ lược về dòng điện xoay chiều, c¸c t¸c dông cña dßng ®iÖn xoay chiÒu. - Nêu được dấu hiệu chính phân biệt dòng điện xoay chiều với dòng điện một chiều và các tác dụng của dòng điện xoay chiều. - Nêu được các máy phát điện đều biến đổi cơ năng thành điện năng. Nêu được nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của máy phát điện xoay chiều có khung dây quay hoặc có nam châm quay. Giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều có khung dây quay hoặc có nam châm quay. Số câu hỏi 1 0,5* 0,5* 2(2®) Số điểm 0,5® 1® 0,5® Truyền tải điện năng đi xa. Máy biến thÕ. Nêu được nguyên tắc cấu tạo của máy biến áp. Giải thích được vì sao có sự hao phí điện năng trên dây tải điện. Giải thích được nguyên tắc hoạt động của máy biến áp và vận dụng được công thức Số câu hỏi 1 0,5* 0,5* 2(2®) Số điểm 0,5® 0,5® 1® HiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng M« t¶ ®­îc hiÖn t­îng khóc x¹ ¸nh s¸ng trong tr­êng hîp ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ sang n­íc vµ ng­îc l¹i. ChØ ra ®­îc tia khóc x¹ vµ tia ph¶n x¹, gãc khóc x¹ vµ gãc ph¶n x¹ trong tr­êng hîp ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ sang n­íc. Số câu hỏi 1 1 2(1®) Số điểm 0,5® 0,5® ¶nh t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k× - NhËn biÕt ®­îc thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k× . - X¸c ®Þnh ®­îc thÊu kÝnh lµ thÊu kÝnh héi tô hay thÊu kÝnh ph©n k× qua viÖc quan s¸t trùc tiÕp c¸c thÊu kÝnh nµy vµ qua quan s¸t ¶nh cña mét vËt t¹o bëi c¸c thÊu kÝnh ®ã. - Nªu ®­îc c¸c ®Æc ®iÓm vÒ ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k×. - M« t¶ ®­îc ®­êng truyÒn cña c¸c tia s¸ng ®Æc biÖt qua thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k×. VÏ ®­îc ®­êng truyÒn cña c¸c tia s¸ng ®Æc biÖt qua thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k×. Dùng ®­îc ¶nh cña mét vËt t¹o bëi thÊu kÝnh héi tô, thÊu kÝnh ph©n k× b»ng c¸ch sö dông c¸c tia ®Æc biÖt. Số câu hỏi 1 0,5* 1 0,5* 3(3,5®) Số điểm 0,5® 1® 0,5® 1,5® TS câu hỏi 5 2 4 11(10®) TS điểm 2,5® 3® 4,5® 4. Nội dung đề: A. TRẮC NGHIỆM: Khoanh tròn vào đáp án đúng ở các câu sau : Câu 1: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng? A. Dòng điện cảm ứng xuất hiện khi mạch điện kín hay một phần mạch điện kín chuyển động trong từ trường và cắt các đường sức từ trường. B. Dòng điện cảm ứng xuất hiện khi mạch điện kín hay một phần mạch điện kín đứng yên trong từ trường và cắt các đường sức từ trường. C. Dòng điện cảm ứng xuất hiện khi mạch điện kín có cường độ dòng điện rất lớn. D. Dòng điện cảm ứng xuất hiện khi mạch điện kín được đặt gần một nam châm mạnh. Câu 2: Máy phát điện là thiết bị dùng để: A. Biến đổi điện năng thành cơ năng. B. Biến đổi cơ năng thành điện năng. C. Biến đổi nhiệt năng thành điện năng. D. Biến đổi quang năng thành điện năng. Câu 3: C¸c bé phËn chÝnh cña m¸y biÕn ¸p lµ g×? A. Lâi s¾t vµ mét cuén d©y B. Lâi s¾t vµ hai cuén d©y C. Lâi s¾t vµ nam ch©m D. Nam ch©m vµ mét cuén d©y Câu 4: Khi ¸nh s¸ng truyÒn tõ kh«ng khÝ vµo n­íc th×: A. Gãc tíi nhá h¬n gãc khóc x¹ B. Gãc tíi lín h¬n gãc khóc x¹ C. Gãc tíi b»ng gãc khóc x¹, nÕu tia tíi vu«ng gãc víi mÆt tho¸ng cña n­íc D. C¶ B vµ C ®Òu ®óng Câu 5: Chän c©u tr¶ lêi ®óng: A. ThÊu kÝnh cho ¶nh ¶o lín h¬n vËt lµ thÊu kÝnh ph©n k× B. ThÊu kÝnh lu«n cho ¶nh ¶o lµ thÊu kÝnh héi tô C. ThÊu kÝnh cã r×a máng h¬n ë gi÷a lµ thÊu kÝnh ph©n k× D. ThÊu kÝnh cho ¶nh thËt lµ thÊu kÝnh héi tô Câu 6: C©u nµo sau ®©y lµ ®óng khi nãi vÒ ®­êng ®i cña tia s¸ng truyÒn qua thÊu kÝnh héi tô? A. Tia tíi ®i qua quang t©m th× tia lã bÞ ®æi h­íng B. Tia tíi kÐo dµi qua tiªu ®iÓm th× tia lã song song víi trôc chÝnh C. Tia tíi ®i qua tiªu ®iÓm th× tia lã song song víi trôc chÝnh D. Tia tíi song song víi trôc chÝnh th× tia lã kÐo dµi ®i qua tiªu ®iÓm B. TỰ LUẬN: Câu 7(1®): a) Khi nµo mét khung d©y dÉn quay trong tõ tr­êng cña Tr¸i §Êt cã dßng ®iÖn? b) Khi ®ãng ng¾t kho¸ K ë cuén d©y A liªn tôc th× ®iÖn kÕ G ë cuén d©y B (gÇn cuén d©y A nh­ h×nh vÏ) cã dßng ®iÖn ch¹y qua hay kh«ng? Gi¶i thÝch? B A - + G K Câu 8(1,5®): a) Nêu cấu tạo và nguyªn t¾c ho¹t ®éng của máy phát điện xoay chiều? b) Giải thích nguyªn t¾c ho¹t ®éng của máy phát điện xoay chiều? Câu 9(1,5®): a) Giải thích vì sao có sự hao phí điện năng trên dây tải điện? b) Một máy biến thế dùng trong nhà cần phải hạ hiệu điện thế từ 220V xuống còn 6V, cuộn dây sơ cấp có 4400 vòng. Hỏi cuộn dây thứ cấp có bao nhiêu vòng? M¸y nµy cã dïng ®Ó t¨ng thÕ ®­îc kh«ng? Câu 10(0,5®): VÏ ®­êng truyÒn cña tia s¸ng tõ n­íc ra kh«ng khÝ, chØ râ gãc tíi vµ gãc khóc x¹? Câu 11(2,5®): Mét vËt s¸ng AB ®Æt vu«ng gãc víi trôc chÝnh cña mét thÊu kÝnh héi tô, vµ n»m ngoµi tiªu cù cña thÊu kÝnh nh­ h×nh vÏ. H·y: B F’ O F A a) VÏ vµ nªu c¸ch vÏ ¶nh cña vËt AB qua thÊu kÝnh. b) Nãi râ ®Æc ®iÓm cña ¶nh. NÕu dÞch chuyÓn vËt l¹i gÇn hoÆc ra xa tiªu ®iÓm th× kÝch th­íc cña ¶nh nh­ thÕ nµo? 5. Đáp án và biểu điểm : A. TRẮC NGHIỆM: 3 điểm (chọn đúng đáp án mỗi câu cho 0,5 điểm) Câu hỏi 1 2 3 4 5 6 Đáp án A B B D D C B. TỰ LUẬN: 7 điểm C©u Néi dung §iÓm 7 (1®) a Mét khung d©y dÉn quay trong tõ tr­êng cña Tr¸i §Êt cã xuÊt hiÖn dßng ®iÖn khi trôc quay cña khung kh«ng song song víi ph­¬ng B¾c-Nam cña Tr¸i §Êt, v× khi ®ã mÆt khung c¾t c¸c ®­êng søc tõ cña tõ tr­êng. 0,5 b Khi ®ãng ng¾t kho¸ K ë cuén d©y A liªn tôc th× ®iÖn kÕ G ë cuén d©y B cã dßng ®iÖn ch¹y qua. 0,25 Gi¶i thÝch: Khi ®ãng ng¾t kho¸ K ë cuén d©y A liªn tôc th× dßng ®iÖn ë cuén d©y A t¨ng gi¶m liªn tôc nªn sè ®­êng søc tõ ë cuén d©y A xuyªn qua cuén d©y B còng thay ®æi liªn tôc, v× vËy trong cuén d©y B xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng, vµ dßng ®iÖn nµy ch¹y qua ®iÖn kÕ G. 0,25 8 (1,5®) a + Cấu tạo của máy phát điện xoay chiều: Máy phát điện xoay chiều có hai bộ phận chính là nam châm và cuộn dây dẫn. Một trong hai bộ phận đó đứng yên gọi là stato, bộ còn lại có thể quay được gọi là rôto. 0,5 + Nguyên tắc hoạt động của máy phát điện xoay chiều dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ. 0,5 b Khi rôto quay, số đường sức từ xuyên qua cuộn dây dẫn quấn trên stato biến thiên (tăng, giảm và đổi chiều liên tục), do ®ã giữa hai đầu cuộn dây xuất hiện một hiệu điện thế xoay chiÒu. Nếu nối hai đầu của cuộn dây với mạch điện ngoài thµnh m¹ch kÝn thì trong mạch có dòng điện c¶m øng xoay chiều. 0,5 9 (1,5®) a Khi dßng ®iÖn ch¹y trªn d©y t¶i ®iÖn th× cã mét phÇn ®iÖn n¨ng chuyÓn ho¸ thµnh nhiÖt n¨ng lµm cho d©y dÉn nãng lªn, ®©y chÝnh lµ phÇn ®iÖn n¨ng hao phÝ trên dây tải điện. 0,5 b ¸p dông c«ng thøc: 0,5 Sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ: 0,25 M¸y nµy cã thÓ dïng ®Ó t¨ng thÕ ®­îc, nÕu lÊy cuén 120vßng lµm cuén s¬ cÊp vµ cuén 4400vßng lµm cuén thø cÊp. 0,25 10 (0,5®) - VÏ ®­êng truyÒn cña tia s¸ng tõ n­íc ra kh«ng khÝ: 0,25 N’ N' K i’ - ChØ ra c¸c gãc: + Góc tới: i = SIN + Góc khúc xạ: i’ = SIN i < i’ I i S 0,25 11 (2,5®) a VÏ ¶nh cña vËt AB qua thÊu kÝnh: I B A’ A F’ F O B’ 1 Cách vẽ ảnh của vật AB qua thấu kính: - Vẽ tia BI song song với trục chính cho tia ló đi qua tiêu điểm F’. B’ - Vẽ tia BO đi qua quang tâm cho tia ló truyền thẳng. - Hai tia ló gặp nhau ở B’. B’ là ảnh của B. - Từ B hạ B’A’ vuông góc với trục chính của thấu kính. A’ là ảnh của A, A’B’ là ảnh của vật AB qua thấu kính. 0,5 b - Đặc điểm của ảnh: A’B’ là ảnh thật, ngược chiều và nhá hơn vật AB. 0,5 - NÕu dÞch chuyÓn vËt l¹i gÇn tiªu ®iÓm th× ¶nh cµng dêi xa thÊu kÝnh vµ kÝch th­íc cña t¨ng dÇn. 0,25 - NÕu dÞch chuyÓn vËt ra xa tiªu ®iÓm th× ¶nh cµng gÇn thÊu kÝnh vµ kÝch th­íc nhá dÇn. 0,25